| Rosalind Franklin |
 |
| Geboortenaam | Rosalind Elsie Franklin |
|---|
| Gebore | 25 Julie1920
Notting Hill,Londen,Engeland |
|---|
| Oorlede | 16 April 1958 (op 37)
Chelsea, Londen, Engeland |
|---|
| Blyplek | Verenigde Koninkryk |
|---|
| Nasionaliteit |  Verenigde Koninkryk |
|---|
| Vakgebied | Fisiese chemie
X-straalkristallografie |
|---|
| Instelling(s) | British Coal Utilisation Research Association
Laboratoire Central des Services Chimiques de l'ÉtatKing's College, Londen
Birkbeck College, Londen |
|---|
| Alma mater | Newnham Kollege, Cambridge |
|---|
| Bekend vir | DNA-struktuur
Fynstruktuur van steenkool engrafiet
Struktuur van virusse |
|---|
Rosalind Franklin (25 Julie1920 –16 April1958) was 'n Engelse skeikundige en x-straal kristallografis van Joodse afkoms. Sy het 'n kritieke bydrae gemaak tot die begrip van die fyn molekulêre strukture vanDNA (deoksiribonukleïensuur). Na die afronding van haar gedeelte van die werk op DNA, het Franklin ook baanbrekerswerk op die tabakmosaïekvirus en die poliovirus gedoen.
Franklin is veral bekend vir haar werk op die X-straaldiffraksiebeelde van DNA, veral Foto 51, terwyl sy aan King's Kollege in Londen gewerk het, wat gelei het tot die ontdekking van die DNA-dubbele heliks waarvoorJames Watson,Francis Crick en Maurice Wilkins dieNobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde in1962, gedeel het. Watson stel voor dat dit ideaal sou gewees het as Franklin met dieNobelprys vir Chemie, saam met Wilkins bekroon sou gewees het. Hoewel daar toe nog nie 'n reël teen postuum toekennings was nie[1], maak die Nobelkomitee in die algemeen nie postuum nominasies nie.[2][3]
Franklin was 'n dogter van die bankier Ellis Franklin en sy vrou Muriel Frances Waley (1894-1976). Na die laerskool het sy op twaalfjarige ouderdom na die St. Paul's Girls School gegaan, een van die min meisieskole metfisika- enchemie-klasse. Op die ouderdom van 15 besluit sy dat sy 'n navorser wil word. Haar vader was egter teen hoër onderwys vir vroue en wou hê dat sy 'n maatskaplike werker moes word. Hy weier dus om die koste van haar universiteitsopleiding te betaal, hoewel sy reeds die toelatingseksamen vir dieUniversiteit van Cambridge geslaag het. Hy het eers ingestem toe 'n tante aangebied het om vir haar studies te betaal en sy vrou blykbaar ook hul dogter se keuse ondersteun.
Franklin word in 1938 aan die Newnham College aan die Universiteit van Cambridge toegelaat, waar sy in 1941 in natuurwetenskappe studeer met 'n spesialisasie infisiese chemie. Nadat sy nog 'n jaar aan die universiteit gewerk het, word sy in 1942 as deel van dieTweede Wêreldoorlog navorsing by die British Coal Utilization Research Association. Sy het dieporeusheid vansteenkool methelium ondersoek om steenkool so ekonomies moontlik te gebruik as gevolg van die skaarste gedurende die oorlogstyd en om goeie gasmaskers met steenkoolpoeier te maak. Hierdie werk vorm die basis vir haar PhD in fisiese chemie vir dieproefskrifː "Die fisiese chemie van soliede organiese kolloïede met spesiale verwysing na steenkool," aan die Universiteit van Cambridge in 1945.
Na haar studies in Cambridge het drie jaar se studie inParys gevolg aan die "Laboratoire Central des Services Chimiques de l'Etat". Hier het sy die X-straaldiffraksietegnieke vankristallografie aangeleer wat sou bydra tot die ontdekking van die struktuur vanDNA.
In 1948 keer sy terug na dieVerenigde Koninkryk as navorser op die gebied van molekulêre röntgendiffraksie by King's Kollege inLonden onder leiding van Sir John Randall.
'n Gebrek aan duidelikheid oor die verantwoordelikhede vir die DNA-ondersoek het tot wrywing gelei tussen Franklin en Maurice Wilkins, 'n navorser wat 'n geruime tyd by Randall gewerk het. Franklin was geheimsinnig oor haar resultate en het ook eienaardig opgetree: ondanks die feit dat haar navorsing bewys het dat DNA 'n heliksstruktuur het, het sy aan almal verduidelik dat dit nie die geval was nie en in die somer van 1952 het sy 'n boodskap in haar navorsingsinstituut geplaas met die aankondiging: "Dit is met groot spyt dat ons die dood opVrydag 18 Julie 1952 van D.N.A. heliks moet aankondig ... Daar word gehoop dat dr. M. H. F. Wilkins sal praat ter nagedagtenis aan die ontslape heliks". Op 'n stadium het Wilkins Franklin se röntgendiffraksiefoto's van DNA aan James Watson, die mededinger van Cambridge, gewys wat die idee kry dat die struktuur van DNA soos 'n dubbele heliks moet lyk nadatLinus Pauling met 'n soortgelyke, maar verkeerde model vorendag gekom het (hy was gebaseer op 'n drievoudige heliks in plaas van 'n dubbele heliks). Dit het gelei tot 'n artikel deur Watson enFrancis Crick in die wetenskaplike weeklikse tydskrifNature. Onmiddellik voor die artikel in dieselfde uitgawe van Nature verskyn 'n artikel van Franklin ook ter ondersteuning van sy gevolgtrekkings.
Of Franklin self die struktuur van DNA sou gevind het en in watter mate haar naam vermeld moet word in verband met die ontdekking van die struktuur van DNA, bly tot vandag toe gedebatteer. Die feit bly staan dat dit sonder haar hoë kwaliteit foto 's van x-straaldiffraksie van DNA langer sou geneem het voordat die struktuur daarvan gevind sou word.
Na die DNA-publikasies is sy na Birkbeck Kollege waar sy haar eie navorsingsgroep gekry het en opvirusse gekonsentreer - sy mag slegs King's Kollege slegs verlaat as sy ophou werk op DNA. Sy het veral op die tabakmosaïekvirus en die poliovirus gewerk.
Tydens 'n besoek aan dieVerenigde State in 1956 het sy siek geword en eierstokkanker is gediagnoseer. Twee jaar later is sy op 37-jarige ouderdom oorlede as gevolg van hierdie siekte, wat waarskynlik veroorsaak is deur die onverantwoordelik hantering vanX-strale tydens haar navorsing: sy het selde 'n loodvoorskoot gedra en haarself gereeld aan X-strale blootgestel.[4].
In 1962 ontvang Watson, Crick en Wilkins dieNobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde. Miskien sou Rosalind ook Franklin in daardie eer gedeel het as sy geleef het. Die prys word egter nie postuum toegeken nie en word nie aan meer as drie mense toegeken nie.
• In 2002 het dieUniversiteit van Groningen die eerste Rosalind Franklin-stipendium-navorsingstoekennings uitgereik vir vroue met 'n doktorsgraad.
|
|---|
| Internasionaal | |
|---|
| Nasionaal | |
|---|
| Mense | |
|---|
| Ander | |
|---|
.svg)
