Ladino, au bekannt alsJudeo-español,Judezmo oderSpanyol, isch e romanischi Sprooch wo uf emAltschpanische basiert. Ladino hed au vil Vokabulaar us emHebräische.
Ladino isch d Sprooch vo de sefardische Jude, wo 1492 usSpanie verdribe worde sinn. Dr name 'Dzhudezmo' wird vo jüdische LinguischtInne benutzt,Judeo-Espanyol vo türggische Jude,Judeo-español vo Romanischte. Dr verbraitetschti Terminus isch aber worschyntsLadino. Ladino isch dr Name wo unter Nitspezialischte am bekanntischte isch.
Wi im Altschpanische gits au im Ladino zwai Foneem /ʃ/ und /ʒ/, wo im hüttige Spanisch in/x/ zämegfalle sinn.
Jee noch (ehemoligem) Woonort hets Ladino Leenwörter us Sprooche wi emFranzösische, Türggische, Griechische und südslawische Sprooche. Alle i allem isch Ladino aber vil neecher bim Spanisch blibe as sis aschkenasisch PendantJiddisch bim Dütsch.
Vor allem zGriecheland un in drTürkey wird Ladino syt em 19. Johrhundert mitlatynische Buechschtabe gschribe; dradizionellerwys isch s aber mit emhebräische Alfabeet gschribe worde, wi au s Jiddischi.
Seer vil Ladinosproochigi us emBalkaan sinn im Holocaust ummbroocht worde, und nach emZweite Wältchrieg si vili vo dene wo überläbt hai, nachIsrael uusgwanderet. In de 1990er-Johr hai no ungfähr 150.000 Lüt Ladino gredet, die meischte as Zweitsprooch. Es git immer no Ladinosprochigi in dr Dürkei, z Griecheland, z Bulgarie und andere Länder uf em Balkaan, aber die jüngeri Generation redet immer weniger Ladino drotz Ziitige und Radiobrogramm, und d Schprooch isch vom Uusschterbe bedroht.
D Wikipedia uff Ladino
