D’ Päschtiziida wìrka diräkt àkuut odd’r kroonisch uff Orgànìschma un känna dia deeta odd’r känna daara-n-ìhra Fortpflànzung, Äntwìcklung, G’sundhait un Verhàlta beiiflussa.[5] Wia d’ Päschtiziida wìrka, ìsch je nooh Wìrkschtooff unterschììdlig. Sa wìrka zem Biischpììl àls Wàckstummshämmer, Hämmer vu drProteiinharschtällung odd’r andra d’ Duurlaasigkait vu daZällhittla un b’hìndra domìt d’ Ärreegungslaischtung. Mànckmool wìrd àui d’ Ärreegungsìwwertrààgung vu daNarvazällaverbìndunga g’schteert.[6]
D’ Üsswìrkunga vu Päschtiziida uff Orgànischma waara vu mehrera Fàktoora b’schtìmmt, wia vu dr Gìftikait un dr Konzäntràzioon vu da Wìrkschtoffa, so wia vu dr Düüra un d’ Hüüfigkait vu dr Exposizioon. Wänn mehrera Päschtiziida presant sìnn, kààt’s a Mìscheffakt sìì. D’rzüa sìnn d’ Àbbàuijprodukta vu verschììdana Päschtiziida, womm’r — mànckmol ìn heechera Konzäntràzioona àls ìhra Üssgàngsschtoffa — ìn dr Umwalt känna fìnda, un wo mànckmol sogààr toxischer sìnn àls ìhra Üssgàngsschtoffa.[5]
D’ Ziilorgànischma vu da Päschtiziida känna geega d’ Wìrkschtoffa mehr odd’r weenier ràsch a Wììderschtànd üssbìlda.[6] D’ Üssbìldung vu’ma Wììderschtànd bediitet jedoch, àss d’ Ziilorgànischma nìmm àndra Stressoora kompansiara.[7]
Dr Päschtiziidiisàtz b’làschtet ìn vììla Orta d’ Umwalt un düat d’ Biodiwärsiteet un d’ Laischtunga un Ökosüschteema beiitrachtiga. ’S gìtt d’ diräkta Wìrkunga vu da Päschtiziida uff d’ Biodiwärsiteet, àwwer àui d’ ìndiräkta Wìrkunga, wia zem Biischpììl d’ Verrìngerung vum Naahrungsààgeboot odd’r d’ Veranderung vu Naahrungsnätza. Waagadam waara nìtt numma ainzelna Tiarla beiitràchta, àwwer gànza Populàzioona. Dàs kààt zem lokààla un regionààla Verschwìnda vunÀrta fiahra. Dr Iisàtz vu Paschtiziida kààt àui a schlaachter Iifluss uff d’ Laawesg’mainschàfta, Laawesràuima un Ökosüschteemlaischtunga wia zem Biischpììl d’ B’schtàuiwung odd’r d’ Wàsserkwàliteet hàà. Domìt schtälla Päschtiziida-n-a G’foohr fìr d’ Biodiwärsiteet dààr.[5]
Ìnsäktiziida un Fungiziida känna d’ Orgànisma ìm Booda wia d’ Mykorrhiza-Pìlza schaadiga. So nìmmt d’ Hüüfigkait vun àrbuskuläära Mykorrhizapìlza mìt dr Mänga àn Päschtiziidruckschtand ìm Booda àb.[23] Päschtiziida beiitrachtiga àui schtàrk d’ Orgànischma ìn Flìss un Seea, wia zem Biischpììl Ìnsäktalàrwa, Àlga, Pìlza, Fìscha; b’sunderscht ìn da klaina Wàsserflìss, wo ìnIizuugsgebiater ìn làndwìrtschàftliga Regioona lììga.[5] Bii da wìrwelloossa Wàsserorgànischma kààt d’ Päschtiziidb’làschtung züa Verluschta vu bis züa 42 % vu daTaxa fiahra, wo ìn’ra b’schtìmmta Regioon vorkumma.[24] Dr Züaschtànd vu Laawesg’mainschàfta ìn Wàsserflìsst wìrd schlìmmer, wänn dr Ààtail àn Àckerbàuikültüüra züanìmmt. Päschtiziida ìn Sedimanta vu Seea un Flìss känna àui d’ Orgànischma àm G’wässergrund schaadiga.[25][26][27] Unteràndrem waagem Iisàtz vun Unkrüttbekampfungsmìttel ìsch d’ Vììlfàlt un Ànzààhl vun Àckerwìldpflànza ìn gànz Öiropà z’ruckgànga.[28][29]
