DieMagreb, ook gespelMaghreb (letterlik "sononder";[1]Arabies: المغرب العربيal-Maghrib al-ʻArabī, "die Arabiese Weste";Berbers: ⵜⴰⵎⴰⵣⵖⴰ), ook genoem dieAtlasstreek, is 'n streek in die noorde vanAfrika. Net soos ander Mediterreense lande, was die Atlasgebied vanweë sy seeligging gedurig aan die invloede van die verskillende beskawingsgroepe blootgestel wat deur die geskiedenis om die beurt die Mediterreense gebied beheer het. Die Magreb kan ten beste begryp word wanneer dit beskou word in die lig van die talle ooreenkomste en verskille wat die streek ten opsigte van ander lande om dieMiddellandse See en ten opsigte van dieWes-Kaap vanSuid-Afrika toon, asook ten opsigte van die kontraste met die res van Afrika.
Geleë in die noordwestelike uithoek van Afrika, word die Magreb in die suide deur dieSahara van die res van Afrika afgesny, met die Middellandse See ten noorde en ten ooste, en dieAtlantiese Oseaan ten weste daarvan. Die streek beslaan 'n totale oppervlakte van nagenoeg 750 000km², wat gevorm word deur 95% vanMarokko in die weste, 10% vanAlgerië in die middel, en 75% vanTunisië in die ooste. Dit bevat bykans 100% van die bevolking van Marokko, 95% van dié van Algerië, en meer as 95% van dié van Tunisië.
Die klimaat is tipies Mediterreens (soos in die Wes-Kaap), met koel, natwinters, en droë, warmsomers.Sneeu is in die winter algemeen op die hoër berge, terwyl reënval van noord (by die see) na die suidelike binneland afneem. Die Magreb gaan suidwaarts oor in die droë Sahara, net soos die Wes-Kaap in die droëKaroo oorgaan, terwyl ander Mediterreense lande verder noord aan nog vogtiger landstreke grens. Die temperature is hier ook hoër, terwyl droë steppe-plato's nie eintlik in Europa voorkom nie. Juis die droër aard van die Magreb veroorsaak dat min standhoudende riviere aangetref word, wat die besproeiings- enhidroëlektriese potensiaal van die streek aan bande lê.
Wat landvorme betref, val dit dadelik op dat die Magreb en ons Wes-Kaap die enigste gebiede in Afrika is waar plooiberge (berge wat ontstaan a.g.v. groot drukkragte wat die aardkors as het ware opvou) aangetref word. Die Atlasberge is eintlik 'n voortsetting van die plooibergstelsel om die Middellandse See, waarvan bv. dieAlpe deel vorm. In Tunisië is die Atlasberge 'n ingewikkelde bergmassa wat weswaarts in Algerië in twee verdeel. Die laer noordelike kusreekse van die Tell-Atlas word hier van die suidelike Sahara-Atlas geskei deur die Karoo-agtigePlato van die Sjots. Verder wes, in Marokko, word die Tell-Atlas voortgesit in die noordelikeRif, terwyl die suidelike Sahara-Atlas in drie reekse verdeel: die Middel- en die Hoë Atlas, met die Anti-Atlas suid van laasgenoemde. Dzjebel Toubkal (4 165m) in die Hoë Atlas is die hoogste piek in die hele streek. 'n Verdere ooreenkoms is hier die smal, vrugbare kusvlaktes, en die talle besproeibare valleie, net soos in die Wes-Kaap en om die Middellandse See.
Vanweë die onherbergsaamheid van baie berggedeeltes en die ontoeganklikheid van ruwe kuste, het groot dele van die Magreb (veral in Marokko) grootliks onaangetas gebly deurEuropese invloede.
Tipiese Mediterreense plantegroei, soosfynbos en struike, is algemeen in die Magreb, met woude van bladwisselende eike en kurkeike, asook denne en seders in die vogtiger berge. Op die hoër maar droë plato's groei esparto-gras, wat vir gebruik in die papierindustrie ingesamel word.
Die grondgebruik ten opsigte van produkte wat verbou word, asook omstandighede van verbouing, stem baie ooreen met dié in Suid-Afrika se Wes-Kaap en met die Mediterreense landboupatrone. Ten eerste word gewasse verbou wat geheel en al van reën afhanklik is; daarvan isgrane, veralgars enkoring, die beste voorbeelde. Verbouingstipes wat daarteenoor lank sonder reën kan klaarkom, soosolywe, vye, enneute (amandels,okkerneute), is weer van meer permanente belang. Hierbenewens word besproeiingslandbou van al groter belang in die Magreb.Druiwe (enwyn),sitrusvrugte,sagtevrugte engroente word veral só verbou en op die markte vanEuropa van die hand gesit.
Die Magreb word onderskei deurdat daar 'n groter betrokkenheid byveeboerdery voorkom, wat ook meernomadies beoefen word. Oor die algemeen is 'n groter persentasie van die bevolking by die landbou betrokke as in moderner state. In ál drie die state is ongeveer die helfte van die bevolking op die landbou vir 'n bestaan aangewese – 'n persentasie wat weer heelwat laer is as die res van Swart Afrika.
