Movatterモバイル変換

Ooberdoon

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

EnOberdoon, auDäildoon oderParzialdoon isch eDoon, wo mit eme Vilfache vo drFrekwänz vom eneGrunddoon schwingt. D Zämmesetzig vo de Ooberdöön macht s Charakteristische amKlang bzw. drKlangfarb vo de mäiste Muusiginstrumänt us.

Wemm mä d Döön undersuecht, wo mit akustische Instrumänt oder dur Gsang erzügt wärde, so si daas nie äifachiSinusdöön, sondern si setze sich us eme Grunddoon, wo asDoonhööchi woorgnoo wird, und Ooberdöön zämme:

Loose^ⓘ^/?

Loose^ⓘ^/? Loose: dr 4. Ooberdoon cis'''' elläi^ⓘ^/?

In dr Abbildig oobenooch isch die groossi Sinuswälle linggs dr Grunddoon; im Bild rächts nääbedraa düen Ooberdöön in dr Form vo schmaalere Sinuswälle die groossi Wälle überlaagere. BiÄärofoon wie dr Kweerflööte und deChordofoon wie dr Giige si d Frekwänze vo de Ooberdöön öbbe ganzzaaligi Vilfachi vo dr Grundfrekwänz. Das bedütet, ass e Grunddoon mit dr Frekwänz 440 Härz vo Ooberdöön mit de Frekwänze vo öbbe 880 oder öbbe 4400 Härz cha begläitet si, aber nit zum Bischbil 550 Härz. In dr musikalische Akustik bezäichnet daas s Harmonische. Bi andere Schallkwelle (z. B. bi Rööre, Stääb, Blatte oder Glogge) dräte au Ooberschwingige uf, wo d Frekwänze von ene nit ganzzaaligi Verheltniss zur Grundfrekwänz häi. S menschlige Ghöör het denn s Gfüül, ass si nit so klaar gstimmt sige.

WäärendDäildöön Bestanddäil vom ene Gsamtdoon si, wo entstoot, wenn alli bzw. meereri vo de möögligeÄigeschwingige vom ene Körper, wo cha schwinge, aagregt wärde, wärde bi deBloosinstrumänt dNatuurdöön, wo begrifflig verwandt si, dur s sogenannteÜberbloose vo äinzelne Ooberschwingige aagregt, wo mä denn as Grunddoon ghöört. Äänlig isch s bi deFlascholettdöön biSäiteinstrumänt.

Je noch dr Kwelle vom Doon si d Ooberdöön ganz spezifisch zämmegsetzt, so dass näben emRuusche und Faktore wo im zitlige Verlauf vom ene Signal ins Spiil chömme, vor allem dr Ghalt vo Ooberdöön für die charakteristischi Klangfarb vo Muusiginstrumänt wie au vo Stimme vo Mensche und Dier verantwortlig isch.