Ìn vììla Orta hàt m’r àuia a schtàrker Ruckgàng vu dr Ìnsäktavììlfàlt un -hüüfigkait fäschtg’schtällt, wo schtàrk mìt’m Päschtiziidiisàtz verbunda-n-ìsch.[30][31][32][33] Lüüt’m Helmholtz-Zäntrum fìr Umwaltforschung schaadiga Päschtiziida d’ Ìnsäkta schuu ìn’ra g’rìnga Mänga (ìn 5-40-fàch g’rìngera Mänga pro Häktààr àls wàs züagloo ìsch).[34][35][36][37] Züadam nìmmt s’ Risiko vu Päschtiziida (Gìftikait x Mänga, wo iig’sätzt wìrd), z’mìndescht fìr d’ Wìrkschtoffa, wo ìn daUSA züag’loo sìnn, ìmmer züa.[38]
’S gìtt àui klààra Hìnwiisa üss verschììdana Lander, àss dr Päschtiziidiisàtz àui d’Voogelpopulàzioon beiitrachtigt.[5] Ìn drSchwiiz ìsch dr B’schtànd vu Kültüürlànd-Voogelàrta, wo Ìnsäkta frassa, zitter da 1990er Joohra um 60 % z’ruckgànga — dàs ìsch sehr woohrschiinsig verürsàcht dur dr Päschtiziidiisàtz, wo dr Nààhrungsbààsis fìr dia Veegel reduziart hàt.[39]
A Untersüachung vu da Öiropääischa Beheerda fìr Laawesmìttelsìcherhait (EFSA) hàt g’zaigt, àss ìn Öiropà numma-n-a g’rìnga Woohrschiinlikait ìsch, àss d’ Bìrger durs Assa vu Päschtiziidruckschtand ìn Laawesmìttel krànk waara känna.[40] Noh-n-em Joohresb’rìcht vu da Beheerda, wo d’ Zààhla vun äbba 88.000 Proowa üss da 28 EU-Mìtglììdschtààta noohwiist, sìnn ìn knàpp 96 % vu da Laawesmìttelproowa kää Päschtiziidruckschtand odd’r numma sehr klaina Schpüara, wo unter’m g’sätzliga Wart lììga.[41] Wämm’r ànna 2023 Kontrolla ìn dr Schwiiz g’màcht hàt, hàt m’r ìn älf Prozant vu da Kültüüra Ruckschtand vu verbottana Päschtiziida noohg’wììsa, unteràndrem vu Dimethoat un Epoxiconazol.[42]
Marcelo L. Larramendy, Sonia Soloneski (Hrsg.):Pesticides: Toxic Aspects. InTech, 2014,ISBN 978-953-511-217-4,doi:10.5772/56979 (englisch, kààsch’na mìt’m Open Access Download ufflààda).
Frederick Rowe David:Pesticides and the perils of synecdoche in the history of science and environmental history. In:History of Science.Band57,Nr.4, 2019,S.469–492,doi:10.1177/0073275319848964 (englisch).
Frederick Rowe Davis:Banned: Banned: A History of Pesticides and the Science of Toxicology. Yale University Press, 2014,ISBN 978-0-300-20517-6 (amerikanisches Englisch, 264 S.,Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
↑Pestizid. In: Wolfgang Pfeifer et al. (Hrsg.):Etymologisches Wörterbuch des Deutschen. 1993 (dwds.de [abgerufen am 15. April 2025]).
↑2,02,12,2Dia Informàzioona sìnn üss’m ÀrtìkelPestizid ìn dr hoochdiitscha Wikipedia ìwwernumma worra.
