Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


 
Produced from the master edition maintained attekinged.com

updated: 6/21/2015   

Palauan-English

 a    b    ch    d    e    f    g    h    i    k    l    m    n    o    p    r    s    t    u    y    z   

k

ka    kb    kd    ke    ki    kl    km    kn    ko    kr    ks    kt    ku    

ka  mod.nor; not even;.ka a diak; kau a chetim el mong el ka mei; ngii a ka loker me a ka lon.

 A Droteo a di kea lungil el omengur me a ka lungil el mechiuaiu.Droteo can neither eat nor sleep well any more.

 A Droteo a dimlak longang me a ka lullim a merael.Droteo neither ate nor drank and just left.

 Ng diak lsoam el mo er a mubi, me a ka lsoam el mo er a restorangd, e kau a di ngara a soam?You don't want to go to the movies, and you don't even want to go to the restaurant, so what do you really want to do?

 Ng ka lechad me a ka lkeang.He's a good-for-nothing.

 Ng diak a ungil el kerrekar el ourodech a mekngit el rodech, el mekngit el kerrekar el ourodech a ungil rodech.No good tree bears bad fruit, nor does a bad tree bear good fruit.
    »additional examples

kab  n.(Jap.< Eng.)curve; curve-ball.

kaba  n.(Jap.)armor; protective covering.

kabaiaki  n.(Jap.)broiled canned fish.

kabdebid  v.erg.recip.redup.get caught or twisted on each other.kabdebid a di du el omid; ngalek me a demal di du el ngar ngii a longerechiir er ngii; didu el oumekngit; bldengel a chebechiil.

kabebeu  v.erg.recip.redup.get broken all at once.kabebeu a didu el obeu; kaisiuekl me te obeu; kakerous el omeu a lius; meu, kabebeu a butiliang; mengii, bengel.

kabebidokl  kabebidokl a didu el omidokl; kabidokl, kakerous el kaibebidokl a uldasu; midokl a bduu, bideklel.

kabebilulk  kabebilulk a kakoad; kaibedechakl el mo er bab e me er eou, kabebilulk el kausekool.

kabebitelek  kabebitelek a didu el omitelek; rebuik a kabitelek; kaibedechakl, ketilech, mitekelengii, bitekelengel.

kabebitokl  v.recip.redup.(people) sleeping with heads in opposite directions; (logs etc.) arranged with thick ends in opposite directions; (words, statements) contradictory.kabebitokl a diak el ta uchul; kautok, didu el blitokl, oles a kabebitokl, miteklii a biskang, mitokl, biteklel.

kabebitulk  kabebitulk a didu el omitulk; mengerechir, uedikel, kabebitulk el sorir el mo er a skuul.

kabeboes  v.recip.redup.shoot indiscriminately at each other.kabeboes a didu el omoes, resoldau a kabeboes, mosii, moes, bosel.

kabechebech  v.recip.redup.things (temporarily) connected to each other.

kabekel  n.large paddling canoe.kabekel a meklou el mlai er a mekemad, kabekelel a Ngchesar me a lrrai a kaidesachel.

kabekelel  n.poss.3s.kabekelel a kabekel er ngii el beluu.

kabekelel  n.poss.3s.seekabekel.kabekelel a kabekel er ngii el beluu.

kabelduchel  v.recip.pay at money-raising party together.kabelduchel a di du el omelduchel; kakerous el melecha belduchel; beldechelel.

kabelment  n.(Eng.: government)government.

Tuobed a cherik el tirkal chad era, aikal mlai lomekall a rengrir klokir a bedengir.Im smirking at the people working for the government, do they think they own these government vehicles when theyre behind the wheels.

Tial era Belau a kuk meral ulis a klungel.Belau's government is over budgeted.

Kmal betok a diirrir a rechad era eldi osisiu a urerir.Government has many redudant job titles with likely the same job duties.

kaberebart  v.recip.redup.hide (things) from each other.kaberebart a didu el omart er tir; mertii, mart, kaberebart a tekoi, bertel a udoud.

kaberruuch  n.large war canoe.kaberruuch a mlai er a mekemad; meklou el mlai.

kabesbus  v.recip.redup.pull (things) from each other.kabesbus a kaiberober; di du el omus; omerober, mus a udoud, mesngii a ngalek, kabesbus er a udoud.

kabitei  n.(Ger.)captain;.kabitei a merreder er a diall.

oukabitei  v.t.behave as if one is a very important or influential person (by ordering people around etc.).

kabitel  n.(Ger.)captain.

kabitelek  v.recip.roll on ground together.

kabreburech  v.recip.spear each other.

kabrreburech  kabereburech a didu el omurech; kabrreburech a ngikel, mrechii a temekai, murech a meas, brechel.

kabs  n.anything used for hanging (e.g., rope, wire, etc); sling for arm.kabs a klekedall el mengabs; besebes me a ekil a kabs; kobsii a tuu, kuabs a odoim; kebsel.

kebsam  n.poss.1pe.

kebsed  n.poss.1pi.

kebsek  n.poss.1s.

kebsel  n.poss.3s.kebsel a kabs er ngii el tuu.

kebsem  n.poss.2s.

kebsir  n.poss.3p.

kebsiu  n.poss.2p.

kabubouchechaus  kabubouchechaus a kaungeroel, rubak a kabubouchechaus er a bai e le telbiil a diak bo ltang.

kabulak  v.recip.lie to each other.kabulak a didu el omulak; didu el mengesuul; kautingaol, kakerous el melekoi a diak le merang; kablulak er a delongelir, blulekngel.

kabur  v.t.(Jap.)flip someone over one‚Äôs shoulder (when wrestling).

kabusekl  v.recip.entwine each other's legs while sleeping.kabusekl a didu el omusekl; teru el chad el blusekl a ocherir, busekl, museklii, buseklel.

kabutang  v.s.(legs etc.) crossed.kabutang a eru el klalo el blutang eruong el bambuu a kabutang.

kachas  kachas a didu el mengas; chachas a mederir, locha Chas er ngii.

kachau  seechachau.

kachechei  v.recip.envy each other.kachechei a didu el mechechei; chetil a lungil a tang, kachechei el terung.

kachedecheduch  v.recip.talk or converse with each other.kachedecheduch a chachedecheduch; di du el mengedecheduch, rebeluu a kachedecheduch el kirel a urreor er a beches el rael; kakerous el melekoi.

kachelebed  v.recip.hit each other; fight.kachelebed a chachiuert; chachelebed; didu el mengelebed, chad me a chelebedel me a tang me a chelebedel; cholebedii; cholebed.

kacherchur  v.recip.redup.laugh together.

kacherechur  kacherechur a kaucherechur; di du el ocherechur, rekebil a kacherechur; kaodereuakl; klou a chur er a bai.

kacheremrum  seechacheremrum.kacheremrum a chacheremrum; kakerous el mengeremrum, bek el chad a kacheremrum er a ngesechel a tax ; churemeremengii a OEK, chermeremengel.

kachesengsang  kachesengsang a chachidai; didu el mengesengsang; chachesengsang a bedengir.

kachidobel  kachidobel a chachidobel; didu el mengidobel, choidebelii er a demal, mongkii a kachidobel a kerrekar, chidebelel.

kachiil  seechachiil.kachiil a chachiil; didu el mengiil; kaiuesingch, recheldebechel a kachiil, mengiil, chielel.

kachisemesem  seechachisemesem.kachisemesem a chachisemesem; teru el chad el kaiuechull, choisemesem a chimal, chisemesemel.

kachisngull  v.recip.frown or scowl at each other.kachisngull a chachisngull; di du el kasoues e bluks a ngerir; chelitatel a mederir; di du mengisngull, chisngellel.

kachisois  v.recip.(persons, things) piled one on top of the other.kachisois a chachisois; betok el klalo el kaiuetilech a kachisois; teleketokel el mo er a bab, kachisois a blil; chisisel.

kachuchau   kachuchau a chachuchau; teru el chad el chachebangel; kasoues el terung; kachuchau e omengur.

kadekdakd  seekadekdakd.kadekdakd a didu el medakd; kedakd, kadekdakd el terung, dekdel.

kadekdakt  v.recip.redup.be afraid of each other.

kadekmam  n.poss.1pe.seekadikm.

kadekmed  n.poss.1pi.seekadikm.

kadekmek  n.poss.1s.seekadikm.

kadekmel  n.poss.3s.seekadikm.kadekmel a kadikm er ngii; morael er a kadekmel a rael; klisichel a chim a kadikm.

kadekmem  n.poss.2s.seekadikm.

kadekmir  n.poss.3p.seekadikm.

kadekmiu  n.poss.2p.seekadikm.

kadeldall  v.recip.try to get the better of each other (in some activity).

kadeldolk  v.recip.redup.be children of the same mother.kadeldolk a kedolk; kesebek, didu el melolk, kakerous el mesebek; sobekii, dolkii, chad er a klaibedechakl a kedolk; delkel a sechelil.

kadelduleb  seekaiueduleb.kadelduleb a kaiueduleb; kaodermerem er a daob; rengalek a mengedub e kadelduleb, didu el olduleb, odelebii, odelebel er a daob.

kadengesakl  v.recip.put a spell on each other.kadengesakl a didu el melengesakl; kaiueturek chelid; dongeseklii er a chelid, dengeseklel.

kadengmes  v.recip.respect/honor each other.kadengmes a didu el melengmes; kaiuerenges; kaiuedanges; kakerousel mengull; kakull, delengmesil.

 kadenia  (Eng.)gardenia; carnation.kadenia a ta er a bedengel a bung el becheleleu e ungil a bul.

kaderdurech  v.recip.redup.tell each other what to do.kaderdurech a kauderedurech; didu el oldurech; oderechii el nguu a kall, oderchelel.

kadereborb  v.recip.(men) sit around with each other. [syn:kaidereborb,kakedereborb]

rebord a daob  expression.tide stands still.

rebord a dolech  expression.tide stands still.

 Mreborb e kurael.See you. (said to those remaining by person leaving; said to person sitting in house by person passing by)

kadereboreb  kadereboreb a didu el kedereboreb; kiei, reboreb, rebuik a di kaodereboreb el diak el ourreor.

kadiasang  n.large one-pronged spear with handle made of pipe.

kadibuk₁  v.recip.(pieces of string, legs) get tangled; sleep with legs entangled.kadibuk a didu el melibuk; doibkur, doibuk a besebes, dibkul, delibuk.

kadibuk₂  v.recip.(dogs) locked in sexual intercourse.

kadidengmes  v.recip.redup.seemelengmes.

kadidiich  v.recip.insult each other.kadidiich a didu el melidiich; kakediich a kotir; didichii; kaiuecholt a kotir; didichel.

kadikm  n.right hand/arm; right side.kadikm a klisichel a chim, mengladikm, kadekmel.Cf.mengadikm.

kadekmam  n.poss.1pe.

kadekmed  n.poss.1pi.

kadekmek  n.poss.1s.

kadekmel  n.poss.3s.kadekmel a kadikm er ngii; morael er a kadekmel a rael; klisichel a chim a kadikm.

kadekmem  n.poss.2s.

kadekmir  n.poss.3p.

kadekmiu  n.poss.2p.

kaeb  n.large sailing canoe.kaeb a melkou el mlai er a daob; kebel.

kebel  n.poss.3s.kebel a kaeb er ngii el buik.

kaer  (Jap.)return.

kahol  n.(Spa.)wooden box; coffin.kahol a rruul el kerrekar el blil a klalo me a ulekouad el chad, kaselengel.Cf.derabahol.

kaselengel  n.poss.3s.kaselengel a kahol er ngii.

kai  n.(Jap.)shell.

kaibebeu  seekabebeu.kaibebeu a kabebeu.

kaibedechakl  v.recip.throw each other down; wrestle.kaibedechakl a ketilech; chad er a klaibedechakl a kaibedechakl; mesisiich a mla medecheklii a sechelil; bedecheklel.

kaiberebart  v.recip.redup.play hide-and-go-seek.kaiberebart a kaberebart.Cf.omart.

klaiberebart  n.game of hide-and-seek.klaiberebart a omart er tir; mertii, mo diak el meues; mart, kaiberebart, bertel.

kaiberober  v.recip.grapple with each other over something; dispute (land).kaiberober a didu el omerober; kaiueribech; orribech; ruchad a kaiberober a chutem, mereberii, merober, bereberel a dui.

Ngak mea ius a mlo er ngkal chemang era taoch.The crocodile and I had a snatching match for the crab in the channel.

kaidedaob  v.recip.redup.splash each other.kaidedaob a kaikedaob; ousekool a daob, rengalek el mengedub e kaidedaob.

kaidelduleb  seekaiueduleb.kaidelduleb a kadelduleb.

kaidereborb  seekadereborb.

kaidereboreb  kaidereboreb a kadereboreb.

kaiderurt  seekaididerurt.kaiderurt a kaikerurt; betok el remurt; rengalek a kaiderurt er a mekesokes.

kaidesachel  v.recip.race; compete.kaidesachel a didu el mengaidesachel; osiik er a mo er uchei; sorir a kot; klaidesachel er a rurt; klaiuengader a mekngit el reng.

kaididerurt  v.recip.redup.run together.kaididerurt a kaikerurt.

kaikerurt  seekaididerurt.

kaikmalk  v.recip.bring each other's chickens together for a cockfight.kaikmalk a olsiu a malk me ng kakoad el melilt er a bekeu a cheremel; klaikmalk, mengaikmalk.

kaingesengasech  v.recip.redup.scramble onto (vehicle etc.) in hurried, disorganized fashion.

 Te oketa mlo er a bilas e merael.They each scrambled onto the boat and then they left.

kaingeseu  v.recip.help each other.kaingeseu a didu el olengeseu, ngosuir a ousbech a ngeso; ngoseu a chelsang, rebeluu a kaingeseu.

kairirei  v.recip.go home all at once (from remei).kairirei a rokui el chad a mo er a blirir; mo remei.

kaiseseuul  v.recip.redup.take turns carrying heavy object.kaiseseuul a kaiueuul; ngar a ta el mo er a tang; mengabl er a ngalek a tang e e ng kuk nguu a tang; kaiseseuul er a tolechoi, oleuul, oiuelel.

kaisia  n.(Jap.)company; business.

kaisisiu  v.recip.redup.the same as each other; equal or identical to each other.

kaisiuekl  v.recip.meet each other; pass by each other; hit or collide with each other.kaisiuekl a kebetech; kede mo kaisiuekl er a bai; mo kesoues er isei, ngalek me a chedil a mocha kasiuekl, osiueklii, osiueklel.

kaiskurs  seekakurs.kaiskurs a kakurs; kaiuetamet, didu el mengurs, kursii a ngalek er a delal.

kaitebetobed  v.recip.redup.come or go out together.kaitebetobed a didu el tuobed el rokui; kaitebetobed el mo ourreor, tuobd er a a mlai el rokui; tebedel.

kaititekangel  v.recip.redup.argue with each other. kaititekangel a didu el outekangel; kaiuetobed a uldesuir; kaiuetoech a llemesir; outekangel, telekengelel a uldasu me a llomes.

kaititengeriakl  kaititengeriakl a diak el tabesul; ngar er ngii a kemanget me a kedeb.

kaitutechei  v.recip.exhange (things).kaitutechei a klaitutechei; didu el omtechei, kaiuengoid, nguu a bail e msa a klok; omtechei, mtechei, klok a techil a bail; mtechir.

kaiu  n.pole.kaiu a ongaiu; klekedall el doba el mengaiu; kaiu el bambuu a kiuel a buuch.Cf.mengaiu.

kiuel  n.poss.3s.kiuel a kaiu er ngii.

kaiuechado  kaiuechado a didu el omechado; a remechas a kaiuechado a mamed, mecheduii, mechado, ocheduel.

kaiuechadu  v.recip.do cutting together.

kaiuechar  v.recip.engage in transaction of buying and selling; buy things together.kaiuechar a didu el omechar; mecherar a ngikel me a mechar a beras; ocheral.

kaiuecharou  Omengull e kaingeseu er a uldasue ma omeruul.

kaiuechau  v.recip.attract each other's attention.kaiuechau a didu el olechau; betok el kaokedong el olab a chim el melau, ocheuir, ochau a ues.

kaiuechib  v.recip.pass by each other; (teeth) crooked; (teeth of saw) bent too far down.kaiuechib a diak bo le kaisiuekl; diak bo le kebetech; mlo chuib er tir; mochib er tir, ulechib.

kaiuechit  v.recip.compete with each other for first place.kaiuechit a kaidesachel el mo er uchei; didu el olechit; kaiuechit er a omenged, olechit, ochetir, ochetil kaiuengader me a klaiuengader a mekngit el omeruul e dirrek el mekngit el uldasu.

kaiuechoid  v.recip.mess things up together.kaiuechoid a didu el olechoid; olechetekl, meluchel a tekoi, ochidii a sechelil, ochoid a klalo, ochidel a deleuill.

kaiuecholt  v.recip.show something to each other; confess to each other; exchange (secrets) with each other.kaiuecholt a kaiueiisech; didu el olecholt a ngar er ngii er tir, ochotii, ocholt a ududel, ochotel.

kaiuechoud  v.recip.look for each other.kaiuechoud a kasisiik; didu el olechoud, ochudii, ochoud, smiik, te kaiuechoud a mo kles, ochudel.

kaiuechull  v.recip.embrace each other.kaiuechull a didu el omechull; mengisemesem, mechulii a sechelil, mechull, ochulel a soal.

kaiuedak  v.recip.put or kept together.kaiuedak a dmak; oldak, kesai a blai mete kaiuedak er a chimo el blai, odekial.

kaiuedanges  v.recip.praise each other.kaiuedanges a didu el oldanges; didu el chemat, remerreder a kaiuedanges; odengesii, odanges a cheldechduch, odengesel.

kaiuedars  v.recip.do lifting together.kaiuedars a didu el oldars; kakerous el oldars a bangderang, odersii a chimal el mo er a bab, odersel.

kaiuedidm  v.recip.spy on each other; watch for each other carefully.kaiuedidm a didu el omdidm; berrotelel omes; mdedmii a merechorech, mdidm a berotel el kall, udedmel.

kaiuedik  v.recip.throw each other out.kaiuedik a didu el oldik; mo kesaod, odikii a bechil, odik, rubekel a kaiudeik sorir el mo chacheroid, odikel. ~.

kaiuedikel  v.recip.(people, animals) move around among each other.kaiuedikel a didu el ouedikel; kaiuedikel a beluu; rechad a kautok, diak a budech, odkelel a beluu.

kaiuedingel  v.recip.visit each other.kaiuedingel a didu el oldingel; kasoes e kaocheliu, odngelii a smecher, odingel a chelebuul, odngelel a secher.

kaiuediu  v.recip.shout together.kaiuediu a didu el oldiu; mengerodech, rechad a kaiuediu er a deureng.

kaiuedoid  v.recip.use or share (each other's thing).kaiuedoid a didu el olidoid; kaiueuul, kauedoid er a ta el bail, oididel.

kaiuedor  v.recip.shade or shelter each other.kaiuedor a didu el omdor; omdor er a chimo el baeiong, mderengii a diak a blil, mdor a klalo, kaiuedor er a chimo el blai; uderengel a melengetang.

kaiuedoseb  v.recip.relieve each other from pain, overwork etc.kaiuedoseb a didu el oldoseb; kaingeseu, kaiuedoseb er a urreor, odesebii a demal me a delal, odoseb a reng; odesebel.

kaiuedubech  v.recip.push each other.kaiuedubech a didu el oldubech; odbechii a chad, odubech a ungil el uldasu, kaiuedubech er a mo er a kingall, odbechel.

kaiueduleb  v.recip.dip each other into water.kaiueduleb a didu el olduleb; rengalek a mengedub e kaiuedulb, odelebii, klaiueduleb, odelebel; kauderemerem er a daob; odermermel.

kaiuedurech  v.recip.tell each other what to do.kaiuedurech a didu el oldurech; kakerous el oldurech; oderechii el olterau a ngikel, odurech, oderechel.

kaiueiisech  v.recip.show to each other.kaiueiisech a kaiuecholt; didu el oleisech, kakerous el olecholt a ududir.

kaiuekako  v.recip.tease each other.kaiuekako didu el omekako; rengalek a kaiuekako, mekekouii, mekako a bilis, ulekako a omuchel a klakoad; ulekekoel.

kaiuekeed  seekakeed.kaiuekeed a didu el kmeed; diak le cheroid; blimam a kaiuekeed, kedel a blai er a rael.

kaiuekiis  v.recip.wake each other up (from olekiis).kaiuekiis a didu el olekiis; okisii, okisterir er a cheliuaiu; okisel.

kaiuekudem  v.recip.close to each other (in a row).kaiuekudem a mekudem; diak el merames; blai er a Oreor a kaiuekudem; kaiuekeed, kdemel.

kaiuengader  kaiuengader a didu el olengader; orrebet, kaiuengader a klekool a omelibas, soibesengii a chad e mo nguu a kot a klaiuengader el mekngit er a klekool.

kaiuenganged₁  kaiuenganged a didu el olenganged; kaiuengamech; kaiuengibes; ngmanged er a ungil el dil; mo soal; ongengedii, ongengedel.

kaiuenganged₂  kaiuenganged a kakerous el olenganged; oldubech ek mo bedul eou; kaiuenganged a kerrekar; ongengedel.

kaiuenganget  v.recip.move down or keep behind together; compete with each other.kaiuenganget a didu el sorir el olenganget er a tang; orrebet er a rechad, ongengetii, ongengetel.

kaiuengaok  v.recip.whistle to each other.kaiuengaok a didu el olengaok; ongokii, ongaok a ngokir, ongokel.

kaiuengasech₁  v.recip.became angry with each other.kaiuengasech e reng; te didu el kesib a rengrir; kauklsib el reng.

kaiuengasech₂  v.recip.lift each other; sue each other.kaiuengasech a didu el olengasech; ongesechii er a court ; ongesechel.

kaiuengeng  v.recip.stare at each other.kaiuengeng a didu el olengeng; kasoues, ngellomel, klaiuengeng, ongengii, ongeng, ongengel a mesaik.

kaiuengibes  v.recip.tease each other.kaiuengibes a kaiuenganged; di du el olengibes; kaiuengibes a udoud.

kaiuengill  v.recip.compete with each other.kaiuengill a didu el olengill; kakerous el orrebet; olengill a iedel, ongellii a meradel, ongellel a rodech.

kaiuengit  v.recip.ask each other for (things).kaiuengit a didu el olengit; ongtir a chemachel, ongit a di melai el diak lomechar; ongtil a kall.

kaiuengoid  kaiuengoid a didu el olengoid; kaitutechei, kaiueuul, ongidii a klok, ongoid a chutem, ongidel a klalo.

kaiuerael  v.recip.start engines together.kaiuerael a didu el orrael; tmuchel mong me a techelel a kall el mei; orolii a bilas, orael a mlai, orolel.

kaiuerebet  v.recip.cause each other to fall; compete with each other (to determine two best players).kaiuerebet a didu el orrebet; klaiuengader, orebetii, orebetel.

kaiuerenges  v.recip.hear each other.kaiuerenges a didu el orrenges; kaiuedanges, kadengmes, orengesel.

kaiueribech  kaiueribech a didu el orribech; orribech a chutem, orebechii a mesei, orbechel a klalo; kaiberober.

kaiueribech.  seekaiuerirech.

kaiueribet  v.recip.make bet with each other.kaiueribet a didu el oribet; melsemai, kakesemai a klisiich, kaiueribet er a mo merreder, klaiueribet.

kaiuerimel  v.recip.urge or persuade each other.kaiuerimel a didu el orrimel; oldubech, kaiuerimel er a mo melai er a chesimer, oremelii el mong, oremelel el mo soiseb.

kaiuerirech  v.recip.snatch at all at once.kaiuerirech a kaiueribech; kaiueseked, didu el olseked.

kaiuesarech  v.recip.press each other down.kaiuesarech a didu el olsarech; nguu el mo er eou; kaiuesarech a rengrir, oserechii a rengul, oserechel.

kaiuesechem  v.recip.grab each other by the fist; hold each other's hand firmly.kaiuesechem a didu el olsechem; mekreos, olsechem a kelel e olengi1 a kelel a tang, usechemel a kall.

kaiuesenges  v.recip.obey (each other's orders, etc.).

kaiuesingch  v.recip.hope to see each other.kaiuesingch a didu el olsingch; mengiil, chachiil, mengiil, kaiuesingch el kirel a cheldecheduch.

kaiuesirs  v.recip.lean against each other.kaiuesirs a di du el ulsirs; ultuil er a rebebil, kaiuetuil, klaiuesirs.

kaiueskosk  v.recip.push each other vigorously.

kaiuesobel  v.recip.save or take care of each other.kaiuesobel a didu el olsobel; mesebechakl, osobelii a chuarem, osobel a dellomel, osebelel a chad.

kaiuesongeb  v.recip.(things) piled one on top of the other.kaiuesongeb a didu el olsongeb; oltilech, olsarech, osengebii a ochil, osengebel a kud.

kaiuesorech  kaiuesorech a didu el olsorech; olengamech, kaiuengamech, rengeasek a kaiuesorech.

kaiuesors  v.recip.drown or sink each other.kaiuesors a didu el orresors; orsersii a oba el mo er eou er a daob, kakerous el orsors a chert, orsersel.

kaiuetak  v.recip.travel together in vehicle.kaiuetak a didu el oltak; chad me a bechil a kaiuetak er a mlai, otekir, otak, otekil a beras.

kaiuetamet  v.recip.pull each other by the hands.kaiuetamet a didu el oltamet; mengurs, kakurs, otemetii, otamet a chimal, rengalek a kaiuetamet, otemetel.

kaiuetilech  v.recip.(many things) piled up one on top of the other.kaiuetilech a d idu el oltilech; kachisois, meseked me a klalo a kaiuetilech, otelechel.

kaiuetitech  v.recip.(persons, animals, plants) wedged or crowded closely together.kaiuetitech a di du el oltitech; di du el orribech; otitechii el mo er uchei, otitech a kingall, otitechel.

kaiuetobed  v.recip.make each other come out.kaiuetobed a di du el oltobed; otobed a udoud, otobedii a kall er a chelsang, otebedel a chad er a blai.

kaiuetoir  v.recip.chase or love each other.kaiuetoir a didu el oltoir; kausemeriar, kaubeltikerreng, kelatk, klaiuetoir, otirel.

kaiuetom  v.recip.(fish, people) poke out heads as a group.kaiuetom a didu el oltom; olecholt, otemii a medal er a tuangel, kaiuetom a mederir er a urreor.

kaiuetour  v.recip.one person carry the other piggyback.kaiuetour a didu el oltour; oturii a ngelekel, otour a kloleklel, oturel.

kaiuetuil  v.recip.laid on top of each other.kaiuetuil a didu el ultuil; kaiuesirs; ultuil a kingall e chachedecheduch.

kaiueturk₁  v.recip.argue each other down.kaiueturk a didu el olturk; kaiuengit; rengalek a kaiueturk er a derrir e mo milil, oterekel.

kaiueturk₂  v.recip.kaiueturk a didu el olturek; omtok; melekoi a telitur er a dertang, oterekel a ngerel a bulak; kedangeb a tekoi.

kaiuetuu  v.recip.enter together. kaiuetuu a didu el oltuu; olsiseb, kaiuetuu er a rsechelirir er a blai, otungii, otuu, otungel.

kaiuetuub  v.recip.insult or slander each other.kaiuetuub a didu el oltuub; diak loldanges; katekoi a mekngit el kirel a tang, otubii er a chelitechut er ngii; otubel.

kaiueuul  kaiueuul a didu el oleuul; oiuul a secher, klaiueuul, oiuelii, kauidoid; oiuelel.

kaiuiuid  v.recip.exchange (each other's clothes, etc.).

kaiuiuul  v.recip.(people) go from one vehicle to another as a group; give each other (disease).

kaiul  n.poss.3s.seekeai.

kak  n.rib.kak a kekengel a chad me a charm, kak er a babii; kekengel a babii a dikesem.

kekengel  n.poss.3s.kekengel a kak er ngii, meringel a kekengel; kekengel a babii a kelem.

kakabs  v.recip.hang each other (in wrestling).kakabs a didu el mengabs; kekerous el melecherakl; kobsii, kuabs, kakabs a tuu er a blai, kebsel.

kakak  n.cackling of hen.kakak a ngerel a malk, malk a oukakak.

oukakak  v.i.cackle.malk a oukakak a melekoi.

kakar  v.s.(Jap.: kakaru)having a seizure; shaking; rapidly moving back and forth.

kakeakl  v.recip.(lives, purposes, etc.) separate or divergent from each other; (objects) physically separated from each other.kakeakl a kakerous; ileakl a chetemel a chad me a chad; diak luldak, kakeakl a bai er a remeau me a beil a klobak.

 A Toki me a Droteo a a blirir.Toki and Droteo each have separate house.

kakeald  v.recip.keep each other warm.kakeald a didu el mengeald; kaiuekeed el kakeald, kmeldii, kakerous el mengeald a imelir; koeald a ralm, keldel.

kakederaol  v.recip.(canoes, boats, etc.) come alongside each other.kakederaol a ulak el chachebtangt; koderolii a mlil, koderaol a kabekel, kederolel. [syn:kaukederaol]

kakedereborb  seekadereborb.

kakedib  v.recip.hit each other.kakedib a didu el mengidib; kidbengii, kidib a bduu el oba ochil, rebuik a kausekool el kakedib, kidbengii a btil; kidbengel.

kakedoked  v.recip.untie things together; untie (each other's legs, etc.).kakedoked a didu el mengedoked; omoket a uldurokl; kodoked a blus el kall er a sueleb, kodekedii a til, kedekedel.

kakeed  v.recip.near each other.

kakelmolm  v.recip.tickle each other (lightly).kakelmolm a didu el mengelikl; kakerous el mengelmolm; kaklikl, rengalek a ousekool el kakelmolm, kelmelmel.

kakelulau  v.recip.whisper to each other.kakelulau a didu el mengelulau, kekerei el melekoi; kolulur a sechelil, kolulau a berotel el tekoi, kelulul, kllulau.

kakemikr  v.recip.sit back to back.kakemikr a keikr; didu el mengemikr; ouketui, kakemikr ngii me a delal, diak le kelatk, diak el ungil a delongelir.

kakengesakl₁  v.recip.move away or separate from each other.kakengesakl a didu el ngelsakl; diak luldak; chacheroid, ngoseklii a delongelir, ngosakl a did er a rael, ngeseklel a deleongel.

kakengesakl₂  v.s.divided or separated from each other.kakengesakl a didu el ngelsakl; diak luldak; chacheroid, ngoseklii a delongelir, ngosakl a did er a rael, ngeseklel a deleongel.

kakengodech  seekakngodech.kakengodech a diak losisiu; didu el ngodech; kakerous, Oreor a meseked er a rechad er a kakengodech el beluu.

kaker₁  v.i.(Jap.)to express, to complain.

kaker a monku  expression.to make a complaint.

kaker₂  v.recip.ask each other.

kaker a mongk  expression.make a complaint; complain; criticize.

kaker a monku  expression.(Jap.)to make a complaint.

kakerker  v.recip.redup.ask each other.kakerker a didu el oker; omding; ngera chised er tia el seked? te kakereker el mo e mei, keril a tekoi.

kakerous  v.recip.different from each other in quality, color, appearance etc.; separate from each other.kakerous a kakengodech. [syn:kekerous.kekerous a kakerous.]

kerous  v.s.separate.kerous a kakerous.

kakertall  v.recip.scratch each other.kakertall a didu el mengertall; mengesemramr el olab a kuk, katuu a kakertall, kakesemramr; kortellii, kortall a bedengel, kertellel.

kakesekang  v.recip.make casual conversation or shoot the breeze with each other.

kakesemai  v.recip.challenge each other.kakesemai a didu el melsemai; somir a sechelil, remerau a kakesemai a kerruul; ng di somai a usaso.

kaketeket  v.recip.delay each other.kaketeket a didu el mengeteket; omekioud er tir, koteketii a omerael, koteket a kles, keteketel.

kaketiit  v.recip.badger each other for information.kaketiit a didu el mengetiit; mo ungil el medengei; kakereker, kititii a belsechel a omerael, kitiit a meldung, kititel.

kakideb  v.recip.call each other together.kakideb a didu el mengideb; kaokedong, te kidebii a beluu e melib er a urreor, kuideb, mo dmak; mo kldibel; kdebel a beluu.

kakider  v.recip.lift each other.kakider a didu el mengider; kiderii a tebel, kmider a kingall, kderel.

kakimd  v.recip.cut each other's hair.kakimd a didu el mengimd; kimdii, kuimd a bderrir, kemdel a chui.

kakine  (Jap.)fence (used for metallic chain link fence or barbed wire fence, distinguished from wooden fence).

kaklikl  v.recip.tickle each other.kaklikl a didu el menglikl; kakelmolm, rengalek a kausekool el kaklikl.

kakngit  v.recip.be on bad terms with each other.

kakngodech  v.recip.different (from each other).

kakoad  v.recip.fight with each other.kakoad a didu el okoad; kaodechelakl, oldechelakl, rengalek a kakoad, klakoad, klakodil.

kakoir  v.recip.try to keep pace with each other (socially); even out each other's hair.

kakub  v.recip.(coconuts) paired or coupled with each other; (people) paired off (in dancing).kakub a klub; kaubuch, remeloik a kakub, ngarngii a ombil.

kakudem  v.recip.close to each other (in a row).kakudem a didu el mekudem; diak lemerames, kuudem a delemel a dait; kudemii, kdemel a dait.

kakuk  v.recip.pinch each other with thumb and index finger.kakuk a didu el menguk el olab a kuk; kukur a chimal, kmuk a kekengel.

kakuld  v.recip.pinch each other with thumb and index finger.kakuld a didu el menguld el ousbech a kekul; kuldii, kmuld a chimal, keldel a ngalek.

kakull  v.recip.respect each other.kakull a didu el mengull; kullii, kmull a reng, klobak a kakull, kadengmes.

 kakum  n.type of crab.kakum a rekung; charm el melekesako.

kakurs  v.recip.pull at each other.kakurs a kaiuetamet; didu el mengurs; kaiskurs; oltamet; kursii a telemall el mlai.

 kalbasang  n.(Spa.)pumpkin.kalbasang a bangkil; ta er a bedengel a dellomel el kall.

kaldos  n.system of applying medication to opposite side from pain or injury.kaldos a teletelel a ukeruul el ua tiang, oitii a telemall e omkar er a mechubs, delobech a katerul a ochil e ngii a omkar er a kadikm.

kalengder  n.(Eng.)calendar.

kalengleng  v.recip.redup.borrow (each other's things).kalengleng a didu el meleng; kabedbed a udoud; omed a udoud; longir, lmeng kalengleng a olekang.

kaliol  n.(Spa.)cannon; cannon ball.kaliol a meklou el boes er a mekemad.

kall  n.a.s.food.kall a rokui el dongang; ongraol me a odoim me a kliou; kukau, ngikel, tuu a kall, kelel.Cf.ulengall,otekall.

kall er a mekemad  expression.C-rations.

kall er a Sina  expression.Chinese food.

kelam  n.poss.1pe.

keled  n.poss.1pi.

kelek  n.poss.1s.

kelek el udong  expression.my noodles.

kelel  n.poss.3s.kelel a kall el ngii a oukall; kelel el iedel.

kelel a charm  expression.food or feed for animals.

kelem  n.poss.2s.

kelem el tuu  expression.your banana.

kelir  n.poss.3p.

keliu  n.poss.2p.

 A Droteo a ulemeklatk er a bechil me ng meruul a.Droteo reminded his wife to prepare the food.

 A Kukumai a ngiluu a el mo er a delal.Kukumai brought the food to her mother.

 A Kukumai a ngiluu a el mo er a reokiak.Kukumai brought the food to the guests.

 Aika el a mla mo medeel er kemam.There's gotten to be too much food for us.
    »additional examples

kall er a mekemad  expression.C-rations.

kall er a ngebard  expression.Western food.

kall er a Sina  expression.Chinese food.

 kalngebard  n.kapok; cotton tree (Ceiba pentandra).kalngebard a ta er a bedengel a kerrekar el sechesechel a chiull a rdechel.

kalngebard er a Belau  expression.plant in Verbena family (Gmelina elliptica).

Aikal a mla mo ouuid.cotton trees are ready to be reaped.

kalngebard er a Belau  expression.plant in Verbena family (Gmelina elliptica).

kamang₁  n.(Jap.: kama)sickle.kamang a klekedall er a omelaml; olaml, kamelengel.

kamang  v.s.twisted, crippled.kamang a klekedall er a omelaml; olaml, kamelengel.

kamelengel  n.poss.3s.

kamang₂  v.s.(Jap.: kama)twisted, crippled.kamang a klekedall er a omelaml; olaml, kamelengel.

kamatsiri  (Jap.)tree name, place name (now this is also the name of a place, close to Eptison museum, so named because there was a store there named Kamachiri).

kambalang  n.(Spa.)bell.kambalang a ongesmoll el kirel a orenges; osmii a kambalang.

Mchesmii a.ring the bell.

kameduangel  v.s.(animals, person) having large testicles or scrotum.

kamelengel  n.poss.3s.seekamang.

kaming  n.goat.kaming a ta er a bedengel a charm.

 A Moses a uleker el kirel a el tenget er a klengit, e mlo medengei el kmo ng mla medul.Moses asked about the goat for the sin offering and learned that it had already been burned.

kanadarai  n.(Jap.)small basin.kanadarai a beached el omludel; blil a kall me a ralm.

Mngai a kleua el kob el pancake mix el locha er a.Pour 4 cups of pancake mix in a basin.

Mngai a kleuang el kob el ralm el locha er a.Put four cups of water in the basin.

Kede ousbech a el omelecha a ralm malechub a kall er ngii.We use basins to put water or food in.

kanaria₁  n.(Eng.)gonorrhea.

kanaria₂  n.chestnut manikin (Lonchura Malacca).kanaria a klebokel el mekekerei el suebek el charm.

kangbengubet  seekangebengubet.kangbengubet a didu el melubet; didu el meledaes; ngubetii a cheliseksikd, nguubet, ngbetel a ultelechakl.

kangdalang  n.(Spa.)candle.

 Ng mla nguemed a.The candle has died out.

kangebengubet  v.recip.redup.free each other of blame; take off (clothes; etc) together; take off (each other's) clothes.

kangingai  v.recip.redup.bring or take (things) together.kangingai a kakerous el melai; kengai, didu el melai a ududir, nguu, ngeul a ududel.

kangkei  n.(Jap.)relationship; connection.

 Ng diak a kangke er ngak er tia el tekoi.I don't have anything to do with this.

kangkeister  v.s.(Jap.)related to; connected with.

 A Droteo a diak lkangkeister er tia el tekoi.Droteo doesn't have anything to do with this matter.

 A ngelekir a kangkeister er tilecha el telemall.Their child is involved in that crime.

kangkodang  n.(Jap.)tourist.

klekangkodang  n.tour.

kangkum  n.swamp cabbage.kangkum a dellomel er a mesei, sers el ungil el kall.

kangngob  n.(Jap.)nurse.

kangunguuch  v.recip.apologize to each other.kangunguuch a didu el meluluch; ketngakireng; ngunguchii a telord, katertord a kangunguuch, melngakl a reng; ngunguchel.

kanibisket  n.(Jap. brand)Crab biscuit.

kansok  n.(Jap.)meteorological survey.

blai er a kansok  expression.weather station.

chad er a kansok  expression.weatherman.

kansoki  n.drought.

kansume  seekanzume.(Jap.)kansume a kall el ngar er a beached; kansume a meoud el metemall el kall.

Ak mo omechar a kelam el beras me a.I'm going to the store to buy rice and canned meat.

kantang  (Jap.)simple; plain.

kanzia  (Jap.)patient.

kanzume  n.(Jap.)canned goods. [syn:kansume.kansume a kall el ngar er a beached; kansume a meoud el metemall el kall.]

kaodechelakl  kaodechelakl a kakoad; oldechelakl, odecheleklii, odechelakl, Merikel me a Siabal a mle kaodechelakl.

kaodekedek  kaodekedek a didu el oldekedek; kaiuesarech, olsarech, odekedekii a sechelil, odekedek, odekedekel.

kaodekuil  kaodekuil a teblo el kebliil el kaiuedars a babingel me a kelel a le kemeldiil; odekuil el kldelel a babii.

kaodengei  v.recip.know each other; know each other's whereabouts; keep track of each other.kaodengei a didu el medengei; klaodengei er a delongelir el di terung; kaodengei el tekoi.

kaoderemerem  kaoderemerem a didu el olderemerem; oderemermii, kaiuesarech, oba el mo er eou; oderemerem, oderemermel.

kaongesenges  kaongesenges a kaiuerenges.

kaosengerenger  kaosengerenger a kakerous el olsengerenger; osengerengerii, sengerenger, osengerengerel.

kaosesei  kaosesei a didu el olsesei; mo smesei el mong, smesei el mei, mesim el mong; simengii el mei.

kaotekau  v.recip.support each other.kaotekau a didu el oltekau; kaingeseu; kasoues, kaotekau a berraod, otekur, otekau, otekul a delengchokl.

kaotekerekl  kaotekerekl a didu el oltekerekl; kaiuedik, oldik, otekereklel er a mesei.

kaotelechakl  seekautelechakl.kaotelechakl a diketutk; didu el oltelechakl; mekekii a ta er a mekngit, otelecheklii er a rechorech, ultelechakl, otelecheklel.

kaoterau  v.recip.sell (things) to each other.kaoterau a didu el olterau; kausaso, oterau a ngikel, oterur a beras; klaoterau, oterul.

kaoterebek  v.recip.(animals) mate with each other; (persons) have sexual intercourse with each other noisily.kaoterebek a didu el olterebek; oterebekii, oterebek, oterbekel.

kaotngakl  kaotngakl a didu el oltngakl; diak lolai; olluut; otngeklii, otngakl a udoud, otngeklel.

kaotuchakl  kaotuchakl a didu el oltuchakl; kaokedong; otucheklii a chad me lomengur, otuchakl a bilas, otucheklel.

kaotutakl  seekaututakl.kaotutakl a didu el oltutakl; kaiuengasech, otuteklii er a Bulis; kaotutakl er a kerrekeriil, otuteklel.

kar₁  n.medicine; palliative; antidote.kar a klalo el omekungil a secher; omkar a rakd, kerul a tereter, mkar a tellemal, ukerul.Cf.omkar.

keremam  n.poss.1pe.

keremiu  n.poss.2p.

kererir  n.poss.3p.

kerud  n.poss.1pi.

keruk  n.poss.1s.

kerul  n.poss.3s.kerul a kar er ngii el secher.

kerul a bingsbedul  expression.medicine from headache.

kerum  n.poss.2s.

