Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Gaan na inhoud
Wikipedia
Soek

Hongarye

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Hongarye
Magyarország (Hongaars)
Vlag van HongaryeWapen van Hongarye
VlagWapen
Volkslied:Himnusz
(Hongaars vir: "Himne" of "Volkslied")
Ligging van Hongarye
HoofstadBoedapest

47°26′N19°15′O / 47.433°N 19.250°O /47.433; 19.250

Grootste stadBoedapest
Amptelike taleHongaars
RegeringUnitêre parlementêre
grondwetlikerepubliek
Tamás Sulyok
Viktor Orbán
Onafhanklikheid
Vorming
• Prinsdom Hongarye
• Christelike koninkryk
• Goue Bulle
Slag van Mohács
• Bevryding van Boeda
• Hongaarse 1848-rewolusie
Oostenryk-Hongarye
Trianon-verdrag
• Derde republiek
• Huidige grondwet


895[1]
25 Desember1000[2]
24 April1222
29 Augustus1526
2 September1686
15 Maart1848
30 Maart1867
4 Junie1920
23 Oktober1989
1 Januarie2012
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%)
 
93 030[3] km2  (108ste)
35 920 myl2
2,14 (2015)[4]
Bevolking
 - 2023-skatting
 - 2011-sensus
 -Digtheid
 
9 597 085[5] (95ste)
9 937 628[6]
105 / km2 (78ste)
271,9 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita
2024-skatting

$444,595 miljard[7] (53ste)
$46 037[7](43ste)

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita
2024-skatting

$222,201 miljard[7] (57ste)
$23 008[7](49ste)

MOI (2021) 0,846[8] (46ste)  – baie hoog
Gini (2022)27,4[9] – laag
GeldeenheidForint (HUF)
Tydsone
 -Somertyd
MET (UTC+1)
MEST (UTC+2)
Internet-TLD.hu
Skakelkode+36

Hongarye (Hongaars:Magyarország, [ˈmɒɟɒrorsaːɡ],luister(hulp·inligting)) is 'nlandingeslote land inSentraal-Europa wat 'n groot deel van diePannoniese Laagvlakte beslaan. Die land grens aanOostenryk,Slowakye,Oekraïne,Roemenië,Serwië,Kroasië enSlowenië. Dit staan plaaslik bekend as dieLand van dieMagjare ofMagyarország.

Nasa-satellietbeeld van Hongarye in Desember 2002

Tot en met 1918 het Hongarye deel uitgemaak vanOostenryk-Hongarye, maar dit moes as gevolg van dieTrianon-verdrag ná dieEerste Wêreldoorlog sowat sewentig persent van sy staatsgebied aan die destydse buurlandeJoego-Slawië,Roemenië enTsjeggo-Slowakye afstaan. 'n Minderheid van meer as 2,8 miljoen Hongare woon steeds in aangrensende lande.

Tussen 1945 en 1989 het Hongarye as Oosblokland onder Sowjet-Russiese invloed gestaan. DieHongaarse opstand van 1956 was 'n poging om die Sowjet-juk af te werp, maar is deur Sowjet-troepe bloedig teengestaan. Ná die val van dieSowjetunie is Hongarye as onafhanklike republiek herstel en het op 12 Maart 1999 by dieNoord-Atlantiese Verdragsorganisasie (NAVO) aangesluit. Die land is sedert 1 Mei 2004 'n lidland van dieEuropese Unie.

Staats- en landsnaam

[wysig |wysig bron]

Oorsprong

[wysig |wysig bron]
'n Kaart van Hongarye

Die inheemse landsnaam verskil sterk van die name wat in die buiteland vir Hongarye gebruik word. Die termmagyar [madjar] kom reeds in 9de en 10de eeuseIslamitiese bronne voor en is waarskynlik 'n samestelling vanmagy (Oegries:*mańćε = "mens, man, geslag") ener(i) (eweneens "man, mens, geslag"). Hierdie naam het oorspronklik slegs naeen van sewe halfnomadiese stamme verwys wat in die 9de en vroeë 10de eeu rooftogte inEuropa onderneem en tot by diePireneë-bergreeks getrek het. Dié stamme het asMegyer (Magyar),Tarján,Jenő,Kér,Keszi,Kürt-Gyarmat enNyék bekend gestaan. Daarnaas is die sambreeltermhétmagyar gebruik om na hulle te verwys. Teen die einde van die 10de eeu het die Magyare-stam – dit wil sê die nakomelinge van Árpád – daarin geslaag om al die Hongaarse stamme onder hul heerskappy te verenig. Vanaf hierdie tydperk is na die hele volk as Magyare verwys.

Die naamHongarye, wat in Europese tale ingeburger geraak het, is vermoedelik uitSlawiese tale ontleen en het sy oorsprong in die Bolgaroturkse stamnaamonogur (afgelei vanon = "tien" +ogur = "stam"). Die voorvaders van die Hongaarse volk het in die 5de en 6de eeu noue bande met die Onogure-ryk gehandhaaf. Die "H-" in dieLatynse termhungarus is vervolgens ook in ander tale, waaronderAfrikaans, oorgeneem nadat dit valslik aan dieHunne (Hunni) gelykgestel is.

