Planetêre bewoonbaarheid is die mate waarin 'nplaneet ofnatuurlike satelliet 'n omgewing kanontwikkel en handhaaf vir die bestaan vanlewe. Lewe kan regstreeks op 'n planeet of maan ontstaan of van 'n ander planeet daarheen verplaas word deur 'n hipotetiese proses bekend aspanspermie. Omgewings hoef nie lewe te bevat om beskou te word as bewoonbaar nie en aanvaardebewoonbare sones is nie die enigste gebiede waarin lewe kan ontstaan nie.

Omdat die bestaan van lewe buite die Aarde onbekend is, is planetêre bewoonbaarheid grootliks 'nekstrapolasie van toestande op Aarde en die eienskappe van dieSon enSonnestelsel wat gunstig lyk vir lewe om te floreer. Van besondere belang is dié faktore wat komplekse, veelsellige organismes op Aarde onderhou en nie net eensellige organismes nie. Navorsing en teorieë in dié verband is 'n komponent van verskeienatuurwetenskappe, soossterrekunde,planetêre wetenskap en die opkomende dissiplineastrobiologie.

'n Absolute vereiste vir lewe is 'nenergiebron, en die idee van planetêre bewoonbaarheid sluit in dat baie ander kriteria nagekom moet word, soosgeofisiese,geochemiese en astrofisiese kriteria, voordat 'n hemelliggaam lewe kan onderhou.Nasa het die belangrikste bewoonbaarheidskriteria bepaal as "uitgebreide streke van vloeibare water, toestande wat gunstig is vir die versameling van organiese molekules en energiebronne watmetabolisme handhaaf". In Augustus 2018 het navorsers berigwaterwêrelde kan lewe onderhou.

Aanduiders van bewoonbaarheid en biosignature moet vertolk word binne 'n planetêre en omgewingsverband. In die bepaling van die bewoonbaarheidspotensiaal van 'n liggaam fokus studies op sy samestelling,wenteleienskappe,atmosfeer en moontlike chemiese wisselwerkings.

Belangrike stereienskappe sluit inmassa enligsterkte, stabieleveranderlikheid en hoëmetaalinhoud. Rotsagtige, nataardplanete en mane met die potensiaal van aardagtigechemie is 'n primêre fokus van astrobiologiese navorsing, hoewel alternatiewe biochemie en ander soorte hemelliggame in meer spekulatiewe bewoonbaarheidsteorieë ondersoek word.

Die idee dat ander planete benewens die Aarde dalk lewe kan onderhou, is antiek. Dit is egter histories 'nfilosofiese idee, eerder as een wat op wetenskap gegrond is. In die laat20ste eeu is twee deurbrake in die veld gedoen. Die waarneming en robotverkenning van ander planete en mane in die Sonnestelsel het kritieke inligting verskaf oor die definiëring van kriteria vir bewoonbaarheid en gelei tot aansienlike geofisiese vergelykings tussen die Aarde en ander liggame.

Die ontdekking vaneksoplanete, wat in die vroeë 1990's begin het en daarna uitgebrei is, het verdere inligting verskaf vir die studie van moontlikebuiteaardse lewe. Dié bevindings het bevestig dat die Son nie uniek ondersterre is in die huisvesting van planete nie en het navorsing oor bewoonbaarheid na buite die Sonnestelsel uitgebrei.

...lees verder

• Netumbo Nandi-Ndaitwah is ingesweer asNamibië se vyfdepresident; sy is die eerste vrou wat in dié pos dien.
• Die voormalige Zimbabwiese swemsterKirsty Coventry is tot nuwe president van dieInternasionale Olimpiese Komitee (IOK) verkies; sy sal in Junie 2025 Thomas Bach opvolg en die eerste vrou in dié pos word.
• Frankryk wen tydens dieSesnasies-toernooi in 2025 sy 27ste titel, terwylGeorgië tydens dieEuropese Rugbykampioenskap hul 17de titel inpalm. Daarbenewens kwalifiseer Georgië,Portugal,Roemenië enSpanje vir dieRugbywêreldbeker 2027 inAustralië.
• Indië wen die eindwedstryd van dienegende Kampioenetrofeetoernooi teenNieu-Seeland met vier paaltjies en palm sodoende sy derde titel in.Australië enSuid-Afrika was die ander twee semi-finaliste.
• Tydens dieDuitse federale verkiesing wen dieCDU/CSU met 28,5% voor dieAfD (20,8%), dieSPD (16,4%), dieGroenes (11,6%) en dieLinke (8,8%).

... dat dieGautrein se spoorwydte van 1 435 mm breër is as die standaardwydte van 1 067 mm van die Suid-Afrikaanse smalspoor? Dit is só gekies om die trein se stabiliteit te verseker teen sy topsnelheid van 160 km/h.

... datTsutomu Yamaguchi die enigste persoon is wat beide dieatoombomontploffings opHirosjima enNagasaki oorleef het?

... dat dieNamibiërRudie van Vuuren die eerste (en enigste) man is wat in dieselfde jaar in tweesportsoorte,krieket enrugby, aan 'n wêreldbekertoernooi deelgeneem het? Hy het sy land tydens beide dieKrieketwêreldbeker 2003 en dieRugbywêreldbeker 2003 verteenwoordig.

... dat diebaardskeerder-spinnekop nie 'n warespinnekop is nie?

... dat sedert die toetrede vanFinland enSwede totNAVO in onderskeidelik 2023 en 2024 al dieSkandinawiese lande weer lede van een (en dieselfde) militêre alliansie is? Dit was laas die geval tydens dieKalmarunie wat in 1523 ontbind is.

31 Maart: Cesar Chavez-dag in sekereAmerikaanse deelstate (1927).

• 1778 –James Cook eisVancouver-eiland op virGroot-Brittanje.
• 1854 – Kommodoor Matthew Perry van dieAmerikaanse Vloot teken die Kanagawaverdrag, watJapan dwing om hawens vir Amerikaanse handel oop te stel.
• 1889 – DieEiffel-toring word inParys,Frankryk, ingehuldig.
• 1917 – DieDeenseWes-Indië word dieAmerikaanse Maagde-eilande nadat dieVerenigde State Denemarke $25 miljoen vir dié Karibiese Eilande betaal het.
• 2005 – Michael E. Brown, Chad Trujillo en David L. Rabinowitz ontdek diedwergplaneetMakemake.