 Ak mo meskau a kerum.I'll give you medicine.

kar₂  n.state of being awake.kar a mekar er a cheliuaiu, kar a diak le mechiuaiu; kar er ngak a uchul a bingsbedul, kerengel.Cf.mekar.

kerngel  n.poss.3s.also, married woman performing services for husband's family; servant.

kar₃  kar a mengkar; klekar, kokerengii a blil a kelebus, kokar a stoang, kekerengel.

karas  n.(Jap.< Eng.)glass. [syn:glas]

kardekekl  kardekekl a didu el merdekekl; kaisechesokl, ridekeklii a cheroid, ridekekl, rebuik a kardekekl, ridekeklel.

kardina  n.(Eng.)cardinal.

kare  n.(Jap.< Eng.)curry.kare a odoim, raiskare.

karedekekl  v.recip.jump together.

karmasuus₁  n.cowfish.karmasuus a ta er a bedengel a ngikel.

karmasuus₂  karmasuus a mechut; keremechut el klalo; bilek a karmasuus.

karmobol  n.(Spa.)phonograph. karmobol a klekedall er a omengitakl.

karrong  n.(Spa.)push-cart; wagon.karrong a klalo el ngar er ngii a ochil; karrong a odbechall el oltak a klalo.

kartungs  n.(Eng.)cartoon.

karui  v.s.(Jap.)light (weight); easy; minor.

karuruul  v.recip.redup.protect each other; do things with each other in mind; be considerate of each other; make something for each other.karuruul a didu el keruul; kasebechakl, kaingeseu, kaosechesech, ketkakl el meruul el mo e mei.

kas  n.(Eng.)gas; gasoline.

blil a kas  expression.gas station.

kasbesubed  v.recip.redup.tell or inform each other.kasbesubed a didu el mesubed; kakerous el ouchais; kasbesubed er a kodall; subedii, sbedel.

kasebechakl  v.recip.defend or help each other.kasebechakl a karuruul; mesebechakl, kaiuesobel, sobecheklii a sechelil, sobechakl, sebecheklel.

kasechesokl  v.recip.jump together.kasechesokl a didu el melechesokl; merdekekl, mla suchesokl, sucheseklii a cheroid, secheseklel.

kaselengel  n.poss.3s.seekahol.kaselengel a kahol er ngii.

kaseloakl  v.recip.grab at (each other's buttocks).kaseloakl a didu el meseloakl; olab a chim el mesalo; merutech, soloakl a kall, soloeklel.

kasemesim  v.recip.shake each other.

kasibas  v.recip.trip each other.kasibas a kakerous el melibas; kasibas er a klaiuengader, ketemall, sibesengii, soibas a ochil, sibesengel a chad.

kasinoma  n.(Eng.)cancer.kasinoma a ta er a bedengel a rakd; secher.

kasisich  kasisiich a didu el melisiich; ketkakl; klasisiich, smisiich a meltib el urreor, sisichii a ngerel el melekoi.

kasisiich  v.recip.strengthen each other.

kasisiik  v.recip.redup.look for each other.kasisiik a didu el osiik; olechoud, siekii a urrerel, smiik a udoud el mo belduchel; skel a kall.

kasmesim  kasmesim a didu el melmesim; keuitech a bderrir; simesmengii a bdelul; smesmengel.

kasmesumech  v.recip.redup.give each other parting messages; say farewell; massage each other.

kasoes  v.recip.see/meet each other; see (each other's shadows; etc.).

 Aki mle a chuungam.We could see each other's shadows.

 Tia a saingo er kid el.This is the last time we'll see each other.

kasorin  n.(Jap.)gasoline.

kasoues₁  kasoues a didu el omes; kaiuedingel; kaingeseu, klasoues er a bek el sils.

kasoues₂  kasoues a oturek a mederir er a ta me a tang; kasoues el kirel a ko er a ngodech el dilubech.

kastera  n.(Jap.)yellow pound cake.

kasusuub  v.recip.redup.imitate each other.kasusuub a didu el mesuub; keasem; melasem, mesuub er ngii, suebii, suub a ngloik, subel.

kat  n.(Eng.)playing cards.kat a ta er a bedengel klekool; milil el oukat.

oukat  v.t.play(particular games of cards).oukat a play card .

kata  n.(Jap.)shape; form; body form; frame for weaving.kata a teletael; ungil a kata er ngii el ekebil, kata er a tet, katelengel.

katelengel  n.poss.3s.

kata er a keik  cake pan.

katai  v.s.(Jap.)stubborn, inflexible or unyielding.

oukatai  v.t.to be stubborn; present (oneself) as inflexible; take inflexible position; stick to (one's) position.

kataki  n.(Jap.)enemy; revenge.

melai er a kataki  expression.take revenge.

katalait  v.s.(sl.) one-eyed.

katangami  n.(Jap.)sewing pattern.

katate  v.s.(Jap.)dextrous; needing only one hand to do things.

katatsumuri  n.(Jap.)African (land) snail.katatsumuri a charm el merael er a chutem el menga dellomel.

katecherakl₁  v.recip.hooked together.katecherakl a didu el melecherakl; kerelir a katecherakl, tuchereklii, tucherakl a bail, techereklel.

katecherakl₂  v.recip.(dogs) joined together in sexual intercourse.

katekerekl  v.recip.come out of water together.

katekismo  n.catechism.katekismo a babier er a osisecheklel a Chelid.

katekoi  v.recip.talk to each other or converse about something.katekoi a didu el melekoi; kachedecheduch, ngera te katekoi?

katelengel  n.poss.3s.seekata.

Meral ungil a buik sel lou sirubak.That guy is so darn good when he does jitterbug.

kateng  n.(Eng.)curtain.kateng a chebill; mamed el telechechakl er a blangeltuangel.

katerturk  v.recip.redup.assault each other verbally: (cars, etc.) crash or collide with each other.

katiualech  v.recip.throw sticks at each other.katiualech a didu el meliualech; katiualech a tekoi; ketemall, tiulechii, toiualech a iedel; tiuelechel a rodech.

katolik  n.(Spa.)Catholic.katolik a ikelesia katolika.

katongakl  v.recip.put (something) up high together.katongakl a didu el melongakl; tongklii a til, tmongakl a kall, locha er a bab; tngeklel a tet.

katori sengko  (Jap.)mosquito coil (used now shortened just to sengko, so young kids know).

katorisengko  seesengko.katorisengko a orikel a rekas.

katotaod  v.recip.redup.(people, things) going in all directions; (people) going from one to another in disorganized fashion or milling around or running around (e.g., in panic); (things) scattered or in a mess.

katremam  n.poss.1pe.seekatur.

katremiu  n.poss.2p.seekatur.

katrerir  n.poss.3p.seekatur.

katrud  n.poss.1pi.seekatur.

katruk  n.poss.1s.seekatur.

katrul  n.poss.3s.seekatur.katrul a katur er ngii, kiterul.

katrum  n.poss.2s.seekatur.

kats₁  n.(Jap.)winner; win.

kats₂  n.(Jap.)cutlet (only used in combinations like pork kats, not alone).

katsudo  n.(Jap.)movie.katsudo a movie .

 Ak milsa a ilmokl a Droteo, me ng sebechel el mo er a.I've given Droteo freedom (from earlier restrictions), so he can go to the movies.

 Ke mo er a me a lechub ke mo er a party?Are you going to the movies, or are you going to the party?

 Kele bo er a e le ke mengkar er a blai.Don't go to the movies because you're to watch the house.

Aki mlo er a.We went to the movies

katsudokang  n.(Jap.)movie theater.

Ngerang a ungil osongel era?What is good to see at the movie theaters?

katsukang  (Jap.)movie theatre.

 katsuo  n.(Jap.)bonito (fresh or dried); skipjack tuna (Katsuwonus pelamis).katsuo a tekuu.

katsuobusi  n.dried bonito meat.

katsuoseng  n.bonito-fishing boat.

katsuobusi  n.(Jap.)dried bonito meat.

katsuoseng  n.(Jap.)bonito-fishing boat.

katuchakl  v.recip.take detour together.

katungel  n.poss.3s.seekatuu.

katur  n.left hand/arm; left side.katur a klitechetul; diak le klisichel; kirel a chad el okiu a katur er a rael.Cf.menglatur,mengetur,mengatur.

katremam  n.poss.1pe. [syn:kitremam]

katremiu  n.poss.2p. [syn:kitremiu]

katrerir  n.poss.3p. [syn:kitrerir]

katrud  n.poss.1pi. [syn:kitrud]

katruk  n.poss.1s. [syn:kitruk]

katrul  n.poss.3s.katrul a katur er ngii, kiterul. [syn:kitrul]

katrum  n.poss.2s. [syn:kitrum]

kitrul  n.poss.3s.

katuu  n.cat.katuu a ta er a bedengel a charm el ua bilis e ng di kekerei.

bekekatuu  v.s.smell of a cat.bekekatuu a ko er a bul a katuu.

chermek el katuu  expression.my pet cat.

katungel  n.poss.3s.

katuureomel  n.wildcat.katuureomel a katuu er a oreomel.

 Ak mo omekedong a er ngke el chad.I will call that person's cats.

 Ak mo omekedong a er tirke el chad.I will call those people's cats.

 Ke mo omekedong a er a ngii di el chad?Are you going to call anyone's cats?

 A a riredekekl el ongengur a chertochet.The cat has gone out to mate (lit. The cat jumped over the pandanus tree).
    »additional examples

katuureomel  n.wildcat.katuureomel a katuu er a oreomel.

kau  pro.you (emphatic, singular).kau a chad el mongedecheduch er ngii; kau ke techang? kau me ngak me ngii.

 Ak kmal uram er leng kmal ungil a rokui er a.I am very envious (or begrudging) of you because everything you have is very nice.

 Ak mo torebengii a ngibeserreng er.I will put a stop to your lust.

 ak olengit erI'm asking you (for help); please
    »additional examples

kaua  n.(Jap.)leather shoes.

kauang  n.large cooking pot.kauang a meklou el olekang; olisall.

kauar₁  v.t.(Jap.)change (clothing).

kauar  v.i.(condition of wind, etc.) change.

kauar₂  v.i.(condition of wind, etc.) change.

kaubekel  v.recip.be related as man and wife.kaubekel a obekel.

kaubeltikerreng  kaubeltikerreng a didu el kelatk; didu el oubeltikerreng; kaiuetoir, kaucheliu, klaubeltikerreng.

kaubetikerreng  v.recip.showing mutual concern or affection.

kaubltikerreng  n.r.s.mutual concern or affection.

kaubltikerreng  n.r.s.mutual concern or affection.

kaubuch  v.recip.be married (to each other).kaubuch a teru el dmak el chebechiil, bechil, buch, obekel.

kauchad  v.recip.related (to each other).kauchad a klauchad, Calista me a Toni me a Tino a kauchad; chad er a chimo el blai, chimo el kebliil.

 Ngera roliu el mo?How are you related to each other?

kauchais  v.recip.tell each other (news about something).kauchais a didu el ouchais; chad me a chisel me a ta me a chisel; kauchais a chisir er a mekemad, chisii, mchais, melekoi a mle blekeradel.

 Aki a chisel a belumam.We're exchanging news about our home villages.

kaucheliu  v.recip.look after each other's behavior.kaucheliu a didu el omecheliu; kaingeseu, kelatk, omecheliu a klauchad, kaucheliu el obliil a mekerulii a ungil el buai.

kaucheracheb  v.recip.bully each other.kaocheracheb a didu el omecheracheb; oltengel a daob er a tang; kaukdakd; ulecheracheb a tekoi el chelitechut, ulecherechebel.

kaucheraro  v.recip.treat each other as enemies; hate each other.kaucheraro a didu el oucheraro; mekngit a delongelir, klaucheraro, kaukelsib el reng, cherroel.

kaud  n.dam; end of menstruation.kaud a klalo el melenget; kaud er a ralm; mengaud a ngikel, kudel a bong.

kudel  n.poss.3s.kudel a kaud er ngii el bong.

kaudechelakl  v.recip.fight each other.

kaudekedek  v.recip.chase or fight each other.

kaudeleongel  v.recip.have a relationship with each other.kaudeleongel a ngar ngii a delongelir; ngar ngii a ungil el deleongel; kaudeleongel el mekngit el deleongel, te kauklsib el reng.

kaudengerenger  v.recip.have sexual intercourse with each other.kaudengerenger a dmak e meruul a delengerenger; te ngar a llaokreng.

kaudermerem  v.recip.push each other under water.

kaudesioll  v.recip.be friends with each other.kaudesioll a klaudesioll; osisiu a rekrir e kausechelei a kaudesioll; rekauchad a kaudesioll, desil.

kaudiais  kaudiais a di du el oldanges; kaiuedanges, kaidesachel e diak le kaiuerebet; diak le kaiuengader, merael a klaudiais er a bekall, kaudiais a kaiuechit. Kaiuedanges er a omeruul el klungiaol.

kaudurokl  v.recip.send (things) to each other.kaudurokl a kakerous el oldurokl; odureklii a kall, odurokl a udoud, odureklel.

kauesechesech  kauesechesech a kebart; didu el olsechesech; omart; osechesechii a lekel a rengul a tang, osechesech, osechesechel a klalo.

kauidoid  seekaiuedoid.kauidoid a oleiuul el mo er a ta me a tang; kaiueuul; olidoid.

kaukdakd  seekaukdakt.kaukdakd a didu el omekdakd; mekdekdii a ngalek er a kokok, ukdekdel a ngalek.

kaukdakt  v.recip.frighten each other.

kaukederaol  seekakederaol.

kaukedong  v.recip.call each other.kaukedong a didu el omekedong; mekedongii er a blengur; oleker; klaiueker, dengerenger a mekedong a mekngit.

kaukerael  kaukerael a didu el omkerael; merous a ukerael el beras, ukerolel, kaukerael er a kemeldiil.

kaukeroul  v.recip.raise or look after each other.kaukeroul a mlokeroul er a chimo el blai; dilak er a lengalek el mei, mekerulii, mekeroul, okerulel.

kaukerreng  v.recip.take care of each other.

kaukerreu  v.recip.take care of each other.kaukerreu a didu el omekerreu; omecheliu, mengedmokl, kaucheliu; mekerreuir, ulekerreu.

Ng klau beltikerreng era delongeled a uchul mekede.Because of the love between us we care about each other's well being.

kauketui  v.recip.hate/dislike each other.kauketui a didu el ouketui; diak le kaiuetoir; diak el ta rengrir; kaubuch e kakemikr, kebut, kakeikr, ketui.

kauklatk  v.recip.remind each other to do something.kauklatk a didu el omeklatk; mekltkii er a taem, omeklatk me lak obes er a urreor; ukeltkel.

kauklechedaol  kauklechedaol a didu el mengemedaol; Beliliou me a Ngaraard a kauklechedaol el beluu, klechedolel.

kaukledem  v.recip.accompany/help each other.kaukledem a klaingeseu; didu el kaingeseu; chad me a bechil a kaukledem, kldemel.

kauklusech  v.recip.wish each other luck.kauklusech a didu el omeklusech; oureng a klungiolel a tang, meklsechii, kaureng a ungil, ukbechel.

kaukmad  v.recip.return each other's favors.kaukmad a didu el omekmad; omtechei a saul, mekmedir a beldoel el udoud; mekmad, klaukmad; ukmedal.

kaukrael  v.recip.guide or advise each other.

kaukuak  v.recip.develop a mutual relationship.kaukuak a didu el omak; mekur, mak a klauchad, deleuill; kaukuak a mlirir; okul a klausechelei.

kaumekemad  v.recip.fight or make war against each other.kaumekemad a didu el oumekemad; kakoad, Merikel me a Siabal a mle kaumekemad, mekemedil.

kaumerang  v.recip.trust each other.kaumerang a didu el oumerang; klaumera er a deleongel a mekerulii a ungil telungalek me a ungil el buai.

kaumondai  v.recip.dispute/argue over (land; etc.).kaumondai a chachemekl a tekoi; didu el mengaititekangel; kaititekangel, kautoketok, oumondai a chutem, kaumondai er a dui.

kaumusing  v.recip.participate in or form a cooperative.kaumusing a di du el oumusing.

kaungalek  v.recip.be related as parent and child.kaungalek a klaungalek; katekoi a oltobedechur el tekoi; ongalek, beruadel a meruul er a ngellekelel me ng merael a derouakl.

kaungeasek  v.recip.tell each other to control behavior.kaungeasek a di du el olengeasek; mesebech, mengkekerei, ongesekii a chitel a udoud, ongeasek a ocheraol.

kaungelakel  v.recip.joke with each other.

kaungemokel  v.recip.demand each other's food.kaungemokel a di du el oungemokel; di du el nguibes, ngemokel, nglemekelel.

kaungeroel  v.recip.scold each other; quarrel.kaungeroel a didu el oungeroel; kautoketok, rubekel a meringel el kaungeroel, ngerroel, ngerrelel.

kaungesechekl  v.recip.praise each other.kaungesechekl a di du el olengesechekl; kaiuedanges; recheldebechel a kaungesechekl; kaudiais.

kaungisumech  v.recip.(males) related as brothers-in-law.kaungisumech a ongismechel; chad me a ochedal a bechil a kaungisumech; bechil a ochedal a ngisumech er ngii.

kauoni  v.recip.play game of tag (in which tagged person becomes the oni = demon).

kaureng  v.recip.long for each other.kaureng a didu el oureng a ungil kirir; kaubeltik el reng; kelatk, ourureng, urrenguul, urrengulel.

kauretakl  v.recip.go out with each other (secretly).kauretakl a didu el ouretakl; berrotel e kasisiik, a rengeasek a meses el kauretakl.

kausau  v.recip.have sexual intercourse with each other.kausau a teru el kaiuetoir; dmak el mechiuaiu; sechal me a redil el dmak; omsau a reng, ousau, songel; mengemull.

kausechelei  v.recip.be friends with each other.kausechelei a rechad el ta rengrir; osisiu a klemeriar er tir; klausechelei, sechelil.

 a reterung el el chad el millib er a mo er a cheithe two friends who planned to go fishing

 Ngak me a Helen a.Helen and I are friends.

kausechesech  v.recip.(everyone) hide himself in corner, etc..

kausesechelei  v.recip.redup.be casual friends with each other.kausesechelei a didu el telkib el kausechelei.

kausesei  v.recip.move a little bit or ways together.

kausiaol  v.recip.meet each other.kausiaol a mo kebetech; kaisiuekl, kesiu er a chelechol, rengeasek a kausiaol er a bai.

kausisbech  v.recip.need/help each other.kausisbech a didu el ousbech; ultuil, betok el chad el kausisbech er a chimo el mlai, usbechel.

kausisechakl  v.recip.teach/set examples for each other.kausisechakl a didu el olsisechakl; osisecheklii a ngalek, kaiuecholt; ungil el osisechakl, osisecheklel.

kausisiangel  v.recip.redup.touch or talk with each other playfully.kausisiangel a didu el ousiangel, kaunged er a deuil a rengrir, ousiangel er a tolochoi; sisiangel a rengrir.

kauskosk  kauskosk a kaiuedubech; didu el olskosk; oldubech, oskeskii a sechelil, oskosk, oskeskel a sechelil.

kautang  v.recip.crossing each other to form an X.

Kautechang  n.(in Palauan legend) son of Dirrabakerus.

kautelechakl  v.recip.accuse or suspect each other.

kautelub  v.recip.tease each other.kautelub a didu el omtelub; kaungelakel, mtelbar a ekebil, utelbal.

kauterekokl  v.recip.entrust things to each other.

kauteremed  v.recip.one person crush the other.kauteremed a didu el olteremed; kaotermed a cheremrum, olsarech, otermedii, oteremed, otermedel.

kauterkokl₁  kauterkokl a didu el olterekokl; msa ngerachel; oterekeklii a blil, oterekokl a cheremel er a sechelil, oterekeklel.

kauterkokl₂  kauterkokl a kaiueturek a tekoi; didu el olturek a olterkokl, oterkeklii a bulak, oterekeklel, kauterkokl a blulekngir.

kautibenged  v.recip.(persons; animals) have sexual intercourse with male at rear; (persons) rub pelvic areas against each other.kautibenged a didu el outibenged; chachemull; mengemull; melibenged, tibengedii, tibengedel.

kautirakl  v.recip.follow (each other's ideas; advice; etc.).kautirakl a didu el oltirakl; meruul, otirakl a meldung; merael el okiuellel; otireklii el mong, kautirakl a chelebuul, otireklel.

kautitekangel  seekaititekangel.

kautitengeriakl  v.recip.(long objects) lined up unevenly.

kautkeu  v.recip.greet or welcome each other.kautkeu a didu el outkeu; kaunged, ounged; nguu er a dmuil.

kautngakl  v.recip.reject (each other's offers).

kautok  v.recip.quarrel with each other; (nails, logs, etc.) lie scattered around.kautok a didu el omtok; kaiueiit a tekoi, mtok a meldung, te kautok e le uldasu a kakerous; mtok a tekingel, utekengel.

kautoketok  v.recip.redup.quarrel or argue with each other; have a spat.

 A Sam a ngii me a Pat.Sam and Pat are quarrelling.

kautokotok  kautoktok a didu el outokotok; omtok, didu el kesib a rengrir e mesaod, kaungeroel.

kautulechoid  v.recip.gossip to each other.kautulechoid a didu el kaiuechoid; outulechoid; olechoid; meluchel a tekoi el mo e mei, ochidii a beluu, ochidel.

kaututakl  v.recip.tell on/accuse each other.

kbekball  v.a.s.(house) is to be walled.kbekball a kirel el mekboub; mo er ngii a kboub.

kbekbam  n.poss.1pe.seekboub.

kbekbed  n.poss.1pi.seekboub.

kbekbek  n.poss.1s.seekboub.

kbekbel  n.poss.3s.seekboub.kbekbel a kboub er ngii el blai.

kbekbem  n.poss.2s.seekboub.

kbekbir  n.poss.3p.seekboub.

kbekbiu  n.poss.2p.seekboub.

kbokb  seekboub.kbokb a kboub.

kboub  n.wall.kboub a kbokb; sersel a rrengodel el meliuekl, kibekbii, kiboub, kboub er a blai, kbekbel. [syn:kbokb.kbokb a kboub.]

kbekbam  n.poss.1pe.

kbekbed  n.poss.1pi.

kbekbek  n.poss.1s.

kbekbel  n.poss.3s.kbekbel a kboub er ngii el blai.

kbekbem  n.poss.2s.

kbekbir  n.poss.3p.

kbekbiu  n.poss.2p.

klboub  v.s.klboub a klbokb; mla mekboub; ngar er ngii a kboub, kibekbii, kiboub, kbekbel.

 A kboub a ngar er ngii a dingal.The walls have ears.

 A Droteo a millutk el bedul a.Droteo pointed to the wall.

A a ngarngii a dingal.Walls have ears.

kdaol  v.s.infested with lice.kdaol a betok a kud er a bdelul; kdul, kesall.

kdekdellel  seeklekedellel.kdekdellel a klekedall er ngii el blai el kingall.

kdekudel  v.s.dangerous; frightening; awe-inspiring.kdekudel a kengaol; omengechel a kdekudel; mekomad a kdekudel.

 A dellebeakl lebo er a ngsechel a rengrir, e le ng kmal.May a curse be on their hearts' climbing, because

A rechad era olai mea temall a.People associated with magic and voodoo are feared.

kdemall  v.a.s.are to be placed close together in space or time.kdemall a kirel mo mekudem; kudemii, kuudem a sersel a merechorech, kdemel.

kdemam  n.poss.1pe.seekud.

kdemel  n.poss.3s.seekudem.kdemel a kudem er ngii el dait; mekudem a delemel.

kdemiu  n.poss.2p.seekud.

kderir  n.poss.3p.seekud.

kdill  v.a.s.seemengider.kdill a kirel el mekider; kiderii a ngalek, kmider a tebel, kderel a kingall, mengider.

kdoel  v.a.s.is to be put or placed down.kdoel a kirel el meked; kmedii a til, kmed a kall, menged er a tebel, kedeel a kall, lochang er a ulaol.

 kdor  n.type of shellfish.kdor a ta er a bedengel a cheled.

mengdor  v.i.collect kdor.mengdor a melai a kdor el cheled.

kdud  n.poss.1pi.seekud.

kduib  seektuib.kduib a ta er a bedengel a cheled el kall.

kduk  n.poss.1s.seekud.

kdul  n.poss.3s.seekud.kdul a kud er ngii.

kdum  n.poss.2s.seekud.

ke  pro.you (nonempatic, singular).

 A bocha lemeched a rengu e melim a bodes er a bngal a kerrekar.Whenever you get thirsty, you drink nectar from the flowers in the trees.

 Kau, tedobech?Are you crazy?

  di mo mereched el obes aike el lebla bo modengei.You will soon neglect what you already know.

  dilu el kmo ng mo omekoad er a ngelekel a babii?Did you say he is going to kill the baby pig?
    »additional examples

Ke mluut?  expression.Can you repeat yourself please? / Excuse me?

keai₁  n.moonfish.keai a ta er a bedengel a ngikel.

keai₂  n.thick betel nut fiber used for wrapping food, making rain hat, etc..keai a mengchongch, mengchengchel a buuch.

kaiul  n.poss.3s.

 keam₁  n.pompano.keam a ta er a bedengel a ngikel.

 keam₂  n.Polynesian/Tahitian chestnut; nut of keam.keam a ta er a bedengel a kerrekar el kall a rdechel.

keasem  v.recip.challenge each other.keasem a didu el melasem; esemii, te keasem a nglikir, iuasem a beches el mlai, esemel.

kebadk  kebadk a didu el omadk; medkii, loia telechull er a bdelul; bedkel a meluchel.

kebai  kebai a dil el diak el omechell.

kebais₁  v.recip.(one person) fail to get through to (someone else).kebais a tmurk; dikea cheldechulel, a llach me a chelleoch me a kelebus a di mo kebais, ng diak lourreor.

kebais₂  kebais a didu el omais; meses el merael; sekebais, misii a beluu e diak el ourreor, bisel.

kebal  v.recip.astonish or amaze each other.kebal a didu el mengas a reng; melengii a rengul, mal a rengrir er a rretel; chasireng, belengel a reng; mla obal a renguk.

kebalech  v.recip.shoot at each other with slingshots.kebalech a didu el omalech; kebalech a ngikel, melechii, malech a kiuid; belechel a ngikel.

kebangch  v.recip.(dog; etc.) have habit of biting.kebangch a didu el omangch; bilis a kebangch, mengchii, mangch, bengchel.

kebangl  v.recip.interrupt each other; make as if to hit each other but then stop arm halfway.kebangl a didu el omangl; menglii, te didu el kesam a uetech e diak lometech, benglel.

kebar  v.recip.slap each other in the face.kebar a didu el omar; kachelebed, mengelebed, merengii, mar a mederir, obar, berengel.

kebart  v.recip.hide (things) from each other.kebart a didu el omart; olsechesech, mart a buuch e olengit, mertii a til, bertel a buuch.

kebasech₁  v.recip.(chickens) position themselves with relation to each other.kebasech a soal el okoad; malk a kebasech el kakoad, omasech el mo e mei.

kebasech₂  v.recip.mention names (within a group).kebasech a didu el omasech; diak le melemalt; mlai el omekall a kebasech el mo e mei. kabasech a omasech; omekedong a ngklir; te kebasech a ngklir a re mo er a skuul el ngalek, mesechii a ngklel, masech a ngakl, besechel.

 kebatilei  n.plumed egret.kebatilei a ta er a bedengel a sechou.

kebatk  v.recip.help each other carry objects on head or shoulder.

kebeas  n.yellow or white flower merremia (vine).kebeas a ta er a bedengel a besebes er a oreomel el melemiakl a kerrekar.

kebeaschol  n.beach morning glory.kebeaschol a kebeas er a chelechol.

 A kerrekar a seleksakt er a.The tree is covered over with vines.

kebeaschol  n.beach morning glory.kebeaschol a kebeas er a chelechol.

kebech  v.recip.wait for each other.kebech a didu el omech; ometech, menga e mechei a kelel a dibus, kebech a omech a besebes el mo mekemanget; becheel.

kebechit  v.recip.turn eyelids up together.kebechit a didu el omechit; melai a medal, kebechit a medal a ngikel, mechetir, mechit, bechetil a medal a ngikel.

kebedaoch  v.recip.beat sea or knock down fruit together.kebedaoch a didu el omedaoch; medaoch a iedel, medochii a meradel, bedochel.

kebedobed  v.recip.take off (clothes) together.kebedobed a didu el omedobed; melai, kebedobed a bilir; medebedii, medobed, bedebedel.

kebekakl  v.s.light in weight; (matter) simple or easy to deal with.kebekakl a kekebekakl; diak lobereod, mesengaked el ngalek a kebekakl.

kebekakl a klengit  expression.venial sin.

mo kebekakl  expression.get better (from illness).

kebekakl a klengit  expression.venial sin.

kebekall  v.recip.go sailing together (each in his own canoe).kebekall a didu el omekall el merael; mekellii a mlai, mekall a mlai er a klaldesachel, bekehel.

kebekebek  v.recip.please each other.kebekebek a didu el keruul a ungil; te kebekebek a mederir; mekebekii a medal a demal, mekebek a mederir a remerur, bekebekel a mad.

kebekebel  n.poss.3s.also band of spines on fish.kebekebel a kebokeb er ngii delongelel a keburs me a chutem, rael kebokeb.

kebekuul  kebekuul a omerreder; klebkall el chad a ulebang er a cherool; ilteet, Gibbons a telechull er a kebekuul el lbedul. Ileakl el derechuall el mo er a ikei el obekul a euang el saus er a chelsel a klobak.

kebel  n.poss.3s.seekaeb.kebel a kaeb er ngii el buik.

kebelebel  v.recip.(animals) get tethers tangled; (people) get limbs tangled (while wrestling).kebelebel a didu el omelebel; chachesengsang, melebelii er a cheldecheduch me ng duob er a skoki. kebelebel a kesaur; didu el mesaur a billum; souri, smaur, melebelii melebel a ochil er a lechet.

kebelloes  v.i.(water, blood, etc.) spurt out; (person) dash out or by.kebelloes a mesisiich el omelloes; ralm a mla kebelloes.

kebelngong  v.s.inch.becoming crazy or totally fed up with.kebelngong a mla mo kebelung; mengebelung; mengesengsang.

kebelu el chad  expression.fool; idiot.

kebelung  v.s.stupid; foolish; crazy; ignorant; young and unexperienced.kebelung a mla mo ngodech a bdelul; mekngit el omdasu, klebelung; mengebelung a omerellel.Cf.mengebelung.

kebelngong  v.s.inch.becoming crazy or totally fed up with.kebelngong a mla mo kebelung; mengebelung; mengesengsang.

kebelu el chad  expression.fool; idiot.

meseskebelung  v.s.really crazy.meseskebelung a bebulong; kekebelung, meoud a bdelul el omdasu, ongebelung.

kebengam  n.poss.1pe.seekob.

kebenged  n.poss.1pi.seekob.

kebengek  n.poss.1s.seekob.

kebengel  n.poss.3s.seekob.kebengel a kob er ngii; chelebngelel; blil a imelel.

kebengem  n.poss.2s.seekob.

kebengir  n.poss.3p.seekob.

kebengiu  n.poss.2p.seekob.

kebengkangk  kebengkangk a mo obengkangk; metilech, blengkangk, kedelebuu el chad a mla kebengkangk er a chutem, bengkengkel.

kebengob  v.recip.move pelvises against each other.

keberruul  v.s.sudden; spontaneous; unintentional.

kebes₁  n.scorpion fish.kebes a ta er a bedengel a ngikel.

kebes₂  n.(sl.) evening.

kebesakl  kebesakl a cheroid er a beluu; diak a kmal delengchokl er ngii; blik a ngar a kebesakl.

kebesengei  n.evening; this evening.kebesengei a mocha klebesei; milkelkang.

er a euid el kebesengil a elecha el buil  expression.on the 7th of this month.

er a teruich me a eua el kebesengil a ongeru el buil  expression.on the 14th of February.

kebes  n.(sl.) evening.

kebesengil  n.poss.3s.kebesengil a sils er a buil; kot el kebesengil a ongeuid el buil.

kebesesengei  n.redup.late afternoon.

omkekebesei  v.i.redup.wait until dark.omkekebesei a omekchuu er a sils; mengiil el mo kebesesengei, omerael a omkekebesei.

ungil kebesengei  expression.good evening.

 A sils a mocha.Evening is falling.

 Ng mla mo.It is already very late.

 Kede bai mo odngelii er a?Shall we visit her tonight?

Ng soal el morngii a chetau er a.It looks like there will be a squall this evening.
    »additional examples

kebesengil  n.poss.3s.seekebesengei.kebesengil a sils er a buil; kot el kebesengil a ongeuid el buil.

Okedei me a ta el a builthirty first day of the month

Okedei el a builthirtieth day of the month

kebesesengei  n.redup.late afternoon.

kebetech₁  v.recip.throw objects at each other.

kebetech₂  kebetech a mo kaisiuekl; mo kasoues, kid a mo kebetech er isei.

kebetuut  v.recip.injure each other with chisels; (chickens) pierce each other with spurs.kebetuut a didu el ometuut, malk a kakoad e kebetuut; metutii a chimong, metuut, betutel.

kebeu  v.recip.(hit each other and) break.kebeu a kabebeu.

kebid  v.recip.twist or pull at each other's hair.kebid a di du el omid; kachiseksikd, kabdebid, rubekel a kebid el kirel a omerort; bdengel.

kebides  v.recip.throw each other hard (in wrestling). kebides a di du el omides; mengoit, melim e kebides a ulellumel el beached er a rael; bdesel.

kebii  v.recip.(people) separate from each other (e.g., get divorced, move to different places, etc.).kebii a di du el mo chacheroid; mesaod, mo kedort a delongelir; te kasmesumech e mo kebii me ng merael.

kebikl  v.a.s.is to be hung.kebikl a kirel el mekabs; metecherakl, kobsii, kuabs a tuu, kebsel.

kebimam  n.poss.1pe.seekebui.

kebimiu  n.poss.2p.seekebui.

kebirir  n.poss.3p.seekebui.

kebiud  n.poss.1pi.seekebui.

kebiuk  n.poss.1s.seekebui.

kebiul  n.poss.3s.seekebui.kebiul a dellemelel el kebui.

kebium  n.poss.2s.seekebui.

kebkab  n.ring.kebkab a chaibibeob el klalo el mengebkab; besiichel a cheldingel, kolt el kebkab, kebkebil.Cf.mengebkab.

kebkebemam  n.poss.1pe.

kebkebemiu  n.poss.2p.

kebkeberir  n.poss.3p.

kebkebid  n.poss.1pi.

kebkebik  n.poss.1s.

kebkebil  n.poss.3s.kebkebil a kebkab er ngii el ekebil; kebkebil a ekebil el diamond.

kebkebim  n.poss.2s.

kebkebemam  n.poss.1pe.seekebkab.

kebkebemiu  n.poss.2p.seekebkab.

kebkeberir  n.poss.3p.seekebkab.

kebkebid  n.poss.1pi.seekebkab.

kebkebik  n.poss.1s.seekebkab.

kebkebil  n.poss.3s.seekebkab.kebkebil a kebkab er ngii el ekebil; kebkebil a ekebil el diamond.

kebkebim  n.poss.2s.seekebkab.

kebliil  n.clan.kebliil a cheldellel a betok el telungalek el kauchad, kebliil er a Uudes, kleblil.Cf.klebliil.

Kebliil  n.(in Palauan legend) daughter of Tellebuu.

Kebliil  n.(in Palauan legend) daughter of Tellebuu.

keblutek  v.recip.race with each other in canoes, etc.keblutek a di du el omlutek; kaidesachel er a bekall; merael a klaudiais er a blutek; omekall a mlai er a daob.

kebngob  kebngob a didu el omngob; bngebngel.

kebodech  v.recip.(everyone) take food together with fingers.kebodech a di du el omodech; melai el olab a cheldingel; kebodech a kall er a chimo el belatong, medechii a ngikel, modech, bedechel.

kebodel  v.s.(sky) cloudy or overcast.kebodel a eanged el ngar er ngii a telkib el chull e mo diak e kuk mo er ngii; mechucheb el soal el mo chull.

 Ng kebodel a eanged.It's cloudy (with the possibility of rain).

Ng diak lbo lechull. Ng di a eanged.It won't rain. It's just cloudy today.

keboech  v.recip.throw (long objects) together.keboech a di du el omoech; mechii, moech a biskang; kaidesachel el keboech a uloech.

keboes  v.recip.shoot at each other.keboes a kabeboes; di du el omoes, keboes a malkureomel; bosel a malk.

keboid₁  v.recip.travel between places together.keboid a didu el omoid; merael a beluu; omais, mesarech a beluu, midii, moid a beluu, bidel.

keboid₂  keboid a didu el omoid; melibech a boid el kirel a tang, kelall, bidel.

kebokeb  n.area where land ends and mangrove swamp begins.kebokeb a delongelel a keburs me a klechutem, raelkebokeb.

kebekebel  n.poss.3s.also band of spines on fish.kebekebel a kebokeb er ngii delongelel a keburs me a chutem, rael kebokeb.

keboket  v.recip.unwrap things/pay dues together.keboket a didu el omoket; oltobed, keboket a belduchel, meketii, moket, beketel a udoud.

kebouch  v.recip.crack each other's heads.kebouch a di du el omouch; melutiud, mouch a bambuu, muchii a lild, buchel a bambuu.

kebsall  seekebikl.kebsall a kebikl; kirel mekabs.

kebsam  n.poss.1pe.seekabs.

kebsed  n.poss.1pi.seekabs.

kebsek  n.poss.1s.seekabs.

kebsel  n.poss.3s.seekabs.kebsel a kabs er ngii el tuu.

kebsem  n.poss.2s.seekabs.

kebsir  n.poss.3p.seekabs.

kebsiu  n.poss.2p.seekabs.

kebtech  v.recip.meet (either by chance or arrangement).

kebtot  n.twins (of same or opposite sex).kebtot a teblong; terung; kebtot el ngalek a dmak el mechell el terung.

 Ng milchelleterir ar.She birthed twins.

kebtot el bai  twin bai; two bais adjacent to each other.

kebuachel  v.recip.boast/brag to each other; have obscene conversation with each other.kebuachel a di du el omuachel; kauchais a chaisngemokel, ouchais a soal el diak le ngar er ngii; leko ng sechelil, bluachel, bluchelel.

kebudech₁  v.recip.throw up on each other.kebudech a di du el omudech; rsmecher a merecherached a rengrir mete kebudech; mdechii a ulaol; mudech a kllel, mdechel.

kebudech₂  kebudech a di du el meruul a budech; di du el melamet a tekoi; mdechii a delongelir, mudech a beluu, bdechel.

 kebui  n.betel pepper; pepper leaf (used with betel nut).kebui a ta er a bedengel a besebes el dellomel e chemachel, kebiul.

kebimam  n.poss.1pe.

kebimiu  n.poss.2p.

kebirir  n.poss.3p.

kebiud  n.poss.1pi.

kebiuk  n.poss.1s.

kebiul  n.poss.3s.kebiul a dellemelel el kebui.

kebium  n.poss.2s.

 Ng millemolem a el moalech a llel.The betel pepper leaves continued to wither.

 Ng millemolem el moalech a llel a.The betel pepper leaves continued to wither.

