| Dicynodontia | |
|---|---|
 | |
| Die skedel van die disinodontEndothiodon angusticeps in die Amerikaanse Museum van Natuurgeskiedenis. | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Suborde: | |
| Infraorde: | Dicynodontia Owen, 1859 |
Dicynodontia, of diedisinodonte, is ’ntakson vanAnomodontia-terapsides wat hul oorsprong in die middel-Permperiode gehad het. Hulle het in die laat Perm oorheers en deur dieTrias bestaan, met ’n paar wat moontlik tot in dievroeë Kryt oorleef het. Disinodonte wasplantvreters met tweeslagtande, vandaar hul naam ("twee hondetande"). Hulle was die suksesvolste en mees uiteenlopende groep terapsides wat niesoogdiere was nie, met meer as 70 bekendegenera wat gewissel het van die grootte van ’nrot tot dié van ’nolifant. Hulle het onder meer voorgekom in wat vandagSuid-Afrika is.
Die disinodonte se skedel was hoogs gespesialiseerd: lig, maar sterk. Diesinapsied-slaapopeninge aan die agterkant van die skedel was vergroot om groter kakebeenspiere te huisves. Die voorkant van die skedel en die onderste kakebeen was gewoonlik smal en, in alle gevalle buiten in ’n paar primitiewe vorme, tandloos. In plaas daarvan het die voorkant van die bek ’n benerige soort snawel gehad, soos skilpaaie enseratopsiërs. Kos is verwerk deur die terugtrekking van die onderste kakebeen wanneer die bek toegegaan het, wat ’n kragtige skeuraksie tot gevolg gehad het.[2] Dit sou disinodonte in staat stel om taai plantmateriaal te vreet. Baie genera het ook twee slagtande gehad, wat moontlik ’n vorm vanseksuele dimorfisme was.[3]
Die lyf was kort, sterk en vaatjievormig, met sterk ledemate. Die stert was kort.
Disinodonte is sedert die middel 1800's bekend. DieSuid-Afrikaanse geoloogAndrew Geddes Bain het disinodonte in 1845 vir die eerste keer beskryf. Hy was destyds ’n opsigter vir die bou van militêre paaie vir dieCorps of Royal Engineers en het tydens opnames baie reptielfossiele in Suid-Afrika ontdek. Hy het hierdie fossiele in 1845 in ’n brief inTransactions of the Geological Society of London gepubliseer en hulle "bidentals" genoem vanweë die twee prominente slagtande.[4]
In dieselfde jaar het die EngelsepaleontoloogRichard Owen tweespesies disinodonte van Suid-Afrika name gegee:Dicynodon lacerticeps enDicynodon bainii. Omdat Bain besig was in dieCorps of Royal Engineers, het hy Owen gevra om sy fossiele omvattender te beskryf. Owen het eers in 1876 ’n beskrywing gepubliseer in syDescriptive and Illustrated Catalogue of the Fossil Reptilia of South Africa in the Collection of the British Museum.[5] Teen dié tyd was baie meer disinodonte bekend. In 1859 het nog ’n belangrike spesie,Ptychognathus declivis, in Suid-Afrika ’n naam gekry. Die volgende jaar het Owen die groep "Dicynodontia" genoem.[6]
In syDescriptive and Illustrated Catalogue het Owen Bain vereer deur sy eie naam, Dicynodontia, met die naam "Bidentalia" te vervang.[5] Dié naam was egter nie lank gewild nie en is in die volgende jare met Owen se "Dicynodontia" vervang.[7]
Disinodonte het in dieGuadalupium die eerste keer hul verskyning gemaak en vinnig ontwikkel totdat hulle die suksesvolste en volopstelandgewerweldes van dieLopingium geword het. In dié tyd was daar ’n groot verskeidenheid ekotipes, insluitende groot, middelslag- en klein plantvreters en molagtige gatgrawers met kort ledemate.
Net vier linies het sover bekend diePerm-Trias-uitwissing oorleef; die eerste drie word elk deur ’n enkele genus verteenwoordig:Myosaurus,Kombuisia enLystrosaurus (die laaste genus was die algemeenste en wydverspreidste plantvreters van dieIndusium (vroegste Trias). Nie een van hulle het lank in die Trias oorleef nie. Die vierde groep was die Kannemeyeriiformes, die enigste disinodonte wat gedurende die Trias gediversifieer het.[8] Hierdie stewige diere, van vark- tot osgrootte, was van dieOlenekium tot dieLadinium wêreldwyd die volopste plantvreters. Teen dieKarnium is hulle deur Traversodontidae-sinodonte en Rhynchosauria-reptiele vervang. Gedurende dieNorium (middel van die laat Trias) het hulle getalle begin afneem, moontlik weens toenemende droogheid. Die rol van groot plantvreters is oorgeneem deursouropodomorfe-dinosourusse.
Fossiele van die disinodontLisowicia bojani, wat omtrent so groot soos ’nAsiatiese olifant was, is inPole ontdek en dui daarop dat disinodonte ten minste tot in die Norium of vroegsteRhaetium (laat Trias) orleef het; dit was ook die grootste bekende disinodontspesie.[9][10]
Onder is ’nkladogram wat aangepas is vanaf Angielczyk en Rubidge (2010), wat diefilogeniese verwantskappe van Dicynodontia aandui:[11]
| Dicynodontia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||