Vrywaring: Die mediese inligting verskaf op Wikipedia dien slegs as 'n riglyn en dra geen waarborg van feitelike korrektheid nie. Enige vrae of klagtes oor u persoonlike gesondheid behoort na 'n dokter verwys te word.
Cholesterol is 'n organiese koolwaterstofmolekule. Dit is 'nsterol (of gemodifiseerdesteroïed) asook 'nlipiedmolekuul. Dit word gebiosinteer deur alle dierselle; dit is 'n noodsaaklike strukturele komponent van diere seselmembrane wat nodig is om beide membraan-strukturele integriteit en -vloeibaarheid in stand te hou.
Cholesterol stel dierselle in staat om:
(a) nie 'n selwand te benodig (soosplante enbakterieë) vir membraan integriteit nie, of om sel-lewensvatbaarheid te beskerm nie,
(b) van vorm te verander en
(c) te kan beweeg (in teenstelling met bakterieë en plantselle wat beperk word deur hul selwande).
Familiale hipercholesterolemie (geneties oorerflike hoë-cholesterol) kom voor in 1 uit 75 wit Afrikaanse Suid-Afrikaners, een uit elke 100 Litause Joodse en Gujarati-Indiese Suid-Afrikaners en een uit elke 500 swart Suid-Afrikaners.[1]
Volgens die lipiedhipotese lei verhoogde vlakke van cholesterol in die bloed tot aterosklerose[Nota 2] wat die risiko vanhartaanval,beroerte en perifere arteriesiekte[Nota 3] kan verhoog. Aangesien hoër LDL[Nota 4] in die bloed - veral hoër LDL-konsentrasies en kleiner LDL-deeltjiegrootte - tot hierdie proses meer bydra as die cholesterolinhoud van die HDL-deeltjies,[Nota 5] word LDL-deeltjies dikwels "slegte cholesterol" genoem.[2] Hoë konsentrasies funksionele HDL, wat cholesterol uit selle en ateromas[Nota 6] kan verwyder, bied beskerming en word gewoonlik "goeie cholesterol" genoem. Hierdie verhoudings word meestal geneties bepaal, maar kan verander word deur liggaamsamestelling, medikasie, dieet, en ander faktore.[3][4] 'n Studie uit 2007 het getoon dat die totale cholesterolvlakke in bloed 'n eksponensiële effek het op die kardiovaskulêre en totale sterftesyfer, terwyl die assosiasie meer uitgespreek is by jonger mense. Omdat kardiovaskulêre siektes relatief skaars is in die jonger bevolking, is die invloed van hoë cholesterol op die gesondheid groter by ouer mense.[5]
Verhoogde vlakke van die lipoproteïenfraksies, LDL, IDL en VLDL, in plaas van die totale cholesterolvlak, korreleer met die omvang en vordering van aterosklerose.[6] Omgekeerd kan die totale cholesterol binne normale perke wees, maar bestaan hoofsaaklik uit klein LDL- en klein HDL-deeltjies, waaronder toestande van ateromegroei hoog is. Studies het 'n verband gevind tussen hoë vlakke van HDL-cholesterol en verhoogde risiko vir kardiovaskulêre siektes, wat die kardiobeskermende rol van "goeie cholesterol" in twyfel trek.[7][8]
Wêreldwyd kan ongeveer een uit elke 250 individue 'n genetiese mutasie hê vir die LDL-cholesterolreseptor wat veroorsaak dat hulle familiale hipercholesterolemie het.[9] Familiale hipercholesterolemie kom voor in 1 uit 75 wit Afrikaanse Suid-Afrikaners, een uit elke 100 Litause Joodse en Gujarati-Indiese Suid-Afrikaners en een uit elke 500 swart Suid-Afrikaners.[1]
Verhoogde cholesterolvlakke word behandel met 'n streng dieet wat bestaan uit lae versadigde vet, transvetvrye, lae cholesterol-voedsel, dikwels gevolg deur een van verskillende hipolipidemiese middels, soos statiene, fibrate, cholesterolabsorptie-inhibeerders, nikotiensuurderivate of galsuur-sekwestrante. Menslike proewe met HMG-CoA-reduktase-inhibeerders, bekend as statiene, het herhaaldelik bevestig dat die verandering van lipoproteïen-vervoerpatrone van ongesonde na gesonder patrone die voorkoms van kardiovaskulêre siektes aansienlik verlaag, selfs vir mense met cholesterolwaardes wat tans vir volwassenes as laag beskou word.[10]