Aikal chemelek el a meral di moalch.My chewing pepper leaves are withered.
    »additional examples

keburech  v.recip.spear each other.keburech a di du el omurech; olab a biskang el keburech; mrechii a ngikel, murech, brechel.

keburs  n.mangrove swamp.keburs a okebong; oreomel er a delongelel a chutem me a daob. [syn:okeburs.okeburs a oreomel er a delongelel a klechutem me a uet; okebong.]

kebusech  v.recip.pluck at (each other's hair).kebusech a didu el omusech; kebadel, melai a busech; msechii a belochel, musech a malk; bsechel.

kebut  v.recip.hate each other.kebut a didu el keikr; ikrii, ker di kebut, chad mengii, diak a omelatk er a deleongel.

kebutek  v.recip.(everyone) close (eyes, etc.) together.kebutek a didu el omutek; kebutek a ngerir; diak loutulechoid, mtekii a ngerel, diak le blok; mutek, btekel a ngon.

kebuu  v.recip.hit or smash each other; assault each other verbally.kebuu a di du el obubuu; kaungeroel, kaiuediu, kebuu el kaiueribech a chutem me a dui.

kechaus₁  v.recip.sprinkle lime on each other (as a game).kechaus a didu el mengaus; kechaus a chemelir, chousii a chemelel; chusel a chemachel.

kechaus₂  kechaus a kakerous el mengaus; chousii a tet; chemaus a sualo; chusel a oruikl.

kechert  v.recip.defecate on each other; throw excrement at each other.kechert a didu el mengert; chemei chortii, chemert, chertel.

ked₁  n.field; open; grassy (unforested) area.ked a chutem el diak a kerrekar er ngii, kedengel.

ked₂  ked a oked; merreder, mesmechokl, kedul a ngloik, oked a urreor.

kedachel  v.recip.lie in wait for each other; set (trap) together.kedachel a didu el melachel; melechang, rebuik a kedachel a bedikl, dochelii, dmachel a bub er a merau el delachel.

kedaes  v.recip.criticize each other.kedaes a didu el melaes; melekoi a kngtil a rengrir; melekoi a terechedir a rechad; dmesii, dmaes a urribech er a klalo, deleklel er a desil.

kedakd  seekedakd.kedakd a didu el medakd; medakd er a sechelil me a sechelil a medakd er ngii; te didu el kedakd e diak le kaodengei, dakd, dekdel.

kedakl  v.recip.one spouse suffers the death of the other.kedakl a kodall a ullebengelel chebechiil; doklii, dmakl, melakl, deklel.

kedakt  v.recip.be afraid of each other.

kedall  v.a.s.(sea cucumber) is to be rolled/rubbed in ashes (to remove bad-tasting outer membrane).kedall a kirel el mekad; kmad a cheremrum, mengad a irimd, ngmai a mekool er a budel; kedil a cheremrum.

kedam₁  n.poss.1pe.seekedel.

 kedam₂  n.frigate bird.kedam a ta er a bedengel a suebek el charm.

kedam  n.kite (child's toy).kedam a rruul el klalo el osebekall; osebekii a kedam, rebuik a milil el olsebek a kedam er a ked.

okul a kedam  expression.pull or guide string for kite.

kedam₃  n.kite (child's toy).kedam a rruul el klalo el osebekall; osebekii a kedam, rebuik a milil el olsebek a kedam er a ked.

kedangesmad  v.recip.respect each other; check not to annoy each other.kedangesmad a di du el melangesmad; melengmes; mengull, remekedung a kedangesmad; meduch el mes a ungil me a mekngit el ues.Cf.melanges.

bekedangesmad  v.s.(person) always making sure to behave properly.bekedangesmad a blechoel el melangesmad; medengei a reng, chad el omotech a reng.

 kedaol  n.squirrel fish.kedaol a ta er a bedengel a ngikel.

 kedarem₁  kedarem a ta er a bedengel a cheled.

kedarem₂  kedarem a beketertord el chad; metord er a di beot el tekoi a kedarem.

kedarm  n.chambered nautilus.

kedasech  v.recip.fight each other with adzes; (cats) claw at each other.kedasech a didu el melasech; rubak a kedasech a mlai, dosechii a mlil, dmasech, desechel a mlai.

kedauch  v.recip.cut each other.kedauch a di du el melauch; kedauch a kelir el keam, douchii, dmauch a miich; duchel.

kedbard  v.recip.(long objects; sleeping people; etc.) lying at various angles to each other.kedbard a betok el delbard, mechiuaiu el kedbard e le ng meseked a blai, diak lungil el blechobech; diberdel.

kede  pro.we/us (nonemphatic, includes listener).kede a kid; kede merolung, kede mekerang?, kede omengur kung.

kerdi  cont.kede di.

  ko er a di telokl le ng diak dodengei a telngachet.We are completely uninformed because we don't know any information (about that).

  mekerangwhat shall we do (now)?

 Ng di omais el dimeau me kmal ungil mes a rokui el ilekemellel.He just walks around naked so we can all see all of his parts.

  chelebangel er a ocheraol.We've got a money-raising party coming up.
    »additional examples

kede mekerang  expression.what shall we do (now)?

kedeb  v.s.short (esp. compared with someon/something else).kedeb a kekedeb; diak le kekemanget, diak le metongakl; kedeb el oluches.

kedeb a rengul  expression.short tempered; impatient.

kedeb el tekoi  expression.abbreviation.

kedebengang  v.s.inch.is getting short.kedebengang a mla mo kedeb, kekedeb.

kekedeb  v.s.redup.short.kekedeb a kedeb.

mekedeb  v.s.short (with plural object).mekedeb a mekekedeb; diak el mekemanget; mekedeb el lius, kldebengel. [syn:mekekedeb.mekekedeb a mekedeb; teliutech a kekedeb er a telmedeu.]

kedeb a klengar  expression.have short life span.

kedeb a rengul  expression.short tempered; impatient.

kedeb a telil  expression.short-winded.

kedeb el tekoi  expression.abbreviation.

kedebengall  v.a.s.is to be shortened.kedebengall a kirel el mo kedeb; bilek a kedebengall, kodebengii a bail, mengedeb er ngii; kedebengel.

kedebengang  v.s.inch.is getting short.kedebengang a mla mo kedeb, kekedeb.

kedebengel  kedebengel a omengedeb er ngii; rullii el mo kedeb.

kedebes  v.recip.cut (logs; etc.) together.kedebes a didu el melebes; dobesii, duebes a llel a tuu, meluk a ngikel, debesel.

kedebisech₁  v.recip.spear each other (by accident).kedebisech a di du el melebisech; ngii di le lomurech, dibisech a ngikel, diak lomektaut er a biskang.

kedebisech₂  kedebisech a ngii di lolekoi diak lolamet a tekingel; ngii di el tekoi me ldelii.

kedebodeb  v.recip.do weighing together.kedebodeb a rebetok el chad el melebodeb; dobedebii a babii, dobodeb a ngikel, debedebel.

kedechodech  v.recip.spear/club each other.kedechodech a di du el melechodech; mengelebed, melebes, duchedechii a cheraro el oba dechodech.

keded  n.poss.1pi.seekedel.

kededelebuu  v.s.redup.rather fat.kededelebuu a telkib el kedelebuu.

kededidai  kededidai a telkib el kedidai.

kedek  n.poss.1s.seekedel.

kedekadel  v.a.s.is to be untied/unfastened.kedekadel a kirel el mekedoked; mengubet, kodekedii a telechull, kodoked a delibuk, kedekedel.

kedekedall  seekedekadel.kedekedall a kedekadel. kedekedengarech; kedekedengarech a betok el dengarech; derengel a kall er a mechesang a kedekedengarech; dongerchii, dongarech a kall, dengerchel.

kedekedechor  v.recip.redup.(group of objects, people) all standing up at once.

kedekodek  v.recip.cut each other (by accident).kedekodek a didu el melekodek; melekosek, dokedekii, dokodek, sokesekii.

kedel  n.poss.3s.his/her/its nearness; proximity.kedel keed er ngii, kmeed, kedel a daob er a beluu.Cf.kekeed.

kedam  n.poss.1pe.

keded  n.poss.1pi.

kedek  n.poss.1s.

kedem  n.poss.2s.

kedir  n.poss.3p.

kediu  n.poss.2p.

 Ng ua ngara a a blim?How close is your house?

kedelal  n.poss.3s.very large size or quantity of (according to speaker's judgement). [syn:delal,kederrir]

A delal a biskang!  expression.That's a large spear!

kedelal a blai  expression.very large house.

kedelal a ngikel  expression.very large fish.

kederrir a blai  expression.very large house.

kederrir a ngikel  expression.very large fish.

kedelal a blai  expression.very large house.

kedelal a ngikel  expression.very large fish.

kedelebuu  v.s.fat.kedelebuu a meklou a bedengel; diak lemesengaked.

kededelebuu  v.s.redup.rather fat.kededelebuu a telkib el kedelebuu.

 A udelek a kedelebuu.My old sister is fat.

kedelsall  v.a.s.is to be made thicker.kedelsall a kirel el mo kedols; kilungii, mengedols er ngii; mo klou, kodelsii, kedelsel.

kedem  n.poss.2s.seekedel.

kedemek  v.s.damp.kedemek a diak el ungil el medirt; a bilek a kedemek, telkib el dekimes.

kedengarech  v.recip.lie together face up.

kedengel  kedengel a ked er ngii; kedengel a Oreor.

kedengelengel  v.s.sloping/steep (as seen from above); fall down.kedengelengel a oldengelengel; metengel, a mlai a mla kedengelengel er a dellas.

kedeorech  kedeorech a ta er a taem; ta er a ungil el belsechel, ta er a techall.

kederang  n.beach.kederang a tkul a daob er a chelechol; rriil, chelechol.

 A Toki me a Droteo a dilak el mo er a.Toki and Droteo went to the beach together.

 A skuul a dechor er a mobedul a.The school is situated in the general direction of the beach.

Ak ulemkokl el mo era el mo omes era ngesechel a sils.I went to the beach at crack of daen to watch the sun rise.

Ak mlo mengerkung era.I went to collect land crabs at the beach.

kederaol₁  n.shore; side of canoe opposite outrigger.Cf.mengederaol.

kederolel  n.poss.3s.

kederaol₂  v.pf.3p.inan.seemengederaol.kederaol a klderaol; ulak er a cheldukl, koderolii a mlil a omerael; kederolel.

kederolel  n.poss.3s.seekederaol.

kederolii  v.pf.3s.seemengederaol.kederolii a mengederaol er ngii, mo klderaol.

kederrir  seekedelal.

kederrir a blai  expression.very large house.

kederrir a ngikel  expression.very large fish.

kederubek  v.recip.thrust spears at each other.kederubek a didu el merrubek; durbekii a ochab, durubek a iisb, derbekel.

kedes  v.recip.cut each other (accidentally).kedes a didu el meles; melebes, dosengii, dmes a ngikel, kedes a desengelir.

 kedesau  n.porgy; mangrove snapper/red snapper.kedesau a ta er a bedengel a ngikel.

 kedesauliengel  n.red snapper.kedesauliengel a ta er a bedengel a ngikel.

kedesemelel  n.poss.3s.seekedesomel.kedesemelel a kedesomel er ngii el mlai er a daob.

kedesemelii  v.pf.3s.seemengedesomel.

kedesomel  n.side of canoe facing outrigger.kedesomel a bita er a mlai el bedul a desomel, mengedesomel, kedesemelel.

kedesemelel  n.poss.3s.kedesemelel a kedesomel er ngii el mlai er a daob.

kedeuodo  kedeuodo a didu el meleuodo; douedeuii, douodo, kedeuodo er a rengelekir, douodeuel.

kedeuul  kedeuul a bosech er a udoud, kedeuul er a beluu a diak a ungil el rolel a omengereker; kesai a udoud klou a chelebuul.

kedib  v.pf.3p.inan.seemengedib.

kedibek  v.recip.push each other away.kedibek a di du el melibek; kedibek er a bduu, dibekii, duibek.

kedidai  v.s.high; ample; plentiful; in large supply.kedidai a ngar er a bab; kedidai el rois, kldidai, kedidiul a ked, kedidai a rengul.Cf.kldidai. [syn:kididai]

kedidai a rengul  expression.stubborn; scornful; condescending.

kekedidai  v.s.redup.rather high.

 A president a ngilai a rengrir a rechad er a Olbiil er a Kelulau el mle a rengrir.The president persuaded the senators that were being stubborn. The president obtained the hearts of the senators that had high hearts.

kedidai a rengul  expression.stubborn; scornful; condescending.

kedidiul  v.a.s.seemengedidai.kedidiul a kldidai er ngii el rois.

kedidiull  v.a.s.is to be made higher/piled up.

kediekl  v.recip.push each other down.kediekl a di du el meliekl; kaiuedubech el kiuerebet; diklii, kediekl er a daob; diiklel.

kediim₁  v.recip.spray/splash each other.

kediim₂  v.recip.spray or splash each other.kediim a betok el meliim; melekimes er a rebebil, diemii, duim a mederir; dimel.

kedilech  v.recip.dip (hands, etc.) into water together.kedilech a di du el melilech; melekimes; locha er a ralm, dmilech a selokel, dilechii a chimal, delechel a selekelel.

kedir  n.poss.3p.seekedel.

kediu  n.poss.2p.seekedel.

kedkad  kedkad a char er a remengol; ullebongel me a rubak a mengedkad er a remengol; omesterir a kedkad.

kedkad/kedekedil  Ulebongel ma lechub e ng orokiolel a tekoi.

kedked  v.s.(wood) rotted.kedked a merat; medirt el kerrekar, kedked el kerrekar a ungil el idungel.

kedkedliliik₁  v.s.(wood) dry and rotted; (person) exhausted (e.g.; from too much work).

kedkedliliik₂  kedkedliliik a bechachau; diak a ngera er ngii el chad, blil a kedkedliliik.

kedmekill  seeketmekill.kedmekill a kirel el mekedmokl; kudmeklii, kudmokl a blai, kudmeklii a beluu el mo beches, kedmeklel.

kedmeklel  n.poss.3s.seemengetmokl.

kedngam  n.poss.1pe.seekedngel.

kednged  n.poss.1pi.seekedngel.

kedngek  n.poss.1s.seekedngel.

kedngel  n.poss.3s.action of placing.

kedngam  n.poss.1pe.

kednged  n.poss.1pi.

kedngek  n.poss.1s.

kedngem  n.poss.2s.

kedngir  n.poss.3p.

kedngiu  n.poss.2p.

kedngem  n.poss.2s.seekedngel.

kedngiil  v.a.s.is to be tamed.kedngiil a kirel el mekedmokl el mo kedung; kudngir a ngalek, kudung, rullii el mo kedung.

kedngir  n.poss.3p.seekedngel.

kedngiu  n.poss.2p.seekedngel.

kedobech  v.recip.cut each other.kedobech a betok el kedauch; di du el melobech; di du el melebes, rengalek a mekngit el lolab a oles le te mo kedobech.

 kedobel  n.jackfish.kedobel a ta er a bedengel a ngikel.

kedoko  v.recip.blow on (each other's faces; ears; etc.).kedoko a betok el meloko; dokouii, dmoko, rengalek a kedoko a teriobs, kedoko a dekool, dekeuel.

kedolk₁  v.recip.kick/stomp each other.kedolk a di du el melolk; dolkii, dmolk a ochil; mesebek, te kakoad el kedolk, delkel.

kedolk₂  v.recip.kick or stomp each other.

kedols  v.s.(round object) fat, thick or wide. Commonly used to describe betelnuts and coconuts.kedols a klou, kedols el buuch, kedols el lius, kedelsel.Cf.mengedols.

kedolsabtil₁  n.large black ant.

kedolsabtil₂  n.large black ant.

kedorem  v.s.sharp.kedorem a derromel; diak le ketom, kedorem el kamang, kedorem el oles a ungil el melebes.

kedorem a medal  expression.look angry/proud/condescending.

 Ng a ngii di el bad?Is there a sharp stone? Is any stone sharp?

 Ng aike el bad.Those stones are sharp.

 Ng se el bad.That stone is sharp.

kedorem a medal  expression.look angry/proud/condescending.

kedort  v.recip.separate from/divorce each other.kedort a didu el merort; sorir el mo kesaod; dortii a chebechiil, dmort a klengelakel, mo diak el dak; mo chacheroid; dertel.

kedui  Oked.

kedul₁  v.recip.burn each other.

kedul₂  n.poss.3s.command in war.kedul a ked er ngii; oked er a ngloik, meduch a kedul a urreor, kmed a urreor.

kedung  v.s.well behaved; virtuous; law-abiding.kedung a kldung; diak el dengerenger; kedung e beruadel el omudech; ungil a blekerdelel el chad; kedung a mengedmokl a tekoi er a buai me a blai.

kekedung  v.s.redup.fairly well behaved.kekedung a telkib el kedung.

mekedung  v.s.pl.well behaved (required with plural object).mekedung a kldung; kedung a diak el dengerenger; mekedung el ngalek.

kedungelchebud  kedunglechebud a kekedmokl er a klalo el diak a le meterekakl.

Kedungelebud  n.legendary person known for his obedience (to parents); conscientiousness; and respect for the law.Cf.kldung.

keduodo  v.recip.pat each other.

kedurs  v.recip.sleep together.kedurs a bek el chad el mechiuaiu, durs, cheliuaiu.

keebed  v.recip.lasso/ensnare each other.keebed a didu el melebed; keebed a malk, iebedii, iuebed a cheremel, iebedel a malk.

keed  seekmeed.keed a kmeed; be msesei el mei kmeed, okedii, okeed; diak le cheroid, kedel, olekeed er ngii.

keeleb  v.recip.cover each other (with blanket; etc.).keeleb a didu el meleleb; melekedek, omart, ielebii a medal er a bar, iueleb a bderrir.

keengel  v.recip.seemelengel.keengel a didu el melengel; engelii a mlai, imengel a udoud, kauretakl a keengel e chachedecheduch.

kei  woman's term of address to younger woman or woman of same age.kei a okedong er aklausechelei er a redil, e kei ka mei; dorael e kei.

Aikal berdel a ngerem e kelsakl. hon, whats wrong with your lips?

Kemeral mesaik e.You are so lazy my dear.

keiengel  seekelengel.

keik  n.(Eng.)cake.

keikak  n.(Jap.)(economic or political) plan.

keis  n.(Eng.)court or legal case.

keisang  (Jap.)calculate.

Keiukl  n.Keiukl a mo bedul a ngebard; se el ngmelt a sils er ngii; a Ngetbang a beluu er a keiukl.

keizai  n.(Jap.)economics.

kekang  v.recip.eat (each other's food); eat (food) together.kekang a di du el mengang; kebengur, kolii a kelel, kma a odoim el rokui.

kekas  v.recip.scratch each other (because itchy).kekas a di du el mengkas a bedengir el mekekad; kukesur a chimal, kokas a ochil, kekesul.

kekech  baby.spank.

kekedall  v.a.s.(debt) is to be paid.

kekedeall  v.a.s.kekedeall a kirel el mekekad a blals; mengkad a belsel; kokad, bled el udoud a kekedeall; kekedeel a blals.

kekedeb  v.s.redup.short.kekedeb a kedeb.

 A merrengek a.My younger sister is short.

 A Droteo a metongakl, e a Toki a.Droteo is tall, but Toki is short.

kekedeel  kekedeel a omengkad er ngii el bled el udoud.

kekedel  n.poss.3s.seekekeed.kekedel a kekeed, meketeketang; kekedel er a kulekoi.

 A er a kchad.I've been around for a long time./I've had a lot of experience.

 A!It's too far.

kekedidai  v.s.redup.rather high.

kekedoel  seekekedall.kekedoel a kekedeall.

kekedung  v.s.redup.fairly well behaved.kekedung a telkib el kedung.

kekeed  n.long duration of time.kekeed a meketeket; kekeed er a kungiil er kau, kuk kekeed er a kmei, kekedel.

kekedel  n.poss.3s.kekedel a kekeed, meketeketang; kekedel er a kulekoi.

 A!You took too long./I've been waiting so long.

kekemanget₁  v.s.redup.tal; long.kekemanget a kemangel; metongakl, diak el kedeb, kekemanget el bambuu, kekemengetel.

kekemanget₂  n.redup.seekemanget.kekemanget a kemangel; metongakl, diak el kedeb, kekemanget el bambuu, kekemengetel.

kekemanget a chimal  expression.prone to stealing things.

kekemelai  v.s.too long or tall.

kekemengel  n.poss.3s.seekekom.

kekemengetel  kekemengetel a klemangetel; kekemengetel a deb.

kekemngel  seekekemengel.kekemngel a kekom er ngii el rekung, kekom er a chemang, kokemngel.

kekengel  n.poss.3s.seekak.kekengel a kak er ngii, meringel a kekengel; kekengel a babii a kelem.

keker  seekaker.

kekerad  v.s.redup.(tree, plant) beautiful or attracted.kekerad a beches; ungil el mellekulek, llel a kebui a kekerad, kekerad a medal el ekebil.

kekere a chei  expression.tide is low (but not as low as normal).

kekere a dolech  expression.tide is about half high.

kekere a ngerel  expression.talk too softly.

kekere a rengul  expression.uncomfortable; impatient.

kekere el blai  expression.toilet.

kekere el delach  expression.small intestine.

kekerei  v.s.redup.small; young; (eyes) slit; (so) crowded (as to appear smaller).kekerei a diak leklou; Bung a kekerei er a Chesuch.Cf.klekekerei. [syn:kekeriei]

kekere a rengul  expression.uncomfortable; impatient.

kekere el blai  expression.toilet.

kekeremus  v.s.very small; tiny.kekeremus a kmal kekerei; kekeremus el ngalek; tetengemud. kekerengel; kekerengel a omengkar er ngii; mengkar er a bangk.

Ak ulebangch era bilis era.I was bitten by a dog when I was little.

kekeremus  v.s.very small; tiny.kekeremus a kmal kekerei; kekeremus el ngalek; tetengemud. kekerengel; kekerengel a omengkar er ngii; mengkar er a bangk.

kekeriei  seekekerei.

kekeringall  v.a.s.is to be made smaller or reduced in size.kekeringall a kirel el mo kekerei; mengkekerei; kokeringii a blengur, kmekerei a mo delikik el kall, diak le klou, diak luleiis; kekeringil.

kekeringam  n.poss.1pe.seekekeringel.

kekeringed  n.poss.1pi.seekekeringel.

kekeringek  n.poss.1s.seekekeringel.

kekeringel  n.poss.3s.smallness.Cf.mengkekerei.

kekeringam  n.poss.1pe.

kekeringed  n.poss.1pi.

kekeringek  n.poss.1s.

kekeringem  n.poss.2s.

kekeringir  n.poss.3p.

kekeringiu  n.poss.2p.

 A kekere tekoi!It's too big.

 A a kerekerenged a rechad er Belau a kirel ngosechekl.The minimum wage in Palau should go up.

kekeringem  n.poss.2s.seekekeringel.

kekeringii  kekeringii a mengkekerei er ngii; rullii el mo kekerei.

kekeringil  kekeringil a omengkekerei er ngii, kot el kekeriei.

kekeringir  n.poss.3p.seekekeringel.

kekeringiu  n.poss.2p.seekekeringel.

kekerongel  v.a.s.is to be watched over or guided.kekerongel a kirel el mekekar, omes er ngii; me lak le metemall; kokerengii a blil a kelebus, kokar a bangk, mengkar, kekerengel a bang.

kekerous  seekakerous.kekerous a kakerous.

kekesai  v.s.redup.rather insufficient.kekesai a telkib el kesai; diak le betok; ngesonges.

kekesengchall  v.a.s.seeomekesangch.

kekesib  v.s.redup.somewhat sweaty.kekesib a telkib el kesib.

kekesul  n.poss.3s.scratch mark.kekesul a omengkas er ngii; mengkas; kekesul a ulk.Cf.mengkas.

kekesus  n.redup.early evening.kekesus a olecholt er a taem; belsechel a belsoil a kekesus, klsus, di kekesus e ke mechiuaiu!

kekesuul  v.a.s.is to be scratched (because itchy).kekesuul a kirel el mekekas; mengkas er ngii, kukesur a mekekad, kokas a bedengel, kekesul a bedengel.

kekeu₁  n.athlete's foot; tinea;.kekeu a cheremel a dechudech; mengetkat a buld; kekeu a ochil.

kekeu  v.s.having athlete's foot.kekeu a cheremel a dechudech; mengetkat a buld; kekeu a ochil.

kekeu₂  v.s.having athlete's foot.kekeu a cheremel a dechudech; mengetkat a buld; kekeu a ochil.

kekeuii  kekeuii a klou a sim; betok a udoud me a kall; ungil a dellomel, kekeuii er a buuch me a kebui.

kekeungel  kekeungel a kikiongel; dekmekimes el mengelengalek, kekeu a soal el kiei er a kekeungel.

kekiram  n.poss.1pe.seekekirel.

kekired  n.poss.1pi.seekekirel.

kekirek  n.poss.1s.seekekirel.

 Ng el mong.I sort of have to go.

kekirel  n.poss.3s.he/she sort of has to.kekirel a locha kirel; kekirel el me ourreor.Cf.kirel.

kekiram  n.poss.1pe.

kekired  n.poss.1pi.

kekirek  n.poss.1s.

kekirem  n.poss.2s.

kekirir  n.poss.3p.

kekiriu  n.poss.2p.

 Ng kekirek el mong.I sort of have to go.

kekirem  n.poss.2s.seekekirel.

kekirir  n.poss.3p.seekekirel.

kekiriu  n.poss.2p.seekekirel.

kekka  n.(Jap.: kekka)result; outcome; consequence.

kekka er a sengkio  expression.election results.

kekka er a sengkio  expression.election results.

keklsuul  keklsuul a telkib el klsuul; locha diak le merang.

kekmam  n.poss.1pe.seekekul.

kekmiu  n.poss.2p.seekekul.

kekom  n.claw (of crustacean).kekom a kokom; klemngel, chimal a chemang me a rekung; kekemngel.Cf.klom. [syn:kokom.kokom a kekom; kekemngel a chemang; kokemngel a rekung.]

kekemengel  n.poss.3s. [syn:kekemngel.kekemngel a kekom er ngii el rekung, kekom er a chemang, kokemngel.]

kekrir  n.poss.3p.seekekul.

kekud  n.poss.1pi.seekekul.

kekuii  v.s.(month, season) fruitful, abundant or productive; abundant in; abounding with.

bekokuii  v.s.kind; generous.bekokuii a bekerurau; soal el merous, ometechakl er a ngar omerael, mengebechub a chelebuul a bekokuii.

bekokuii a rengul  v.s.kind; generous.

kekuk  n.poss.1s.seekekul.

kekul  n.poss.3s.(finger, toe) nail.kekul a kuk er ngii, a kekul a ekebil a bekerekard.

kekmam  n.poss.1pe.

kekmiu  n.poss.2p.

kekrir  n.poss.3p.

kekud  n.poss.1pi.

kekuk  n.poss.1s.

kekul a chim  n.fingernail.

kekul a ius  expression.hanging club moss.

kekul a katuu  expression.cat's claw.

kekul a oach  expression.toenail.

kekum  n.poss.2s.

kekul a chim  n.fingernail.

kekul a ius  expression.hanging club moss.

kekul a katuu  expression.cat's claw.

kekul a oach  expression.toenail.

kekum  n.poss.2s.seekekul.

kekuul  v.a.s.is to be pinched; having long nails or claws.kekuul a kirel el mekuk; kukur, menguk er ngii, kmuk a otengel; diak le kekuul a ngalek.

kelam  n.poss.1pe.seekall.

Ak mo omechar a el beras me a kansume.I'm going to the store to buy rice and canned meat.

A bechik a milruul era el aho.My spouse made us some sweet porridge soup.

 kelat  n.mullet.kelat a ta er a bedengel a ngikel.

kelatk  v.recip.remember/think about each other.kelatk a didu el melatk; kadebedebek; rekaiuetoir a di du el kelatk; lotkii, lmatk a cheldechedechal, ltkel.

 kelau  n.Geiger tree.kelau a ta er a bedengel a kerrekar.

bung el kelau  expression.type of flower.

kelchad  n.term of address to man when name unknown.kelchad a okedongel a sechal el diak lodengelii a ngklel.

keldam  n.poss.1pe.seekeldel.

kelded  n.poss.1pi.seekeldel.

keldek  n.poss.1s.seekeldel.

keldel  n.poss.3s.his/her/its pinch mark (on body).keldel a omenguld er ngii, menguld er ngii; kuldii.

keldam  n.poss.1pe.

kelded  n.poss.1pi.

keldek  n.poss.1s.

keldem  n.poss.2s.

keldir  n.poss.3p.

keldiu  n.poss.2p.

keldelel  n.canavalia; vigna.

keldem  n.poss.2s.seekeldel.

keldermam  n.poss.1pe.seekeldermel.

keldermed  n.poss.1pi.seekeldermel.

keldermek  n.poss.1s.seekeldermel.

keldermel  n.poss.3s.sharpness.Cf.merorem.

keldermam  n.poss.1pe.

keldermed  n.poss.1pi.

keldermek  n.poss.1s.

keldermem  n.poss.2s.

keldermir  n.poss.3p.

keldermiu  n.poss.2p.

keldermem  n.poss.2s.seekeldermel.

keldermir  n.poss.3p.seekeldermel.

keldermiu  n.poss.2p.seekeldermel.

keldil  term of address to woman when name unknown.keldil a okedongel a dil el diak lodengelii a ngklel.

keldir  n.poss.3p.seekeldel.

keldiu  n.poss.2p.seekeldel.

kele  mod.don't ... (because); I wonder if.kele a tekoi el kire a omengelechel; alii ng diak; kele bochu mongesuch; kele morutech er tilecha el kall.

 Kele bo er a katsudo e le ke mengkar er a blai.Don't go to the movies because you're to watch the house.

 Kele lekau a ngiluu a olechesek.I wonder if it wasn't you who took my pencil.

kelebsengall  v.a.s.is to be jailed.kelebsengall a kirel el mekelebus; kirel el mukringel; kirel el mo er a kelebus, kulebsengii, meringel a kelebsengel.

kelebsengam  n.poss.1pe.seekelebus.

kelebsenged  n.poss.1pi.seekelebus.

kelebsengek  n.poss.1s.seekelebus.

kelebsengel  n.poss.3s.seekelebus.kelebsengel a kelebus er ngii el chad; meringel a belsel.

kelebsengem  n.poss.2s.seekelebus.

kelebsengir  n.poss.3p.seekelebus.

kelebsengiu  n.poss.2p.seekelebus.

kelebus₁  n.(Spa.)jail, prison.kelebus a olsechall er a obals er a telmellel; kelebsengel.

blil a kelebus  expression.jailhouse.

kelebsengam  n.poss.1pe.

kelebsenged  n.poss.1pi.

kelebsengek  n.poss.1s.

kelebsengel  n.poss.3s.kelebsengel a kelebus er ngii el chad; meringel a belsel.

kelebsengem  n.poss.2s.

kelebsengir  n.poss.3p.

kelebsengiu  n.poss.2p.

kelebus  v.s.jailed; in jail; (child, etc.) undergoing punishment.kelebus a olsechall er a obals er a telmellel; kelebsengel.

kelebus₂  v.s.jailed; in jail; (child, etc.) undergoing punishment.kelebus a olsechall er a obals er a telmellel; kelebsengel.

kelechet  v.recip.tie (each other's arm or legs) (as a joke).kelechet a di du el melechet; kerenged, merenged, lochetii, lmechet a biskang, lechetel.

kelecholech  v.recip.injure each other (accidentally) with saws.kelecholech a didu el melecholech; lucholech a idungel, melebes, meliud, luchelechii a kerrekar, lechelechel.

keled  n.poss.1pi.seekall.

 Bo er a stoang me mochar a.Go to the store and buy us food.

Kau kam chilt a el blauang ra tsiam ma batabinats.Fix us some peanut butter and jelly sandwiches.

keledes  keledes a didu el meledes; ketamet, melamet, lodesii, lmedes a ocherir; ldesel a ouach.

kelek  n.poss.1s.seekall.

 Aika a el omech er ngak a kbo ksengerenger.This is (my) food to tide me over in case I get hungry.

Ng tela a cheral a?What is the cost of our food?

kelek el udong  expression.my noodles.

kelekall  v.s.slow; late; prone to procrastination.kelekall a mengelekall; meoud, mengeteket; ke kelekall me ng mla tuobed a skoki.

kelekeltall  v.a.s.is to be cooled down.kelekeltall a kirel mo mekelekolt; mengelekolt, kolekeltii a kelel a ngalek, kolekolt a ilumel; mo diak le mekeald, kelekeltel.

kelekeltam  n.poss.1pe.seekelekolt.

kelekelted  n.poss.1pi.seekelekolt.

kelekeltek  n.poss.1s.seekelekolt.

kelekeltel  n.poss.3s.seekelekolt.kelekeltel a omengelekolt er ngii; kelekolt er a oreomel.

kelekeltel a bedengel  expression.coolness of body (esp., extremities).

kelekeltem  n.poss.2s.seekelekolt.

kelekeltir  n.poss.3p.seekelekolt.

kelekeltiu  n.poss.2p.seekelekolt.

kelekolt  n.coldness.kelekolt a mekelekolt; kerrasem; diak lemekeald; kelekeltel.Cf.mekelekolt.

kelekeltam  n.poss.1pe.

kelekelted  n.poss.1pi.

kelekeltek  n.poss.1s.

kelekeltel  n.poss.3s.kelekeltel a omengelekolt er ngii; kelekolt er a oreomel.

kelekeltel a bedengel  expression.coolness of body (esp., extremities).

kelekeltem  n.poss.2s.

kelekeltir  n.poss.3p.

kelekeltiu  n.poss.2p.

kelekolt er a mochu tutau  expression.pre-dawn chill.

Tial a kmal mekngit era ryiumats..This cold weather is really bad for rheumatoid arthritis.

kelekolt er a mochu tutau  expression.pre-dawn chill.

kelel  n.poss.3s.seekall.kelel a kall el ngii a oukall; kelel el iedel.

 Ak blechoel el meruul a a Droteo.I always prepare Droteo's food.

 Tia ng techang?Whose food is this?

 kelel a charm₁  n.tree in mango family.kelel a charm a ta er a bedengel a kerrekar.

kelel a charm₂  expression.food or feed for animals.

kelel a chelid  n.food of the gods.

keleladeroech  n.sea horse.

kelem  n.poss.2s.seekall.

kelem el tuu  expression.your banana.

kelemelemall  v.a.s.is to be tickled (lightly).kelemelemall a kirel el meklikl; kirel el mo mekelmolm; mengelemolem er ngii; kileklii. kelemelmel kelemelmel a omengelmolm er ngii; menglikl er a chebesal; kileklii.

kelemolem  v.recip.follow each other's wishes/suggestions.kelemolem a di du el melemolem; lomelemii a rengul, lomolem, ketamet a rengrir; kaiuetoir a kelemolem a reng.

keleng  v.recip.borrow (each other's things).keleng a kalengleng, kebed a udoud; meleng a udoud, omed a ududel.

kelengel  v.recip.stop or block each other.

kelidel₁  v.a.s.is to be warmed or heated up;.kelidel a beot el mo mekeald; soal el mekeald; blai el smengt kelidel.

kelidel₂  v.s.(room, house, pot, etc.) get warm quickly.kelidel a beot el mo mekeald; soal el mekeald; blai el smengt kelidel.

keliich  v.recip.make copra together or at the same time.keliich a didu el meliich; liechii a lius, lmiich, lichel a lius.

keling  v.recip.make holes in something together; punch holes in each other things.keling a didu el meling; lingir, lming, omsibs; te keling a deromukang.

kelir  n.poss.3p.seekall.

A urerel a chad er a omeruul el kall a meruul a a rengalek er a skuul.The job of a cook is to make the food.

keliu  n.poss.2p.seekall.

 Ng chetik a bul a.I don't like the smell of your food.

Ngarngii a era kebesengei?Do you have food for tonight?

kelkal  kelkal a cheriut er a blai; diak le besiich er a omerael, kelkelil.

kelkal/kelkelil  Blilokl el llel a kerrekar ma lechub eng mechut el cheriut.

kelkelil  kelkelil a kelkal er ngii el mechas.

kellach  v.recip.advise or warn each other.kellach a di du el mellach; kasmechokl, luchur a desil; lechul a ngelekel.

kellael  n.area in sky above.kellael a mengellael; merael er a bab, skoki a mengellael.

mengellael  v.i.float, hang or swing in the air; (outrigger) get lifted out of water.mengellael a merael er a bab; skoki a mengellael er a melideul. kellael.

kellebakl  n.high waves which flood the land.kellebakl a labek; klou el berius me a daob el soiseb er a beluu.

kellechakl  v.s.(village, wind) calm.kellechakl a kmal chelellakl; diak a mengitektik, diak a mengerodech; metuda klebesei me a beluu a kehechakl.

kellel  n.poss.3s.seekeoll.kellel a keoll er ngii el mlai er a daob.

kellemekl  v.r.s.(breath) held; (desire) controlled or restrained.

kellemolm  v.r.s.tickled (lightly).

kellingel  n.poss.3s.seekelloi.kellingel a kelloi el ngii a oukelloi er ngii. Kelloi er ngii.

kelloi  n.dirge; funeral chant.kelloi a ta er a bedengel a chelitakl; remechas a mengelloi a le kemeldiil, kellingel.

kellingel  n.poss.3s.kellingel a kelloi el ngii a oukelloi er ngii. Kelloi er ngii.

oukelloi  v.i.sing dirge or funeral chant.oukelloi a ngar ngii a kellingel; mechas a mengelloi er a kemeldiil.

kellulau  v.r.s.whispered to.

kelmelemam  n.poss.1pe.seekelmolm.

kelmelemed  n.poss.1pi.seekelmolm.

kelmelemek  n.poss.1s.seekelmolm.

kelmelemel  n.poss.3s.seekelmolm.kelmelemel a mekelmolm er ngii.

kelmelemem  n.poss.2s.seekelmolm.

kelmelemir  n.poss.3p.seekelmolm.

kelmelemiu  n.poss.2p.seekelmolm.

kelmolm  n.action of tickling (lightly).kelmolm a mengelmolm a bedengir; mekelmolm.Cf.mengelmolm.

kelmelemam  n.poss.1pe.

kelmelemed  n.poss.1pi.

kelmelemek  n.poss.1s.

kelmelemel  n.poss.3s.kelmelemel a mekelmolm er ngii.

kelmelemem  n.poss.2s.

kelmelemir  n.poss.3p.

kelmelemiu  n.poss.2p.

mekelmolm  v.s.ticklish; tingling; sensitive.mekelmolm a melemlim; chebesal a mekelmolm; menglikl er ngii me ng mo mekelmolm; mengelmolm er ngii.

keloll₁  keloll a mla mo kall; meduch, keloll el kukau, keloll el diokang.

keloll₂  keloll a ngalek el kesai a rekil e meduch el melekoi; kekerei e meruul a tekoi er a klloulechad.

kelsengel  n.poss.3s.seeklas.

keltall  v.a.s.is to be cooled.

keltang  pro.where (esp., when long distance is involved).keltang a ker; ke mo er keltang?

keltkad  n.ceremony in which mengol are escorted back to their village and payment is made for their services.keltkad a mla meketkad; remengo a mla ngmai a kedkad el udoud.

keltkat₁  v.r.s.(wound) irritated. keltkat a telemall; delobech, terechel, keltkat a ochil, ketketil a uach.

keltkat₂  n.r.s.open wound.keltkat a telemall; delobech, terechel, keltkat a ochil, ketketil a uach.

keluches  v.recip.write to each other.keluches a didu el meluches; luchesii, lmuches, te keluches a babier, lechesel.

kelud  v.recip.have sexual intercourse with each other.kelud a didu el melud.

keluk  keluk a didu el lmuk; diak el katekoi, luk er tir.

kelukl  v.recip.hit or smash into each other.

kelulau  n.confidential/important (community) matter; whisper.kelulau a llach, Olbiil Er a Kelulau a melib a kelulul a beluu.

kelulmam  n.poss.1pe.

kelulmiu  n.poss.2p.

kelulrir  n.poss.3p.

kelulud  n.poss.1pi.

keluluk  n.poss.1s.

kelulul  n.poss.3s.kelulul a kelulau er ngii el beluu; llechul, klobak a melib a kelulul a beluu.

kelulum  n.poss.2s.

tekoi er a kelulau  expression.secret language used for discussing confidential matters.

 A president a ngilai a rengrir a rechad er a Olbiil er a el mle kedidai a rengrir.The president persuaded the senators that were being stubborn. The president obtained the hearts of the senators that had high hearts.

kelulmam  n.poss.1pe.seekelulau.

kelulmiu  n.poss.2p.seekelulau.

kelulrir  n.poss.3p.seekelulau.

kelulud  n.poss.1pi.seekelulau.

keluluk  n.poss.1s.seekelulau.

kelulul  n.poss.3s.seekelulau.kelulul a kelulau er ngii el beluu; llechul, klobak a melib a kelulul a beluu.

kelulum  n.poss.2s.seekelulau.

kemadunglel  kemadungelel a medual.

kemairs  n.sea snake.kemairs a ta er a bedengel a mekemenget el charm er a taoch me a omoachel.

kemam  pro.we/us (emphatic, excludes listener).kemam a chad el melekoi me a rubengkel, kemam el rokui a mong.

 A mekngit el chad el oucheraro er a ngkakid el Hamang.Our enemy, our persecutor, is this evil man Haman!

 Aika el kall a mla mo medeel er.There's gotten to be too much food for us.

 Ng sorir a rebuik.The boys like us.

