MitPaternalismus (volat.pater = „Vater“) wird eHerrschaftsornig beschriibe, wo iiriAutoritäät und Herrschaftslegitimierig uf evormundschaftligi Beziejig zwüsche de Herrscher und de Beherrschte basiert. Dr familiäri Beriich wird mäistens usklammeret.[1]
As paternalistisch wird in dr Umgangssprooch au e Handlig bezäichnet, wo gegen e Wille vo öbber anderem usgfüert wird, aber von ere behauptet wird, ass si für däm si Wool sig. Paternalistischi Verheltnis wärde vo dene, wo in iirem Naame öbbis gmacht wird, hüfig as Bevormundig aagluegt.
Dr Usdruck «Paternalismus» bezäichnet au en Idee vomRobert Owen zum diesoziale Brobleem in Dütschland im 19. Joorhundert z lööse. Es stoot für die brivaati betriibligiSozialpolitik vo deGroossundernäämer (wieKrupp,Stumm u. a.). Die häi de ArbäiterBetriibschrankekasse,betriibligi Altersversorgig, Understützig in Nootlaage,Wärkwoonige undWärkkantine aabote. Eso isch dr Betriib zun ere Kombinazioon us Herrschafts- und Brodukzioonsberiich und ere Lääbensgmäinschaft usbaut worde, ooni de Arbäiter e Stimm im Entschäidigsbrozäss z gee.
En anders charakteristischs Bischbil für e paternalistischi Ideologii isch wie sich d Pflanzer in deSüdstaate vo deVeräinigte Staate im 17. bis 19. Joorhundert, woSklave ghalte häi,sälber woorgnoo häi.[2][3]
Au in dr hütige westlige Gsetzgääbig git s Bischbil für Regle, wo mä as paternalistisch cha bezäichne. So isch d Aaschnallpflicht e Gsetz, wo hauptsächlig druf usgrichdet isch, Persone drvo abzhalte, sich sälber z schade. Äänlig isch s mit dr Gsetzgääbig in Bezug uf sogenannti «Ruuschdroge». ZGroossbritannie het in de früeje 1990er Joor dr «Spanner-Fall» für Ufsee gsorgt, woSadomasochiste, wo alli us freijem Wille mitgmacht häi, verhafdet und verurdäilt worde si wäge Körperverletzig. Au dSchuelpflicht het paternalistischi Aspäkt wie alli andere Pflichte, won e Gsellschaft iire Mitgliider abverlangt. Dr Underschiid zum äidütige Paternalismus isch dene Fäll in ere Demokratii, ass die Gsetz vom Suwerään gmacht worde si, wo jeedem Bürger e Stimm im Entschäidigsbrozäss git.
Au s Verheltnis vo Arzt und Paziänt wird vilmol as paternalistisch beschriibe. Vor allem in dr Vergangehäit isch dPaziänt-Arzt-Beziejig eender äisitig gsi: dr Arzt het s Wüsse gha und d Rolle vom Paziänt het sich druf beschränggt, sich vom Arzt lo behandle oder nid. Die zitgmäässi Medizin setzt eender uf e mündige Paziänt und e sümmetrischi, partnerschaftligi Beziejig, wo an dr Autonomii vom Paziänt orientiert isch und däm sini Kompetänze iibezieht,[4] au wenn das zun ere Art Woodoo-Medizin cha füere, wo kä wüsseschaftligi Basis het.
 | Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Paternalismus“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione ischdo z finde. |
