Karel I (Engels:Charles I; 19 November 1600 – 30 Januarie 1649) was van 27 Maart 1625 tot met sy teregstelling op 30 Januarie 1649 koning vanEngeland,Ierland enSkotland.[1]
Karel was die tweede oudste seun vanJakobus I & VI en Anna van Denemarke. Hy is op 19 November 1600 in Dunfermline,Fife, gebore.[2][3] Tot op die ouderdom van drie kon hy nie loop of praat nie.
Toe Jakobus VI van Skotland in 1603 ook koning Jakobus I van Engeland word, is Karel aanvanklik in Skotland gelos ter wille van sy gesondheid.[4] Hy het eers in Julie 1604 na Engeland gegaan, waar hy geleer is om te loop en praat. As volwassene was Karel net 162 cm (5 voet 3 duim) lank.
Toe sy oudste broer,Hendrik, die prins van Wallis, in 1612 op 18-jarige ouderdom sterf, twee weke voor Karel se 12de verjaarsdag, het hy die troonopvolger geword.
Koning van drie koninkryke:Charles I in Three Positions deur Anthony van Dyck in 1633Koning Karel I se onthoofding voor die Banqueting House inLonden
Toe Jakobus I op 27 Maart 1625 sterf, het Karel hom opgevolg. Sy bewind is gekenmerk deur ’n stryd om mag met die Engelse parlement. Hy was ’n groot voorstander van die "Divine Right of Kings",[5] wat verkondig het dat konings hul mag vanGod kry en dus nie van die troon afgesit kon word nie. Baie van sy onderdane het geglo dat hy absolute mag probeer kry het. Daar was teenkanting teen baie van sy optredes, soos om belasting in te stel sonder die parlement se toestemming.[2]
Daar was ook heelwat godsdienstige konflik tydens sy bewind. Hy was getroud met ’nKatolieke prinses, Henrietta Maria van Frankryk, ondanks teenkanting van die parlement en die algemene publiek.[6][7] Sy latere pogings om godsdienstige hervormings aanSkotland op te dwing het gelei tot die Biskoppe-oorlog wat die Engelse regering verswak en sy val help bespoedig het.
Sy laaste jare is gekenmerk deur dieEngelse Burgeroorlog waarin hy teen die magte van die Engelse en die Skotse parlement geveg het. Karel is in die eerste burgeroorlog (1642–1645) verslaan, waarna die parlement van hom verwag het om hul eise vir ’n konstitusionele monargie te aanvaar. Hy het egter uitdagend gebly en probeer om ’n verbond aan Skotland op te dwing en na dieeiland Wight te vlug. Dit het aanleiding gegee tot die tweede burgeroorlog (1648–1649) en ’n tweede nederlaag vir Karel. Hy is daarna gevang, aan hoogverraad skuldig bevind en tereggestel. Sy laaste woorde was:
I shall go from a corruptible to an incorruptible Crown, where no disturbance can be.[2]
Die Britse monargie is hierna afgeskaf en ’n republiek, bekend as dieGemenebes van Engeland of dieEngelse Interregnum, is afgekondig. Ná die afskaffing van die Interregnum het Karel se seun,Karel II, in 1660 koning geword.[2] In dieselfde jaar het dieKerk van Engeland Karel I tot heilige verklaar.[8]
An Historical and Critical Account of the Lives and Writings of James I and Charles I, and the Lives of Oliver Cromwell and Charles II deur William Harris (1814):Volume I,Volume II,Volume III,Volume IV,Volume V
History of Charles the First and the English Revolution, from the Accession of Charles the First to His Execution deur François Guizot, vert. sir Andrew Scoble (1854):Volume I,Volume II
_-_Google_Art_Project.jpg)