 Te sorir a rebuik.The boys like us.
    »additional examples

kemangel  kemangel a kekemanget; kemangel el cheldecheduch a olturekreng.

Ngika el chad a a isngelThis person has a long nose

kemanget₁  n.length (of string, etc.) which exceeds what is needed or expected.kemanget a kekemanget; diak le kekedeb; kemangel.

kekemanget  v.s.redup.tal; long.kekemanget a kemangel; metongakl, diak el kedeb, kekemanget el bambuu, kekemengetel.

kekemanget  n.redup.kekemanget a kemangel; metongakl, diak el kedeb, kekemanget el bambuu, kekemengetel.

kemanget  v.s.tall; long (in time or dimension).kemanget a kekemanget; diak le kekedeb; kemangel.

kemengetel  n.poss.3s.kemengetel a klemanget er ngii; kekemangel.

mekemanget  v.s.(required with plural subject).mekemanget a mekekemanget. [syn:mekekemanget.mekekemanget a kemanget; tereu a mekekemanget er a telmedeu; diak el kedeb.]

kemanget₂  v.s.tall; long (in time or dimension).kemanget a kekemanget; diak le kekedeb; kemangel.

kemanget a chimal  expression.prone to stealing things.

kemanget a chimal  expression.prone to stealing things.

kemanget a klengar  expression.have long life span.

kemanget a osengel  expression.staring at; looking at for a long time.

kemanget a telil  expression.capable of holding one's breath (e.g. under water) for a long time.

kembei  n.(Jap.)police.

kemedall₁  v.a.s.is to be sewn up.kemedall a kirel el mekemed; melabek a mechut el klalo; komedii a bail, kuemed, kemedel a bail.

kemedall₂  seekmudel.

kemedangel  n.person who serves food to chief.kemedangel a oderechelel a klobak. Ngarngii a dirir el oderchelir a Klobak.

kemedengelel  n.poss.3s.kemedengelel a kemedangel er ngii el klobak.

kemedengelel  n.poss.3s.seekemedangel.kemedengelel a kemedangel er ngii el klobak.

 kemedukl  n.humphead parrotfish.kemedukl a ta er a bedengel a ngikel.

kemeldiil  n.funeral.kemeldiil a oba ulekoad el chad el mo lmuut er a omelakl.

kemeldillam  n.poss.1pe.

kemeldilled  n.poss.1pi.

kemeldillek  n.poss.1s.

kemeldillel  n.poss.3s.kemeldillel a kemeldiil er ngii.

kemeldillem  n.poss.2s.

kemeldillir  n.poss.3p.

kemeldilliu  n.poss.2p.

Ng morngii a er a chad er a oingerang?When is his/her funeral?

Ng telal babii a mo okodall er tial?How many pigs are to be killed for this funeral?

Ak ngilai a bebil era kall era kibo era.I took sone food when we went to the funeral.

kemeldillam  n.poss.1pe.seekemeldiil.

kemeldilled  n.poss.1pi.seekemeldiil.

kemeldillek  n.poss.1s.seekemeldiil.

kemeldillel  n.poss.3s.seekemeldiil.kemeldillel a kemeldiil er ngii.

kemeldillem  n.poss.2s.seekemeldiil.

kemeldillir  n.poss.3p.seekemeldiil.

kemeldilliu  n.poss.2p.seekemeldiil.

kemengetall  v.a.s.seemengemanget.kemengetall a mengemanget er ngii; kirel el mo kemanget; komengetii, komanget a chui, mechei el mo mekemanget.

kemengetang  v.s.inch.continuing; long-lasting.

kemengetel  n.poss.3s.seekemanget.kemengetel a klemanget er ngii; kekemangel.

kemetai  n.twins of the opposite sex.

kemetal  n.curved crossbar of outrigger to which soaes beams are tied and to which daidesomel is connected.

kemikr  n.area behind someone.kemikr a ikrel; ikrii, ngar er a kemikr er a rechad a diak el teloi er a rechad; diak a melatk er a ngar a kemikr; mengemikr er ngii; ng chetirir a rechad.

kemim  n.starfruit.kemim a kerrekar el kall a rdechel; ouderteboteb el kemim.Cf.mengemim.

bekekemim  v.s.redup.have sour or rotting smell (e.g., of garbage).

mekemim  v.s.sour; acidic; spoiled (from having turned sour).mekemim a telemtam; telemtemul a ongerekur.

 Ng chebuul ngike el ngelekel a chesisebangiau el kulekur a ochil er a chetebtel a.This baby bird is so pitiful that I'm tying its foot to the top of the starfruit tree.

kemiu  pro.you (emphatic, plural).kemiu a melekoi er a rurrenges; kemiu el rokui ng somiu a skuul?

 E ak mo omtok er el oba a ngasecherreng.Then in my anger I will turn on you.

  a dirk rrengodel er a kngtmiu.You are still lost in your sins.

  e rengelekei a kmal chebuul e le ng mla mad a demmiu.You, children, are to be pitied because your father has died.

 Ng ngar er ngii a melamech a dekool er?Is there anyone among you who smokes cigarettes.
    »additional examples

kemkom  v.s.having leprosy on limbs.kemkom a rakd, kemkom a mengemkom a bedengel a chad.

kemodel  seekemedall.kemodel a kemedall.

 kemokem  n.vine in Legume family; type of large seaweed.kemokem a besebes el dubech er a tkul a keburs me a kederang.

kemremam  n.poss.1pe.seekemur.

kemremiu  n.poss.2p.seekemur.

kemrerir  n.poss.3p.seekemur.

kemrid  n.poss.1pi.seekemur.

kemrik  n.poss.1s.seekemur.

 Kau, ke?Why are you always following me around?

kemril  n.poss.3s.seekemur.kemril a kemur er ngii; kemril a bilis "beluu er a Ngetbong a kemril a rrull".

kemril a mad  expression.outside corner of eye.

kemrim  n.poss.2s.seekemur.

kemtai  n.twins (of opposite sex).kemtai a kebtot el sechal me a dil.

kemtall  kemtall a klekedall er a mlai er a daob.

kemtimt  kemtimt a mo medirt a beluu; kesai a chull me ngmo diak a ralm.

kemur  n.tail.kemur a kemril; kemur a ultobed er a uriul er a charem; kemril a bilis.

kemremam  n.poss.1pe.

kemremiu  n.poss.2p.

kemrerir  n.poss.3p.

kemrid  n.poss.1pi.

kemrik  n.poss.1s.

kemril  n.poss.3s.kemril a kemur er ngii; kemril a bilis "beluu er a Ngetbong a kemril a rrull".

kemril a mad  expression.outside corner of eye.

kemrim  n.poss.2s.

kiuiderkemur  n.brown starling.kiuiderkemur a ta er a bedengel a suebek el charm.

klemur  n.dried tail of rayfish (used as sandpepper).

 Kau, ke kemrik?Why are you always following me around?

kengader  v.recip.see each other off.kengader a di du el merader; kasmesumech, ngoderii; mesa el merael, ngederel.

kengai  v.recip.seemelai.kengai a kangingai; di du el melai, nguu; ngmai, te kengai a kelir er a tebel.

kengam  v.recip.rub or stroke each other.kengam a ketaiu; di du el melam; ngomir a chimal, nguam a bedengel; melaiu a bedengir.

kengamech  v.recip.(each person) chew his own share of betel nut.kengamech a di du el melamech.

kengaml  v.recip.cut each other (with sickles when doing yard work).kengaml a di du el melaml; mengiut, ngomlii, nguaml a sers, remechas a kengaml a sersir, ngemlel.

kengaol₁  v.s.dangerous;.kengaol a kdekudel; omengechel, blil a chedeng a kengaol.

kengaol  n.danger; dangerous situation.kengaol a kdekudel; omengechel, blil a chedeng a kengaol.

kengaol₂  n.danger; dangerous situation.kengaol a kdekudel; omengechel, blil a chedeng a kengaol.

kengatech  v.recip.wash (something) together or in group.kengatech a di du el melatech; ngotechii, ngmatech, meriso, kengatech a olekang, ngetechel.

kengei  n.permission; agreement; acceptance.Cf.kongei.

msa a kengei  expression.give or grant permission.

kengetem  v.recip.lick each other.kengetem a di du el meletem; ngotemii, nguetem a sar, meletem a urrekerek el uasech, ngetemel.

kengiked  v.recip.make fishnets together.kengiked a di du el meliked; ngikedii a uuked, ngmiked, ngkedel a uuked; meruul a uuked.

kengilt  v.recip.choose together.kengilt a di du el melilt; ngiltii, ngmaia sorir, te kengilt a bail me a oeacher, ngeltel a bail.

kengkengui  kengkengui a mechitechut a bedengel; sesmecher, kengkengui el chad. kengmoll; kengmoll a debsochel; nglengael, merur, ke kengmella ng diak?

kengmors  v.recip.pick out things together; cast lots.kengmors a didu el melmors; melai, ngimersii a kot, ngimors a oluches, ngimersel.

kengobd  seemengobd.kengobd a didu el mengobd; melecholb er a direke mlechell el tolechoi, ngobdii.

kengobt  v.recip.(newborn animals) lick each other.

kengodech  seekakngodech.

kengodech a tekingir  expression.(two people) say two different things about something.

kengodech a teletelir  expression.(two people) act or behave differently (from each other).

kengoid  v.recip.exchange (food) with each other (ceremonially); take each other's things (by mistake).

kengri  (Jap.)right; privilege.

kengubet  v.recip.free each other of blame; take off (clothes; etc) together; take off (each other's) clothes.kengubet a di du el melubet; meledaes; kangbengubet a cheliseksikd er a deleongel, nguubet, ngubetii er a ultelechakl, ngbetel.

kenguked  v.recip.pay one's (respective) fine.kenguked a di du el meluked; ngmuked, locha nguked, te kenguked a blals, ngkedel.

kengukl  kengukl a di du el melukl; melodech er a olsechall; nguklii, ngmukl a blirir, kengukl a blai el mo cheroid, ngeklel a blai.

kensa₁  n.(Jap.)inspection; medical examination.

kensa  v.t.inspect; examine.

kensa₂  v.t.inspect; examine.

keobel  n.path for walking in ocean.keobel a meched el sebechel el rael er a kereker; raelkeobel. [syn:raelkeobel.raelkeobel a ulekrael er a kereker el rolel a mlai.]

keoll₁  v.a.s.is to be respected or honored.

keoll₂  n.rope tied from sail to kemetal of outrigger used to draw in sail when it's being lowered.keoll a klekedall er a mlai er a daob; kerreel el ngar a ears el mo er a kemetall.Cf.mengeoll.

kellel  n.poss.3s.kellel a keoll er ngii el mlai er a daob.

ker₁  n.question.ker a ousibai; ousbech er a chad el diak el uldoud a ouker er ngii; ouker er a rechad a di ousbech er tir e diak el ungil el omekang er tir.

kerid  n.poss.1pi.

kerik  n.poss.1s.

keril  n.poss.3s.keril a ker er ngii; oker er a belsechel a omerael.

kerim  n.poss.2s.

kermam  n.poss.1pe.

kermiu  n.poss.2p.

kerrir  n.poss.3p.

ker₂  pro.where; which.ker a oker; omding er a belsechel a omerael; oker er a ngakl, tacha ng klem? keril a tekoi.

 A Droteo a mlo er a kmo ng ker.Droteo went somewhere or other.

 A Droteo ng mlo er ker me ker?What places did Droteo go to?

 A John ng chad er ker?Where's John from?

 A rengalek a milil er a kmo ng ker.The children are playing somewhere or other.

 Ke mo er ker?Where are you going?

 Ng ngar er ker a tik?Where's my purse?

 Ng ngar er ker el hong a soam?Which book do you want?

 Ng ngar er ker el ralm a chomullim er ngii?Which water did you drink?

kerad₁  v.s.(face) looking very angry; acting angrily. [syn:kerad a medal]

kerad₂  kerad a di du el merad; melai, rodir a bung, remad a kar, rdil a bung.

kerad a medal  seekerad.

keradel  v.a.s.is to be nibbled, munched or bitten.keradel a kirel el mekard; mekiok, mengiok, kordii, bobai a keradel er a beab me a kiuid, kmard, kerdel a bobai.

kerames  n.vise; clamp.

kerangel  n.type of vine.kerangel a besebes er a oreomel; kerangel a sekdel a bub er a ngikel.

kerar  kerar a merur; debsochel, kerar a diak le blekebek, kengmoll, deuall a medal a kerar.

kerasus₁  n.chigger.kerasus a cheremel a chelechol el mekekeriei e bekerkard e soal el kiei a buld.

kerasus  v.s.bitten by chiggers.

oliul a kerasus  expression.plant in nettle family.

kerasus₂  v.s.bitten by chiggers.

keratel  n.giant clam.keratel a ta er a bedengel a kim.

kerdall  seekeradel.

kerdekngel  n.poss.3s.seekerdik.

kerdel₁  n.poss.3s.his/her/its landing.kerdel a kerd er ngii; kmerd er a bilas, kerdel er a skoki.

kerdel₂  n.poss.3s.flame.kerdel a kmard er ngii, kerdel a ngau.Cf.kmard.

kerdelel  n.poss.3s.seekerodel.kerdelel a kerodel er ngii; kerdelel a demak a chetemek.

kerderd  v.recip.step on each other.kerderd a didu el merderd; roderdii, roderd, smarech, kesarech, sorechii, rderdel a ngduul.

 kerdeu₁  n.ixora plant.kerdeu a kerrekar er a oreomel el bekerekard a bngal.

kerdeu₂  n.Palauan money: type of bachel or kldait.kerdeu a ngklel a udoud er a Belau.

kerdi  cont.kede di.

kerdik₁  n.yaws; framboesia;.kerdik a rekdel a buld; meketkat, kltkat, kerdekngel.

kerdekngel  n.poss.3s.

kerdik  v.s.suffering from yaws.kerdik a rekdel a buld; meketkat, kltkat, kerdekngel.

kerdik₂  v.s.suffering from yaws.kerdik a rekdel a buld; meketkat, kltkat, kerdekngel.

kerdikes  n.type of grass (used for grass skirts).kerdikes a emull er a mesei el loruul el mo cheriut.

kerebai  n.line.kerebai a olkael; telkaek, omeklemalt, kerebai er a babier, oukerebai, kerebil a urreor.

kerebid  n.poss.1pi.

kerebik  n.poss.1s.

kerebil  n.poss.3s.kerebil a kerebai er ngii.

kerebim  n.poss.2s.

kerebmam  n.poss.1pe.

kerebmiu  n.poss.2p.

kerebrir  n.poss.3p.

kerebid  n.poss.1pi.seekerebai.

kerebik  n.poss.1s.seekerebai.

kerebil  n.poss.3s.seekerebai.kerebil a kerebai er ngii.

kerebim  n.poss.2s.seekerebai.

kerebmam  n.poss.1pe.seekerebai.

kerebmiu  n.poss.2p.seekerebai.

kerebou  n.(Spa.< Tag.)cow; carabao; water-buffalo; beef; corned beef.kerbou a meklou el charm, kmal ungil el odoim a techel.

kerebrir  n.poss.3p.seekerebai.

kerechorech  v.recip.steal (each other's things; wives; etc.).kerechorech a di du el merechorech; rucherechii, chachubs a mesei; ruchorech, kerechorech a udoud, recherechel.

kereel  n.line (usually for fishing); cord.kereel a klekedall er a omenged el dolab el mengereel a ngikel.Cf.ongereoll,ongereel.

kerelel  n.poss.3s.kerelel a kereel el ngii a ouklalo er ngii.

ngikel el kerreel  expression.fish caught with a line.

tekoi er a kereel  expression.special words spoken to ensure succes in line fishing.

kerekam  n.poss.1pe.seekeriik.

kerekang  v.s.inch.(tide) just beginning to rise.kerekang a mla keriik, merema dolech.

kerekard  n.redup.stinging gnat.kerekard a mekekerei el charm el meringel a bengchel; kebliil el mo er a rekas. [syn:kerkard]

kereked  n.poss.1pi.seekeriik.

kerekek  n.poss.1s.seekeriik.

kerekel  n.poss.3s.seekeriik.

kerekem  n.poss.2s.seekeriik.

kereker  n.area of ocean good for fishing at low tide; shallow area inside reef.kereker a chei el mo meched er a chedil a chei.

kerekerengel  n.poss.3s.his or her wages; money earned; (action of) earning money or making a living; medicinal plants gathered for religious ceremony.kerekerengel a omengereker er ngii, osisebellel el udoud.

kerekes  v.s.(stomach) full or bursting; (clothing) tight (because stomach has expanded); (person) gruff or harsh-sounding.kerekes a meseked; kmes a bilel er a dinges, kerekes a delel.

mengerekes  v.i.talk harshly or gruffly.mengerekes a otobed a klisichel el melekoi; mengedcheduch el mengerekes; korekesengii, kerekesengel.

kerekikl  v.s.careful; conscientious; cautious; responsible for.kerekikl a bekelatk; bekengerachel, mengedmokl a tekoi; kedung a kerekikl a rechad.

 A blai a el mlukedechor.The house was built carefully.

 A blai er a Ngerchemai a el milseseb el me er a eou er a rekelebus el melai a techei.The building in Ngerchemai was carefully burned down by the prisoners to take revenge.

 A chesimer a el ulebok er a sensei.The door was carefully opened by the teacher.

 Ng di mle ngii a blai er a Ngerchemai el el milseseb el me er a eou.The building in Ngerchemai carefully burned down on its own.
    »additional examples

kerekir  n.poss.3p.seekeriik.

 kerekirs  kerekirs a ta er a bedengel a suebek el charm.

kerekiu  n.poss.2p.seekeriik.

kerekulchol  n.tallow nut. [syn:kerekullchol]

kerekullchol  seekerekulchol.

kerekung  v.s.pred.(tide) is about to start rising.kerekung a mochu keriik, kmeda el keriik.

kerekur₁  n.sweet orange; mandarin orange.kerekur a ta er a bedengel a meradel; rdechel a merkos.Cf.mengerekur.

ongerekur  n.lime.

kerekur₂  n.type of shellfish.

kerekurlechol  kerekurlechol a kerekur er a chelechol.

kerelel  n.poss.3s.seekereel.kerelel a kereel el ngii a ouklalo er ngii.

kerellang  n.cicada; cricket.kerellang a kekerei el charm el klou a ngerel el mengerrelang.

mengerellang  v.i.make chirping sound; (ears) ring.mengerellang a ngerel a kerellang; kekerei el ngor e belils.

keremall  v.a.s.keremall a kirel el mekereomel; mekedmokl, mengereomel a udoud el diak el terrekakl, koremelii a chei, koreomel a kerrekar, keremelel a chad el diak el meterekakl.

keremam  n.poss.1pe.seekar.

keremelel₁  seekereomel.keremelel a omengereomel er ngii, mengereomel, mengedmokl.

keremelel₂  n.poss.3s.helper or advisor for pregnant woman.

keremerem  n.period when moon is waning.keremerem a lochedbuil; kmal milkolk; sechalsirukel, diak a buil; mengiremerem, diak a olbidel.

keremerem a rengul  expression.stupid; ignorant.

keremerem a rengul  expression.stupid; ignorant.

keremeremingel  v.s.having rash or prickly heat.keremeremingel a rekdel a buld el obdingel e mekekad.

keremiu  n.poss.2p.seekar.

 keremlal₁  n.brown booby. [syn:keremlal sechou]

 keremlal₂  n.paddle tail snapper.keremlal a ta er a bedengel a ngikel.

keremlal sechou  seekeremlal.

kereng  kereng a kelatk, didu el melatk, oubeltik el reng.

Kerengab  Kerengab a cheldebechel el dil er a Oreor; rubakldil er a Oreor.

kerengab  n.skipjack tuna.kerengab a delebechelel a tekuu.

kerengel  kerengel a kar er ngii; mekar el diak el ungil mechiuaiu; kerengel a mle uchul a secherel.

kerenges  v.recip.listen to or take advice from each other.kerenges a kaiuerenges; didu el orrenges; kaiuedanges; kakull e kelatk.

 kerengimes  n.swamp reed.kerengimes a emull er a mesei me a dechel el usbechall er a omengaus el tet me a lkou.

kerengimes el ked  expression.reed which grows on hillsides.

kerengimes el ked  expression.reed which grows on hillsides.

kerenguus  v.recip.put pomade on each other's hair.kerenguus a didu el merenguus; runguus, rungsii, remechuodel a kerenguus a chubel, rengsel.

kereol  v.a.s.is to be rolled.

kereoll  v.a.s.is to be rolled.kereoll a kirel el mekereel; korelii, mengereel a suld, koreel a suld; kerelel a suld.

kereomel  v.s.thrifty; prudent; not wasteful.kereomel a chad er a omengereomel; kekedmokl el diak le meterekakl, kereomel a betok a ungil er ngii.

kererir  n.poss.3p.seekar.

keresall  v.a.s.is to be hoarded or held on to.keresall a kirel el mekreos; kedmekill, kiresii a ngalek, kireos; a chutem er a Belau; keresall el di kirir a Rechibelau; chutem a kiresall er a rechad er a ngodech el beluu, keresel.

kereubet  kereubet a diak le beketitrechel; misaker el kukau a kereubet el ongraol; titimel a kereubet el idungel.

kerid  n.poss.1pi.seeker.

kerierengam  n.poss.1pe.seekerior.

kerierenged  n.poss.1pi.seekerior.

kerierengek  n.poss.1s.seekerior.

kerierengel  n.poss.3s.seekerior.

 A a Droteo e ng ririid a ududel.Droteo had the misfortune of losing his money.

kerierengem  n.poss.2s.seekerior.

kerierengir  n.poss.3p.seekerior.

kerierengiu  n.poss.2p.seekerior.

keriik  n.rising/incoming tide; abundance; good fortune.keriik a merael a dolech el mo klou; ulturek dolech; omkeriik e omekall kung.Cf.omekeriik.

kerekam  n.poss.1pe.

kerekang  v.s.inch.(tide) just beginning to rise.kerekang a mla keriik, merema dolech.

kereked  n.poss.1pi.

kerekek  n.poss.1s.

kerekel  n.poss.3s.

kerekem  n.poss.2s.

kerekir  n.poss.3p.

kerekiu  n.poss.2p.

kerekung  v.s.pred.(tide) is about to start rising.kerekung a mochu keriik, kmeda el keriik.

keriil  v.a.s.is to be asked or inquired.keriil a kirel el meker; korir er a udoud, kmer a tekoi, merreder a keriil a tekoi er ngii, keril.

kerik₁  n.poss.1s.seeker.

kerik₂  n.(bowl, plate, etc.) shallow or flat.kerik a meched el diak el delluchel, kerik el blatong a diak le blil a uasech.

keril  n.poss.3s.seeker.keril a ker er ngii; oker er a belsechel a omerael.

kerilel  kerilel a ker er ngii; keril; oker a tekoi; ng kerilel a ngerang?

kerim  n.poss.2s.seeker.

kerioll₁  seekeriil.

kerioll₂  v.a.s.(person) is to be reminded of debt; (loan, etc.) is to be recalled.kerioll a kirel el mekeriil; korilii, mengeriil a medal a udoud; koriil a udoud, blals a kerioll, kerilel.

kerior  n.misfortune; bad luck.kerior a kerrior; mekerior; diak el lusech; duubech a chelebuul; kerior er ngii e a dita el ngelekel a mad, kerririel.Cf.mekerior.

delal a kerior  expression.disaster; calamity.

kerierengam  n.poss.1pe.

kerierenged  n.poss.1pi.

kerierengek  n.poss.1s.

kerierengel  n.poss.3s.

kerierengem  n.poss.2s.

kerierengir  n.poss.3p.

kerierengiu  n.poss.2p.

metik a kerior  expression.die; have an accident.

 A kerierengel a Droteo e ng ririid a ududel.Droteo had the misfortune of losing his money.

keris₁  n.goiter.keris a rakd el duubech er a cheukl; keris a chiklel, kersengel.

keris  v.s.(neck) swollen with goiter.

kersengel  n.poss.3s.kersengel a keris er ngii.

keris₂  v.s.(neck) swollen with goiter.

kerisebsub  v.s.(hair) curly.kerisebsub a chui el chelirocher; sikdoruer; diak le kesengam.

mekerisebsub  v.s.required with a plural object.mekerisebsub a kerisebsub el chui; diak el melemalt; chelirocher el chui.

kerisebsub el chui  expression.curly hair.

kerisil  (Ger.)kerosene.

keristiano  n.(Spa.)Christian.

keritbetbechel  v.s.(surface, skin) (of animal or object) rough or bumpy.keritbetbechel a techetechibel; diak le meaiu; keritbetbechel el ulaol.

kerkard  seekerekard.

kerkeriaol  v.s.(person) having a rough face; (person) have a scarred face.Cf.keritbetbechel.

 kerkirs  n.black-naped tern.kerkirs a ta er a bedengel a suebek el charm.

kermam  n.poss.1pe.seeker.

kermiu  n.poss.2p.seeker.

kerngel  n.poss.3s.also, married woman performing services for husband's family; servant.

kerodel  n.dock; landing place.kerodel a olekerodel; Ngerkemais a kerodel er a Oreor; olsechall er a me kmerd me a mo ngmasech, kerdelel.

kerdelel  n.poss.3s.kerdelel a kerodel er ngii; kerdelel a demak a chetemek.

kerokel  seekeroker.

keroker  v.s.finished for good; absolutely over with.keroker a korekerii; nguu er a ollomel; ullebongel, di kot e keroker er a kelebus; ng diak lluut.

 Ng di kot e.This is the first and last time (I do this, etc.).

 Ng ko er a cherellel a beab el di ta a.It's like the birth of a rate (with just one offspring per mother) (i.e. it's something that happens just once, something I'll do or put with only once, etc.).

 keroll  n.emperor fish; yellow tailed.keroll a ta er a bedengel a ngikel.

kerous  v.s.separate.kerous a kakerous.

Kerradel  n.old name of Ngerard.Kerradel a chuodel el ngklel a beluu er a Ngeraard.

kerradel  kerradel a blechoel; melemolem, ng di kerradel er a klsiberreng.

kerrak  n.child's toy in which young fruit of mesekerrak or rebotel is forced into bamboo stick and caused to explode.kerrak a boes er a rengalek el oukall a bngal a meskerrak me a bngal a rebotel.

kerrasem  n.cold; chills; coldness (person).kerrasem a kelekolt; mekerasem, ng mekelekolt me ng klou a kerrasem; diak le kesib; kersemel.Cf.mekerasem.

kersemam  n.poss.1pe.

kersemed  n.poss.1pi.

kersemek  n.poss.1s.

kersemel  n.poss.3s.kersemel a kerrasem er ngii; mekerasem.

kersemem  n.poss.2s.

kersemir  n.poss.3p.

kersemiu  n.poss.2p.

kerredakl  n.type of chant.kerredakl a ta er a bedengel a chelitakl, mengerdakl, kerredeklel.Cf.mengerredakl.

kerredeklel  n.poss.3s.

kerredeklel  n.poss.3s.seekerredakl.

kerreel₁  v.r.s.rolled.kerreel a suld el mla mekereel; kerrelel.

kerreel₂  n.r.s.rolled cord.kerreel a suld el mla mekereel; kerrelel.

kerrelel  n.poss.3s.

rsel a kerreel  expression.(other) end of the string.

kerrekar  n.tree; wood; log; board.kerrekar a meklou el dellomel, iedel a kerrekar; ukall me a dort a kerrekar, kerrekerul.

bad el kerrekar  expression.crossbeams supporting floor of bai (including bad el umad).

kerrekerul  n.poss.3s.kerrekerul a kerrekar er ngii el blai; kerekerul a di meradel me a iedel.

rengul a kerrekar  expression.center/core of tree.

 A bocha lemeched a rengu e ke melim a bodes er a bngal a.Whenever you get thirsty, you drink nectar from the flowers in the trees.

 A Droteo a mengimd a rechelel se el.Droteo is cutting off that tree's branches.

 A ngelekek a cheleid ra delongelel a ikel.My child is stuck in a precarious position in those trees.

 A telkib er a a kultaut er ngii.Some of the wood I burned up.
    »additional examples

kerreker  n.r.s.wages; money earned; (action of) earning money or making a living; medicinal plants gathered for religious ceremony.kerreker a omengereker; usaso; skel a udoud, semum a kerreker er a Belau, korekerengii, koreker, kerrekerengel.

bekerrekereongel  v.s.hard-working (with purpose of earning money). [syn:bekerrekerongel.bekerrekerongel a mesisiich el mengereker; omsaso, bekerrekerongel a merau.]

kerekerengel  n.poss.3s.his or her wages; money earned; (action of) earning money or making a living; medicinal plants gathered for religious ceremony.kerekerengel a omengereker er ngii, osisebellel el udoud.

 Ngara a kerrekerngem?What do you do to make a living?

kerrekerengel  kerrekerengel a ngii a kirreker; ng siliik, kerrekerengel el udoud me a chutem.

kerrekeriil  n.a.s.redup.trial; judgement.kerrekeriil a biich er a klemerang, oukerrekeriil el omiich a tekoi, kerilel.Cf.oukerrekeriil.

chad er a kerrekeriil  expression.judge; prosecutor.

kerrekerul  n.poss.3s.seekerrekar.kerrekerul a kerrekar er ngii el blai; kerekerul a di meradel me a iedel.

kerrekrel  n.poss.3s.seekerrokr.kerrekrel a kerrokr er ngii.

kerrelel  n.poss.3s.seekerreel.

kerremelel  n.poss.3s.seekerreomel.kerremelel a kerreomel er ngii; kerremelel a dioll e dirrek el kelel a mur.

A daitorio era beluad a di chemau a siungel mea a daob.Our president is focused on conserving and protecting the sea life.

kerremelel a chelsang  expression.those preparing food for a ceremonious occasion.

kerreng  v.s.careful; attentive.

kerreomel  n.r.s.(action of) saving; preservation; conservation; people who prepare food for special occasion.kerreomel a ulechar el osiik a kelel a dioll er a ketengel; dirrek el osiik a kall er a mur, kerremelel.

kerremelel  n.poss.3s.kerremelel a kerreomel er ngii; kerremelel a dioll e dirrek el kelel a mur.

kerremelel a chelsang  expression.those preparing food for a ceremonious occasion.

kerreos  n.r.s.hoarding.kerreos a mekreos; diak le mimokl, chebirukel el chad a mekreos a rengul, kireos a chutem me a mesei, kerresel.Cf.mekreos,bekekreos,rekos.

kerresel  n.poss.3s.kerresel a kerreos er ngii er a diak di le kloleklel ngii el tang; mekreos.

kerresel  n.poss.3s.seekerreos.kerresel a kerreos er ngii er a diak di le kloleklel ngii el tang; mekreos.

kerretal  v.r.s.scratched; raked.

kerretall  v.r.s.scratched; raked.kerretall a mla mekertall; katuu a mla kortellii a medal, kortall; mengsemramr, kosemramr, kertellel.

kerriil  v.r.s.(person) reminded of debt, etc.; (loan, etc.) recalled.

kerrikr  n.joint of sail protruding from chalech.kerrikr a klekedall er a mlai er a daob; redil kerrikr me a sechal kerrikr.

redil el kerrikr  expression.concave joint of sail into which hooked joint fits.

sechal el kerrikr  expression.hooked joint of sail which fits into concave joints.

kerrir  n.poss.3p.seeker.

kerririel  kerririel a kerrior er ngii; mekerior.

kerriu  kerriu a kliok; selechosech el ngar er ngii a belsibs er ngii, bobai a kerriu er a beab.

kerroker  v.r.s.(food) removed from pot completely.kerroker a mla mekeroker; mla mengai el rokui; bachachau, korekerii a olekang, koroker, kerekerel.

kerrokr  n.thickness (of flat object).kerrokr a kerrekrel; se el okrokr er ngii, diak le meliliut; kerrokr er a mamed.

kerrekrel  n.poss.3s.kerrekrel a kerrokr er ngii.

kerrui  n.cooing sound.kerrui a mengerrui; melekoi; kerrui a ngerel a belochel.

mengerrui  v.i.(pigeon, person) make cooing sound.

kerruk₁  n.chicken.kerruk a ta er a ngklel a malk.

kerrukeblai  n.domesticated chicken.

kerrukureomel  n.wild chicken.

oukerruk  v.i.keep or raise chickens; (chicken) cluck; (person) make sounds to call chickens; wave arms when leading singing.oukerruk a omekedong a malk.

kerruk₂  kerruk a ngerel telengtengil a ngloik; oked er a ngloik a oukerruk.

kerrukeblai  n.domesticated chicken.

kerrukureomel  n.wild chicken.

kerruul  kerruul a betok a udoud; ungil a rolel a omengereker me ng betok a udoud; a ungil a kerruul er ngii el beluu a kekerei a chelebuul er ngii.

kersall  v.a.s.is to be pulled, towed or dragged.kersall a krukl; kirel el mekurs; kursii a mlai, otemetii, kmurs a kerrekar.

kersam  n.poss.1pe.seekirs.

kersed  n.poss.1pi.seekirs.

kersek  n.poss.1s.seekirs.

kersel  n.poss.3s.penis.kersel a kirs er ngii.

kersem  n.poss.2s.seekirs.

kersemam  n.poss.1pe.seekerrasem.

kersemed  n.poss.1pi.seekerrasem.

kersemek  n.poss.1s.seekerrasem.

kersemel  n.poss.3s.seekerrasem.kersemel a kerrasem er ngii; mekerasem.

kersemem  n.poss.2s.seekerrasem.

kersemir  n.poss.3p.seekerrasem.

kersemiu  n.poss.2p.seekerrasem.

kersengel  n.poss.3s.seekeris.kersengel a keris er ngii.

kersiang  v.s.(plant, esp., betel nut) young.kersiang a diak le berikd; kesai a rdechel, kersiang el buuch.

kersir  n.poss.3p.seekirs.

kersiu  n.poss.2p.seekirs.

kersos  v.s.yearning; anxious (to see).kersos a soal; semeriar, kersos a rengul er a ngelekel me a bechil.

kersos a rengul  expression.yearning; anxious (to see).

kersos a rengul  expression.yearning; anxious (to see).

kertaku  n.bush in myrtle family.kertaku a ta er a bedengel a kerrekar.

kertall  v.s.scratched or scarred all over.kertall a rekdel a buld; telebtabd e kerasus; kertall a bedengel, kertellel.

kertel₁  n.poss.3s.action of hurting someone's feeling; disdain.kertel a kurt er a reng; mekurt a rengul, kertel a rengul er a ngelekel; omid.

kertel₂  kertel a omengort er ngii; kortii a rael; merael a kertel a rael.

kertellel  n.poss.3s.scratch from scar.kertellel a kertall er ngii.

kerud  n.poss.1pi.seekar.

keruk  n.poss.1s.seekar.

kerul₁  n.poss.3s.seekar.kerul a kar er ngii el secher.

kerul₂  n.poss.3s.stem of vine.

kerul a besokel  n.medicine for ringworm; candle-bush.

kerul a bingsbedul  expression.medicine from headache.

kerul a boes  expression.ammunition; gun-powder.

kerul a chi  expression.stomach medicine.

kerul a sokel  seekerul a besokel.

kerum  n.poss.2s.seekar.

 Ak mo meskau a.I'll give you medicine.

kerumes₁  n.plant in coffee family.kerumes a ta er a bedengel a kerrekar.

kerumes₂  v.recip.poke at each other.kerumes a kesumes; di du el merumes; rumesii, ruumes a kukau, remesel.

keruoru  v.recip.fan each other.keruoru a didu el meruoru; riueruii a smecher, riuoru, riueruel.

kerur  v.recip.bashful with each other (esp., when first meeting).kerur a di du el merur; te kerur er a le kot el kebetech, rrengel.

kerurt  n.(children's game of) tag.kerurt a betok el remurt, rurtii, klaikerurt.

kerus₁  v.recip.stab each other.kerus a didu el merus; rusur er a oles; nurs a kerus er a resmecher er a orus; rsul.

kerus₂  n.(Spa.)cross; crucifix.kerus a eru el klalo el ultang tiakid .

kerusech  v.recip.punch at each other.kerusech a didu el merusech; remechas a kerusech a kukau, rusechii, remusech, rsechel.

kerusus  v.s.(tree, plant, etc.) stunted.kerusus a dellomel el mekngit a dbechel; kerusus el diokang, dait.

kerutech₁  v.recip.touch each other.kerutech a di du el merutech; rutechii, rengalek a kaiuetoir el kerutech, remutech, rtechel.

kerutech₂  v.recip.have sexual intercourse.

keruul  seekaruruul.keruul a didu el meruul; karuruul.

kes  (Jap.)erase; obliterate.

kesab  v.recip.peck at (food) together; (dogs) snap at each other.kesab a di du el mesab; sobngii, suab, ngikel a kesab a uaol, sebngel a uaol.

kesadel₁  v.s.arthritic.kesadel a rakd er a omechoel er a chiuis; kesadel a bkul a chimal; kesedelel.

kesadel₂  v.a.s.is to be decreased or reduced.

kesai₁  n.insufficient quantity.kesai a sesei; mekesai; diak le betok, kesai el udoud.

kekesai  v.s.redup.rather insufficient.kekesai a telkib el kesai; diak le betok; ngesonges.

kesai  v.s.insufficient; not enough; few.

kesai el malk  expression.a bit of chicken.

kesengid  n.poss.1pi.

kesengik  n.poss.1s.

kesengil  n.poss.3s.at most; at least.kesengil a klsai er ngii; kot er eou el ildois; ng soak a udoud el kesengil e ng $1,000.00.

kesengim  n.poss.2s.

kesengmam  n.poss.1pe.

kesengmiu  n.poss.2p.

kesengrir  n.poss.3p.

mekesai  v.s.insufficient/not enough/few (required with plural subject).mekesai a kesai; sesei el kall, sesemuk el chemachel; mekesai el udoud.

 A kesengil!There are too many.

 A ngkedem a kesengil, e ng kleim el kluk.Your fine is at least five dollars.

 A ududek a mekesai er a ududem.I have less money than you.

 Ak rullii er a kesengil, e ng teruich el klebesei.I'll fix or do it in ten days at most.

kesai₂  v.s.insufficient; not enough; few.

kesai el malk  expression.a bit of chicken.

kesais  v.recip.delouse each other.kesais a didu el melais; osiik a kud er a bedul, soisii, smais, sisel.

 kesako  n.land or swamp crab.kesako a charm el ua rekung.

kesalo  v.recip.caress each other; prepare taro patch together.kesalo a di du el mesalo; smalo a mesei, solouii a bluu, seleuel a bluu.

kesam  v.recip.gesture threateningly at each other.kesam a didu el mesam; mesachel a chimal; somur, suam a chimal er a ngalek, rengalek a kesam a chimorir el leko te mengelebed, semul a chim.

kesamborrau  kesamborrau betok el chad el di ketokl; ouedikel e diak el rruul a urreor; te el di kesamborrau e diak a kall.

kesamd  n.gill.kesamd a kesemdel a ngikel.

kesemdel  n.poss.3s.kesemdel a kesamd er ngii; kesemdel a ngikel.

kesamk  v.recip.husk by hand together.kesamk a didu el mesamk; melai a samk; somkii, suamk a lius, semkel a lius.

kesaod  v.recip.separate from/divorce each other; move apart from each other.kesaod a kebii; kacheroid; chacheroid; te mlo kesaod, ng diak el dak el kiei.

kesarech₁  v.recip.step on (each other's feet).kesarech a meleboteb el omes; di du el mesarech; sorechii, smarech a beluu, kesarech a beluu, serechel.

kesarech₂  kesarech a kerderd; di du el merderd; sorechii a bad, smarech a ngduul; roderdii, roderd a besbas; rderdel.

kesasech  v.recip.spread (legs) in unison (in exercise, game, etc.).kesasech a di du el melasech; menglou, sosechii a bail, smasech a oacher el mo meklou, seschel.

kesauch  v.recip.break (each other's limbs).kesauch a didu el mesauch; souchii a buuch, smauch, melai er a chetebtel; suchel.

kesaur  v.recip.tied up in conversation.kesaur a kelechet; didu el mesaur; sourii, smaur a billum, kesaur er a cheldecheduch.

kesbengang  v.s.inch.is getting sweaty.kesbengang a mla mo kesib.

kesbengkangk  v.i.fall down suddenly.

kesbongel  v.s.tending to sweat easily.kesbongel a di telkib eng kesib; mereched el mo kesib; blechoel el kesib.

kesebech  v.recip.try on (clothes) together; (each person) get right amount of food.kesebech a di du el mesebech; mengesai, sobechii el ngar a ungil el telkael, suebech a mo betok el telekuau el kall.

kesebek  v.recip.kick each other.kesebek a kedolk; di du el mesebek; sobekii; olab a chocherir el kedolk, suebek a tebel.

kesebeklel  n.poss.3s.his/her/its sound of snapping, clucking, popping or tapping.kesebeklel a kosebakl er ngii; ngerel, kesebeklel a uach er a ulaol.

Kesebekuu  n.passage in Koror.kesebekuu a toachel er a Oreor.

kesebekuu₁  n.vine in Legume family (used medicinally) (Thomas Bean; Entada phaseoloides).kesebekuu a ta er a bedengel a besebes el melemiakl a kerrekar.

 kesebekuu₂  n.moray eel.kesebekuu a charm el ko er a kitelel e ng di ngar er a daob.

kesebibui  n.plant in pepper family.kesebibui a besebes el ko er a kebui e ng di diak el chemachel; besebes er a oreomel.

kesebii  n.snapper.kesebii a ta er a bedengel a ngikel.

kesebingel  kesebingel a meses el ourreor e di telkib e mo mesaul; mekudem el olengull; mereched el tmurk a rengul.

keseches  v.recip.(chickens) peck at each other.keseches a kesechosech; didu el meleches; melechosech, malk a keseches a kelel; sichesii, smeches.

kesechosech  v.recip.(everyone) take bite of his own food.kesechosech a di du el melechosech; suchesechii a ongraol, suchosech a kall.

kesedelel  kesedelel a omengesadel er ngii; remuul el mo ngesonges er a kirel; mengesadel a udoud; kosadel.

kesedem  v.recip.propose activities to each other.kesedem a kaokedong; di du el mesedem; kaiuengit er a mo dmak; mo obengkel; mo kldemel, sodemii, suedem a cherrakl, sedemel a klsau er a soal el dil.

kesekakel  v.a.s.(fish) is to be caught (with long net).

kesekang  v.s.prone to making conversation or telling fibs.kesekang a mengesekang; melekoi a mera el tekoi e loia cherechel el dechelel e besichel a cheldechedechal.

kakesekang  v.recip.make casual conversation or shoot the breeze with each other.

klsekang  n.r.s.casual conversation; fibbing.klsekang a kesekang; melecha cherchel a tekoi; mengesekang, omesiich a cheldecheduch.

mengesekang  v.i.make conversation; fib; shoot off one's mouth.mengesekang a kesekang; locha cherechel, dechelel a tekoi el me ng mo oltobedchur; mengesekang el mengelaod.

kesekedelang  v.s.inch.becoming too small, confined, etc.

kesekes  n.hymn; chant; lullaby.kesekes a chelitakl el mengesekes; omechiuaiu er a ngalek, kosekesengii, kesekesengel.

kesekesngel  n.poss.3s.

kesekesall  seekesekakel.kesekesall a kirel mekesokes; mengesokes, kesekesall a meas, kosekesii a kereker e ngomedii a ngikel; kosokes, kesekesel.

kesekesel  n.poss.3s.seekesokes.kesekesel a omengesokes er ngii el kereker.

kesekesengall  v.a.s.(chant, lullaby, etc.) is to be sung.kesekesengall a kirel el mekesekes; kosekesengii a ngalek, kesekesengel.

kesekesengel   kesekesengel a kesekes er ngii; kesekesengel a omengesekes er ngii el ngalek.

kesekesngel  n.poss.3s.seekesekes.

kesekesongl  seekesekesengall.

kesekodel er a udoud  expression.(person) having little money or financial margin; (person) low in funds.

kesekosek  v.recip.cut each other (by accident); flatter each other.kesekosek a didu el melekosek; melebes, sokosek a cheremrum, sokesekii a babii, sekesekel.

kesemdall  v.a.s.kesemdall a kirel el meloched e melai er a kesemdel.

kesemdel₁  n.poss.3s.seekesamd.kesemdel a kesamd er ngii; kesemdel a ngikel.

kesemdel₂  kesemdel a kesamd er a ngikel.

kesemeduu  n.type of tree.

kesemesemek  v.s.wet; soaked; drenched; unkempt.kesemesemek a dedekimes; idekedokel, klsesechebuul, keremechut, kesemesemek el malk.

kesemramr  v.recip.scratch at each other or each other's skin.

kesengam₁  n.poss.1pe.seekesengel.

kesengam₂  v.s.(hair) straight.kesengam a melemalt el chui; diak le kerisebsub.

mekesengam  v.s.pl.(hair) straight (required with plural object).mekesengam a kesengam; melemalt el chui.

mekesengam el chui  expression.straight hair.

kesenged  n.poss.1pi.seekesengel.

kesengek  n.poss.1s.seekesengel.

kesengel  n.poss.3s.tightness.kesengel a kes er ngii; kmes, ulekerreuil, kesengel a chebechiil, kesengel a klauchad a beltik el reng.Cf.olekes,kesengam.

kesengam  n.poss.1pe.

kesenged  n.poss.1pi.

kesengek  n.poss.1s.

kesengel a klaubetikerreng  expression.strength of mutual affection.

kesengem  n.poss.2s.

kesengir  n.poss.3p.

kesengiu  n.poss.2p.

kmes  v.s.(clothes, etc.) tight; (rope, etc.) taut; (relationship) close.kmes a diak el mimokl; diak le medidai; kmes a bilel, okes, kmes el oeacher; kesengel.

kmes a usekerel el chad  expression.person who is hard to coax or flatter; person who is firm or straight-laced.

kesengel a klaubetikerreng  expression.strength of mutual affection.

kesengem  n.poss.2s.seekesengel.

kesengid  n.poss.1pi.seekesai.

kesengik  n.poss.1s.seekesai.

kesengil  n.poss.3s.at most; at least.kesengil a klsai er ngii; kot er eou el ildois; ng soak a udoud el kesengil e ng $1,000.00.

 A!There are too many.

 A ngkedem a, e ng kleim el kluk.Your fine is at least five dollars.

 Ak rullii er a, e ng teruich el klebesei.I'll fix or do it in ten days at most.

kesengim  n.poss.2s.seekesai.

kesengir  n.poss.3p.seekesengel.

kesengiu  n.poss.2p.seekesengel.

kesengliil  v.s.asthmatic (permanent condition).kesengliil a ngul; smecher el blechoel el mesel; ngmasech a nglil.

kesengmam  n.poss.1pe.seekesai.

kesengmiu  n.poss.2p.seekesai.

kesengolem  kesengolem a ta er a bedengel a kerrekar.

kesengolm  n.tree similar to ngolm.

kesengrir  n.poss.3p.seekesai.

kesengurd  v.s.very skinny.kesengurd a ko er a di chiuesel me a budel; ko er a diak a techel a bedengel; kmal mesengaked; kesengerdel.

keseos  v.recip.squeeze each other.

kesers  v.recip.block each other.kesers a ketenget; didu el merers; melenget, sorsii a blil; smers a mekesokes; sersel.

 kesiamel  n.tree in Panax family.kesiamel a ta er a bedengel a kerrekar.

kesib₁  v.s.sweaty; perspiring.kesib a mengeald a bedengel e olechars a klsbengel; kesbongel.

kekesib  v.s.redup.somewhat sweaty.kekesib a telkib el kesib.

kesbengang  v.s.inch.is getting sweaty.kesbengang a mla mo kesib.

kesib a rengul  expression.angry.

kesib₂  v.recip.injure each other by getting too close when using pickaxe, etc.

kesib a rengul  expression.angry.

kesiik  v.recip.look for each other.kesiik a kasisiik; didu el osiik; kesiik a udoud el mo er a mechesang.

kesiil₁  n.Eugenia tree.kesiil a kerrekar er a chelebacheb me a tkul a daob.

kesiil₂  v.a.s.(coconut or taro) is to be grated or scraped.kesiil a kirel el mekes; menges a lius, kesiil a kles er a klechedaol, kosir, kmes a kles, kesil.

kesilek  v.recip.wash (each other's clothes).kesilek a didu el mesilek; silekii, smilek a bail, selekel.

kesiliou  v.s.(building, etc.) dilapidated or structurally damaged or out of kilter.

kesiokel  v.s.rare; precious.kesiokel a meringel el mesiik; kesai el klalo a kesiokel; toluk a kesiokel, udoud er a Belau a kesiokel.

kesiou  v.recip.serve each other; dress each other up.kesiou a kakedmokl; didu el mesiou; mengedmokl, robekel a kesiou, siungii, siungel.

kesius  v.recip.(fathers side relatives) swear at each other.kesius a didu ei melius; melekoi a tekoi er a oreomel; siuesii, kesius el kaiuediu a rederrir.

 keskas  n.tarpon or wahoo (Acanthocybium solandri).keskas a ta er a bedengel a ngikel.

keskelam  n.poss.1pe.seekeskelel.

keskeled  n.poss.1pi.seekeskelel.

keskelek  n.poss.1s.seekeskelel.

keskelel  n.poss.3s.which/what part of?keskelel a ngera er ngii; ng keskelel a babii a odimek? ng keskelel a sers a ngemull?

keskelam  n.poss.1pe.

keskeled  n.poss.1pi.

keskelek  n.poss.1s.

keskelem  n.poss.2s.

keskelir  n.poss.3p.

keskeliu  n.poss.2p.

 Ng meringel a keskelem?Which part of your body hurts?

 Ng a chimam a delobech?Which part of your arm is cut?

ke chad er a a beluu er a MerikelWhere in the U.S are you from?

Ke chad er a a beluu er a Belau?Which Island of Palau are you from?

keskelem  n.poss.2s.seekeskelel.

 Ng meringel a?Which part of your body hurts?

Ng meringel a?Which part of your body hurs?

keskelir  n.poss.3p.seekeskelel.

keskeliu  n.poss.2p.seekeskelel.

keskomu  (Jap.)pencil eraser.

keskus₁  n.lemon grass.keskus a ta er a bedengel a emuil el ungil a bul.

keskus₂  keskus a cheias el kall el ngar er a btil olekang; keskus er a beras, aki menga er a keskus.

kesmedai  kesmedai a bechachau a til; kesai a ududel; medai el chad. Kesai a ududel el chad.

kesmeduu  kesmeduu a ta er a bedengel a kerrekar.

kesodel  v.recip.slash at each other (with knives); tear (things) together.kesodel a kesekosek; di du el mesodel; sodelii, kesodel er a babii, sokesekii, sedelel a babii.

kesokes  n.long fishnet (kept stationary in order to trap fish on falling tide).kesokes a ta er a bedengel a omenged; mengesokes, kosekesii a kereker, kosokes a ngikel, kesekesel.Cf.mengesokes.

kesekesel  n.poss.3s.kesekesel a omengesokes er ngii el kereker.

ngikel el kesokes  expression.fish caught with long net.

 kesol  n.turmeric plant (used to make orange dye).kesol a dellomel el tuobed a reng er ngii, kesol er a ngebard.

bkul a kesol  n.grandniece or grandnephew of male.

chebedel a kesol  n.nephew or niece of male (i.e. children of male's sister).Ngelekel a ochedal el sechal ma lechub e ng redil.

kesol er a ngebard  n.ginger.

ochil a kesol  n.descendant.

kesol er a ngebard  n.ginger.

 kesuar  n.small sea crab.kesuar a charm el kmeed er a rekung me a kesako; ungil el odoim.

kesuariroi  n.type of shellfish.kesuariroi a ta er a bedengel a cheled.

mengesuar  v.i.collect small sea crabs.mengesuar a melai a kesuar.

kesuariroi  n.type of shellfish.kesuariroi a ta er a bedengel a cheled.

kesubed  v.recip.tell/inform each other.kesubed a di du el mesubed; kauchais; kasbesubed, subedii, suubed, kasbesubed er a omengades.

kesubs  v.recip.spray each other.kesubs a kediim; di du el melubs; melekimes, subsii, suubs a dellomel, sebsel a dellomel.

kesuch₁  kesuch a kebus; didu el mesuch; mesngii, omerober, kesuch a tet, suchar.

kesuch₂  v.recip.pull strongly at each other.kesuch a kebed; di du el mesuch; omed a klalo er a stoang, suchar a beras, sechal a dekool.

kesuched  v.recip.pull at each other; press (each other's limbs).kesuched a di du el mesuched; katekoi a mekngit, tomall a bedengel, mdechur, suchedii, seehedel a bedengei.

 kesuk₁  n.croton tree.kesuk a ta er a bedengel a bedengel a kerrekar el kakerous a bedengel.

kesuk₂  kesuk a di du el mesuk; sukur a odoim, smuk a kukau, melecha er a chelsel; skul a kail.

kesuld  v.recip.wipe each other off.kesuld a di du ei mesuld; suldii a medal, meruul el mo medirt; seldel a chimorir; omekdirt.

kesumech₁  v.recip.give messages for each other; massage each other.kesumech a kebad a bedengir; di du el mesumech; omad a meringel; sumechii, suumech a bedengel, smechel a uldechuul.

kesumech₂  kesumech a di du el mesumech a tekoi; kaodurokl a klmechir, suumech a tekingel, smechel.

kesumes  v.recip.stick or prick each other.kesumes a kerumes.

kesumk  v.recip.pull out (each other's hair).kesumk a di du el mesumk; omusech a chui; sumkii a sechelil, suumk a chiul, kakoad el kesumkchui.

kesurech  v.recip.give each other hot bath; take hot bath together.kesurech a didu el mesurech; surechii, smurech a ochil a mlechell, serechei a uach.

kesus  n.night; last night.kesus a klebesei er a uchei er chelechang me a chelechang el klebesei.Cf.klsus.

kekesus  n.redup.early evening.kekesus a olecholt er a taem; belsechel a belsoil a kekesus, klsus, di kekesus e ke mechiuaiu!

Aki mlora chei er a e meral mle tairio.We went fishing last night and had large catch.

Ngkal sechesech a meral di uletemtimd er a, tiang locha ngera belkul.The gecko kept chirping last night, I wonder what it meant.

Ak milengang a somen mea diokang era. I ate cassava and Japanese noodles soup.

E kemiu a mlo er ker er a?And you, where did you go last night?
    »additional examples

kesuub  seekasusuub.kesuub a didu el mesuub; suub a ngloik, suebii a chelitakl.

kesuud  v.recip.shred things together.kesuud a kesodel; didu el mesuud; mesodel; smuud a chemelir el kebui, soudii a kebui, sudel.

ketabd  v.recip.scratch each other; scrape off each other's skin.

ketaiu  v.recip.massage or stroke each other.ketaiu a didu el melaiu; toiuii a medal, tmaiu a bedengel, tiuel a soal.

ketamk  v.recip.shave each other.ketamk a didu el melamk; tuamk a chesemel, tomkii a bdelul, temkel a chusem.

 ketat₁  n.coconut crab.ketat a charm el menga lius; ungil el odoim.

ketat₂  v.recip.tear off (each other's clothes).ketat a kesodel; di du el melat; totengii a bilel, tmat a babier, mesodel, tetengel a bail.

ketau  v.recip.rub or massage each other.ketau a di du el melau; tour a lild, tmau a such, teul a bakelungal.

ketaut  ketaut a didu el ultaut; omuchel e melemolem el ourreor, ketaut er a cheldecheduch.

ketebibiel  ketebibiel a ketebiob er ngii.

ketebibingam  n.poss.1pe.seeketebibingel.

ketebibinged  n.poss.1pi.seeketebibingel.

ketebibingek  n.poss.1s.seeketebibingel.

ketebibingel  n.poss.3s.his/her baldness.

ketebibingam  n.poss.1pe.

ketebibinged  n.poss.1pi.

ketebibingek  n.poss.1s.

ketebibingem  n.poss.2s.

ketebibingir  n.poss.3p.

ketebibingiu  n.poss.2p.

ketebibingem  n.poss.2s.seeketebibingel.

ketebibingir  n.poss.3p.seeketebibingel.

ketebibingiu  n.poss.2p.seeketebibingel.

ketebiob  v.s.(head) bald/shaven.ketebiob a diak me a lechub e ng sesei a chiul; ketebibiel.

ketecholb  v.recip.bathe each other; bathe together.ketecholb a di du el melecholb; melechong, tochelbii a ngalek.

ketechotech  v.recip.pound at (each other's backs, etc.).ketechotech a di du el melechotech; omeu; tuchetechii a chemang, tuchotech, techetechel.

ketekeakl  v.i.dash out from.ketekeakl a mkerokl e kolekel; keberruul; ketekeakl el imiu me ng dimlak de dengchii.

keteketall  v.a.s.seemengeteket.keteketall a kirel a omengeteket; koteketii, omekioud, koteket a mlai, mengeteket, keteketel.

keteketaremalk  keteketaremalk a ta er a bedengel a emull.

keteketek  v.recip.put together food baskets in a group; edify each other.keteketek a kakerous el meleketek; mengisois el mo er a bab; toketek a kall, toketekii a blai, teketekel.

keteketil  ketketil a omengetkat er ngii; mengetkat.

ketemall  v.recip.seemelemall.ketemall a di du el melemall; tomellii, tomall, recheldebechel a ketemall er a ultelub me a ngellakel.

ketemotem  v.recip.cut each other (with machetes when clearing land).ketemotem a di du el melemotem; melobech, omukel a kerrekar; tometemii, tomotem, ketemotem a oliochel er a chutem, temetemel.

ketengel  n.poss.3s.first-born child; one's first time to do something.ketengel a kot er ngii, ngalek er a kot el cheroll; kot el ngalek.

 Ng ketengek el meruul a chitabori.I'm at the beginning stage of learning how to make story boards.

 Ng ketengel el me er a Hawaii.It's her first time coming to Hawaii.

ketenget₁  v.recip.block or hinder each other.

ketenget₂  ketenget a di du el melenget; merers; tonget a mekesokes; smers, tongetengii a rael, tengetengel.

ketenguit  ketenguit a ta er a bedengel a kerrekar.

keteot  keteot a di du el meleot; toetii a blai, mechesang el keteot a kerrekar, teteel a kerrekar.

keterakl  v.recip.seemerrakl.keterakl a didu el merrakl; omoket, remuul el mo daik el cheldull; toreklii a mechut el blai, torakl a kall, tereklel a uldurokl.

ketereklii  ketereklii a di du el meterakl; obriid, merael el mo kairirei; mo ketereklii e a urreor a mekerang? tereklel.

keterkokl  keterkokl a dimlak er a uldasu el tekoi e duubech; keterkokl el kodall; bkaischemrungel el omerael.

keterob  v.recip.(everyone) fall face down together.keterob a didu el merrob; torob a omerael; torebengii a urreor; mosech a urreor, terbengel.

ketiaol  v.s.hateful; repulsive.ketiaol a chetirir a rechad; ngar er a kemikr, kirel a ketui; diak el ungil el omeruul a ketiaol; mesaik el sechal a ketiaol.

ketib  v.recip.plan together.ketib a kaudasu; di du el melib; tuib a tekingir, tibir a urreor, tbil a llach.

ketiit  v.s.thorough; conscientious; inquisitive.ketiit a soal el mengetiit; oker el mo medengei, kititii, kitiit, kititel a klemerang.

ketik  v.recip.strike each other with the fists; box with each other.ketik a didu el melik; chad er a klekool a mesisiich el melik, tikir, tmik a uchul a dingal, Lkil a mad.

ketiket  ketiket a ta er a bedengel a ngikel.

ketilech  v.recip.throw each other down.ketilech a kabedechakl; di du el omedechakl; melilech, tmilech a dubech, tilechii a ochil; telechel.

ketitall  v.a.s.ketitall a kirel el meketiit; meakl a techel er a budel; mengetiit, kitiit a miich, kititel.

ketitech  seekaiuetitech.ketitech a kaiuetitech; keseked; kiei er a kosekodel, rechad a ketitech er a blai.

 Ng tiluchakl er a rael el mo omes er a laion el lulekodir, e mlo mechas a rengul er a lebetik a betok el bee el er ngii.He left the road to look at the lion he had killed, and he was surprised to find a swarm of bees.

ketiterachel  seebekititerachel.ketiterachel a meaiu e ngebudel; rael a ketiterachel.

ketkakl  v.recip.hold each other up; push each other away.ketkakl a didu el melkakl; tukeklii a blai, tukakl, ketkakl er a urreor me a chelebuul; kaingeseu; tkeklel.

ketked  ketked a osebeseb; medirt, ketked el kerrekar a ungil el idungel.

ketkedliliik  ketkedliliik a chad el bechachau ngii me a blil; medai el chad me ng diak tiei me tiei er ngii.

ketketiil  seeketketill.

ketketill  v.a.s.(wound) is to be irritated.

ketmekill  v.a.s.is to be straightened up, arranged, cleaned or prepared.

ketmotm  v.recip.kiss each other on mouth.ketmotm a didu el melmotm; timetmii, timotm, ketmotm a titimel, timetmel.

ketokl  v.s.confused, scared, or surprised (and unable to act); momentarily incapacitated with fear; going in all different directions.

ketom₁  v.r.s.seemengetom.

ketom₂  v.s.(knife, etc) blunt or dull.ketom a kltom; diak el kedorem; kotemengii a oles, kotom a kamang, ketemengel.

ketom a ngerel  expression.have difficulty talking to someone; have no authority or right to talk to someone.

ketooch  v.recip.feed each other with pre-chewed food.ketooch a didu el melooch; tmochii a ngalek, tmooch a babii; tochel a ngalek.

ketord  v.recip.be disappointed by each other's behavior.ketord a didu el metord; tordii a bechil; katertord; telemall a delongelir, teredel.

kets  (Jap.)stingy.Cf.oukets.

kets er a bail  expression.fasitidious or possessive on one's clothes;.

kets er a kall  expression.stingy with food;.

 Ke kmal kets er kau.You never want to go out./You never want to give yourself to anyone.

kets er a bail  expression.fasitidious or possessive on one's clothes;.

kets er a kall  expression.stingy with food;.

ketub  v.recip.spit at each other.ketub a kadesbai; didu el melub; melsbai, tubar a tuangel, dusbai a dellomel a mekngit e kikiongel.

ketubech  v.recip.masturbate each other.ketubech a didu el melubech; tubechii, tuubech, tbechel.

ketuchel  v.recip.bump each other.ketuchel a di du el meluchel; tuchelii a til, tmuchel a telechull, techelel a klalo.

ketui  n.hatred; dislike.ketui a ouketui; chetil el chad, ketiaol, ketui er a chebechiil.

ketuich  v.recip.shine light on each other.ketuich a didu el meluich; omekllomes, tuiechii a rael, tmuich a ngikel, tichel a ngikel.

ketungd  v.recip.prick each other (as a game).ketungd a kerumes, di du el melungd; tungdii a chimal, tmungd a bduu, tengdel.

Ketungd  Ketungd a ked er a Ngerkebesang.

ketungel  seeketungl.

ketungl  v.recip.kiss each other.ketungl a di du el melungl; turengur a medal, tmungl a chimal, tenglel a soal.

ketut  v.s.full-breasted.ketut a di du el tmut; retolochoi a ketut a tut, tutur a tul, tetul a tut.

keu  keu a charm el mengang a llel a dekool; melaitul me a kuk bebil er a charm a keu; melai a keu er a dekool.

a ngarang?How are you?

keuert  n.type of tree.keuert a ta er a bedengel a kerrekar.

keuet  v.recip.press or squeeze each other.keuet a di du el omet; metir, met a tul a kerebou; omeseos; meseos.

keuetech  seekebetech.keuetech a di du el ometech; metechii a blai, metech a mlai, otechel.

keuii  v.s.bow-legged.keuii a chebirukel el ouach.

ki  ki a kemam; ki merolung, ki meremang.

Mdengchokl, e bo mesa a toktang.Sit and wait your turn while we go see the

ki-  affix.we (excluding you).

kia  (Eng.)gear.

kiab  n.(Jap.< Eng.)carburetor.

kiabets  n.(Jap.< Eng.)head cabbage.

kiamo  n.camel. [syn:charm el kiamo]

kiande  n.(Jap.< Eng.?)candy.

kibekball  v.a.s.kibekball a kirel el mekboub; melecha kbekbel; mengboub; kibekbel.

kibekbel  kibekbel a omengboub er ngii; mengbokb.

kibekbii  v.pf.3s.seemengkbokb.kibekbii a mengboub,mengbokb er ngii; locha kboub.

kibeteklel   kibeteklel a ngii a kibetiekl.

kibetiekl  v.i.get startled, scared or surprised.kibetiekl a mengereuau er a dimlak lodengelii; kmurs a bedengel, olekibetiekl, kibeteklel.

kibokb  v.pf.3p.inan.seemengkbokb.kibokb a mengbokb; locha kboub.

kid₁  pro.we/us (emphatic, includes listener).kid a rechad el uldak er a melekoi, kid el rokui, kid kede mekerang?

kid₂  mod.contentless word used for emphasis.

 Ngka kid a Droteo.Here's Droteo.

 Tia kid a hong.Here's book.

-kid  affix.us (including you).

kidbengall  v.a.s.kidbengall a kirel el mekedib kidbengii a bduu; mengedib er ngii.

kidbengel  kidbengel a omengedib er ngii; mengedib; omekerall.

kidbengii  v.pf.3s.seemengedib.kidbengii a mekerellii; mengedib er ngii; melibek; dibekii, mla kidbengii a bduu.

kideball  v.a.s.kideball a kirel el mekideb; mo cheldull, mo kldibel, beluu a kideball er a bai, kidebel.

kidebel  kidebel a omengideb er ngii; mo cheldull; kldibel.

kidebii  v.pf.3s.seemengideb.kidebii a mengideb; mengudel, merreder a mla kidebii a beluu e mengedecheduch.

kidel₁  n.crab.kidel a ta er a bedengel a ksull, cheled el ungil el odoim.

 kidel₂  n.mountain apple; Malay apple.kidel a ta er a bedengel a kerrekar el kall a rdechel.

kiderall  kiderall a kdiil; kirel el mekider; mengider, kiderii.

kiderel  kiderel a omengider er ngii; kiderii; mengider el mo er a bab.

kiderii  v.pf.3s.seemengider.kiderii a mengider er ngii; nguu el mo er a bab; kiderel.

kidetall  v.a.s.kidetall a kirel el mekidet; debokl; medebes.

kidetel  kidetel a omengidet er ngii; mengidet, melebes.

kidetii  v.pf.3s.seemengidet.kidetii a mengidet er ngii; melebes er ngii, kidetii a llel a tuu.

kidib  kidib a mengedib; omekerall; olebed, kidib a kall er a chimak, kidbengel.

kidiball  v.a.s.are to be called together;.

kididai  seekedidai.

kie a rengul  expression.calm down; stop worrying.

kie er a medual  expression.live or stay in wife's family's village.

kiei  v.t.live; reside; stay; remain; exist; sit; sit on.kiei a kiung; dengchokl; diak lorael, kiei er a Belau.Cf.omekingall.

kie a rengul  expression.calm down; stop worrying.

kiengei  v.inch.begin to stay or live.

kilingar  v.pf.3p.inan.past.kilingar a mle klingar; kilngar, mlo dengchokl a bebul, koingerir, koingar a klalo.

kilingerir  v.pf.3s.past.

kilngar  v.r.s.sat upon.kilngar a koingar; kiliei er a bebul.

kingall  v.a.s.is to be sat upon.

kiung  v.pred.is about to sit.kiung a kiei.

klingar  v.r.s.

koiei  v.inch.has (miraculously) survived.koiei a kiei; diak el lorael, kiung.

koingar  v.pf.3p.inan.koingar a mengingar; dengchokl er a bebul; mla koingar a dellomel. [syn:kingar]

koingerir  v.pf.3s.koingerir a mengingar; dengchokl er ngii. [syn:kingerir]

 Bo mkiung!Go sit down!

 Ak mo remuul a beluu er a Juda el di mo cheloit el diak a rechad el er ngii.I will make the towns of Judah like a desert where no one lives.

Ngkal sechelik el sechal a era Oreor.My boyfriend lives in Koror.

A rechad era merikel el er Belau a betik a rengrir era klshiorrai el kirel Belau.Most Americans living in Belau love Belau and future compact towards the island.

kiengei  v.inch.begin to stay or live.

kiesii₁  seekiiesii.kiesii a mengiis er ngii, kiesii a chutem, kmiis el oba osib, kisel.

kiesii₂  seekiisii.keisii a mengiis er ngii, kiesii a chesimer el oba a kiis; kisel.

 kieu  n.halfbeak fish.kieu a ta er a bedengel a ngikel el kiei a taoch.

kigatsakani  (Jap.)be unaware of; miss import or implication.

kigatsku  (Jap.)notice; be aware of; understand import or implication.

kiiesall  kiiesall a kiokl; kirel mekiis a chutem.

kiiesii  v.pf.3s.seemengiis.

kiikiall  kiikiall a soal el mekiok er a beab; mengiok; kiikiel.

kiikiel  kiikiel a omengiok er ngii; mengard, mengiok.

kiikii  kiikii a mengiok er ngii, mengard er ngii, kiikiel.

kiikl  seekiikr..

kiikr  v.recip.sit back to back.kiikr a kakemikr; diak le chachuchau; ikrii a chetil, imikr, kede mo kiikr kau me a ngak.

kiingil  kiingil a kliei er ngii; kiei,kiung er a blimam; kiingil er a blik.

kiis  n.(Eng.: key)key.kiis a klekedall el mengiis e omkais; kisel a blai me a mlai.Cf.mengiis.

kisel  n.poss.3s.kisel a kiis er ngii el blai.

kiisii  v.pf.3s.seemengiis.

kik  n.lifeboat.kik a olidiuul er a diall el mo er a beluu.

kikaidechutem  kikaidechutem a telengtengil a kemeldiil; omeluosu el mo er a omelakl; cherrengelel a kemeldiil, kelel a kikaidechutem. Seked era kemeldiil.

kikanai  v.s.(Jap.)ineffective; unconvincing; (brakes of car) not in working state.

kikaol₁  kikaol a kereker el betok a kikoi el cheled er ngii.

kikaol₂  v.s.having a large vagina.

kikengelang  v.s.inch.is getting dirty.

kikerei  v.pf.3p.inan.seemengkekerei.

kikeringii₁  v.pf.3s.seemengkekerei.

kikeringii₂  v.pf.3s.seemengkekerei.

kikid  n.poss.1pi.seekikoi.

kikidall₁  v.a.s.seemengikiid.kikidall a kirel el mekikiid; mo klikiid, mo beches, kikidii a beluu, kmikiid a blai, kikidel.

kikidall₂  v.a.s.is to be absolved, purified or emptied.

kikidel  kikidel a omengikiid er ngii; mengikiid.

kikidii  v.pf.3s.seemengikiid.kikidii a mengikiid er ngii; mo mekikiid.

kikiid₁  seemengikiid.kikiid a mengikiid; mo beches.

kikiid₂  v.pf.3p.inan.seemengikiid.

kikik  n.poss.1s.seekikoi.

kikil  n.poss.3s.vagina.kikil a ukil; uuk er ngii el dil.

kikil a delam  expression.Your mother's vagina (very offensive insult).

kikim  n.poss.2s.seekikoi.

 A!Damn you!

kikingelang  kikingelang a mla mo kikiongel; mengelengalek, a beluu a kikingelang.

kikingelel  kikingelel a omengikiongel er ngii; mengikiongel.

kikingelii  v.pf.3s.seemengikiongel.kikingelii a mengikiongel er ngii; rullii el mo mengelengalek, kikingelel.

kikiongel₁  v.s.dirty; filthy.kikiongel a mekngit; oltaksecher, mengelengalek, ongebitel a kikiongel, mekngit a bul.Cf.omekikiongel.

kikengelang  v.s.inch.is getting dirty.

kikiongel a rengul  expression.(person is) obstinate/uncooperative; sullen.

mekikiongel  v.s.pl.with plural objects.mekikiongel a betok el kikiongel; mengelengalek; bediu el blil a besbas a mekikiongel; kikingelel.

kikiongel₂  v.pf.3p.inan.seemengikiongel.

kikiongel a rengul  expression.(person is) obstinate/uncooperative; sullen.

kikiul  kikiul a omengikai er ngii; mengikai, kikiul a toachel er a buik.

kikiull  v.a.s.(distance or course) is to be swum.

kikiuul  kikiuul a kmeed el sebechel el mekikai; mengikai er ngii el mo er a bitang.

kiklou  v.s.redup.a little bigger.kiklou a telkib el klou; kiklou el blai.

 Me ta er a el sualo.Give me a basket that's a little bigger.

kikmam  n.poss.1pe.seekikoi.

kikmiu  n.poss.2p.seekikoi.

 kikoi₁  n.sea clam.kikoi a cheled.

kikaol  v.s.having a large vagina.

kikid  n.poss.1pi.

kikik  n.poss.1s.

kikil  n.poss.3s.vagina.kikil a ukil; uuk er ngii el dil.

kikil a delam  expression.Your mother's vagina (very offensive insult).

kikim  n.poss.2s.

kikmam  n.poss.1pe.

kikmiu  n.poss.2p.

kikoi  n.female genitals.

kikrir  n.poss.3p.

merikikoi  v.s.wavy; bulging in places.merikikoi a chebebirukel; ko er a medal a olecholech.

 A kikim!Damn you!

kikoi₂  n.female genitals.

kikrir  n.poss.3p.seekikoi.

kil  seekir.(Eng.)

kilabs  v.pf.3p.inan.past.seemengabs.

kilad  v.pf.3p.inan.past.seemengad.

kilaiu  v.pf.3p.inan.past.seemengaiu.

kilang  v.pf.3p.inan.past.seemengang.

 Te a rokui el ringngo a rengalek er a elii.The children ate all the apples yesterday.

kilard  v.pf.3p.inan.past.seemengard.

kilaud  v.pf.3p.inan.past.seemengaud.

kilbekakl  v.pf.3p.inan.past.seemengebekakl.

kilbekeklii  v.pf.3s.past.seemengebekakl.

kilbelengur  v.pf.3s.past.seemengebelung.

kildbengii  v.pf.3s.past.seemengedib.

kildeb  v.pf.3p.inan.past.seemengedeb.

kildebengii  v.pf.3s.past.seemengedeb.

kildebii  v.pf.3s.past.seemengideb.

kildekedii  v.pf.3s.past.seemengedoked.

kildellii  v.pf.3s.past.seemengedall.

kildelsii  v.pf.3s.past.seemengedols.

kildengii  v.pf.3s.past.seekodengii.

kilderaol  v.pf.3p.inan.past.seemengederaol.

kilderii  v.pf.3s.past.seemengider.

kilderolii  v.pf.3s.past.seemengederaol.

kildesemelii  v.pf.3s.past.seemengedesomel.

kildetii  v.pf.3s.past.seemengidet.

kildib  v.pf.3p.inan.past.seemengedib.

kildir  v.pf.3s.past.seemengad.

kildngir  v.pf.3s.past.seemengedung.

kildoked  v.pf.3p.inan.past.seemengedoked.

kildols  v.pf.3p.inan.past.seemengedols.

kildung  v.pf.3p.inan.past.seemengedung.

kildur  v.pf.3s.past.seeoked.

kileald  v.pf.3p.inan.past.seemengeald.

kilebekbii  v.pf.3s.past.seemengkbokb.

kilebkab  v.pf.3p.inan.past.seemengebkab.

kilebkall  v.pf.3p.inan.past.seemengebkall.

kilebkebir  v.pf.3s.past.seemengebkab.

kilebkellii  v.pf.3s.past.seemengebkall.

kilebokb  v.pf.3p.inan.past.seemengkbokb.

kilebsii  v.pf.3s.past.seemengabs.

kiled  v.pf.3p.inan.past.seemenged.

kiledii  v.pf.3s.past.seemenged.

kiledir  seekiledii.

 Bom kodir sel kob ra bebul a tebel; a John a mlo kmedii a kob ra bebul a tebl; a John a a kob ra bebul a tebel.Put the cup on the table; John was putting the cup on the table (just now, recently); John put the cup on the table (yesterday, a week ago, etc.).

kileed  v.s.almost; nearly (past tense).kileed a mle kmeed; a kileed el ruebet, kedel.

 Ak el mechoit er a skoki.I nearly got left behind by the plane.

 Ak el merot er a mlai.I almost got run over by a car.

 Ak kmal mlo merur me ak di e kisets.I was so embarrassed I thought I'd die.

 Ak kmal mlo merur me ak di el toker.I was so ashamed I thought I'd die.
    »additional examples

kilekar  v.pf.3p.inan.past.seemengkar.

kilekas  v.pf.3p.inan.past.seemengkas.

kilekeltii  v.pf.3s.past.seemengelekolt.

kilekerei  v.pf.3p.inan.past.seemengkekerei.

kilekerengii  v.pf.3s.past.seemengkar.

kilekeringii  v.pf.3s.past.seemengkekerei.

kilekingelii  v.pf.3s.past.seemengikiongel.

kileklel  kileklel a omenglikl er ngii; menglikl er a chebesal.

kileklii  v.pf.3s.seemenglikl.kileklii a mengelikl er ngii; oltobed er a cheril; kileklel.

kilekolt  v.pf.3p.inan.past.seemengelekolt.

kileldii₁  v.pf.3s.past.seemengeald.

kileldii₂  v.pf.3s.past.seemenguld.

kilellii  v.pf.3s.past.seemengull.

kileltii  v.pf.3s.past.seemengeolt.

kilemanget  v.pf.3p.inan.past.seemengemanget.

kilemdii  v.pf.3s.past.seemengimd.

kilemed  v.pf.3p.inan.past.seemengemed.

kilemedii  v.pf.3s.past.seemengemed.

kilemekl  v.pf.3p.inan.past.seemengelmekl.

kilemeklii  v.pf.3s.past.seemengelmekl.

kilemekmii  v.pf.3s.past.seemengmokm.

kilemengetii  v.pf.3s.past.seemengemanget.

kilemngii  v.pf.3s.past.seemengom.

kilemokm  v.pf.3p.inan.past.seemengmokm.

kilemtengii  v.pf.3s.past.seemengimut.

kilemungii  v.pf.3s.past.seemengemuu.

kilemut  v.pf.3p.inan.past.seemengimut.

kilemuu  v.pf.3p.inan.past.seemengemuu.

kileolt  v.pf.3p.inan.past.seemengeolt.

kiler  v.pf.3p.inan.past.seeoker.

kilerdii  v.pf.3s.past.seemengard.

kilertii  v.pf.3s.past.seemengurt.

kiles  v.pf.3p.inan.past.seemenges.

kilesengii  v.pf.3s.past.seemengoias.

kiliai  v.pf.3p.inan.past.seemengiai.

kilias  v.pf.3p.inan.past.seemengoias.

kilideb  v.pf.3p.inan.past.seemengideb.

kilider  v.pf.3p.inan.past.seemengider.

kilidet  v.pf.3p.inan.past.seemengidet.

kilididai  v.pf.3p.inan.past.seemengedidai.

kilididiur  v.pf.3s.past.seemengedidai.

kiliir  v.pf.3s.past.seemengiai.

kiliis₁  v.pf.3p.inan.past.seemengiis.

kiliis₂  v.pf.3p.inan.past.seemengiis.

kilikai  v.pf.3p.inan.past.seemengikai.

kilikidii  v.pf.3s.past.seemengikiid.

kilikiid  v.pf.3p.inan.past.seemengikiid.

kilikiongel  v.pf.3p.inan.past.seemengikiongel.

kilikiur  v.pf.3s.past.seemengikai.

kilikl  v.pf.3p.inan.seemenglikl.kilikl a mengelikl.

kilimd  v.pf.3p.inan.past.seemengimd.

kilingar  v.pf.3p.inan.past.seekiei.kilingar a mle klingar; kilngar, mlo dengchokl a bebul, koingerir, koingar a klalo.

kilingerir  v.pf.3s.past.seekiei.

kiliok  v.pf.3p.inan.past.seemengiok.

kilisem  v.pf.3p.inan.past.seemengisem.

kilisii₁  v.pf.3s.past.seemengiis.

kilisii₂  v.pf.3s.past.seemengiis.

kilit  v.pf.3p.inan.past.seemengit.

kiliues  v.pf.3p.inan.past.seemengiues.

kiliuetii  v.pf.3s.past.seemengiut.

kiliuii  v.pf.3s.past.seemengaiu.

kiliut  v.pf.3p.inan.past.seemengiut.

kilkad  v.pf.3p.inan.past.seemengkad.

kilkedii  v.pf.3s.past.seemengkad.

kilkedir  seekilkedii.

kilkesur  v.pf.3s.past.seemengkas.

 kilkuld  n.fern.kilkuld a emull; kilkuld a lkil a chelais er a ngimes.

kilkur  v.pf.3s.past.seemenguk.

killebsengii  v.pf.3p.inan.seemengelebus.

killeklii  v.pf.3s.past.seemenglikl.

killemelmii  v.pf.3s.past.seemengelmolm.

killemolm  v.pf.3p.inan.past.seemengelmolm.

killii  v.pf.3s.past.seemengang.

 A bersoech a chilebeldkak me ak.The snake tricked me into eating it.

killikl  v.pf.3p.inan.past.seemenglikl.

killou  v.pf.3p.inan.past.seemenglou.

killulau  v.pf.3p.inan.past.seemengelulau.

killulur  v.pf.3s.past.seemengelulau.

killungii  v.pf.3s.past.seemenglou.

kilmekl  seekilemekl.kilmekl a mengelmekl; okemetii a rengul er a soal, kilmekl a rengrir er a rrom, osarch a rengrir.

kilmeklall  v.a.s.kilmeklall a kirel el mekelmekl; mengelmekl er a rengul; oserechii a rengul; kilmeklel.

kilmeklel  kilmeklel a omengelmekl er ngii; mengelmekl; outekangel.

kilmeklii  seekilemeklii.kilmeklii a mengelmekl er ngii; okemetii a rengul er a soal; oserchii a rengul.

kilmelmall  v.a.s.kilmelmall a kirel el meklikl; kileklii a chebesal; mengelikl, kilmelemel.

kilmelmel  kilmelmel a omengelmolm er ngii; mengelmolm, menglikl.

kilmelmii  seekolmelmii.kilmelmii a mengelmolm er ngii, kelmelmel; rullii el mo mekelmolm.

kilmolm  seekolmolm.kilmolm a mengelmolm.

kilngar  v.r.s.sat upon.kilngar a koingar; kiliei er a bebul.

kilo₁  mod.(Ger.?)almost; nearly; what if?kilo a omko; a kmo, kilo ke mlo er a skuul e ke mla mo merek, kilo ke kongei.