↑B. N. Ames, M. Porifet, L. S. Gold:Dietary pesticides (99.99% all natural). In:Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America.Band87,Nr.19. Nàzionààla Àkàdemii vu da Wìssaschàfta vu da Verainigta Schtààta, 1990,S.7777–7781,PMID 2217210.
↑Antifouling-Mittel. Umwaltbundesàmt vu dr Bundesrepüblik Diitschlànd, 26. Juni 2018, abgruefen am 15. April 2025.
↑Jorge Casado, Kevin Brigden, David Santillo, Paul Johnston:Screening of pesticides and veterinary drugs in small streams in the European Union by liquid chromatography high resolution mass spectrometry. In:Science of The Total Environment. Band 670, 2019, S. 1204,doi:10.1016/j.scitotenv.2019.03.207.
↑S. Spycher, S. Mangold, T. Doppler, M. Junghans, I. Wittmer, C. Stamm, H. Singer:Pesticide risks in small streams – how to get as close as possible to the stress imposed on aquatic organisms. In:Environmental Science and Technology.Band52, 2018,S.4526–4535.
↑F. J. Burdon, N. A. Munz, M. Reyes, A. Focks, A. Joss, K. Räsänen, F. Altermatt, R. I. L. Eggen, C. Stamm:Agriculture versus wastewater pollution as drivers of macroinvertebrate community structure in streams. In:Science of the Total Environment.Band659, 2019,S.1256–1265.
↑T. Doppler, A. Dietzel, I. Wittmer, J. Grelot, P. Rinta, M. Kunz:Mikroverunreinigungen im Gewässermonitoring. Ausbau von NAWA Trend und erste Resultate 2018. In:Aqua & Gas.Band7/8, 2020,S.44–53.
↑M. Junghans, M. Langer, C. Baumgartner, E. Vermeirssen, I. Werner:Ökotoxikologische Unterschuchungen: Risiko von PSM bestätigt. NAWA-SPEZ-Studie 2017 zeigt Beeinträchtigung von Gewässerorganismen. In:Aqua & Gas.Band4, 2019,S.26–35.
↑Zustand und Entwicklung Grundwasser Schweiz. Ergebnisse der Nationalen Grundwasserbeobachtung NAQUA, Stand 2016. In: Bundesamt für Umwelt (Hrsg.):Umwelt-Zustand.Band138,Nr.1901. Bern 2019 (admin.ch).
↑Schweizer Kantonschemiker (Hrsg.):Pflanzenschutzmittel in Trinkwasser (Kampagnenbericht): 12. 2019.
↑J. Riedo, F. E. Wettstein, A. Rösch, C. Herzog, S. Banerjee, L. Büchi, R. Charles, D. Wächter, F. Martin-Laurent, T. D. Bucheli, F. Walder, M. van der Heijden:Widespread occurrence of pesticides in organically managed agricultural soils – the ghost of a conventional agricultural past? In:Environmental Science & Technology.Band55, 2021,S.2919–2928.
↑S. Humann-Guilleminot, Ł. J. Binkowski, L. Jenni, G. Hilke, G. Glauser, F. Helfenstein:A nation-wide survey of neonicotinoid insec- ticides in agricultural land with implications for agrienvironment schemes. In:Journal of Applied Ecology.Band56, 2019,S.1502–1514.
↑S. Humann-Guilleminot, S. Clément, J. Desprat, Ł. J. Binkowski, G. Glauser, F. Helfenstein:A large-scale survey of house sparrows feathers reveals ubiquitous presence of neonicotinoids in farmlands. In:Science of the Total Environment.Band660, 2019,S.1091–1097.
↑O. P. Luzardo, N. Ruiz-Suarez, P. F. Valeron, M. Camacho, M. Zumbado, L. A. Henríquez-Hernández, L. D. Boada:Methodology for the identification of 117 pesticides commonly involved in the poisoning of wildlife using GC–MS-MS and LC–MS-MS. In:Journal of Analytical Toxicology.Band38,Nr.3, 2014,S.155–163,doi:10.1093/jat/bku009.