Die huidige ekonomiese opset in die Magreb is grootliks te danke aan die bydrae vanEuropese Blankes. Die grondslag van die moderne landbousektor (bv. die wynbedryf), die vervoerstelsel, en die industriële ontwikkeling, is tydens die koloniale tydperk Blanke (hoofsaaklikFranse) koloniste gelê. Die getal koloniste het aangegroei tot bykans twee miljoen, maar ná die onafhanklikwording van die drie Magrebstate het 'n groot uittog gevolg, sodat daar vandag nie veel meer as 200 000 Blankes in die Magreb woonagtig is nie.
Die Magreb beskik oor 'n redelike verskeidenheid vanminerale. In Marokko wordfosfaat,ru-olie,mangaan,yster,sink,lood,kobalt en steenkool ontgin. Algerië (die Sahara-gedeelte uitgesluit) ontgin yster, sink, lood en fosfaat, terwyl inTunisië olie,aardgas, fosfaat, lood, sink en yster ontgin word.
Hoewel die Magrebstate industrieel hoër ontwikkel is as die state van Swart Afrika, maak fabrieksnywerhede nog net 'n klein persentasie van die ekonomiese aktiwiteite uit. Voedselverwerking en tuisnywerhede is die belangrikste groep, terwyl fabrieke virpetrochemiese produkte, voertuigmontering, tekstielware en kunsmis 'n groeiende aandeel verwerf.
Die vervoerstelsel in die heleNoord-Afrika toon 'n opmerklike konsentrasie in die Magreb. Die vervoernet is grootliks uit die koloniale tydperk oorgeërf en, hoewel dit soms erg verwaarloos is, is verbindings deur die hele streek voldoende. Ongeveer 30 000 km teerpaaie en bykans 8 000 km spoorlyne is op die kus in gebruik. In die talle inhamme langs die kus word 'n groot aantal uitstekende hawens aangetref.
Toerisme is 'n belangrike verdiener van buitelandse valuta, want ongeveer twee miljoen toeriste sak jaarliks op veral Tunisië en Marokko toe. Die goue Afrika-strande, die eg Oosterse atmosfeer van die oustede, die uitmuntendeArabiese argitektuur en dieruïnes uit dieRomeinse tyd verskaf die grootste aantrekkingskrag.
Jaarliks werk daar ook gemiddeld meer as 'n miljoen mense as "gasarbeiders" uit die Magreb in Europa, waar hulle die minder aangename beroepe beoefen. Hul tuisstate verkry egter op hierdie wyse belangrike buitelandse valuta, omdat die arbeiders die meeste van hullone huis toe stuur na hul gesinne.
Die Groot Moskee vanKairouan, in Tunisië, die oudstemoskee in die Magreb[2]
Kultureel is Magreb meer eiesoortig. Die gebied vorm die westelike vleuel van dieMoslemwêreld, wat tot in dieMidde-Ooste strek. Die Magreb is oorspronklik deur 'n Blanke ras, dieBerbers, bewoon. Ná dieArabiese invalle, wat van die8ste- tot die13de eeu geduur het, het die Berbers grootliks met die Arabiere vermeng geraak, wat vandag in elk geval nog die meerderheid vorm. Die Berbers het dieMoslemgeloof aangeneem, sodat dié geloof vandag die drie Magrebstate sestaatsgodsdiens is.
Hoewel bykans 'n kwart van die bevolking vandag nogBerbertale praat, isArabies die amptelike taal van die Magreb. Berberse meerderhede kom slegs in afgeleë gebiede voor, soos in dieKabiliese Berge enAurèsberge vanAlgerië. In onlangse tye was daar heelwat Berber-onrus as gevolg van hul miskenning as kulturele minderheidsgroep.
Vreemde invloede in die Magreb het 'n lang geskiedenis. DieFeniciërs, dieRomeine, dieArabiere en dieTurke was om die beurt meesters van die gebied (hoofsaaklik die kusstreke). Gedurende die19de eeu hetFrankryk enSpanje die hele gebied gekoloniseer, maar ná bloedige opstande (veral in Algerië) het eers Marokko en Tunisië in1956, en toe Algerië in1962, onafhanklik geword.
Die mense van die Magreb is in betreklik groot mater verstedelik. Tussen 35% en 45% van hulle woon in dorpe en stede. Die algemene verstedeliking lei tot die ontstaan van groot plakkersgemeenskappe om baie stede. Talle stede het reeds bevolkings van meer as 100 000, waarvanCasablanca (2 miljoen) enAlgiers (1,8 miljoen) die grootstes is. Die algemene inkomstepeil van die bevolking is hoër as in die meeste Afrika-state, maar baie laag in vergelyking met meer ontwikkelde state. Daarbenewens is die oorgrote meerderheid van die bevolking nog ongeletterd.
Vanweë die talle unieke fisiese en kulturele verskille wat die Magreb so skerp van die res van Afrika onderskei, en versterk deur die isolasie wat die Sahara na die suide teweegbring, vertoon die Magreb soos 'n afgesloteeiland op die noordelike rand vanAfrika. Die ooreenkomste met dieMediterreense wêreld het weer tot gevolg dat die streek dikwels in die verlede eerder as deel van Europa as deel van Afrika beskou is.
.svg)