 A bilsengek a kilo mo er a uche er a klaidesachel.My boat almost won the race.

 A ngelekek a kilo remos.My child almost drowned.

 Kilo mo a Droteo?What if Droteo went?

kilo₂  n.kilogramm.

kiloelo  v.s.(face, lips, etc.) pale.kilouelo a deuall; diak le ngii a bedengel, kilouelo a medal er a dakd, kiloeleuel.

kiloi  v.pf.3p.inan.past.seemengoi.

kiloir  v.pf.3s.past.seemengoir.

kilom  v.pf.3p.inan.past.seemengom.

kilongii  v.pf.3s.past.seemengoi.

kilort  v.pf.3p.inan.past.seemengort.

kilou  kilou a menglou; remuul el mo meklou, kilungel.

kiloueleuel  kiloueleuel a kileuelo er a dekdel; kileueleuel er a kerrasem.

kilsadel  v.pf.3p.inan.past.seemengesadel.

kilsai  v.pf.3p.inan.past.seemengesai.

kilsamd  v.pf.3p.inan.past.seemengesamd.

kilsekes  v.pf.3p.inan.past.seemengesekes.

kilsekesengii  v.pf.3s.past.seemengesekes.

kilsekesii  v.pf.3s.past.seemengesokes.

kilseksii  v.pf.3s.past.seemengsous.

kilsemdii  v.pf.3s.past.seemengesamd.

kilsemii  v.pf.3s.past.seemengisem.

kilsemramr  v.pf.3p.inan.past.seemengesemramr.

kilsemremrii  v.pf.3s.past.seemengesemramr.

kilsik  v.pf.3p.inan.past.seemengesik.

kilsir  v.pf.3s.past.seemenges.

kilsokes  v.pf.3p.inan.past.seemengesokes.

kilsoks  seekilsous.

kilsous  v.pf.3p.inan.past.seemengsous.

kilsulii  v.pf.3s.past.seemengesuul.

kilsuul  v.pf.3p.inan.past.seemengesuul.

kiltemengii  v.pf.3s.past.seemengetom.

kiltir  v.pf.3s.past.seemengit.

kiltkat  v.pf.3p.inan.past.seemengetkat.

kiltketir  v.pf.3s.past.seemengetkat.

kiltmeklii  v.pf.3s.past.seemengetmokl.

 A Ignacio Anastacio a e odersii el mo er a Court.Ignacio Anastacio prepared it and is offering it to the Court.

 A Toki a el mo er a party.Toki got ready to go to the party.

kiltmokl  v.pf.3p.inan.past.seemengetmokl.

kiltom  v.pf.3p.inan.past.seemengetom.

kilub  v.pf.3p.inan.past.seemengub.

kiludem  v.pf.3p.inan.past.seemengudem.

kiludii  v.pf.3s.past.seemengaud.

kiluk  v.pf.3p.inan.past.seemenguk.

kilukuii  v.pf.3s.past.seemenguoku.

kiluld  v.pf.3p.inan.past.seemenguld.

kilungall  v.a.s.is to be enlarged or increased in size.kilungall a kirel el mo klou; osarech a rengmiu; menglou, mo kiei a rengmiu; rengud a rechad a kilungall, kilungii a rengum, mo diak el sebek a rengum; kilungel a reng.

kilungel  kilungel a omenglou er ngii; rullii el mo klou; kilungel a rengmiu a ngosukemiu.

kilungii  v.pf.3s.seemenglou.kilungii a menglou er ngii; mo kiei a rengum el diak omedakd.

kiluoku  v.pf.3p.inan.past.seemenguoku.

kilurs  v.pf.3p.inan.past.seemengurs.

 Ng kmal a bedengel.He flinched (from fright, etc.).

kilursii  v.pf.3s.past.seemengurs.

kilurt  v.pf.3p.inan.past.seemengurt.

kiluul  v.pf.3p.inan.past.seemengull.

 kim  n.type of large clam; female genitals.kim a ta er a bedengel a cheled.

bekekim  v.s.smell of clams (after cleaning or cooking clams).

berdel a kim  expression.inside surface of clam shell.

ngisel a kim  expression.meat of clam.

 Te menga a kim.They're from Ngerechelong (where clams are abundant).

Aikal a meral diak a ngisel.these clams just released their eggs.

Ak mo melit a.I'm going to hunt for clams

A nga era skuul, eaki millamel a mekesong era skuul.When we were kids in school, we used to cut the grass and do general clean up at school.

kimdelam  n.poss.1pe.seekimdelel.

kimdeled  n.poss.1pi.seekimdelel.

kimdelek  n.poss.1s.seekimdelel.

kimdelel  n.poss.3s.haircut.

kimdelam  n.poss.1pe.

kimdeled  n.poss.1pi.

kimdelek  n.poss.1s.

kimdelem  n.poss.2s.

kimdelir  n.poss.3p.

kimdeliu  n.poss.2p.

kimdelem  n.poss.2s.seekimdelel.

kimdelir  n.poss.3p.seekimdelel.

kimdeliu  n.poss.2p.seekimdelel.

kimdeterir  v.pf.3p.human.seemengimd.

kimdid  v.pf.1p.incl.seemengimd.

kimdii  v.pf.3s.seemengimd.kimdii a mengimd er ngii; melebes.

kimekl  v.pf.3p.inan.seemengelmekl.

kimeklii  v.pf.3s.seemengelmekl.

kimekmall₁  seemengmokm.kimekmall a beot el medebes; di sebechel a uingel el kimekil el dobesii; kimokm a besebes.

kimekmall₂  v.a.s.(string, cord, etc.) is to be bitten and broken.

kimekmel  kimekmel a omengmokm er ngii; mengmokm.

kimekmii  v.pf.3s.seemengmokm.kimekmii a mengmokm er ngii; oba ungelel el melebes er ngii.

kimo-  affix.we (excluding you).

kimokm  v.pf.3p.inan.seemengmokm.kimokm a mengmokm; melebes a besebes el ousbech a uingel.

kimots  n.(Jap.)feeling.

 Ng mekngit a kimots er ngak.I feel like throwing up.

kimtengall  v.a.s.is to be grabbed and thrown down; is to be overpowered.kimetengall a kirel mekimut; koimetengii, mitekelengii, nguu el tilechii.

kimtengel  kimtengel a omengimut er ngii; mengimut, omedechakl.

kimtengii  v.pf.3s.seemengimut.kimtengii a mengimut er ngii.

kimu-  affix.we (excluding you).

kimungall  v.a.s.(person) is to have head shaven.kimungall a kirel el mekemuu; metamk a bdelul, kimungii el mo diak a chiul, klemuu, kimungel.

kimungel  kimungel a omengemuu er ngii; mengemuu er a bdelul.

kimungii  v.pf.3s.seemengemuu.kimungii a mengemuu er ngii; mo klemuu.

kimut₁  kimut a chelid el kemairs.

kimut₂  v.pf.3p.inan.seemengimut.

kimuu  v.pf.3p.inan.seemengemuu.kimuu a mengemuu; tuamk a bedul.

king  n.(Eng.)king (also in cards).

ouking  v.t.act like a king; demand favors, services, etc. (unreasonably).

 A a mo ousbech a cheleblad el mengesuseu er tirke el mla choitii a klechelid er tir.By deceit the king will win the support of those who have already abandoned their religion.

kinga tskanai  (Jap.)be unaware (maybe used by older people).

kingall₁  n.a.s.seat; chair; appointed position.kingall a klekedall el denchekill; dengchokl er a kingall, kingellel.Cf.kiei,omekingar,omekingall.

kingellam  n.poss.1pe.

kingelled  n.poss.1pi.

kingellek  n.poss.1s.

kingellel  n.poss.3s.kingellel a kingall er ngii.

kingellem  n.poss.2s.

kingellir  n.poss.3p.

kingelliu  n.poss.2p.

 A John a dilengchokl er a kingall.John was sitting on the chair.

kingall₂  v.a.s.is to be sat upon.

kingall el ludoud  Udoud el odiaol el cheledolel a kingellel a rubak el mo tuchelii a kebekuul.

kingar  seekoingar.

kingatskanai  v.t.(Jap.)be unaware of; miss import or implication of (words, etc.).

kingatsku  v.t.(Jap.)notice; be aware of; understand import of (words, etc.).

 Ng dimlak kkingatsku el ua se ng mla mesodel a bilek.I didn't notice that my clothes were torn.

kingellam  n.poss.1pe.seekingall.

kingelled  n.poss.1pi.seekingall.

kingellek  n.poss.1s.seekingall.

kingellel  n.poss.3s.seekingall.kingellel a kingall er ngii.

kingellem  n.poss.2s.seekingall.

kingellir  n.poss.3p.seekingall.

kingelliu  n.poss.2p.seekingall.

kingerir  seekoingerir.

 kingkang  n.calamondin (edible fruit).kingkang a kerrekar el ongerekur a rdechel.

kingko  n.(Jap.: kinko)bank; safe; strongbox.

kinrohosi  n.(Jap.)call by chiefs of a village to residents to provide labor for a public works project.

kintama  n.(Jap.)testicles; exclamation uttered when batter strikes out (baseball).

kiok  v.pf.3p.inan.seemengiok.kiok a mengiok; mengard.

kiokl₁  v.a.s.is to be dug.kiokl a kirel el mekiis; kiesii el mo delluchel, kmiis a chutem, mengiis er ngii, mesib.

kiokl₂  v.a.s.is to be opened or unlocked; (clock, watch) is to be wound.

kir  n.(Eng.)keel. [syn:kil]

kiram  n.poss.1pe.seekirel.

kired  n.poss.1pi.seekirel.

Ng el mengull era remechuodel era beluu.We need to respect the village elders.

kirek  n.poss.1s.seekirel.

 Ng el mengetmokl er a blai.I have to straighten up the house.

 Ng el mo er a oderuchel.I've go to go on an errand.

Ng el mo omechar a subelngek el mo era skuul.I need to go buy me some pants for school.

Kmal meral el mo melabk era ukedek era mekebud.I really need to mend my sardine/mackerel net.
    »additional examples

kirel  n.poss.3s.his/her obligation; duty; calling; he or she must or has to; one's business; what concerns one; level or height (reached by water, etc.).kirel a ultebechel ua isei; kirel el ngii a mong, kau a kirem el melutk.

el kirel a  expression.about; concerning; for (someone's) benefit.

kiram  n.poss.1pe.

kired  n.poss.1pi.

kirek  n.poss.1s.

kirem  n.poss.2s.

kirir  n.poss.3p.

kiriu  n.poss.2p.

 A dolech a me kirel a bkul a ochik.The tide reaches as high as my knees.

 A omesuub el ochur a diak lekirel a Droteo.Studying math isn't something Droteo is suited for.

 A tekingel el kirem a kmal mle mekngit.His words about you or the things he said about you were very harsh.

 Ak meruul aika el kiriu.I'm doing these things for you (pl.) benefit.

 Bo mchau a kirem!Mind your business!

 Ng kirek el mengetmokl er a blai.I have to straighten up the house.

 A kekeringel a kerekerenged a rechad er Belau a ngosechekl.The minimum wage in Palau should go up.

 A Moses a uleker el a kaming el tenget er a klengit, e mlo medengei el kmo ng mla medul.Moses asked about the goat for the sin offering and learned that it had already been burned.

 A techel a charm a mo medul er a ngau e mekang el obengkel a diak a omkukel el blauang me a mechuached el dellomel.The meat is to be roasted and eaten with bitter herbs and with bread made without yeast.

 Ng techa el chelid er tir a sebechel el dulii a a ngar er a medad el sils?Which of their gods can predict the future?
    »additional examples

kirem  n.poss.2s.seekirel.

 A tekingel el a kmal mle mekngit.His words about you or the things he said about you were very harsh.

 Bo mchau a!Mind your business!

 Ng kmal el mereched el mo mesa a toktang.You should see a doctor as soon as possible.

 A ultirek a kmal mla mo chusui el.My love to you has gone.
    »additional examples

kireos  v.pf.3p.inan.seemengreos.kireos a mengreos; orreked, kiresii, mla kireos a chetemel a demak, kerresel a chutem.

kiresall  kiresall a diak lotebadel; mengreos er ngii; kiresii, kireos; chutem a kiresall.

kiresel  kiresel a omengreos er ngii; mekreos er ngii.

kiresii  v.pf.3s.seemengreos.kiresii a mengreos er ngii; mekreos.

kirioke  n.(Jap.)projecting eave of roof.

kirir  n.poss.3p.seekirel.

 A rebek el ngalek a el mo er a skuul.Every child must attend school.

kiriu  n.poss.2p.seekirel.

 Ak meruul aika el.I'm doing these things for you (pl.) benefit.

kiro  n.(Jap.)kilogram.

 kirrai  n.beach Naupaka plant.kirrai a ta er a bedengel a kerrekar; korrai. [syn:korrai.korrai a kirrai.]

kirredakl  v.pf.3p.inan.past.seemengerredakl.

kirredeklii  v.pf.3s.past.seemengerredakl.

kirreel  v.pf.3p.inan.past.seemengereel.

kirreker  v.pf.3p.inan.past.seemengereker.

kirrekerdii  v.pf.3s.past.seemengerekard.

kirrekerii  v.pf.3s.past.seemengeroker.

kirrekersii  v.pf.3s.past.seemengeskurs.

kirrekrur  v.pf.3s.past.seemengerekur.

kirrelii  v.pf.3s.past.seemengereel.

kirrengeterir  v.pf.3p.human.past.seemengerar.

kirrengii  v.pf.3s.past.seemengerar.

kirreomel  v.pf.3p.inan.past.seemengereomel.

kirreos  v.pf.3p.inan.past.seemengreos.

kirresii  v.pf.3s.past.seemengreos.

kirretall  v.pf.3p.inan.past.seemengertall.

kirretellii  v.pf.3s.past.seemengertall.

kirretii  v.pf.3s.past.seemengort.

kirril  v.pf.3p.inan.past.seemengeriil.

kirrilii  v.pf.3s.past.seemengeriil.

kirrir  v.pf.3s.past.seeoker.

kirroker  v.pf.3p.inan.past.seemengeroker.

kirs  n.penis.kirs a molech; eoulbeluu er a sechal, kersel.

kersam  n.poss.1pe.

kersed  n.poss.1pi.

kersek  n.poss.1s.

kersel  n.poss.3s.penis.kersel a kirs er ngii.

kersem  n.poss.2s.

kersir  n.poss.3p.

kersiu  n.poss.2p.

kisaks  n.pongamia tree.kisaks a ta er a bedengel a kerrekar.

kisall  seekiokl.

kiseksall  v.a.s.kisekssall a kirel el meksoks; mengsoks a diokang.

kiseksel  kiseksel a omengsoks er ngii; mengsoks, mengsous.

kiseksii  v.pf.3s.seemengsous.kiseksii a mengsous er ngii el diokang; mengsoks.

kisel  n.poss.3s.seekiis.kisel a kiis er ngii el blai.

kisel a klok  expression.winding mechanism of clock or watch.

 kisem₁  n.type of small clam (tridacna derasa).kisem a ta er a bedengel a kim; cheled.

kisem  n.ax made out of clam shell.

kisem₂  n.ax made out of clam shell.

kisemall  v.a.s.kisemall a kirel el mekisem; mengeduib er ngii; mengisem er ngii; omekord. er ngii.

kisemel  kisemel a omengisem er ngii; mengeduib er ngii el mo blekord.

kisemii  v.pf.3s.seemengisem.kisemii a mengisem er ngii; mengeduib, rullii a teletelel.

kisets  v.i.(Jap.)faint; lose consciousness. [syn:kizets]

 Ak kmal mlo merur me ak di kileed e kisets.I was so embarrassed I thought I'd die.

 Ng mle kisets.He was in a faint or knocked out.

kisik  v.pf.3p.inan.seemengesik.kisik a mengesik; melabek; meluk; omekord, kisik a klekedellel a tebel.

kisoks  seekisous.kisoks a mengsoks; kisous, kisoks a diokang, kseksel.

kisous  v.pf.3p.inan.seemengsous.kisous a mengsous, kisoks.

kisu  n.(Jap.)scar. [syn:kizu]

kita  n.(Eng.)guitar.kita a tumetum el ongokall.

A sensei er ngak era ongngak a meral meduch el lou.My music teacher really is good in playing guitar.

kitall₁  v.a.s.is to be pressed with fingers and massaged; is to be pressed against surface with fingers; is to be softened.

kitall₂  v.a.s.is to be pressed with fingers and massaged; is to be pressed against surface with fingers; is to be softened.kitall a kirel mekit; mengit er ngii; omet el mesisiich.

kitalong  n.carpenter's tool for marking lumber.kitalong a ngklel a chas er a desachel; omechas; omngamk, chesengel.

kitelel  n.freshwater eel.kitelel a charm er a omoachel me a taoch; ko er a teletelel a kesebekuu.

Kmal betok a era bong era meseiThe pond at the taro swamp has a lot of water eels.

kiter  v.s.(Jap.)effective or strong (words, medicine); convincing (argument); in working order.

kiterar  n.tar.

kiterul  kiterul a katur er a chimal; katerul.

kitiit  kitiit a mengetiit; imakl a ungil er a mekngit, kitiit a miich, kititii a klemerang.

kitir  kitir a mengit er ngii; omet er ngii.

kititall  v.a.s.kititall a kirel el meketiit; meakl a ungil er a mekngit; mengetiit er ngii, kititel.

kititel  kititel a omengetiit er ngii; mengetiit.

kititii  kititii a mengetiit er ngii; kititii e ngmai a klemerang.

kitngaklt  kitngakl a mesisiich el oltngakl; ngar er ngii a kitngakl er a rengul me ng chetil a kall; otngeklel.

kitrar  kitrar a klekedall el omekoad a charm, chesbereber el olechiis a ngal.

kitremam  seekatremam.

kitremiu  seekatremiu.

kitrerir  seekatrerir.

kitrud  seekatrud.

kitruk  seekatruk.

kitrul₁  seekatrul.

kitrul₂  n.poss.3s.seekatur.

kitrum  seekatrum.

kitsingai  v.s.(Jap.)crazy; obsessed with.

 A Droteo a mla mo kitsingai er a omelim el rrom.Droteo has gotten obsessed with drinking.

 A Toki a kitsingai er a bakutsi.Toki is obsessed with gambling.

kitte  n.(Jap.)postage stamp.

kiuall  v.a.s.is to be picked with pole; is to be attracted/seduced.kiuall a kirel el mekaiu; koiuii a iedel, kmaiu a meradel; melai er a bab el oba kaiu.

kiuar  n.wooden chest/box.kiuar a kahol el omsangel; blil a udoud me a klalo, kiuerul.

kiuerul  n.poss.3s.kiuerul a kiuar er ngii.

kiubio  n.(Jap.)heart attack.

kiuel  n.poss.3s.seekaiu.kiuel a kaiu er ngii.

Kiueluul  Kiueluul a chuodel el ngklel a beluu er a Ngiual.

kiuerul  n.poss.3s.seekiuar.kiuerul a kiuar er ngii.

kiues  v.pf.3p.inan.seemengiues.kiues a mengiues; kliues, koiues a ochil.

kiuesall  v.s.(drop from cliff; etc.) sheer. kiuesall a kotengoll; ngesachel; merael er a kiuesall, mekngit el rael.

kiuetall  v.a.s.kiuetall a kirel el mekiut; kuotel, mengaml a emull e meriik; kiuetii, kmiut.

kiuetel  kiuetel a omengiut er ngii; mengiut er a rael.

kiuetii  v.pf.3s.seemengiut.kiuetii a mengiut er ngii.

 kiuid  n.starling (bird which eats papaya; excrement; etc. and then begins to squak).kiuid a ta er a bedengel a suebek el charm.

 Ke ko er a kiuid.You're like a starling (i.e. you do something undesirable and later deny it or make excuses about it).

 A a obelebalech.Blackbirds are easy to shoot with a slingshot.

 A ngelekel a a mla mo oubusech.The blackbird has begun to grow/get feathers.

 kiuiderkemur  n.brown starling.kiuiderkemur a ta er a bedengel a suebek el charm.

kiuidrekemur  kiuidrekemur a ta er a bedengel a kiuid.

kiuii  kiuii a mengaiu er ngii.

Kiukl  n.west coast of Babeldaob. Includes the villages of Ngardmau, Ngeremlengui, Ngatpang, Aimeliik, Airai, Koror, Peleliu, and Angaur.

oukiukl  v.i.go by way of west coast of Babeldaob.

kiukuall  v.a.s.is to be carried/cradled.kiukuall a kirel el mekuoku; kiukuii a ngalek, menguoku er ngii, tolechoi a kiukuall, kiukuel.

kiukuel  kiukuel a omenguoku er ngii; kiukuel a ngalek; menguoku.

kiukuii  v.pf.3s.seemenguoku.kiukuii a menguoku er ngii; oba er a chimal, kluoku.

kiuluul  n.old name for Ngiual.

kiung  v.pred.is about to sit.kiung a kiei.

kiuoku  v.pf.3p.inan.seemenguoku.kiuoku a menguoku, kiuoku a lius, kiukuel.

 kiuri  n.(Jap.)cucumber.kiuri a dellomel el melekesako e kall a rdechel.

kiutall  v.a.s.(weeds; grass) is to be cut; (garden; village; road; etc.) is to be cleaned up.

kizets  seekisets.

kizu  seekisu.

klab₁  n.(Eng.)club or association.

klebngam  n.poss.1pe.

klebnged  n.poss.1pi.

klebngek  n.poss.1s.

klebngel  n.poss.3s.

klebngem  n.poss.2s.

klebngir  n.poss.3p.

klebngiu  n.poss.2p.

klab₂  n.harvested tubar of taro or tapioca.klab a ta er a ngklel a kukau.

klebngam  n.poss.1pe.

klebnged  n.poss.1pi.

klebngek  n.poss.1s.

klebngel  n.poss.3s.klebngel a telngetngelel el kukau.

klebngel a beab  expression.type of grass in Amaryllis family.

klebngem  n.poss.2s.

klebngir  n.poss.3p.

klebngiu  n.poss.2p.

klabs  v.r.s.hung with rope; etc.; defeated (in hanahuda = card game).klabs a mla mekabs; tuu a klebikl, kebsel.

klad  v.r.s.(sea cucumber) rolled/rubbed in ashes (to remove bad-tasting outer membrane).klad er a chutem; a di dechudech el ta el chad. klad a mla mekad; kodir, kmad, mengad a cheremrum el mlai a mekoll er ngii; kedil.

kladikm₁  v.r.s.right-handed; graceful (esp., in dance);.kladikm a meduch e klebokel; ungil el meloik e oungelakel, kladikm er a tekoi me a cheldecheduch.

kladikm₂  n.r.s.grace (of body movement); agility; talent (for acting).

klaeb  n.mud eel.

klaiberebart  n.game of hide-and-seek.klaiberebart a omart er tir; mertii, mo diak el meues; mart, kaiberebart, bertel.

klaiberober  n.r.s.grappling; melee.klaiberober a kaiberober; kakoad a mesei, omerober a chutem, klaiuecheoch; mereberii a udoud, berberel.Cf.omerober.

klaidebangel  klaidebangel a kliis el chutem; kliokl el chutem; mla duob er a klaidebangel.

klaidelduleb  n.r.s.game/fight in water.klaiueduleb a didu el olduleb; oldermerem, kaiueduleb, odelebii er a daob, odelebel.

klaiderbangel  n.camouflaged pit used as trap.

klaidesachel  n.r.s.race; competition.klaidesachel a kaidesachel; kaiuechit er a mo ruchei, klaidesachel er a chert; klaiudiais er a chert; klaidesachel a di du el olengeriakl. Klekakemeai ma lechub e ng klaiuerebet.

 A bilsengek a kilo mo er a uche er a.My boat almost won the race.

 Ng mle ngabtchelid, e ak mlo er a uche er a.Fortuitously, I came in first in the race.

klaingeseu  n.r.s.mutual assistance.klaingeseu a di du el olengeseu; kausisbech; kaukledem; kaingeseu, ngoseuir, ngoseu a urreor, ngeso.

klaiskurs  n.r.s.tug-of-war.klaiskurs a klaiuetamet; didu el mengurs; klekool el kaiskurs er a ekil; klaidesachel.

klaititekangel  n.r.s.redup.argument.

klaitut  seeklitut.klaitut a klitut, blil a omeruul el kall me a omeliokl; olisall.

klaiu  v.r.s.picked with pole; attracted; seduced.klaiu a mla mekaiu; iedel a klaiu, nglai er a bab, koiuii, kmaiu, kiuel.

klaiuedanges  klaiuedanges a klaudiais; didu el oldanges; odengesii a sechelil, odanges a cheldecheduch, odengesel.

klaiuedik  klaiuedik a di du el oldik; odikii er a blai; klaiuetobed; otebedii; odik, odikel er a blai.

klaiuedingel  klaiuedingel a didu el oldingel; klasoues; omes, kaiuedingel, odngelii, odingel, odngelel a smecher.

klaiuediu  klaiuediu a didu el oldiu; melekoi el klou a ngerir; odiur a belduchel, odiu, odiul.

klaiuedubech  klaiuedubech a klaiuerimel; di du el oldubech; orrimel er ngii el mong; kaiuedubech, odbechii el mo er uchei; odbechel.

klaiuedurech  klaiuedurech a di du el oldurech; dmu er ngii el mo meruul a soal; kaiuedubech el mo olengit a udoud; oderechii, oderechel.

klaiuengader  klaiuengader a klaiuerebet; ketemall, di du el olengader; soibesengii a sechelil e mo ruchei; tomellii a chad mengengmanget e ngii a mo kot a chelechei; klaiuengader a mekngit el tekoi; klaidesachel me a klaudiais a ungil el tekoi.

klaiuengasech  klaiuengasech a klaotutakl; di du el olengasech; ongesechii el kirel a chutem, ongesechel er a kort.

klaiuengibes  klaiuengibes a di du el olengibes; olengasesoi; ongbesii er a udoud, ongibes, ongbesel.

klaiuengill  klaiuengill a klaiuerebet; di du el olengill; kaiuerebet; orrebet; ongellii a meradel, ongill a iedel, ongellel.

klaiuengit  klaiuengit a kaiuengit; di du el olengit; me ta er a buuch, ongtir, ongit, ongtil.

klaiuengukes  klaiuengukes a kaiuedars; di du el olengukes, merous; ongkesii a buuch, ongukes a kall, ongkesel.

klaiueribet  klaiueribet a kaiuengill.

klaiuerirech  klaiuerirech a kaiberober; di du el orrirech; klaiuetitech; oltitech; orribech, orirechii a chetemek, oribech, orbechel.

klaiuesarech  klaiuesarech a di du el olsarech; omor er a chimorir; oserechii a bdelul, osarech a bedengel, kaokerreu; oserechel.

klaiueseked  klaiueseked a kaiuetitech; di du el olseked; otitechii; osekedii er a blil, oseked, osekedel.

klaiuesingch  klaiuesingch a didu el olsingch; didu el mengiil, chachiil.

klaiuesorech  klaiuesorech a di du el olsorech; kaiuengamech; olengamech; rengeasek a kaiuesorech er a rael.

klaiuetitech  klaiuetitech a kaiueseked; di du el oltitech; olseked, otitechii er a blil, otitech, otitechel.

klaiueturek  klaiueturek a di du el olturek; ngmai a kengei; oterekii e mo milil oturek, oterekel a merredel.

klaiuetuub  klaiuetuub a didu el oltuub; diak a oldanges; otubii a sechelil, otuub a cheldecheduch, otubel; melekoi a kngtil a tekoi.

klaiueuul  klaiueuul a di du el oliuul; kaiueuul a rakd, oiuul a tereter, oiuelii, oiuelel.

klaiuiuul  n.mutual contagion.Cf.oliuul,olidiuul.

klakemiil  klakemiil a ta er a bedengel a ngikel.

klakerous  n.r.s.difference.klakerous a kakerous er ngii; diak losisiu.Cf.kakerous. [syn:klekakerous.klekakerous a kakerous; kakengodech, klekakengodech er ngii; diak losisiu.]

 klakesol  n.goby.klakesol a ta er a bedengel a ngikel.

klakmiil  n.type of fish.klakmiil a ta er a bedengel a ngikel.

klakoad  n.r.s.fight; brawl; battle.klakoad a klaodechelakl; di du el okoad; ruchemoll a kakoad, oldechelakl; klakodil.

klakodil  n.poss.3s.klakodil a klakoad er ngii.

klakodil  n.poss.3s.seeklakoad.klakodil a klakoad er ngii.

klalo  n.thing; product; something; anything.klalo a rokui el usbechall, bail a klalo, tet a klalo, chutem, mesei, blai aklalo; ouklalo.

diak el klalo  expression.useless thing; coward.

klalo er a Siabal  expression.Japanese product.

kloklam  n.poss.1pe.

klokled  n.poss.1pi.

kloklek  n.poss.1s.

kloklek er a demak  expression.things handed down for me by my father.

kloklel  n.poss.3s.kloklel a klalo er ngii.

kloklel a bedengel  expression.one's personal property.

kloklem  n.poss.2s.

kloklir  n.poss.3p.

klokliu  n.poss.2p.

 Ng mlo er a stoa el mo omechar a klalo.He went to the store to buy something.

 Te medinges er a udoud me a.They have plenty of money and possessions.

klalo er a Siabal  expression.Japanese product.

klamikellel  klamikellel a kllebkelel; klamiokel.

klamiokel  v.s.beautiful; handsome; majestic.klamiokel a klebokel e ungil; kllebokel, klamiokel el ekebil, klamiokel el buik, klamikellel. Kliou le chelid; Klebokel el chad.

klang  v.r.s.eaten.klang a mla mekang; odoim a klang, kmang, kolii el rokir.

klaocheliu  klaocheliu a klasebechakl; didu el omecheliu; kaocheliu, kelakt, klaocheliu er a deleongel; kaubeltikelreng.

klaodengei  n.mutual knowledge (of one another); someone's knowledge (of something).klaodengei a klemedengei er ngii; melechesuar, medengei, medengelii.

klaoterau  n.r.s.action of selling things to each other.klaoterau a di du el olterau; kaoterau, kaiuechar, kausaso, omsaso, oterau a kerrekar e mechar a ngikel, oterul.

klard₁  v.r.s.nibbled; munched; bitten.

klard₂  v.r.s.nibbled; munched; bitten.klard a klechosech; mla mekard; kliok, kiikii, selechosech; suchesechii, iedel a klard, kerdel a iedel.

klas₁  n.(Eng.: class)class; classroom.klas a madeldirek, blil a ilumel, kob; klsengel.

klas₂  n.(Eng.: glass)(drinking) glass; eye-glasses; diving glass.

blil a klas  expression.eyeglasses case.

kelsengel  n.poss.3s.

klasekl  v.s.left-handed; clumsy; awkward.klasekl a mesisiich a katerul a chimal; diak el kladikm. klasekl a klaskokl.

klaskokl  v.s.clumsy; awkward.klaskokl a klasekl; mekngit el meloik; metitur; olebechall er a cheldecheduch me a ngellakel.

klasoes  n.r.s.seeing/being with each other; relationship.klasoes a klaiuedingel; di du el kasoes; mesang, oldingel; kot el klasoues er tir.

klaubeltikerreng  klaubeltikerreng a klaocheliu; di du el kaubeltikerreng; beltikelreng, kelatk; klaiuetoir.

klaubetikerreng  n.r.s.mutual concern/affection.

klaubuch  n.r.s.marriage.

klauchad  n.r.s.blood relationship.klauchad a kauchad; ulak er a rasech; Calista a chedal a Toni, ulak el klauchad; klauchad er tir.

klauchedam  n.r.s.fatherhood.klauchedam a kldemaol; ouchedam; chedam.

klauchedil  n.r.s.motherhood.klauchedil a kldelaol, ouchedil. chedil. [syn:klechedil.klechedil a kldelaol, chedil.]

klaucheraro  n.r.s.mutual hatred.klaucheraro a klautok; didu el aucheraro; mekngit a delongelir, kauklsiberreng; cherrouel, cheraro.Cf.kaucheraro.

klaud  v.r.s.dammed; delayed.klaud a telengetongel; mla mekaud; telenget, ralm a klaud, skoki a klaud er a eolt, kudel.

klaudeleongel  n.mutual relationship.klaudeleongel a ngar er ngii a delongelir el ungil me a lechub e ng mekngit; kaudeleongel er a usaso.

kaudeleongel  v.recip.have a relationship with each other.kaudeleongel a ngar ngii a delongelir; ngar ngii a ungil el deleongel; kaudeleongel el mekngit el deleongel, te kauklsib el reng.

klaudelongelel  n.r.s.mutual relationship.

klaukdakd  seeklaukdakt. klaukdakd a did omekdadk; orrouk; rengalek a kaukdakd, mekdekdii, omekdakd, ukdekdel.

klaukdakt  n.r.s.(action) of frightening each other.Cf.medakt,oumedakt. [syn:klaukdakd.klaukdakd a did omekdadk; orrouk; rengalek a kaukdakd, mekdekdii, omekdakd, ukdekdel.]

klaukerreu  klaukerreu a klaocheliu; didu el omecheliu; kaokerreu, kerekikl, kakedmokl; mekerreuir a delal, ulekerreu, omekerreu, ulekerreuil.

A Belau a teluidel, a remerrau ma remechebuul, dikea era delongeled.Belau is divided into two; the rich and wealthy and the poor, theres no caring amongst the people.

A rokui el ngalk a mle ngelekel tial imol beluu. Ng mle klou a.All the kids belonged to the village. Everyone cared about each other.

klauketui  klauketui a di du el chetirir; ouketui; kltui er a chebechiil, kauketui a diak le kaiuetoir; diak a beltik el reng er a deleongel; ketui.

klaukledem  n.r.s.state of having companion (when fishing; etc.).klaukledem a di du el kaukledem; klaingeseu; kldemel er a urreor, kledem.

 A klaukledem a ungil er a omenged.It's good to have someone with you when you're out fishing.

klaumekemad  n.r.s.war.klaumekemad a klakoad; di du el oumekemad; klakodil a beluu me a beluu; mekemedil a beluu er a Iraq.

klaumerang  n.r.s.mutual trust.klaumerang a di du el oumerang; kaongesenges; kauteliakl; ngar er ngii a klaumerang er a delongelir.

klaungalek  n.r.s.parent-child relationship.klaungalek a kaungalek, chedam me a chedil me a rengelekir. [syn:klengelakel.klengelakel a klaungalek, oungalek.]

klausau  n.r.s.sexual intercourse.klausau a kausau; omsau el olekeed; mseur a bung el okedii e dobesii; msau a rechelel a meradel; useul a rachel.

klausechelei  n.r.s.friendship.klausechelei a kausechelei; kltalrreng er a rdiak le kauchad, sechelil, sechelirir, sechelei.

klausisaik  klausisaik a olsisaik; ta er a blekerdelel a omellach; diak le melemalt el melekoi ng chemat er a ngodech e oureng me a ngelekel lengai a llechul; "ngikekid a kmal meses e kmal kedung el ngalek1!".

klautelub  klautelub a didu el omtelub; klaungelakel; mtelbar a sechelil, mtelub, utelbal a sechelil.

klautingaol  klautingaol a kabulak; di du el outingaol; blulak; merael a telingaol er a cheldecheduch, mtingolii.

klautkeu  n.r.s.mutual greeting.klautkeu a di du el outkeu; kautkeu, kaunged, ounged, outkeu er a klechedolel; nguu er a dmuil.

klautnged  klautnged a didu el outnged; oumekngit; omdingel; diak el ungil el omelekoi.

klautok  klautok a diak le kaiuerenges; di du el omtok; klaiueong; mtekengii, mtok a tekoi, utekengel a urreor.

klautoketok  n.r.s.quarreling; wrangling; brawl.klautoketok a di du el outoketok; kaungeroel, kautoketok, kaiueribech er a dui, teloketekengel a chutem.Cf.omtok.

klbadel  v.r.s.told; informed.klbadel a mla subedii; selubed, mla dmung me ng kirel el medengei.

Klbael  n.mountain in Ngetbang.Klbael a rois er a Ngetbang.

klbael  klbael a klub teblong; erung el dmak a klbael; terung el dmak a klbael; kaubuch, ongbil.

klbedel  n.poss.3s.seeklubed.klbedel a klubed er ngii, Charekemais a klbedel a Oreor.

klbochel₁  v.r.s.(branches; etc.) broken off.klbochel a selibech el rechelel a kerrekar, e ouecharo el olab a klbochel.

klbochel₂  n.r.s.broken branch to mark trail; trail marker.

klboub₁  v.r.s.(house) walled.

klboub₂  v.s.seekboub.klboub a klbokb; mla mekboub; ngar er ngii a kboub, kibekbii, kiboub, kbekbel.

kldachelbai  n.skill; dexterity.kldachelbai a cheldechuul; meduch a urreor me a tekoi; dachelbai er a cheldecheduch; kldachelbil.Cf.dachelbai.

dachelbai  v.s.skillful (in doing things with the hands); clever.dachelbai a meduch a uldasu me a urreor; sebechel el choituuk a meringel, dachelbil er a omengedecheduch.

kldachelbai er a chim  expression.handicraft.

kldachelbid  n.poss.1pi.

kldachelbik  n.poss.1s.

kldachelbil  n.poss.3s.kldachelbil a kldachelbai er ngii, dachelbai.

kldachelbim  n.poss.2s.

kldachelbmam  n.poss.1pe.

kldachelbmiu  n.poss.2p.

kldachelbrir  n.poss.3p.

kldachelbai er a chim  expression.handicraft.

kldachelbid  n.poss.1pi.seekldachelbai.

kldachelbik  n.poss.1s.seekldachelbai.

kldachelbil  n.poss.3s.seekldachelbai.kldachelbil a kldachelbai er ngii, dachelbai.

kldachelbim  n.poss.2s.seekldachelbai.

kldachelbmam  n.poss.1pe.seekldachelbai.

kldachelbmiu  n.poss.2p.seekldachelbai.

kldachelbrir  n.poss.3p.seekldachelbai.

kldaiksang  n.being a carpenter.kldaiksang a daiksang; chad er a desachel; omekedechor a blai.

 kldait  n.small piece of Palauan money (made of same material as bachel).kldait a ta er a bedengel a udoud er a Belau.

kldall₁  v.a.s.is to be pinched (with fingernails).

kldall₂  kldall a derreder; mla mekedall; kodellii el mo er a dimlak el kirel, kodall a doreder e suim el mo er a ngodech; kedellel a mechitechut el chad.

klde  num.3 [three] (animal; nonliving thing). [syn:kldei.kldei a ochur el edei ; kldei el blai; kldei el lius; kldei el malk. .]

klde el hong  expression.three books.

klde el hong  expression.three books.

klde el mak  expression.one dollar and fifty cents.

kldeb  n.shortness (esp. compared with someone/something else).kldeb a kldebengel; kedeb.Cf.kedeb,klekekedeb.

kldebengam  n.poss.1pe.

kldebenged  n.poss.1pi.

kldebengek  n.poss.1s.

kldebengel  n.poss.3s.kldebengel a kldeb er ngii el chad.

kldebengel a taem  expression.short period of time.

kldebengem  n.poss.2s.

kldebengir  n.poss.3p.

kldebengiu  n.poss.2p.

mekldebengel  n.poss.3s.(for plural objects).mekldebengel a kldeb er ngii; kekedeb; kldebengel a chad.

 Ng ua ngara a mekldebengir?How short are they?

kldebengam  n.poss.1pe.seekldeb.

kldebenged  n.poss.1pi.seekldeb.

kldebengek  n.poss.1s.seekldeb.

kldebengel  n.poss.3s.seekldeb.kldebengel a kldeb er ngii el chad.

kldebengel a taem  expression.short period of time.

kldebengem  n.poss.2s.seekldeb.

kldebengir  n.poss.3p.seekldeb.

kldebengiu  n.poss.2p.seekldeb.

kldei  seeklde.kldei a ochur el edei ; kldei el blai; kldei el lius; kldei el malk. .

kldekudel₁  v.s.(people) assembled in a group.

kldekudel₂  n.r.s.awe; respect.kldekudel a omengull; omelengmes, kldekudel er a ilteet; meteet a kuoll, kldekdelel a ilteet.

kldekudel₃  kldekudel a dakd; kldekudel er a blil achedeng; mekomad a kdekudel el tekoi; kengaol a oterul a mekngit el kar; kldekdelel.

kldekudel el mo er a Dios  expression.fear of God; respect for the Lord.

kldelebungam  n.poss.1pe.seekldelebuu.

kldelebunged  n.poss.1pi.seekldelebuu.

kldelebungek  n.poss.1s.seekldelebuu.

kldelebungel  n.poss.3s.seekldelebuu.kldelebungel a kldelebuu er ngii el chad; kedelebuu.

kldelebungem  n.poss.2s.seekldelebuu.

kldelebungir  n.poss.3p.seekldelebuu.

kldelebungiu  n.poss.2p.seekldelebuu.

kldelebuu  n.degree of fatness; obesity.kldelebuu a kedelebuu; diak le mesengaked; kedelebuu a obereod; kldelebungel a uchul e ng mesaik.Cf.kedelebuu.

kldelebungam  n.poss.1pe.

kldelebunged  n.poss.1pi.

kldelebungek  n.poss.1s.

kldelebungel  n.poss.3s.kldelebungel a kldelebuu er ngii el chad; kedelebuu.

kldelebungem  n.poss.2s.

kldelebungir  n.poss.3p.

kldelebungiu  n.poss.2p.

kldelsel  n.poss.3s.its largeness or fatness (betelnut or coconut).kldelsel er ngii el buuch; kedols.

kldemel  n.poss.3s.seekledem.kldemel a kledem er ngii er a urreor; olengeseu er ngii.

klderaol₁  v.r.s.moored with outrigger away from shore.klderaol a ulak, mlil a omerael a klderaol er a cheldukl; koderolii, koderaol a mlai er a klemedaol; kederolel.

klderaol₂   klderaol a Rubakldil el klderolel a klobak; Bilung a klderolel a lbedul, Ebilreklai a klderolel a Reklai.

klderolel  n.poss.3s.female counterpart or assistant to chief.klderolel a klderaol er ngii.

kldeu  n.thirty pieces of taro in one basket.kldeu a teruich e chimong; teruich el sualo el kukau a chimo el kldeu.

kldib  v.r.s.hit with rapid slap of hand.

kldibel₁  v.r.s.called together.kldibel a klideb; cheldull; chelludel.

kldibel₂  n.r.s.assembled group; association.

kldidai₁  v.r.s.made higher; piled up.

kldidai₂  n.r.s.height.kldidai a kldidiul; kididaier ngii el ked; telongakl er ngii.

kldidiul  n.poss.3s.kldidiul a kldidai er ngii.

 Ng ua ngara a kldidiul a kerrekar?How high is the tree?

kldidaierreng  n.stubborness; conceit; haughtiness.

 A kllourreng a kuk ungil er a.Patience is better than pride.

kldidaireng  kldidaireng a kedidai a rengul; ngar er a bab el reng, kldidai el reng a omuchel a rokui el mekngit, kldidiul.

kldidiul  n.poss.3s.seekldidai.kldidiul a kldidai er ngii.

 Ng ua ngara a a kerrekar?How high is the tree?

kldiull  n.pregnancy.kldiull a dioll, kot el kldiull a ngar er ngii a kerremelel; chad el ulechar el osiik a rokui el ungil kall el kelel a dioll.

kldmel  n.poss.3s.seeklidm.kldmel a klidm er ngii, ungil a kldmel a ungil a medal, klidmechur.

kldmokl  seekltmokl.kldmokl a mla mekedmokl; rruul el kmal ungil; kudmeklii a ngalek, kudmokl a kall, remuul.

Ar soldau a el kirel a mekemad.Soldiers are ready for any war.

kldngid  n.poss.1pi.seekldung.

kldngik  n.poss.1s.seekldung.

kldngil  n.poss.3s.seekldung.kldngil a kldung er ngii; kedung.

kldngim  n.poss.2s.seekldung.

kldngmam  n.poss.1pe.seekldung.

kldngmiu  n.poss.2p.seekldung.

kldngrir  n.poss.3p.seekldung.

kldoel  seekled.kldoel a kled; medechel, delik, ollumel a kldoel er a tebel, kmedii, kedel.

kldoked  v.r.s.untied; unfastened.kldoked a mla mekedoked; nglai a semesemel, kodekedii, kodoked a ouak, kedekedel.

kldokurits  n.(Jap.)independence.

kldols  n.r.s.fatness; thickness.kldols a kllungel; kldelsel, kldols er a udoud el kldait; kedols.

kedols  v.s.(round object) fat, thick or wide. Commonly used to describe betelnuts and coconuts.kedols a klou, kedols el buuch, kedols el lius, kedelsel.

kedolsabtil  n.large black ant.

kldelsel  n.poss.3s.its largeness or fatness (betelnut or coconut).kldelsel er ngii el buuch; kedols.

kldomel  kldomel a oukledem; ngar ngii a kldemel; chad el olengeseu er ngii; kaukledem.

kldoraib  n.driving or riding around (for pleasure). [syn:kledoraib]

kldorolam  n.poss.1pe.seekldorolel.

kldoroled  n.poss.1pi.seekldorolel.

kldorolek  n.poss.1s.seekldorolel.

kldorolel  n.poss.3s.female counterpart/assistant to chief.

kldorolam  n.poss.1pe.

kldoroled  n.poss.1pi.

kldorolek  n.poss.1s.

kldorolem  n.poss.2s.

kldorolir  n.poss.3p.

kldoroliu  n.poss.2p.

kldorolem  n.poss.2s.seekldorolel.

kldorolir  n.poss.3p.seekldorolel.

kldoroliu  n.poss.2p.seekldorolel.

klduib  seechelduib.

kldung  n.good/moral behavior.kldung a kedung; ungil a omerrellel; bekongesenges a llach; mengull a tekoi.Cf.kedung,oukedung.

kldngid  n.poss.1pi.

kldngik  n.poss.1s.

kldngil  n.poss.3s.kldngil a kldung er ngii; kedung.

kldngim  n.poss.2s.

kldngmam  n.poss.1pe.

kldngmiu  n.poss.2p.

kldngrir  n.poss.3p.

meruul a kldung  expression.perform one's obligations; uphold the law.

 A a uchetemel a klechad.Good deeds are the basis of good living.

kleai  num.8 [eight] (animal; nonliving thing).kleai a eai el ochur , kleai el malk, kleai el blai; kleai el babii.

kleai el malk  expression.eight chickens.

Ng ngar er ngii a kllolem el tebel me a el kingal.There are 6 tables in the house

Ngar er ngii a el madoThere are eight windows.

kleai el malk  expression.eight chickens.

kleald₁  n.heat.kleald a mla mekeald; ralm a kleald, klengoes a kleald, kmeldii, koeald, kmeald, diak le mekelekolt; keldel.Cf.tekaukleald,ongeald.

kleldelam  n.poss.1pe.

kleldeled  n.poss.1pi.

kleldelek  n.poss.1s.

kleldelel  n.poss.3s.kleldelel a kleald er ngii; mekeald.

kleldelem  n.poss.2s.

kleldelir  n.poss.3p.

kleldeliu  n.poss.2p.

kleald₂  v.s.warmed/heated up.

 kleam  n.coconut which has fallen to ground but has not yet sprouted.kleam a metau el lius; direkak el dubech.

klebau  n.type of tree (good for making outrigger of canoe).klebau a ta er a bedengel a kerrekar.

klebechel  klebechel a selebech, ungil el ildois; klebechel el kall er a mechesang a ungil el diak a mo cheitel er ngii. Selebech.

klebekakl  klebekakl a ruul el kebekakl; kekebekakl; diak lobereod; diak le meringel el mechol.

klebekeklam  n.poss.1pe.seeklebekeklel.

klebekekled  n.poss.1pi.seeklebekeklel.

klebekeklek  n.poss.1s.seeklebekeklel.

klebekeklel  n.poss.3s.its degree of lightness of weight.klebekeklel a klebekakl er ngii; kebekakl.Cf.kebekakl,mengebekakl.

klebekeklam  n.poss.1pe.

klebekekled  n.poss.1pi.

klebekeklek  n.poss.1s.

klebekeklem  n.poss.2s.

klebekeklir  n.poss.3p.

klebekekliu  n.poss.2p.

klebekeklem  n.poss.2s.seeklebekeklel.

klebekeklir  n.poss.3p.seeklebekeklel.

klebekekliu  n.poss.2p.seeklebekeklel.

klebekelam  n.poss.1pe.seekllebokel.

klebekeled  n.poss.1pi.seekllebokel.

klebekelek  n.poss.1s.seekllebokel.

klebekelel  n.poss.3s.beauty.klebekelel a kllebokel er ngii; klebokel, klebekelel a beluu a ungil er a ues.

klebekelem  n.poss.2s.seekllebokel.

klebekelir  n.poss.3p.seekllebokel.

klebekeliu  n.poss.2p.seekllebokel.

klebekoll  v.s.of equal age.klebekoll a rechad el mlechell er a osisiu el rak me a lechub e te kaiuekeed a mekllungir; telbedebodes el chad.

klebelau  klebelau a teletael er a Belau; rechad er a Belau. Ng mla er ngii el teletael ma klechad er Belau er a ngara mong, el diak el uldimukl er ngii a di telkib el tekoi ma blekeradel ra klengebard ma lechub e ng ngodech el beluu.

klebelngul  n.poss.3s.seeklebelung.klebelngul a klebelung er ngii; rrau a rengul; telitur er ngii, kebelung.

klebelung  n.r.s.nonsense; foolishness; ignorance.klebelung a kebelung, teliturmgelsonges er a uldasu; diak el meduch.Cf.kebelung,mengebelung.

klebelngul  n.poss.3s.klebelngul a klebelung er ngii; rrau a rengul; telitur er ngii, kebelung.

klebesei₁  n.night; tonight; 24 hour period.klebesei a ngeltel a sils el mo lmuut er a ngesechel a sils, milkolk.

a leklebesei  expression.at night; nights.

a ta er a klebesei e  expression.once upon a time.

er a bek el klebesei  expression.every day; daily.

er a teruich me a eru el klok er a klebesei  expression.at twelve midnight.

ng mla me mo el klebesei  expression.the days gone by; past.

ngar er a medal a klebesei  expression.the days ahead; future.

omeka a klebesei  expression.growing fast day by day.

ungil el klebesei  expression.festive occasion.

 A Droteo a mlo er a Guam el ede el klebesei.Droteo went to Guam for three days.

klebesei₂  klebesei a sils er a buil; okedei el klebesei a ta el buil.

klebikel  n.poss.3s.seeklebuik.

klebikl  seeklabs.klebikl a klabs.

klebiskang  n.one-pronged spear.klebiskang a teluo medal e nglemoel el biskang.

klebkab  v.r.s.fastened with ring.klebkab a mla mekebkab; ngar ngii a kebkab, merechorech a klebkab e chimal.

klebkall₁  v.r.s.glorified.klebkall a kebkall; kebekuul a klebkall, chedolel a ilteet; meteet a olab a klebkall, chengal a ilteet; klebkellel.

klebkall₂  n.r.s.glory.

klebkellel  n.poss.3s.klebkellel a klebkall er ngii; kebkall.

klebkellel  n.poss.3s.seeklebkall.klebkellel a klebkall er ngii; kebkall.

klebliil  n.related clan.klebliil a betok el kebliil.

kleblillel  n.poss.3s.kleblillel a kebliil er ngii.

kleblillel  n.poss.3s.seeklebliil.kleblillel a kebliil er ngii.

klebngam₁  n.poss.1pe.seeklab.

klebngam₂  n.poss.1pe.seeklab.

klebnged₁  n.poss.1pi.seeklab.

klebnged₂  n.poss.1pi.seeklab.

klebngek₁  n.poss.1s.seeklab.

klebngek₂  n.poss.1s.seeklab.

klebngel₁  n.poss.3s.seeklab.

klebngel₂  n.poss.3s.seeklab.klebngel a telngetngelel el kukau.

klebngel a beab  expression.type of grass in Amaryllis family.

klebngem₁  n.poss.2s.seeklab.

klebngem₂  n.poss.2s.seeklab.

klebngir₁  n.poss.3p.seeklab.

klebngir₂  n.poss.3p.seeklab.

klebngiu₁  n.poss.2p.seeklab.

klebngiu₂  n.poss.2p.seeklab.

klebokel  v.s.pretty; beautiful; handsome.

 Ke kmal menga el mo.You're becoming even prettier.

Me tial omengat er elii, ngmeral mle a milechell.The ceremony for the birth bath yesterday, the young mother looked really beautiful.

klebuik  n.boyhood.klebuik a klengeasek el sechal; bikel a Oreor, ngeasek, klebuik er tir er a Oreor,.

klebikel  n.poss.3s.

klebungel  klebungel a selab er ngii; blengechel; mesab, sobngii.

klechacheroid  n.mutual separation.

klechad  n.human life; way of life.klechad a cherrengelel a chad; klengar; ungil klechad a mlukeroul er a chelleoch.

tekoi er a klechad  expression.earthly or material things.

 Ng dirkak lebo el eru el buil el kchad e tureka a renguk er a.I'm not even 2 months old yet and I'm getting tired of being alive.

 Tirkai a rechad el meruul a orars er a delongelir a rechad, el teluchel er a di soal a.These are the people who cause divisions, who are controlled by their natural desires.

 A Droteo a omekrael a ngelekel el mo er a ungil a.Droteo is guiding his child towards a good way of life.

 A kldung a uchetemel a.Good deeds are the basis of good living.

klechall  v.s.carrying with one; having at one's immediate disposal; occupied or involved with.

 Ak klechall el mengiil er a Hermana.I'm occupied or stuck waiting for Hermana.

klechedam  seefatherhood.klechedam a kldemaol; chedam.

klechedaol  n.invited guest; group of travellers; tour group.klechedaol a beluu me a rechedal el mokedong; mekemedaol, Beliliou a mle klechedolel a Ngeraard.

klechedolel  n.poss.3s.klechedolel a klechedaol er ngii.

klechedil  seeklauchedil.klechedil a kldelaol, chedil.

klechedolel  n.poss.3s.seeklechedaol.klechedolel a klechedaol er ngii.

klechelid  n.religion.klechelid a tekoi er a chelid; meang, klemeang.

 A king a mo ousbech a cheleblad el mengesuseu er tirke el mla choitii a er tir.By deceit the king will win the support of those who have already abandoned their religion.

 A er tirka el chad a diak a belkul.The religion of these people is worthless.

 Ng ngara el a chomengar er ngii?What's your religion?

klechibelau  klechibelau a klechad er a Belau; rechad er a Belau.

klechubchub  n.compassion; pity.klechubechub a omengubechub; melatk; bekokuii; mengebechub a rechad; chubechubechad. [syn:klechubchubchad,klechubechub]

klechubchubchad  seeklechubchub.

klechubechub  seeklechubchub.

klechukl  v.r.s.propped open.klechukl a mla mesuches; tengto a seluches, dechor, suchesii, smuches a baiong; sechesel.

klechutem  n.slope; coast; land or earth (as opposed to water).klechutem a chutembeluu; diak le chelechol me a diak el ilachetomel.

kled₁  v.r.s.put or placed down.kled a kldoel; menged, babier kled er a bebul a tebel.

kled₂  v.r.s.directed; organized.kled a beruadel, madelkled a medal a ungil a rengul; madelkled a klebokel el meloik.

kled₃  v.r.s.(branch) cut or chopped off.kled a mla medobech; delobech a rechelel a kerrekar.

kledaes  v.r.s.(matter) explained;.kledaes a deledaes; mla mededaes; diak le cheliseksikd; kledesel.

kledem  n.companion/helper (esp. when going fishing, hunting, etc.).kledem a kldemel; olengeseu er ngii; tukeklii, kaukledem, ngoseuir.

kldemel  n.poss.3s.kldemel a kledem er ngii er a urreor; olengeseu er ngii.

kledes  v.s.sitting with legs outstretched.

kledoraib  seekldoraib.

kleed  v.r.s.sewn, stitched or fixed temporarily; pushed.

klei  n.(Eng.: clay)clay.

kleim₁  num.5 [five] (animal; nonliving thing).kleim a ochur el eim ; kleim el lius, kleim el bduu, kleim el blai.

kleim el kluk  expression.five dollars.

kleim₂  n.(Eng.: claim)(war or land) claim.

kleim el kluk  expression.five dollars.

klekad₁  v.r.s.made to itch; excited; aroused.klekad a mekekad; klekekedeel a buld; omsebisech. klekad a mekekad; klekad a duubech er a deleongel er a sechal me a redil; ngibes er a klausau, nglebokel er a omengemull; klekedeel.

klekad₂  n.r.s.itch; lust.klekad a mekekad; klekekedeel a buld; omsebisech. klekad a mekekad; klekad a duubech er a deleongel er a sechal me a redil; ngibes er a klausau, nglebokel er a omengemull; klekedeel.

klekekedeel  n.poss.3s.lust.klekekedeel a klekad er ngii; mekekad.

klekekedel  n.poss.3s.itchiness.

klekad₃  v.r.s.(debt) repaid.klekad a mla mekekad; mla mengkad a blals, kokad a belsel, kokedeiir, kekedeel.

klekakerous  seeklakerous.klekakerous a kakerous; kakengodech, klekakengodech er ngii; diak losisiu.

klekangkodang  n.tour.

klekar  v.r.s.watched over; guarded; watchful (of one's behavior).klekar a mengkar; bulis a klekar er a kelebus; omes e omtebechel er ngii; kokerengii, kokar, kekerengel.

klekas  v.r.s.scratched (because itchy).klekas a mla mekekas; kukesur, mengkas a ochil el mekekad, kokas, kekesul a ouach.

klekebil  klekebil a klengeasek er a ekebil; klekebil a meseked er a beluu er a Oreor el ourreor.

klekedall  n.organ or part of body; equipment; parts; attachment (to machine, etc.); tools; materials; ingredients; rigging (of boat).klekedall a klalo el usebechall; klekedall er a blai a kerrekar me a smengt me a deel me a beached; klekedellel.

klekedellel  n.poss.3s.klekedellel a klekedall er ngii. [syn:kdekdellel.kdekdellel a klekedall er ngii el blai el kingall.]

klekedellel er a mekemad  expression.weapon; arms.

klekedellel  n.poss.3s.seeklekedall.klekedellel a klekedall er ngii.

Ngmeral ungil a cheritel mea engdi aikal berdel a ngerel akora ulecherue er tial kutsibenni er ngii.She looks so beautiful with her traditional grass skirt and decorations except her lips look inside out with that lipstick.

klekedellel er a mekemad  expression.weapon; arms.

klekekedeb  n.shortness.klekekedeb a kldeb er ngii; kedeb; diak lekemanget.

klekekedeel  n.poss.3s.lust.klekekedeel a klekad er ngii; mekekad.

klekekedel₁  klekekedel a kekedel; meketeketang; klekekedel er a kungiil.

klekekedel₂  n.poss.3s.itchiness.

klekekemanget  n.height; length.klekekemanget a klemanget; klemangel; diak lekedeb.

klekekerei  n.smallness.klekekerei a klekekeringil; klengalek, tetengemud; kekerei.

klekekeringel  n.poss.3s.

klekekeringel  n.poss.3s.seeklekekerei.

klekekeringil  klekekeringil a klekekerei er ngii; ng soak a udoud er a Belau el klekekeringil e ng kldait.

klekerengel  klekerengel a mengkerengel; tebechelel a klalo er a kebliil; chad el mengkar.

klekerngel  n.poss.3s.action of guarding or watching over.

klekidel  seeselakt.klekidel a selakd; mla mesakd a bambuu klekidel, sokdii, smakd a brrer, sekdel.

kleklel  n.poss.3s.seeklukl.kleklel a klukl er ngii; oklukl.

klekodek  seedelekodek.klekodek a selekosek; babii a klekodek, blodk, nglai a ngisel, mla mesekosek.

klekolam  n.poss.1pe.seeklekool.

klekoled  n.poss.1pi.seeklekool.

klekolek  n.poss.1s.seeklekool.

klekolel  n.poss.3s.seeklekool.klekolel a klekool er ngii; ousekool.

klekolem  n.poss.2s.seeklekool.

 Mkedebengii a!Stop fooling around so much!

klekolir  n.poss.3p.seeklekool.

klekoliu  n.poss.2p.seeklekool.

klekool₁  n.game.klekool a omduu, omtar, rurt, omilil, klaiberebart a klekool, omeloik, outumetum, ouiakiu a klekool.Cf.ousekool,sekool.

blil a klekool  expression.gymnasium; sports stadium.

chad er a klekool  expression.person skilled at games; player; team member; athlete; sportsman.

klekolam  n.poss.1pe.

klekoled  n.poss.1pi.

klekolek  n.poss.1s.

klekolel  n.poss.3s.klekolel a klekool er ngii; ousekool.

klekolem  n.poss.2s.

klekolir  n.poss.3p.

klekoliu  n.poss.2p.

klekool₂  v.r.s.played.

klekosek₁  v.r.s.cut; sliced; (pig) castrated; flattered.klekosek a klekodek; selekosek.

klekosek₂  n.r.s.castrated pig.klekosek a klekodek; selekosek.

klekosek a ngerel  expression.talk too much; have no control over one's mouth.

kleldelam  n.poss.1pe.seekleald.

kleldeled  n.poss.1pi.seekleald.

kleldelek  n.poss.1s.seekleald.

kleldelel  n.poss.3s.seekleald.kleldelel a kleald er ngii; mekeald.

kleldelem  n.poss.2s.seekleald.

kleldelir  n.poss.3p.seekleald.

kleldeliu  n.poss.2p.seekleald.

klemanget  n.r.s.height; length.klemanget a klemengetel; klemangel.

klekekemanget  n.height; length.klekekemanget a klemanget; klemangel; diak lekedeb.

klemengetam  n.poss.1pe.

klemengeted  n.poss.1pi.

klemengetek  n.poss.1s.

klemengetel  n.poss.3s.his/her/its height or length.klemengetel a klemanget er ngii.

klemengetem  n.poss.2s.

klemengetir  n.poss.3p.

klemengetiu  n.poss.2p.

 Ng tela a klemengetel a kerrekar?How long is the board?

 Ng tela a klemengetem?How tall are you?

klemat₁  n.rope for controlling sails of canoe (passing through hole in kemetal in large canoes).klemat a ekil ngar er a kemtai el mo er a ears el oba rretel, klisichel a bekall.

klemtengam  n.poss.1pe.

klemtenged  n.poss.1pi.

klemtengek  n.poss.1s.

klemtengel  n.poss.3s.klemtengel a klemat er ngii.

klemtengem  n.poss.2s.

klemtengir  n.poss.3p.

klemtengiu  n.poss.2p.

klemat₂  klemat a omerreder; bdelul a beluu a oba klemat er a beluu; merreder a oba klemtengel a urreor.

cheloit a klemtengel  expression.(person) free or unrestricted.

klemat er a beluu  expression.village leadership.

klemtengel a beluu  expression.village leader.

klemat₃  klemat a ta er a teletelel a klomengelungel; di ngii el ta me lechub e te terung el di tir el mo er a bai el mo mengol; diak le blolobel.

klemat el mengol  concubines brought as hostages.

klemat er a beluu  expression.village leadership.

klemeau  n.nakedness.klmeau a klengeasek; klebuik, ngeasek.Cf.meau.

klemed  v.r.s.sewn up.klemed a mla mekemed; mengemed a mechut; merasm a selodel el bail, komedii, kuemed a bail, kemedel.

klemedaol  n.place for docking or landing boats.klemedaol a medal a diangel el osiseball e otebadel a mlai er ngii.

klemedengei  n.knowledge (from study; etc.).klemedengei a klaodengei; ngar ngii a klemedengei er kau er a omerael?Cf.medengei.

klaodengei  n.mutual knowledge (of one another); someone's knowledge (of something).klaodengei a klemedengei er ngii; melechesuar, medengei, medengelii.

klemengel  n.poss.3s.legs or claws of crab; fingers or toes.

klemengel a bokitang  expression.tentacle of octopus.

klemengel a chim  expression.finger.

klemengel a oach  expression.toe.

klemengel a bokitang  expression.tentacle of octopus.

klemengel a chim  expression.finger.

klemengel a oach  expression.toe.

klemengetam  n.poss.1pe.seeklemanget.

klemengeted  n.poss.1pi.seeklemanget.

klemengetek  n.poss.1s.seeklemanget.

klemengetel  n.poss.3s.his/her/its height or length.klemengetel a klemanget er ngii.

 Ng tela a a kerrekar?How long is the board?

klemengetem  n.poss.2s.seeklemanget.

 Ng tela a?How tall are you?

klemengetir  n.poss.3p.seeklemanget.

klemengetiu  n.poss.2p.seeklemanget.

klemengeung  n.mourning.

klemerang  n.truth.klemerang a mera el tekoi; diak le blulak, kirel el medung a klemerang.

 Se el ungil el teletelel a se el mosaod a.The good way is for you to explain the truth.

klemeriar  n.r.s.interest (in).klemeriar a semeriar; deurreng, sau, sorir a klekool, semeremeriang.

klemeriarreng  n.sincere interest.

klemeteet  n.wealth; affluence; prosperity.

klemim  n.r.s.food made sour by kemim.klemim a kengmil; mekemim er ngii, klemim er a kall me a ilumel a ungil er a bedenged.Cf.mengemim. [syn:klmim.klmim a kengmil; mekemim er ngii, klmim er a kall me a ilumel.]

klemngel  n.poss.3s.seeklom.klemngel a kokom er ngii, klemngel a chemang; kokemngel a rekung.

klemodel  v.r.s.sewn up; (eyes) narrow or slit.klemodel a klemed; klemodel a medal a mad el chisiabal.

klemokem  v.s.(turtle) hiding or taking refuge on ocean floor; (person) hiding or cringing.

klemtengam  n.poss.1pe.seeklemat.

klemtenged  n.poss.1pi.seeklemat.

klemtengek  n.poss.1s.seeklemat.

klemtengel  n.poss.3s.seeklemat. klemtengel a klemat er ngii.

klemtengel a beluu  expression.village leader.

klemtengem  n.poss.2s.seeklemat.

klemtengir  n.poss.3p.seeklemat.

klemtengiu  n.poss.2p.seeklemat.

klemudel  v.r.s.(hair) cut; (shrubs, etc.) trimmed; (string, etc.) cut.klimd a klmudel; delebes a cheiul mla mekimd, kimdii, kuimd a cheiul, kemdel.

klemur  n.dried tail of rayfish (used as sandpepper).

klemuu  v.r.s.(person) having shaven head or closely-cropped hair.klemuu a mla mekemuu; komungii a bdelul, mengemuu; telamk a chiul.

kleng  seelleng.

klengabel  n.r.s.stick with point sharpened diagonally.klengabel a kerrekar me a lild el delorem; bambuu a selang; songar smang, sers er a blai a klengabel.Cf.mesang.

klengaked  n.thinness.klengaked a selengaked; mesengaked, selengkedel; diak le kedelebuu; chetngaid, kltngaid.

klengkedam  n.poss.1pe.

klengkeded  n.poss.1pi.

klengkedek  n.poss.1s.

klengkedel  n.poss.3s.klengkedel a cheltngaid; klengaked er ngii; mesengaked.

klengkedem  n.poss.2s.

klengkedir  n.poss.3p.

klengkediu  n.poss.2p.

klengalek  n.childhood.klengalek a ngalek; reng el ngalek me ng sekebdebid.

klengar  n.existence; life.klengar a ngar; ngar er ngii a telil; outeliil a chad; klengar a okedeldaol, kemanget a klengar er ngii.

kedeb a klengar  expression.have short life span.

kemanget a klengar  expression.have long life span.

melai a klengar  v.t.take someone's life; kill.

 Ng mla medeb a er ngii.His life was cut short.

klengeasek  n.youth.klengeasek a ngeasek; klengalek; klengeasek er a chad a okedeldaol.

klengel  n.poss.3s.seekleu.klengel a kleu er ngii.

klengelakel  seeklaungalek.klengelakel a klaungalek, oungalek.

klengeltengat  n.good fortune.klengeltengat a ngeltengat; lusech, melusech; klungiaol, klengeltengat me a Belau a mlo ileakl el beluu.

klengeltengetel  n.poss.3s.

 A klengetengetel a Drote e ng miltik a dart el kluk.Droteo had the good fortune to find a hundred dollars.

klengeltengeteel  klengeltengeteel a lusech er ngii; klengeltengat er gii.

klengeltengetel  n.poss.3s.seeklengeltengat.

klengerenger  n.hunger.klengerenger a sengerenger; klou a klengerenger er a bebil er a beluu.Cf.olsengerenger,omeksengerenger,sengerenger. [syn:klsengerenger]

klengerengeram  n.poss.1pe.

klengerengered  n.poss.1pi.

klengerengerek  n.poss.1s.

klengerengerel  n.poss.3s.klengerengerel a sengerengerel; diak le blengur a songerenger.

klengerengerem  n.poss.2s.

klengerengerir  n.poss.3p.

klengerengeriu  n.poss.2p.

 Ng kmal klengerengerel.He's very hungry.

 Ak di mo medeu er a.I'm dying of hunger.

klengerengeram  n.poss.1pe.seeklengerenger.

klengerengered  n.poss.1pi.seeklengerenger.

klengerengerek  n.poss.1s.seeklengerenger.

klengerengerel  n.poss.3s.seeklengerenger.klengerengerel a sengerengerel; diak le blengur a songerenger.

 Ng kmal.He's very hungry.

klengerengerem  n.poss.2s.seeklengerenger.

klengerengerir  n.poss.3p.seeklengerenger.

klengerengeriu  n.poss.2p.seeklengerenger.

klengit  n.r.s.sin; evil; bad result.klengit a mekngit el omeruul; kngtil a tekoi; temellel a llach.Cf.mekngit.

klengiterreng  n.sorrow; meanness. [syn:klengitelreng.klengitelrreng a mekngit a rengul; diak el ungil a rengul; kerrior a omuchel a klengitelreng; ringel me a chelebuul a uchul a klengitelreng.]

kngtid  n.poss.1pi.

kngtik  n.poss.1s.

kngtil  n.poss.3s.kngtil a mekngit er ngii; chisingel a di mes a kngtil a tekoi, e mereched el mes a kngtil a chad.

kngtil a rengul  expression.(someone's) being mean or feeling sad or frustrated.

kngtim  n.poss.2s.

kngtmam  n.poss.1pe.

kngtmiu  n.poss.2p.

kngtrir  n.poss.3p.

meruul a klengit  expression.commit a sin.

uchul a klengit  expression.cause of bad behavior; original sin.

 A Moses a uleker el kirel a kaming el tenget er a, e mlo medengei el kmo ng mla medul.Moses asked about the goat for the sin offering and learned that it had already been burned.

klengitelreng  seeklengiterreng.klengitelrreng a mekngit a rengul; diak el ungil a rengul; kerrior a omuchel a klengitelreng; ringel me a chelebuul a uchul a klengitelreng.

klengiterreng  n.sorrow; meanness.

klengkedam  n.poss.1pe.seeklengaked.

klengkeded  n.poss.1pi.seeklengaked.

klengkedek  n.poss.1s.seeklengaked.

klengkedel  n.poss.3s.seeklengaked.klengkedel a cheltngaid; klengaked er ngii; mesengaked.

klengkedem  n.poss.2s.seeklengaked.

klengkedir  n.poss.3p.seeklengaked.

klengkediu  n.poss.2p.seeklengaked.

klengoes₁  v.r.s.(odoim or rice) cooked/boiled in water.klengoes a ulekmark el odoim; mla mesengoes a klengoes, smongoes, melengoes, sengosel.

klengoes₂  n.boiled fish or meat; fish or meat stew.

klongosel  n.poss.3s.

omekiil klengoes  expression.second day after full moon (i.e., day when moon rises at time of cooking supper).

klengok  v.i.look out (from).

kleolt  v.r.s.cooled.

kler  v.r.s.asked; inquired.kler a mla meker; mla korir, mla kmer a tekoi, keril a secher.

klerdeu₁  n.Palauan money: type of kluk.klerdeu a ta er a bedengel a kluk er a Belau.

klerdeu₂  n.type of fish.klerdeu a ta er a bedengel a ngikel.

klertall₁  n.scratch.klertall a klsemramr; mla mekertall; telabd er a kuk; ngalek a klertall er a katuu; kortellii a medal, kortall, kertellel.

klertellel  n.poss.3s.klertellel a klertall er ngii.

klertall₂  v.r.s.scratched; raked.

klertellel  n.poss.3s.seeklertall.klertellel a klertall er ngii.

kles₁  kles a mla mekes; lius a kles; menges, kosir, kmes a lius, kesil.

kles₂  v.r.s.(coconut or taro) grated or scraped.kles a kall er a klechedaol; kmes a kelir a rengalek er a skuul, kosir a kles, kesil.

 kleu  n.coconut at young stage (between chesbad and ngebekebokel). When the nut has soft shell and very thin, transparent layer of meat.kleu a rdechel a lius el mengerengur; kekerei er a ngebekebokel.

klengel  n.poss.3s.klengel a kleu er ngii.

kleuid  num.7 [seven] (animal; nonliving thing).kleuid a ochur el euid , kleuid el babii, kleuid el chemang, kleuid el beluu.

kleuid el kahol  expression.seven boxes.

kleuid el kahol  expression.seven boxes.

kleuidel  seeklaud.kleuidel a telenget; mla mekaud; klaud, kleuidel a ralm, omerael a kleuidel er a eolt; koudii a ralm, kmaud, mengaud, kudel.

kliai  v.r.s.raised just above surface (but not touching); levitating.kliai a mla mekiai; mengellael; di telkib el cheroid er a chutem a ochil; kiei el kliai a ochil er a ulaol.

kliangel  kliangel a tekoi el kirel a deurreng; ngloik me a chelitakl a tekingel a kliangel; klebokel el meloik e kladikm er a ngellakel a chad er a kliangel.

kliars  n.r.s.triangle.

klideb  seekldibel.klideb a kldibel; cheldull.

klider  v.r.s.lifted.klider a mla mekider; ngar er a bab; diak le kldoel, kiderii, kmider, klider a delechik a suebek a renguk, kderel.

klider a delechil  expression.worry; have butterflies in one's stomach.

klider a delechil  expression.worry; have butterflies in one's mouth.

klidet  v.r.s.(vine, small tree) cut with a single stroke. See mengidet.klidet mla mekidet; delebes, teluk; mla medebes; kidetii a besebes, kmidet a dait, kdetel a dait.

klidm  n.face (of person); head.klidm a uldekial a iis me a ngor me a otangel me a mad, ungil a kldmel el ekebil, ungil a medal, klidmechur. Klidm a uldekial a iis me a ngor ma otangel me a mad, ungil a klmel el ekebil, ungil a medal, klidmechur.

kldmel  n.poss.3s.kldmel a klidm er ngii, ungil a kldmel a ungil a medal, klidmechur.

klidmechur  seeklikmechur.klidmechur a mad el chur; ocherechur; beruadel a di blechoel el klidmechur. Klidmechur a mad el chur; ocherchur, beruadel a belchoel el klidmechur.

kliis₁  v.r.s.(ground) dug/scratched in (by chicken).kliis a mla mekiis; kliokl; debull a kliis, kiesii el mo delluchel, kmiis, mengiis, kisel a debull.

kliis₂  v.r.s.opened or unlocked; (clock, watch) wound.

kliis₃  n.r.s.(used only in Ngchesar) landing place made from stones dug from deep water area.

klikai  v.r.s.(distance or course) swum.klikai a mla mekikai; klikai a meteu el toachel; koikai, kikiul a cheroid.

klikaid  klikaid a chelellakl el di kiei; smau el diak el longesuch; di klikaid er a blai.

klikes  n.type of Palauan money, (synonymous with delobech).klikes a ta er a bedengel a udoud er a Belau.

klikiid₁  seemengikiid.klikiid a beches; mekikiid, diak el chelsechusem er a mekngit el omeruul; deledaes, klikiid er a ultelechakl, kikidii, kmikiid, kikidel.

klikiid₂  v.r.s.absolved or purified of; emptied.

klikiid a rengul  expression.uninvolved.

klikiiderreng  n.lack of concern or involvement.

klikingelel  klikingelel a kngtil; kikiongel er ngii.

klikl  n.action of tickling.klikl a mengelikl; mengelmolm; kileklii me ng ocherechur.

kliklel  n.poss.3s.

 kliklechol  n.tarpon.kliklechol a ta er a bedengel a ngikel.

kliklel  n.poss.3s.seeklikl.

klikmechur₁  v.t.smile at.

klikmechur  v.i.smile.

mad el klikmechur  expression.smiling face.

 Ngara ke di klikmechur er ngii?What are you smiling at?

klikmechur₂  v.i.smile.

klil  n.poss.3s.parasitic sea animal living inside clam or sea cucumber.

klil a cheremrum  parasitic sea animal living inside cheremrum.

klil a kim  parasitic (shrimp-like) sea animal living inside clam.

klil a molech  parasitic sea animal living inside sea cucumber.

klil a molech  expression.parasitic sea animal living inside molech.

klilt₁  n.bracelet.klilt a besichel a chim, kltel el olecholl; ng soak a klilt el kolt.

klilt  n.Palauan money: type of bachel.klilt a ngklel a udoud er a Belau.

kltam  n.poss.1pe.

klted  n.poss.1pi.

kltek  n.poss.1s.

kltel  n.poss.3s.kltel a klilt er ngii.

kltem  n.poss.2s.

kltir  n.poss.3p.

kltiu  n.poss.2p.

klilt₂  n.Palauan money: type of bachel.klilt a ngklel a udoud er a Belau.

klimang  n.vanity.klimang a simang; ousimang, omkord er ngii; soal el moes el ungil; oumead, lad, klimelengel.

klimelengel  n.poss.3s.klimelengel a klimang er ngii, simang; ildingel; mead.

klimd  seeklemudel.

klimelengel  n.poss.3s.seeklimang.klimelengel a klimang er ngii, simang; ildingel; mead.

klimut  v.r.s.grabbed and thrown down; overpowered.klimut a blitelek; telilech er a chutem; mla mekimut e le ng mechitechut; kimtengii a sechelil.

klingall  klingal a kingall, ongedoel; omecheli a klingall er a ulitech el dui; klingall er a olekang, klingellel.

klingar  v.r.s.seekiei.

klingel  v.s.(person) dirty, unclean or unwashed.klingel a kikiongel.

ngelekel a klingel!  expression.son of a bitch!

klingellel   klingellel a klingall er ngii.

kliok  v.r.s.gnawed at.kliok a klard; mla mekiok; mekard, selechosech, mesechosech, kiikii a iedel, kiok a kukau; bobai a kliok er a charm, mengiok, kiikiel.

kliokl₁  seekliis.kliokl a kliis el chutem.

kliokl₂  n.r.s.hole.Cf.mengiis.

kliis  n.r.s.(used only in Ngchesar) landing place made from stones dug from deep water area.

kliou  n.sweet food or dessert (usually, prepared especially for guests); one's favorite child (usually, youngest).kliou a olengel; kliou a umesingd el merekos el kall; delul; seboseb me a tuu a kliou.

kliungek el tuu  expression.my banana (for dessert).

kliungel  n.poss.3s.kliungel a kliou er ngii.

kliungel a beluu  expression.pretty girls of the village.

kliungel a kall  expression.dessert for (a particular) food.

Ng ngara soam el?What would you like for dessert?

kliriull  v.s.sick from inactivity after pregnancy.kliriull a secherir a rebebil er a omechell.

klisem  v.r.s.chopped with clam-shell axe.klisem a ungil el chelduib; mla mekisem; delasech el mo meaiu; sumes a klisem er a ebakl el kim.

klisicham  n.poss.1pe.seeklisiich.

klisiched  n.poss.1pi.seeklisiich.

klisichek  n.poss.1s.seeklisiich.

klisichel  n.poss.3s.seeklisiich.klisichel a klisiich er ngii.

klisichem  n.poss.2s.seeklisiich.

klisichir  n.poss.3p.seeklisiich.

klisichiu  n.poss.2p.seeklisiich.

klisiich  n.strength; power; authority.klisiich a mesisiich; ulsemuul, meses, meduch, rengeasek a olab a klisiich.Cf.mesisiich,olisiich,siich.

klisicham  n.poss.1pe.

klisiched  n.poss.1pi.

klisichek  n.poss.1s.

klisichel  n.poss.3s.klisichel a klisiich er ngii.

klisichem  n.poss.2s.

klisichir  n.poss.3p.

klisichiu  n.poss.2p.

olab a klisiich  expression.have or hold power or authority.

klisoks  v.s.lying or sleeping on the floor (without bedding).klisoks a blengkank; diak el mera el cheliuaiu; ultuil, klisoks a telitai el diak loubar.

klit  v.r.s.pressed with fingers and massaged; pressed against surface with fingers; softened; (fruit) soft (after hitting ground).klit a mla mekit; ulet, blet a techel, kmit, ulkel a klit me ng meringel, kitir.

klitechetemam  n.poss.1pe.seeklitechetul.

klitechetemiu  n.poss.2p.seeklitechetul.

klitecheterir  n.poss.3p.seeklitechetul.

klitechetud  n.poss.1pi.seeklitechetul.

klitechetuk  n.poss.1s.seeklitechetul.

klitechetul  n.poss.3s.one's weaker hand or arm.klitechetul a kiterul, klitechetul a chim a mechitechut; katur.

klitechetemam  n.poss.1pe.

klitechetemiu  n.poss.2p.

klitecheterir  n.poss.3p.

klitechetud  n.poss.1pi.

klitechetuk  n.poss.1s.

klitechetum  n.poss.2s.

klitechetum  n.poss.2s.seeklitechetul.

klitut  n.cooking area of kitchen.klitut a blil a omeruul el kall me a omeliokl; klaitut. [syn:klaitut.klaitut a klitut, blil a omeruul el kall me a omeliokl; olisall.]

kliu  n.land at either end of bai or house.kliu a uchul me a rsel a orengodel er a blai me a bai; chebaod er a Lelia me a teliang; kliu a ikrel a blai.

kliuar  n.r.s.cube; square.kliuar a teletelel a kiuar; kleua bkul el klalo, kahol a kliuar.

kliues₁  v.i.sit or sitting (on floor) like a woman (i.e. with legs crossed).kliues a dengchokl el deleu a ochil mei er a medal; koiues a ochil.

kliues₂  v.r.s.(legs) crossed;.

kliung  kliung a delengchokl; kiei, kiung, kliung er a rengebard er a Belau a osekedid, otitechid e chobulid. Kiliei er ngii el meketeket.

kliungek el tuu  expression.my banana (for dessert).

kliungel  n.poss.3s.seekliou.kliungel a kliou er ngii.

kliungel a beluu  expression.pretty girls of the village.

kliungel a kall  expression.dessert for (a particular) food.

kliut  v.r.s.(weeds, grass) cut; (garden, village, road, etc.) cleaned up.kliut a mla mekiut; kluotel, nglaml e rriik; mla mekedmokl el mo mededaes; kiuetii a beluu, kmiut a blai, kutel.

klkul  n.poss.3s.seekluk.klkul a kluk er ngii; udoud er a Belau.

kllaeb  n.path inside taro patch.kllaeb a rael er a chelsel a mesei.

kllam  n.poss.1pe.seekllel.

kllebokel  n.r.s.beauty.kllebokel a klebokel; kllebekelel a beluu; klungiolel, ungial, kllebokel er a ekebil.

klebekelam  n.poss.1pe.

klebekeled  n.poss.1pi.

klebekelek  n.poss.1s.

klebekelel  n.poss.3s.beauty.klebekelel a kllebokel er ngii; klebokel, klebekelel a beluu a ungil er a ues.

klebekelem  n.poss.2s.

klebekelir  n.poss.3p.

klebekeliu  n.poss.2p.

klled  n.poss.1pi.seekllel.

klled el chebiei  expression.solar plexus.

kllek  n.poss.1s.seekllel.