Geskiedenis

[wysig |wysig bron]
Monument ter herdenking van die Pan-Europese Piekniek in September 1989. Destyds het Oostenryk en Hongarye ooreengekom om dieYstergordyngrens tussen die twee lande drie ure lank simbolies te open. Honderde Oos-Duitsers het hul kans gegryp en na die weste gevlug. Die politieke omwenteling van 1989, die val van dieBerlynse Muur en die Duitse hereniging is grotendeels aan Hongarye se besluit te danke[10]

Volgens tradisie is Hongarye gevestig deurÁrpád, wat in die 9de eeu die Magyare in die vlaktes vanPannonia gelei het. Die Koninkryk Hongarye is gestig in 1000 deurStefan die Grote.

Geleidelik het Hongarye verander in 'n groot, onafhanklike koninkryk, wat 'n gematigde Sentraal-Europese kultuur geskep het, as deel van die Europese samelewing.

Die Goue Eeu het geëindig met dieOttomaanse oorname aan die begin van die 16de eeu, toe die res van Hongarye onderOostenrykse beheer geval het en Oostenryk uiteindelik Hongarye teen die 17de eeu geheel en al beset het.

Gebiede

[wysig |wysig bron]

Hongarye is verdeel in 40 administratiewe gebiede. Van hierdie is 19graafskappe (megyék, enkelvoud –megye) en 20 is sogenaamde landelikegraafskappe (enkelvoud –megyei jogú város), en daar is een hoofstad (főváros):Boedapest. Die ander 39 is:

Administratiewe gebiede(Hoofstede)

Sport

[wysig |wysig bron]

Sokker is die gewildstesportsoort in Hongarye.[11] Die Hongaarse nasionale sokkerspan het aan verskeie internasionale toernooie deelgeneem, insluitende die eerste sokkertoernooi op dieOlimpiese Somerspele 1912 inStockholm, negeFIFASokker-Wêreldbekertoernooie en tweeUEFA Europa-bekertoernooie. Hul beste prestasies was die goue medaljes op dieOlimpiese Somerspele in1952,1964 en1968, asook naaswenner tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooie in1938 en1954. Die span was ook die eerste nie-Britse span wat Engeland kon klop, toe hulle opWembley met 6–3 geseëvier het. Maande later het hulle die Engelse in Boedapest met 7–1 hul ergste nederlaag ooit toegedien.[12][13]

Verwysings

[wysig |wysig bron]
  1. (en)Encyclopedia Americana: Heart to India. Vol. 1. Scholastic Library Pub. 2006. p. 581.ISBN 978-0-7172-0139-6.
  2. (en) University of British Columbia. Committee for Medieval Studies,Studies in medieval and renaissance history, Committee for Medieval Studies, University of British Columbia, 1980, bl. 159
  3. (en)"Hungary".Central Intelligence Agency. Besoek op6 Maart 2024.
  4. (en)"Surface water and surface water change".OESO. Besoek op6 Maart 2024.
  5. (en)"22.1.1.1. Main indicators of population and vital events". Hongaarse Sentrale Statistiekkantoor. Besoek op6 Maart 2024.
  6. (en)Hungarian Central Statistical Office Census Data 2011. Besoek op 26 Julie 2014.
  7. 7,07,17,27,3(en)"Hungary".Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2023. Besoek op6 Maart 2024.
  8. (en)"Human Development Report 2021/2022"(PDF). United Nations Development Programme. 2021. Besoek op6 Maart 2024.
  9. (en)"Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". Eurostat. Besoek op6 Maart 2024.
  10. (de)Bundeszentrale für politische Bildung (bpb), 27 Junie 2019: Vor 30 Jahren: Das Loch im Eisernen Vorhang. Wie Ungarn den Mauerfall einleitete. Besoek op 24 Julie 2019
  11. (en)Gergo Racz (7 September 2011)."Hungarian Soccer Fans Long for Glory Days".The Wall Street Journal. Besoek op6 Maart 2024.
  12. (en)Brian Glanville (16 Mei 2009)."The Hungarian disasters – England v Hungary, 1953–4".The Guardian. Besoek op6 Maart 2024.
  13. (en)Pat Ward-Thomas (26 November 1953)."Hungary's Famous Victory".The Guardian. Besoek op6 Maart 2024.

Bronnelys

[wysig |wysig bron]
Algemeen

Eksterne skakels

[wysig |wysig bron]
Wikimedia Commons bevat media in verband metHongarye.
Lande en gebiede inEuropa
Onafhanklike lande
Omstrede gebiede
Afhanklike gebiede
Finland
Koninkryk van Denemarke
Noorweë
Portugal
Verenigde Koninkryk
Lande van
1. Landdeels inAsië. 2. Geografies inAsië, maar gereeld beskou as deel vanEuropa a.g.v. kulturele en historiese oorwegings. 3. Aangedui as dieKanaaleilande.
Internasionaal
Nasionaal
Geografies
Akademie
Kunstenaars
Mense
Ander
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Hongarye&oldid=2673408"
Kategorie:
Versteekte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp