Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Zum Inhalt springen
Alemannische WikipediaDie freyi alemannischi Enzyklopädi
Suech

Lozärn

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Luzern
Wappe vo Luzern
Wappe vo Luzern
Basisdate
Staat:Schwiiz
Kanton:Lozärn (LU)
Wahlchreis:Luzern-Stadtw
BFS-Nr.:1061i1f3f4
Poschtleitzahl:6000–6009, 6014–6015
UN/LOCODE:CH LZN (Luzern)
CH LIT (Littau)
CH RBU (Reussbühl)
Koordinate:665450 / 21135647.058.3436Koordinate:47° 3′ 0″ N,8° 18′ 0″ O; CH1903: 665450 / 211356
Höchi:436 m ü. M.
Flächi:37,4 km²
Iiwohner:i83'840(31. Dezämber 2022)[1]
Stadtpräsident:Beat Züsli (SP)
Website:www.stadtluzern.ch
Stadtzentrum
Stadtzentrum

Stadtzentrum

Charte
Charte vo Luzern
Charte vo Luzern
w
s Logo vo de Stadt Lozärn

Lozärn (dt.Luzern,frz.Lucerne,it./rät.Lucerna) esch e Stadt i deZentralschwiiz. Si esch dHauptstadt vomglichnamige Kanton ond esch bes Endi 2012 au de Hauptort vomAmt Lozärn (Bezerk) gsii. Sed 1. Januar 2013 belded Stadt ellei deWahlchreis Lozärn-Stadt ennerhalb vom Kanton.

Lozärn esch de wertschaftlechi ond kulturelli Mettelponkt vo de Zentralschwiiz. D Laag amVierwaldstettersee, met Bleck i d Bärg (Pilatus,Rigi), macht en bsonders grosse Iidrock. Drom esch Lozärn scho früe (ab 1840) zonere Hochborg för de Tourismus worde.

Geografii

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Lozärn liid am Nordweschtändi vomVierwaldstettersee. Ond zwar gnau det, wo dRüüs usem See useflüsst. D Rüüs teilt d Stadt uf: Rächts vo de Rüss liid d Altstadt ond e Teil vo de neuereQuartier (Maihof, Brambärg, Wäsmeli, Halde etc.), lenggs vom Floss esch d Chlii- ond d Neustadt. D Chliistadt esch s eltischte Quartier. Wiiteri Quartier wie Onder- ond Obergrond, Gütsch, Bruch, Trebsche ond no meh Quartier ghöred zom lengge Ufer.

D Flechi vom Lozärner Stadtgebiet betreid 37,4 km² (bis Endi 2009; 24,15 km²). Do devo send 60,4 % Sedligsflechi, 11,6 % Landwertschaftszone ond 25,9 % Wald (Stand 2009).[2] Am 1. Januar 2010 hed d Stadt Lozärn met de GmeindLittau zu de «noie» Stadt Lozärn fusioniert.

Lozärn gränzt im Norde a d GmeindeMauters,Nöiechöuch ondÄmme, im Oschte aÄbike ondAdlige, im Südoschte aMegge, im Süde aHorb ond im Weschte aChriens. Ond wel d Stadt no Bode hed am Nordhang vomBürgestock, gränzt si det au no a dNidwaudner GmeindeStansstaad undÄnetbürge.

Gschicht

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Lozärn esch zom erschte Mau gnamsed worde om 750 ausLuciaria.

Bevölkerig

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[3]

Iiwoner

[ändere |Quälltäxt bearbeite]
Jahr18501860187018801888190019101920
Iiwohner11 38213 16616 45020 41923 60732 95443 61148 394
Jahr19301941195019601970198019902000
Iiwohner52 10259 84766 17076 14883 37478 27476 46675 425

De Osländerateil esch 2014 be 24,2 % gläge.[2]

Sprach ond Dialäkt

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Bi de Volkszellig 2000 hend vo de 57'023 Iiwohner 82,6 %Dütsch aus Hauptsproch aagää, 1,1 %Französisch, 3,5 %Italienisch ond 12,8 % anderi Sproche.

Z Lozärn redt me shochalemannischLozärntütsch.

Religion

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

60,8 % vo de Iiwooner send im Jahr 2000römisch-katholisch gsii, 14,4 %evangelisch-reformiert.[2]

Politik

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Bi de Nationauraatswahle 2015 heds das Ergebnis gää:[2]BDP 1,4 %,CVP 13,6 %,FDP 14,8 %,GLP 7,6 %,GP 12,3 %,SP 22,8 %,SVP 18,6 %, Süschtigi 8,9 %.

De Stadtpresidänt vo Lozärn esch sit em 1. Settämber 2016 dr Beat Züsli (SP).

Beldig, Kultur ond Sport

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Beldig

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Lozärn esch de Setz vo derUniversität Lozärn ond derHoochschuel Lozärn.

Z Lozärn hets au epaar Musigschuele. Di wechtigschte send s Konservatorium (för klassischi Musig) ond d Jazzschuel (Jazz, aber au Blues).

Kultur

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Di bekanntischte Kulturveraaschtaltige send:

  • dLozärner Fasnacht (vom Schmotzige Donnschtig bes am Güdisziischtig; d Woche vor em Äschelimettwoch)
  • s Lozärner Stadtfäscht (17 Fäschtböni met Blues, Jazz, Rock, Musicals, Pop; Ändi Juni)
  • s Blue-Balls-Festival (Blues, Jazz, Rock, Pop; Ändi Juli)
  • d Musigfäschtwoche (Klassischi Musig)
  • Woerdz (es internazionals Festival för gsprochnigs Wort)

Lozärn het mee weder eis Theater ond Kino. Em KKL, ede Schüür, em Sädel, em nöie Kulturzentrom Südpol z Chriens (sit 2008, statt de Boa) ond em Kulturpavillon am See chammer go Konzärt lose.

Sport

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

De bekanntischt Sportverein vo Lozärn esch deFCL (Fuessball-Club Lozärn). Är spelt i der höchschte Schwiizer Liga, deRaiffeisen Super League.

Anderi populäri Sportarte send Tennis, Ruedere, Handball, Schwemme, Volleyball ond Iishockey met etleche Klubs, wo i de oberste Lige speled. Osserdem geds au de alljörlechi Stadtlauf ond neu de "Lucerne Marathon".

Wertschaft

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

De Frömdevercheer (Tourismus) esch met grossem Abstand de wechtigschti Wertschaftszwiig. Vo eem läbed (diräkt oder endiräkt) rond 30'000 Lüüt. Mänge Industriibetreeb, wo e früenere Johre z Lozärn dehäi gsi esch (z. B. d Liftfirma Schindler), esch us de Stadt wägzoge. Höt schaffed d Lüüt fascht alli em Gwärb- ond Dienschtleischtigssektor. Z Lozärn hets aber sed dä Fusion met Littau au weder es paar Puurehööf, bsonders im Gebiet Littauerbärg.

D Arbetslosigkeit esch im Jahr 2011 bi 2,7 % gläge.[2]

Partnerstedt

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Lozärn hed sächs Partnerstedt:

Sehenswördigkeite

[ändere |Quälltäxt bearbeite]
de Wassertorm met emPilatus
  • d Lozärnerbocht vomVierwaldstättersee
  • dRüüss, die chame onder anderem of de ältischte deckte Holzbrogg vo Europa öberquere (Chappelbrogg)
  • d Chappelbrogg (noch emene Brand am 18. Auguscht 1993 weder nöi ufbout)
  • s Leuedänkmol
  • s Konscht- ond Kongrässhuus Lozärn (KKL)
  • s Vercheershuus
  • de Gletschergarte
  • d Schpröierbrogg
  • d Museggmuur
  • s Bourbakipanorama
  • s Rothuus
  • d Hofchele
  • d Jesuitechele
  • s Nodelwehr i de Rüüss

Lueg au

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Weblink

[ändere |Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Lozärn – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnote

[ändere |Quälltäxt bearbeite]
  1. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022.Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
  2. 2,02,12,22,32,4Bundesamt für Statistik:Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche imWebarchiv)[1][2]Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Mai 2012
  3. Bundesamt für Statistik:Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche imWebarchiv)[3][4]Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date imAahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche imWebarchiv)[5][6]Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)


Eidgenössisches Wappe
Hauptort vo deKantön i deSchwiizerische Eidgenosseschaft (Chürzel vom Kanton)

Aarau (AG) |Altdorf (UR) |Appezäll (AI) |Basel (BS) |Bellinzona (TI) |Bärn (BE) |Chur (GR) |Delsbärg (JU) |Frauefäld (TG) |Frybùrg (FR) |Gämf (GE) |Glaris (GL) |Herisau,Troge (AR) |Lausanne (VD) |Lieschtel (BL) |Lozärn (LU) |Noieburg (NE) |Sarne (OW) |Schafuuse (SH) |Schwyz (SZ) |Sitte (VS) |Solodurn (SO) |Stans (NW) |Sanggalle (SG) |Zug (ZG) |Züri (ZH)


Normdate:GND:4036733-2 | LCCN:n50051974 | VIAF:137855441
Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Luzern&oldid=1071537"
Kategorie:
Versteckti Kategori:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp