Manne (standardditschMannheim, kurpfälzischMannem oderMonnem) isch e Stadt im badische Deil voBade-Württeberg. S isch mit 310 000 Ywohner noochStuegard die zweitgröschti Stadt vo Bade-Württeberg.
Zämme mitLudwigshafe uf dr andereRhysite bildet Manne e Doppelstadt mit iber ere halbe Million Ywohner im Kern un 1,3 Millione Ywohner as Agglomeration. Manne isch s Zentrum vu dr Metropolregion Rhy-Neckar mit guet 2 Millione Ywohner. D Agglomeration Manne isch dr sibtgröscht ditsch Balligsrüm.
Manne isch im üsserste Nordweste vom Bundesland Bade-Württeberg. S ligt am DreiländereckBade-Württeberg-Rhyland-Pfalz-Hesse. Ufgrund vu synere Lag in dr Oberrhiebeni un im induschtrielle Kernrüm vu Europa, dr sognennteBlaue Banane, isch Manne e wichtige Verchehrsknotepunkt.
Manne isch 766 zum erschte Mol urkundlig erwähnt worre. D Festig Manne hät de Friedrich IV. im Johr 1606 baut. E Johr druff hät mer d Stadträcht verlihe. Im 18. Johrhundert isch Manne durch de Sitz vom Kurfürscht zun re wichtige Stadt worre. Wo de Kurfürscht uffMünche gange isch, hät sälli Zit e End gha. Uff sälli „Erschti Goldeni Ära“ isch im 19. Johrhundert die „Zweiti Goldeni Ära“ gfolgt, wo d Stadt e Hafe und e Bahnhof kriegt hät. ImZweite Wältkrieg hät s schweri Luftagriff ge.[2]
Ysebahn: Manne isch de zweitgröscht Hafe vo Südwestdütschland. S git ICE-Verbindige uffStuegard und anderi, insgsamt 185 Züg pro Dag. Au de Gieterbahnhof isch mit 440 Züg däglich eine vo de gröschte vo Dütschland. Au Nochverkehr isch vorhande; s hät e Stroßebahn und vyli Buslinie.
DeHafe isch eine vo de gröschte Binnehäfe vo ganzEuropa. 2005 sin 8,1 Tonne Gieter umgschla worre.
Luftverchehr git s relativ wenig, s hät zwar e Militär- und Zivilflughafe, wo Verbindige uffBerlin,Hamburg undSaarbrucke zur Verfiegig stellt. Für d Mannemer günstiger isch aber de Flughafe voFrankfurt, wo 40 Kilometer eweg und mit emICE z erreiche isch.
Für Främdi isch de Mannemer Dialäkt zum Deil schwer z verstoh. Er underscheidet sich dütlig vo de andereFränkische Dialäkt und wird numme im Stadtgebiet eso gschwätzt. Charakteristischi Wörter sinállaa (= alsdann,au los!), usserdemheer am Afang undgell am Änd vo me Satz. Mer merkt dytlig de Yfluss vomFranzösische,Jiddische undRotwelsch (ener Gheimsproch vu de Bettler und Vagante).