↑Judith Riedo u. a.:Widespread Occurrence of Pesticides in Organically Managed Agricultural Soils—the Ghost of a Conventional Agricultural Past? In:Environ. Sci. Technol. 2021,doi:10.1021/acs.est.0c06405.
↑M. A. Beketov, B. J. Kefford, R. B. Schäfer, M. Liess:Pesticides reduce regional biodiversity of stream invertebrates. In:Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America.Band110,Nr.27, 2013,S.1–5.
↑M. C. Casado-Martinez, A. Schneeweiß, C. Thiemann, N. Dubois, M. Pinta- do-Herrera, P. A. Lara-Martin, B. J. D. Ferrari, I. Werner:Ökotoxizität von Bachsedimenten. Eine Monitoringkampagne zeigt, dass Pestizide in den Sedimenten von fünf kleinen Fließgewässern Aus- wirkungen auf Sedimentorganismen haben. In:gwf Wasser.Band161, 2020,S.55–67.
↑A. C. Chiaia-Hernandez, P. D. Zander, T. Schneider, S. Szidat, R. Lloren, M. Grosjean:High-Resolution Historical Record of Plant Protection Product Deposition Documented by Target and Nontarget Trend Analysis in a Swiss Lake under Anthropogenic Pressure. In:Environmental Science and Technology.Band54, 2020,S.13090–13100.
↑C. Andreasen, J. C. Streibig:Evaluation of changes in weed flora in arable fields of Nordic countries – based on Danish long-term surveys. In:Weed Research.Band51, 2011,S.214–226.
↑N. Richner, R. Holderegger, H. P. Linder, T. Walter:Reviewing change in the arable flora of Europe: a meta-analysis. In:Weed Research.Band55, 2014,S.1–13.
↑F. Geiger, J. Bengtsson, F. Berendse u. a.:Persistent negative effects of pesticides on biodiversity and biological control potential on European farmland. In:Basic and Applied Ecology.Band11, 2010,S.97–105.
↑F. Sánchez-Bayo, K. A. G. Wyckhuys:Worldwide decline of the entomofauna: A review of its drivers. In:Biological Conservation.Band232, 2019,S.8–27.
↑A. S. Gilburn, N. Bunnefeld, J. McVean Wilson, M. S. Botham, T. M. Brereton, R. Fox, D. Goulson:Are neonicotinoid insecticides driving declines of widespread butterflies? In:PeerJ.Band2015, 2015,S.1–13.
↑Matthias Liess, Liana Liebmann, Philipp Vormeier, Oliver Weisner, Rolf Altenburger, Dietrich Borchardt, Werner Brack, Antonis Chatzinotas, Beate Escher, Kaarina Foit, Roman Gunold, Sebastian Henz, Kristina L. Hitzfeld, Mechthild Schmitt-Jansen, Norbert Kamjunke, Oliver Kaske, Saskia Knillmann, Martin Krauss, Eberhard Küster, Moritz Link, Maren Lück, Monika Möder, Alexandra Müller, Albrecht Paschke, Ralf B. Schäfer, Anke Schneeweiss, Verena C. Schreiner, Tobias Schulze, Gerrit Schüürmann, Wolf von Tümpling, Markus Weitere, Jörn Wogram, Thorsten Reemtsma:Pesticides are the dominant stressors for vulnerable insects in lowland streams. In:Water Research.Band201, 2021,S.117262,doi:10.1016/j.watres.2021.117262.
↑Matthias Liess, Sebastian Henz, Saskia Knillmann:Predicting low-concentration effects of pesticides. In:Scientific Reports. Band 9, 2019,doi:10.1038/s41598-019-51645-4.
↑R. Schulz, S. Bub, L. L. Petschick, S. Stehle, J. Wolfram:Applied pesticide toxicity shifts toward plants and invertebrates, even in GM crops. In:Science.Band372, 2021,S.81–84.
↑Siobhan Quenby u. a.:Miscarriage matters: the epidemiological, physical, psychological, and economic costs of early pregnancy loss. In:The Lancet. 26. April 2021,doi:10.1016/S0140-6736(21)00682-6.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vudere Version vum Artikel „Pestizid“ vu de hochdütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione ischdo z finde.