Studies het ook bevind dat statiene ateroomprogressie verminder.[11] As gevolg hiervan, kan mense met 'n geskiedenis van kardiovaskulêre siektes voordeel trek uit statiene, ongeag hul cholesterolvlakke.[12]
Alhoewel daar 'n verband tussen cholesterol en aterosklerose is, het 'n 2014-oorsig tot die gevolgtrekking gekom dat daar onvoldoende bewyse is om die aanbeveling van hoë verbruik van poli-onversadigde vetsure en 'n lae verbruik van versadigde vette vir kardiovaskulêre gesondheid te ondersteun.[13]In 'n 2016-oorsig is tot die gevolgtrekking gekom dat HDL-cholesterol omgekeerd gekoppel is aan sterftesyfer by mense ouer as 60 jaar, en dat daar geen verband tussen LDL en mortaliteit was nie, of dat laer LDL gekoppel was aan 'n hoër sterfterisiko, veral by ouer volwassenes.[14]
Abnormaal lae vlakke van cholesterol word "hipocholesterolemie" genoem. Navorsing oor die oorsake van hierdie toestand is relatief beperk, maar sommige studies dui op 'n verband metdepressie,kanker en serebrale bloeding. Oor die algemeen blyk die dat lae cholesterolvlakke 'n gevolg van eerder as 'n oorsaak van 'n onderliggende siekte is.[5] 'n Genetiese defek in cholesterolsintese veroorsaak Smith-Lemli-Opitz-sindroom, wat dikwels gepaard gaan met lae plasmakolesterolvlakke . Hipertireose (oormatige produksie van skildklierhormone deur dieskildklier) of enige ander endokriene steuring wat opregulering van die LDL-reseptor veroorsaak, kan hipocholesterolemie tot gevolg hê.[15]
Dit word aanbeveel dat cholesterolvlakke elke 4-6 jaar getoets word vir mense van 20 jaar of ouer.[16] Meer gereelde toetse word aanbeveel as 'n persoon 'n totale cholesterol van 5,2 mmol/L of meer het, of as 'n man ouer as 45 of 'n vrou ouer as 50 HDL-C-waardes minder as 1 mmol/L het, of daar ander toestande is wat verband hou met hartsiektes soos diabetes mellitus,hipertensie (of gebruik van anti-hipertensiewe medikasie), lae HDL-vlak, familiegeskiedenis van koronêre hartsiekte en hipercholesterolemie, ensigaretrook.[17]
↑5,05,1Lewington S, Whitlock G, Clarke R, Sherliker P, Emberson J, Halsey J, et al. (Desember 2007). "Blood cholesterol and vascular mortality by age, sex, and blood pressure: a meta-analysis of individual data from 61 prospective studies with 55,000 vascular deaths".Lancet (in Engels).370 (9602): 1829–39.doi:10.1016/S0140-6736(07)61778-4.PMID18061058.S2CID54293528.
↑van der Steeg WA, Holme I, Boekholdt SM, Larsen ML, Lindahl C, Stroes ES, et al. (Februarie 2008). "High-density lipoprotein cholesterol, high-density lipoprotein particle size, and apolipoprotein A-I: significance for cardiovascular risk: the IDEAL and EPIC-Norfolk studies".Journal of the American College of Cardiology (in Engels).51 (6): 634–42.doi:10.1016/j.jacc.2007.09.060.PMID18261682.
↑Robinson JG, Wang S, Jacobson TA (November 2012). "Meta-analysis of comparison of effectiveness of lowering apolipoprotein B versus low-density lipoprotein cholesterol and nonhigh-density lipoprotein cholesterol for cardiovascular risk reduction in randomized trials".The American Journal of Cardiology (in Engels).110 (10): 1468–76.doi:10.1016/j.amjcard.2012.07.007.PMID22906895.
↑Heart Protection Study Collaborative Group (Julie 2002). "MRC/BHF Heart Protection Study of cholesterol lowering with simvastatin in 20,536 high-risk individuals: a randomised placebo-controlled trial".Lancet (in Engels).360 (9326): 7–22.doi:10.1016/S0140-6736(02)09327-3.PMID12114036.S2CID35836642.