 Ng tuobed a.The food I just ate feels like it's going to come up.

kllel  n.poss.3s.food that has been swallowed.kllel a kall el bla le kang.Cf.kall,otekall.

kllam  n.poss.1pe.

klled  n.poss.1pi.

klled el chebiei  expression.solar plexus.

kllek  n.poss.1s.

kllem  n.poss.2s.

kllir  n.poss.3p.

klliu  n.poss.2p.

kllem  n.poss.2s.seekllel.

kllikl  v.r.s.tickled.kllikl a omenglikl; kileklii a chebesal; kellikl a ocherechur; menglikl.

kllir  n.poss.3p.seekllel.

klliu  n.poss.2p.seekllel.

klloaol  v.r.s.grabbed at and squeezed or kneaded; (taro patch) prepared.

kllolem  num.6 [six] (animal; nonliving thing).kllolem a ochur el elolem ; kllolem el lius; kllolem el blai, kllolem el bduu.

kllolem el lius  expression.six coconuts.

Ng ngar er ngii a el tebel me a kleai el kingal.There are 6 tables in the house

kllolem el lius  expression.six coconuts.

kllool  kllool a selalo; mla mesalo a blungek; soleuii a ulleboel er a mesei; smalo, mesalo er a mesei.

klloolel  klloolel a selalo er ngii; ngii a silleuii; kllool.

kllou₁  v.pf.3p.inan.seemenglou.

kllou₂  n.size; thickness.kllou a kllungel; kllou er ngii; ng ua ngera a kllou er a blim?Cf.klou.

klungam  n.poss.1pe.

klunged  n.poss.1pi.

klungek  n.poss.1s.

klungel  n.poss.3s.

klungem  n.poss.2s.

klungir  n.poss.3p.

klungiu  n.poss.2p.

 Me ta er a kiklou el sualo.Give me a basket that's a little bigger.

 Ng mle klou er a rengrir a oltoir er a merechorech.They were determined to chase the robbers.

 Ng tela a klungel a kerrekar?How thick is the tree?

kllouerreng  n.patience. [syn:klloulreng.klloulreng a kllungel a reng; diak el bechecherd a rengul; meoud el ngmasech a rengul, klloulreng er a Ngiraberuadel a omudech er a cheldebechel.]

klloulreng  seekllouerreng.klloulreng a kllungel a reng; diak el bechecherd a rengul; meoud el ngmasech a rengul, klloulreng er a Ngiraberuadel a omudech er a cheldebechel.

kllulau  kllulau a omengelulau; mengelulau; kekerei el omengedecheduch me lak el rrenges a rechad; klou a kllulau er a kodellel a President Remeliik, kolulau a berotel, kelulul.

kllungel  kllungel a kllou er ngii, klou.

kllungiaol  kllungiaol a klungiaol; lusech, ungial a tekoi; mekomad a mle uchul a betok el klungiaol er a Belau, klungiolel.

klmechel  n.poss.3s.seeklumech.klmechel a klumech er ngii, tekingel el lulsumech; mesumech a tekoi.

klmim  seeklemim.klmim a kengmil; mekemim er ngii, klmim er a kall me a ilumel.

klmochel  v.r.s.(blanket, etc.) spread out; (message) sent; (body) massaged, restored.klmochel a selumech; mla mesumech, sumechii a chedecholl, blerk; suumech a bar, smechel.

klmokm  v.r.s.(string, cord, etc.) bitten and broken.klmokm a mla mekmokm; delebes er a uingel; teluk, kimekmii a besebes, kimokm a kebeas, kimekmel.

klmudel  seeklemudel.klmudel a klimd.

klngos₁  v.r.s.minced; cut.klngos a mla mesengos; selngos, delebes, teluk el mekekerei e meliliut, sungesngii a ngikel, sungos a babii; sngesngel.

klngos₂  klngos a ngklel a llel a dekool el selngos; melamech a klngos.

kloa  num.4 [four] (animal; nonliving thing). [syn:kloang]

kloa el ringngo  expression.four apples.

kloa el ringngo  expression.four apples.

kloadel  v.r.s.separated; explained.

kloang  seekloa.

kloaol  v.a.s.is to be grabbed at and squeezed or kneaded; (taro patch) is to be prepared.

klobak  n.council of chiefs (usually containing 10 members).klobak a cheldellir a rubak; cheldellel a omerreder; klobak a kldibel el melib a kelulau.

klochad  klochad a ruchad; klauchad; ochad, rudos me a ruchederir; beltik el reng a obengkel a klochad.

klodam  n.relationship between male relatives.klodam a rekauchad el sechal; odam.

klodos  n.relationship between female relatives.klodos a rekauchad el redil; odos.

kloechel  v.r.s.broken off.

kloi₁  n.r.s.corpse not yet buried.kloi a blengkangk el diak a telil; mo er ker a beldokel? a bedengel a ulekoad a mo kloi er a bai.Cf.mengoi.

kloi₂  v.r.s.(boat) placed on supports.kloi a mla mekoi; kloi a bos; ng mla ngmasech er a meched; ngar er a koi, kmongii, kmoi, kongel.

kloias  v.r.s.(plants) fertilized.kloias a mla mekoias; mla mukramek; ngar ngii a ramek; ulekramek, kmoias, mengoias, koiesengel a sers.

kloir  v.r.s.(hair, etc.) evened out by cutting; (person) emulated.

klok  n.(Eng.)clock.klok a klalo el olecholt a taem.

er a ede el klok me a tedobech  expression.at three thirty.

er a eru el klok  expression.at two o'clock.

er a ta el klok  expression.at one o'clock.

kisel a klok  expression.winding mechanism of clock or watch.

medal a klok  expression.face of clock or watch.

okul a klok  expression.watch band.

techetel a klok  expression.hands of clock or watch.

 Ng tela el klok?What time is it?

 A a melechotech el sueleb.The clock is striking noon.

 Ng eru el me a tedobech.It's two thirty.

 Te oumesingd a rechad el omuchel el me er a ta el.People tend to start arriving at one o'clock.

 Te oumesingd el omuchel a rechad el me er a ta el.People tend to start arriving at one o'clock.
    »additional examples

kloklam  n.poss.1pe.seeklalo.

klokled  n.poss.1pi.seeklalo.

kloklek  n.poss.1s.seeklalo.

 A a klilia er a kmo ng ngarang a di kea kudengei.I put my things somewhere or into something or other, but I can't remember where.

kloklek er a demak  expression.things handed down for me by my father.

kloklel  n.poss.3s.seeklalo.kloklel a klalo er ngii.

 Ak mla tmuk a a kleblilliu er aike el beluu el dirk medechel me aike el beluu el mla mengai.I have assigned as the possession of your tribes the land of the nations that are still left, as well as of all the nations that I have already conquered.

kloklel a bedengel  expression.one's personal property.

kloklem  n.poss.2s.seeklalo.

kloklir  n.poss.3p.seeklalo.

klokliu  n.poss.2p.seeklalo.

klom₁  n.finger; claw.klom a cheldingel er a ouach me a chim; klemngel a chemang me a rekung.

klemngel  n.poss.3s.klemngel a kokom er ngii, klemngel a chemang; kokemngel a rekung.

klom₂  v.r.s.(branch of tree, betel nut, etc.) cut off.klom a delebes; teluk, delebokl a chimal; klom a chimal.

klom₃  n.r.s.broken branch of tree submerged in water.klom a klemngel a buuch el orreked a rodech; klom a teluk; mla mekom.

klomengeiung  klomengeiung a omengeiung; mengeiung er a mlad; mengelim a chelebuul.

klomengelungel  klomengelungel a omengol; blolobel, cheldebechel el dil el mo mengol er a ta er a beluu el melai a udoud el mei er a belurir; mengol a kedkad.

klomengiung  seeklemengeung.

klongalek  klongalek a ongalek.

klongosel  n.poss.3s.seeklengoes.

klool  v.a.s.klool a kirel el mesalo; ulleboel er a mesei a klool; mesalo, soleuii a ulleboel, smalo.

klort  v.r.s.(road, etc.) scraped.klort a mla mekort; kortii a rael; kmort, mengort er a bebul, kertel a rael.

kloruikl  n.Palauan money: type of kluk.kloruikl a ta er a bedengel a udoud er a Belau.

klou  v.s.big; large; great; old.klou a diak le kekerei; babii a klou er a katuu.

kiklou  v.s.redup.a little bigger.kiklou a telkib el klou; kiklou el blai.

klou a chull  expression.heavy rain.

klou a rengul  expression.patient; confident.

klou el chad  expression.adult.

klou er a rengul  expression.determined.

klungang  v.s.inch.is getting big/growing.klungang a mla mo klou.

meklou  v.s.big; large; great; old (required with plural subject).meklou a betok el klou; meklou el ngikel, meklou el blai, mekllungel; orekerekoang.

 A a rengul a kuk ungil er a mesisiich el chad.It is better to be patient than powerful.

 A Rehina a ulemdasu er ngii el kmal el dil e le ng mle oubail er a dores.Rehina thought herself to be a big girl because she was wearing a dress.

 Chelechang el ledu a rechad er a Siria el kmo 'A Rubak a rubak er a bukl e diak lerubak er a oberberek,' e ak mo loia tia el el ildois er a cheroel a chimam.Now that the Syrians say that God is the lord of the hills and not the lord of the plains, I will give you victory over their huge army.

  a cheitide is low
    »additional examples

klou a chei  expression.tide is low.

klou a chull  expression.heavy rain.

klou a delel  expression.have a pot belly; have a large belly (e.g., when pregnant).

klou a dolech  expression.tide is high.

klou a ngerel  expression.talk too loud.

klou a rengul  expression.patient; confident.

klou a ultutelel  expression.important.

klou el chad  expression.adult.

klou el delach  expression.large intestine.

klou el dolech  expression.(normal) high tide.

klou er a rengul  expression.determined.

klouadel  klouadel a deledaes; mla mesaod; selaod; cheldereder me ng medengei; smodii, smaod a tekoi, bleketakl a sodel.

klouang  klouang a ochur el euang ; klouang el lius; babii a klouang.

klouechel  klouechel a selauch; nglai, chad a mla souchii a buchek; mla mesauch a buuch; suchel.

Kloulchutem  n.Babeldaob.

kloulsengerenger  n.fasting; abstention from food.

klsadel  v.r.s.decreased; reduced; depleted.klsadel a ngesonges er a kirel el ildois; ulengesonges; ngar er ngii a dibus, mengesadel, kosedelii, kosadel.

klsai  v.r.s.decreased; reduced.klsai a kesai; ngelsonges; klsai er a rechad er a Belau.

klsakl  v.r.s.(something) wrong/the matter.klsakl a ngar er ngii a telemall; mla mekesakl? ke klsakl? tia ng klsakl?

 A delongelel a Satsko me a Tony a ko er a.Something's wrong between Satsko and Tony.

 Ke me ng diak momengur?Why aren't you eating?

 Ke?What's wrong with you?

 Ng a chimam?What's wrong with your hand?
    »additional examples

klsamd  v.r.s.(fish) choked.klsamd a mla mekesamd; nglai a kesemdel.

klsau  klsau a klaiuetoir; kausau, cheliuaiu er a delongelel a sechal me a dil; songel, mengemull, ousau.

klsbeached₁  n.type of tree.klsbeached ta er a bedengel a kerrekar.

klsbeached  n.yellowtail scad.

 klsbeached₂  n.yellowtail scad.

klsbengam  n.poss.1pe.seeklsib.

klsbenged  n.poss.1pi.seeklsib.

klsbengek  n.poss.1s.seeklsib.

klsbengel  n.poss.3s.seeklsib.klsbengel a klsib er ngii, kesib.

klsbengel a rengul  expression.anger.

klsbengem  n.poss.2s.seeklsib.

klsbengir  n.poss.3p.seeklsib.

klsbengiu  n.poss.2p.seeklsib.

 klsebuul  n.rabbit fish.klsebuul a ta er a bedengel a ngikel.

klsechal  n.manhood.klsechal a ulsemuul er a tekoi el sechal; meduch a rokui el ochotii a klsechal er ngii.

klsechediu  n.type of tree.

klsechedui  klsechedui a ta er a bedengel a kerrekar.

klsekang  n.r.s.casual conversation; fibbing.klsekang a kesekang; melecha cherchel a tekoi; mengesekang, omesiich a cheldecheduch.

klsekes  v.r.s.(chant, lullaby, etc.) sung.

klsekesel  n.poss.3s.seeklsokes.klsekesel a klsokes er ngii; mlai er a daob.

klseksel  klseksel a klsekselel; klsous el ngii a mlengsous.

klsel  n.poss.3s.seesils.klsel a sils er ngii; belsechel, temel, Sangdei a klsel a Rubak.

klsemramr  v.r.s.scratched at.klsemramr a kerretal a medal; mla mekesemrar; kosemremrii, mengesemramr.

klsengerenger  seeklengerenger.

klsengraol  klsengraol a uldechuul el rodech; klsengraol el lius a mekngit el kall.

klsengsei  klsengsei a osisechakl; chad el olsisechakl; sensei .

klsensei  n.being a teacher.

 Klsensei a diak lekirek el ureor.I'm not suited to being a teacher.

klsesechebuul  n.one who looks or acts as if he was miserable.klsesechebuul a ko er a chebuul a teletelel; ngar er iou a rengul; ko er a tuboklnguches, ousesechebuul.

klsib  n.sweat; perspiration.klsib a ralm el tuobed er a chad el kesib; mengeald a bedengel, klsbengel.Cf.kesib,klsiberreng.

klsbengam  n.poss.1pe.

klsbenged  n.poss.1pi.

klsbengek  n.poss.1s.

klsbengel  n.poss.3s.klsbengel a klsib er ngii, kesib.

klsbengel a rengul  expression.anger.

klsbengem  n.poss.2s.

klsbengir  n.poss.3p.

klsbengiu  n.poss.2p.

klsiberreng  n.anger. [syn:klsibelreng.klsibelreng a ngasechereng; kesib a rengul; di kiei el di kerradel er a klsibelreng.]

klsibai  n.slavery.klsibai a chad el ousibai; ngar er ngii a mesiou er ngii; sibil.Cf.sibai.

klsibelreng  seeklsiberreng.klsibelreng a ngasechereng; kesib a rengul; di kiei el di kerradel er a klsibelreng.

klsiberreng  n.anger.

klsiil  seekles.

klsik  v.r.s.has a ridge or hollow passage carved in it.klsik a chelduib; mla mecheduib, itabori a klsik.

klsobel  n.burned place.klsobel a seleseb; mla meseseb; delul, sosebii a ked, sueseb a sers; sesebel.Cf.ullesobel.

klsobeliall  klsobeliall a mesobil; diak le bechiil.

klsobiall  n.unmarried state.

ngalek er a klsobiall  expression.bastard; child born out of wedlock.

klsokes₁  n.structure which connects canoe with outrigger; raised platform in center of raft (used for storage or sitting).klsokes a klekedall el oldak er a mlai me a desomel; kingall e blil a klalo er a mlai er a daob.

klsekesel  n.poss.3s.klsekesel a klsokes er ngii; mlai er a daob.

klsokes₂  v.r.s.fished out.klsokes a cheleched el mla mekesokes; nglai a ngikel er ngii; kesekesel.

klsoks  seeklsous.klsoks a mla meksoks; klsoks el diokang, kiseksii, kisoks, kseksel.

klsoldau  n.being a soldier.klsoldau a soldau; rebuik a semeriar el mo er a klsoldau.

klsomel  seeklisem.klsomel a klisem.

klsous  v.r.s.(metal, wood, etc.) filed.klsous a klsoks; mla meksous er a ksous.

klsuk  n.Palauan money: type of kldait of low value.klsuk a ta er a bedengel a udoud er a Belau.

klsulaul  n.sleepiness.

klsululel  n.poss.3s.

klsululel  n.poss.3s.seeklsulaul.

klsus  n.night.klsus a kekesus; ngeltel a sils el mo er a belsechel a cheliuaiu.

klsuul₁  v.r.s.lied about; misrepresented.

klsuul₂  n.r.s.falsehood; false story; misrepresentation.klsuul a diak el merang, blulak, mengesuul, kosuul, omulak.

 kltalbeab  n.rayfish.kltalbeab a ta er a bedengel a rrull.

kltam  n.poss.1pe.seeklilt.

kltarreng  n.mutual good feelings.kltarreng a ta rengrir, kausechelei.

klted  n.poss.1pi.seeklilt.

kltek  n.poss.1s.seeklilt.

klteket  n.r.s.delay; duration of stay.klteket a eoud; meoud; meketeket el mengiil; tia el klteket er kau.

kltekotel  v.s.hanging.kltekotel a cheltekill; bereked er ngii, chelidobel; kltekotel er a til, orreked, kltekotel er a demal.

kltel  n.poss.3s.seeklilt.kltel a klilt er ngii.

kltem  n.poss.2s.seeklilt.

kltemengam  n.poss.1pe.seekltom.

kltemenged  n.poss.1pi.seekltom.

kltemengek  n.poss.1s.seekltom.

kltemengel  n.poss.3s.its bluntness; dullness.kltemengel a kltom er ngii; diak el kedorem; ketom.

kltemengem  n.poss.2s.seekltom.

kltemengir  n.poss.3p.seekltom.

kltemengiu  n.poss.2p.seekltom.

kltiit  kltiit a mla meketiit; ileakl a ungil me a mekngit; kititii, kitiit, kititel.

kltir₁  n.poss.3p.seeklilt.

kltir₂  v.pf.3s.seemengit.

kltiu₁  n.poss.2p.seeklilt.

kltiu₂  num.9 [nine] (animal; nonliving thing).kltiu a ochur el etiu ; kltiu el kluk, kltiu el meradel, kltiu el iedel.

kltiu el kluk  expression.nine dollars.

kltiu el kluk  expression.nine dollars.

kltmokl  v.r.s.straightened up; arranged; cleaned; prepared; ready.

kltoktang  n.being a doctor.kltoktang a toktang; chad el omekungil e omkar a secher.

kltom  n.bluntness; dullness.kltom a ketom; kltemengel.

ketom  v.s.(knife, etc) blunt or dull.ketom a kltom; diak el kedorem; kotemengii a oles, kotom a kamang, ketemengel.

ketom a ngerel  expression.have difficulty talking to someone; have no authority or right to talk to someone.

kltemengam  n.poss.1pe.

kltemenged  n.poss.1pi.

kltemengek  n.poss.1s.

kltemengel  n.poss.3s.its bluntness; dullness.kltemengel a kltom er ngii; diak el kedorem; ketom.

kltemengem  n.poss.2s.

kltemengir  n.poss.3p.

kltemengiu  n.poss.2p.

kltomelbut  kltomelbut a ngar a sar el mo tutau; ngar a kemeldiil el mo tutau kemanget el delengchokl; kelel a kltomebut. Delengchokl el kemanget el mengelim ra kemeldiil.

kltukel  kltukel a bleketakl; diak el berrotel, kltukel el ngii a tilemellii.

kltukl  v.r.s.obvious, apparent, clear.

klub  v.r.s.(coconuts) paired or coupled.klub a klbael; mla mekub, mengub a lius, teblo el kakub, remeloik a klbael; kuub a lius.

klubed  n.boat landing.klubed a kederang; taoch, siseball e tebedall er a mlai; Charekemais a klubed er a Oreor.

klbedel  n.poss.3s.klbedel a klubed er ngii, Charekemais a klbedel a Oreor.

klubelam  n.poss.1pe.seekluobel.

klubeled  n.poss.1pi.seekluobel.

klubelek  n.poss.1s.seekluobel.

 Ak mla ngmai a er kau.I've learned my lesson from you./I've profited from your experience.

klubelel  n.poss.3s.seekluobel.klubelel a subelel; osubedereng, mla ngmai a klubelel er a usbechel a mekngit el kar me ng chelsimer er a kelebus.

klubelem  n.poss.2s.seekluobel.

klubelir  n.poss.3p.seekluobel.

klubeliu  n.poss.2p.seekluobel.

kludel  n.type of temekai.kludel a ta er a bedengel a temekai.

kludem  v.r.s.placed close together (in space or time).kludem a kaiuekeed; mekudem, kudemii; kuudem, mekudem el dellomel.

 kluk₁  n.Palauan money in form of red or white beads with lines or hooks as designs; dollar.kluk a ta er a bedengel a udoud er a Belau.

dart el kluk  expression.one hundred dollars.

klkul  n.poss.3s.klkul a kluk er ngii; udoud er a Belau.

kluk₂  v.r.s.pinched.kluk a mla mekuk; menguk a bedengel, kukur a otengel; mla kmuk a chimal.

kluk₃  seeseluk.kluk a kukau el ngar er a chelsel a oruikl; seluk er a sualo; mla mesuk, kluk el kukau, sukur, smuk, skul a kukau.

klukl  n.cough; coughing.klukl a secher; rakd el oklukl, kleklel a smecher.Cf.oklukl.

kleklel  n.poss.3s.kleklel a klukl er ngii; oklukl.

 Ng tuobed a kleklek.I have to cough

klukuk₁  n.tomorrow; the next or following day;.klukuk a sils el uriul er a chelechang; klukuk a Sebadong.

a lebocha lekukuk  expression.when the next day arrives.

er a kebesenge er a klukuk  expression.tomorrow evening.

er a klukuk er a kebesengei  expression.tomorrow evening.

er a klukuk er a tutau  expression.tomorrow morning.

klukuk  v.s.be tomorrow; be the next or following day.

klukuk₂  v.s.be tomorrow; be the next or following day.

klulaul  n.sleepiness.klulaul a mesulaul; olengellokl, mesululang, a leko di bo lemechiuaiu; klululel.

klululam  n.poss.1pe.

klululed  n.poss.1pi.

klululek  n.poss.1s.

klululel  n.poss.3s.klululel a klulaul er ngii; mesulaul.

klululem  n.poss.2s.

klululir  n.poss.3p.

klululiu  n.poss.2p.

kmal klululel  expression.extremely tired; exhausted.

kluld  v.r.s.pinched (with fingernails).kluld a mla mekuld er a kuk; kmuld; ulsiu a kekul er a bedengel a chad.

klull  v.r.s.respected; honored.klull a mla mekull; meteet a klull, kullii, kmull a ilteet; mengull.

klululam  n.poss.1pe.seeklulaul.

klululed  n.poss.1pi.seeklulaul.

klululek  n.poss.1s.seeklulaul.

klululel  n.poss.3s.seeklulaul.klululel a klulaul er ngii; mesulaul.

klululem  n.poss.2s.seeklulaul.

klululir  n.poss.3p.seeklulaul.

klululiu  n.poss.2p.seeklulaul.

klum₁  v.r.s.baked in the ground.klum a kall el ulekmark er a chelsel a chutem; mengum, klum el babii.

klum₂  n.r.s.hole in ground for baking.

klumech₁  v.r.s.(blanket; etc.) spread out; (body) massaged; restored.klumech a mesumech a tekoi el mo er a cheroid; a ika klmechel el eko er kau.

klumech₂  n.r.s.message.

klmechel  n.poss.3s.klmechel a klumech er ngii, tekingel el lulsumech; mesumech a tekoi.

klumengelungel  n.(institutionalized) concubinage.

klungam  n.poss.1pe.seekllou.

klungang  v.s.inch.is getting big/growing.klungang a mla mo klou.

klunged  n.poss.1pi.seekllou.

klungek  n.poss.1s.seekllou.

klungel  n.poss.3s.seekllou.

 Ng tela a a kerrekar?How thick is the tree?

Tial kabelment era Belau a kuk meral ulis a.Belau's government is over budgeted.

klungem  n.poss.2s.seekllou.

 A a di omeka a klebesei.You're getting bigger every day.

klungiaol  n.benefit; goodness; beauty; quality.klungiaol a lusech; melusech; ungil el tekoi el duubech a klungiaol, klungiolel.Cf.ungial,Ungilreng.

klungiolam  n.poss.1pe.

klungioled  n.poss.1pi.

klungiolek  n.poss.1s.

klungiolel  n.poss.3s.klungiolel a klungiaol er ngii; ungil el kirel.

klungiolem  n.poss.2s.

klungiolir  n.poss.3p.

klungioliu  n.poss.2p.

meruul a klungiaol  expression.do something good or helpful.

uchul a klungiaol  expression.(future) benefit or happiness.

 A omesuub el tekoi er a Merikel a klungiolek.Studying English is to my benefit.

 Ng ungilbesum el ngar er tilechang?Are you comfortable over there?

klungiaolerreng  n.goodness; good feeling.

klungiolam  n.poss.1pe.seeklungiaol.

klungioled  n.poss.1pi.seeklungiaol.

klungiolek  n.poss.1s.seeklungiaol.

 A omesuub el tekoi er a Merikel a.Studying English is to my benefit.

klungiolel  n.poss.3s.seeklungiaol.klungiolel a klungiaol er ngii; ungil el kirel.

 A cherengel a sils el me mong e ng cherengel a a rengul a Fern.As the days went by, Fern became a happier and happier.

 Ng kmal di mle ta a el mlai.They were all canoes of equivalten quality.

klungiolem  n.poss.2s.seeklungiaol.

klungiolir  n.poss.3p.seeklungiaol.

klungioliu  n.poss.2p.seeklungiaol.

klungir  n.poss.3p.seekllou.

klungiu  n.poss.2p.seekllou.

kluobel  n.r.s.lesson; something learned.Cf.suobel.

klubelam  n.poss.1pe.

klubeled  n.poss.1pi.

klubelek  n.poss.1s.

klubelel  n.poss.3s.klubelel a subelel; osubedereng, mla ngmai a klubelel er a usbechel a mekngit el kar me ng chelsimer er a kelebus.

klubelem  n.poss.2s.

klubelir  n.poss.3p.

klubeliu  n.poss.2p.

 Ak mla ngmai a klubelek er kau.I've learned my lesson from you./I've profited from your experience.

kluoku₁  v.r.s.t.carrying; cradling.kluoku a menguoku; olab er a chimal; kiukuii a ngalek, kiukuel.

kluoku₂  n.r.s.chest; bossom.

kluokuel  n.poss.3s.

kluokuel  n.poss.3s.seekluoku.

kluotel  kluotel a kliut; nglaml e rriik.

klurs  v.r.s.pulled; towed; dragged.klurs a ultamet; mla mekurs; motamet, kursii a ekil, kmurs a chiul.

klurt  klurt a mekurt a rengul; nglai a rengul er ngii; telemall a rengul me ng seluld er ngii; kurtii a rengul er a soal a mo cheroid er a soal ngii me a rengul, telord, chelsngoi; kertel a reng.

klurt a rengul  expression.(feelings) hurt.

klusall  klusall a delongelel; delongelir; omelengmes a tekoi a de ngar a klusall er a buai.

kmad  v.pf.3p.inan.seemengad.kmad a mengad; melai a mekoll er a buld el mengoit; mla kmad a cheremrum, kedil.

 kmai  n.type of crab.kmai a cheled el kebliil er a chemang.

 Te menga a kmai.They're from Imeliik (where kmai are abundant).

kmaiu  v.pf.3p.inan.seemengaiu.kmaiu a mengaiu; ousbech a kaiu el melai a rodech; koiuii a bobai; kmaiu a buuch, kiuel a kebut.

kmal  mod.very; often.kmal a olsiich a tekoi; merang; kmal di ungil, kmal soak, kmal uaisei.

kmal medal  expression.extremely tired; exhausted.

lsal  mod.(not) very.lsal a kmal, e ng di diak el sal meses; mengitakl e diak el sal ungil a chiklel.

sal  mod.not much; not really. Only found in negative expressions following ng diak.

 A Droteo a kmal diak losuub.Droteo hardly ever studies.

 Ng diak lsal ungil.It's not so good.

 Ng kmal mle mekngit a eanged.The weather was very poor.

 Ng kmal ungil a rrellem.What you've made is very good.

 Ngke el rubak a kmal chad er a chei.That old man goes fishing often./That old man is quite a fisherman.

 A David a milsubed a rengrir a rechedal el kmo ng diak lekirir el oldechelakl er a Saul.David convinced his men that they should not attack Saul.

 A dellebeakl lebo er a ngsechel a rengrir, e le ng kdekudel.May a curse be on their hearts' climbing, because

 A Droteo a soal el olekeed er ngii er a redil.Droteo really likes to be around girls.

 A Elilai a millasem el melisiich er a rengul.Elilai was really trying to be courageous.
    »additional examples

kmal klululel  expression.extremely tired; exhausted.

kmal medal  expression.extremely tired; exhausted.

kmang  v.pf.3p.inan.seemengang.kmang a mla mekang; klang me ng diak, kolii a odoim, kelel.

 Ak mo aike el tuu me se el ringngo.I am going to eat up those bananas and that apple.

 Ng mo a bobai.He is going to eat up some/the papayas.

kmard₁  v.pf.3p.inan.seemengard.kmard a mengard; mengiok, klechosech, mla kmard a kall; beab a mla kmard a kall; kordii, kerdel a bobai.

kmard₂  v.s.lighted; kindled; on fire.kmard a mekerkard; ultaut el ngau a kmard, ngar er ngii a ngau, kerdel a ngau.Cf.mekerkard.

kmard a medal  expression.eyes are bloodshot; face shows angry expression.

kmard a medal  expression.eyes are bloodshot; face shows angry expression.

kmaud  v.pf.3p.inan.seemengaud.kmaud a melenget; mengaud a ralm, koudii a bong, kudel.

kmeald  seekoeald.kmeald a mengeald; meruul el mo mekeald; koeald a ralm, kmeald a kall, keldii, keldel a ralm,.

kmed  v.pf.3p.inan.seemenged.kmed a menged; locha er a bebul; kmedii a babier er a tebel, kmed a kall er a ulaol.

kmedang  v.s.inch.is getting near or close.kmedang a mla mo kmeed; di kea le cheroid.

 Msisichau e a tutau a.Keep a stiff upper lip - things will improve (lit. morning is approaching).

kmedii  v.pf.3s.seemenged.kmedii a menged er ngii; nguu el loia er a bebul.

 Bom kodir sel kob ra bebul a tebel; a John a mlo a kob ra bebul a tebl; a John a kiledir a kob ra bebul a tebel.Put the cup on the table; John was putting the cup on the table (just now, recently); John put the cup on the table (yesterday, a week ago, etc.).

kmedir  seekmedii.

kmedung  v.s.pred.is about to get near or close.kmedung a kmedang.

kmeed  v.s.near; close; approaching; basic.kmeed a diak el cheroid; blik a kmeed er a skuul; kedel.Cf.kedel,kekeed. [syn:keed.keed a kmeed; be msesei el mei kmeed, okedii, okeed; diak le cheroid, kedel, olekeed er ngii.]

kakeed  v.recip.near each other. [syn:kaiuekeed.kaiuekeed a didu el kmeed; diak le cheroid; blimam a kaiuekeed, kedel a blai er a rael.]

kileed  v.s.almost; nearly (past tense).kileed a mle kmeed; a kileed el ruebet, kedel.

kmedang  v.s.inch.is getting near or close.kmedang a mla mo kmeed; di kea le cheroid.

kmedung  v.s.pred.is about to get near or close.kmedung a kmedang.

 A lsoal a rengum el me er a renguk, e ng di ua chad el soal el merael el mo er a chiloil el ngar er a chelmoll.When your heart wants to come close to my heart, it's like a person who wants to travel to the rocks in the reef.

 Ng mla mo er ngii a el ta el sandei er a lekie er tiang.It's been almost a week since he's been staying here.

Mtetkii a chad el kot el er kauPoint to the person nearest to you.

Ng techang a kot el er a chesimer?Who is the one closest to the door?
    »additional examples

kmekas  v.pf.3p.inan.seemengkas.kmekas a mengkas, kmekas a bedengel.

kmekumer  n.type of tree.kmekumer a ta er a bedengel a kerrekar.

kmeldii  seekoeldii.kmeldii a mengeald er ngii.

kmeltii  v.pf.3s.seemengeolt.

kmer  v.pf.3p.inan.seeoker.kmer a oker, oker a betok el tekoi; mla kmer a tekoi, keril.

kmerd  v.i.get off or out; disembark.kmerd a metengel; kmerd er a skoki, kmerd er a bilas, kerdel er a skoki.

 Bo mkerd er tiang.Get out here.

kmes₁  v.s.(clothes, etc.) tight; (rope, etc.) taut; (relationship) close.kmes a diak el mimokl; diak le medidai; kmes a bilel, okes, kmes el oeacher; kesengel.

kmes₂  v.pf.3p.inan.seemenges.kmes a menges, kmes a lius, kesil a ius. kmes a menges; meruul a kelel a klechedaol; kosir a kelel a cheldebechellek.

kmes a chei  slack tide; neap tide.

kmes a cheraches  when the tide goes down very slowly.

kmes a usekerel el chad  expression.person who is hard to coax or flatter; person who is firm or straight-laced.

kmiai  v.pf.3p.inan.seemengiai.kmiai a mla mekiai; telkib el ngar er bab, kliai er a ulaol; kellael.

kmider  v.pf.3p.inan.seemengider.kmider a melai el mo er a bab; mengider a kall; kiderii a odoim. kderel.

kmidet  v.pf.3p.inan.seemengidet.kmidet a mengidet; melebes, kmidet a llel a tuu, melobech, kdetel a llel a tuu.

kmiis₁  v.pf.3p.inan.seemengiis. kmiis a mengiis; kmiis a chutem el oba osib.

kmiis₂  v.pf.3p.inan.seemengiis.kmiis a chesimer el oba a kiis.

kmit  v.pf.3p.inan.seemengit.kmit a mengit; omet; mesumech a mla kmit a meringel er a ulkek.

kmiut  v.pf.3p.inan.seemengiut.kmiut a mengiut; melaml e meriik; mengedmokl; kmiut a mekesokes; kutel, kiuetel.

kmo₁  v.t.According to Josephs: "love; like." However, Palauan speakers say that is not correct and that it means "focused on" or "the center of attention.".kmo a dmung; ke kmo ngerang? ke kmo kede mong? kmo a omko; kilo, kmo ke mlo er a skuul e ke merekong; kilo ke mlong.

kmokau  v.pf.2s.

kmongak  v.pf.1s.According to Josephs: "love me." However, Palauan speakers say that it means "All about me." "Talking about me." etc.

kmongid  v.pf.1p.incl.

kmotir  v.pf.3p.human.

kmo₂  v.i.be like that; be as follows; used only in el kmo.

kmoi  v.pf.3p.inan.seemengoi.kmoi a mengoi; olengasech er a klechutem, kmoi a mlai er a diangel, kmongii, kongel a mlai.

kmoir  v.pf.3s.seemengoir.

kmokau  v.pf.2s.see

kmoll  v.r.s.(something that) almost collided; close call; near miss; (foot) slipped (off something).

 Ng milemiakl er a didelboi e a ochil e ruebet.He was climbing on the ladder when his foot slipped and he fell.

kmongak  v.pf.1s.According to Josephs: "love me." However, Palauan speakers say that it means "All about me." "Talking about me." etc.

kmongid  v.pf.1p.incl.see

kmongii  v.pf.3s.seemengoi.kmongii a mengoi er ngii.

kmort  v.pf.3p.inan.seemengort.kmort a mengort; melai er a bebul, melai a leblebul; mengort a cheremrum; kortii, kertel a rael.

kmotir  v.pf.3p.human.see

kmudel  v.a.s.(hair) is to be cut; (shrubs, etc.) are to be trimmed; (string, etc.) is to be cut.kmudel a kirel el mekimd; chiuk a kmudel; buuch a mla tuobed a bngal me ng kmudel; kirel el mekimd, kemdel.

kmuk  v.pf.3p.inan.seemenguk.kmuk a menguk; kmuk a otengel, kekul a otangel.

kmuld  v.pf.3p.inan.seemenguld.kmuld a menguld; kmuld a chim; osiu a kuk er ngii, menguld er a rengalek.

kmull  v.pf.3p.inan.seemengull.kmull a mengull; a kedung a orrenges e ungil el kmull a llach; kmull a kuoll el sils.

kmurs  v.pf.3p.inan.seemengurs.kmurs a mengurs; otamet; kmurs a chui.

kmurt  v.pf.3p.inan.seemengurt.kmurt a mengurt a reng.

kngtid  n.poss.1pi.seeklengit.

kngtik  n.poss.1s.seeklengit.

kngtil  n.poss.3s.seeklengit.kngtil a mekngit er ngii; chisingel a di mes a kngtil a tekoi, e mereched el mes a kngtil a chad.

kngtil a rengul  expression.(someone's) being mean or feeling sad or frustrated.

kngtim  n.poss.2s.seeklengit.

kngtmam  n.poss.1pe.seeklengit.

kngtmiu  n.poss.2p.seeklengit.

 Kemiu a dirk rrengodel er a.You are still lost in your sins.

kngtrir  n.poss.3p.seeklengit.

ko₁  mod.just.ko a chelutel; ua ingii, chad er a Merikel e mengedecheduch el ko er a chad er a Belau.

ko er a  mod.kind of; like.

kora  cont.ko er a.

 Ak ko er a sesmecher.I'm kind of sick.

 Ng ko er a chelitakl er a Siabal.It's sort of or like a Japanese song.

ko₂  seekom.ko a kemiu; ko mekerang? ko mo er ker e sechelei? ko mla mei!

ko₃  mod.just.

 A Toki a ko el rongesa a chais.Toki has just heard the news.

 Ak ko el mesubang.I've just gotten (a chance) to study.

ko el tang  expression.the very first time; the first time after a long while.

ko er a  mod.kind of; like.

koad  n.technique of fighting.koad a klakoad, okoad, kerrekeriil er a koad el chad.Cf.okoad.

chad er a koad  expression.person knowledgeable about fighting techniques; person good at shirking responsibility.

kodil  n.poss.3s.kodil a koad er ngii.

kob  n.cup; glass; any drinking container; Panax tree.

kebengam  n.poss.1pe.

kebenged  n.poss.1pi.

kebengek  n.poss.1s.

kebengel  n.poss.3s.kebengel a kob er ngii; chelebngelel; blil a imelel.

kebengem  n.poss.2s.

kebengir  n.poss.3p.

kebengiu  n.poss.2p.

 Bom kodir sel ra bebul a tebel; a John a mlo kmedii a ra bebul a tebl; a John a kiledir a ra bebul a tebel.Put the cup on the table; John was putting the cup on the table (just now, recently); John put the cup on the table (yesterday, a week ago, etc.).

Mngai a kleua el el pancake mix el locha er a kanadarai.Pour 4 cups of pancake mix in a basin.
    »additional examples

kobekakl  v.pf.3p.inan.seemengebekakl.kobekakl a mengebekakl; remuul el mo kebekakl, mo diak lobereod.

kobekeklii  v.pf.3s.seemengebekakl.

kobeklii  kobeklii a mengebekakl er ngii; rullii el mo kebekakl.

kobelengur  v.pf.3s.seemengebelung.

kobengodel₁  kobengodel a kongesachel el chutem.

kobengodel₂  n.very strong current;.kobengodel a blengodel a berius; kobengodel a daob, mesisiich a berius.

kobengodel  v.s.(ocean) having very strong current.

kobengodel₃  v.s.(ocean) having very strong current.

kobengodel el ngesachel  expression.extremely steep ascent (requiring vertical climbing).

 kobesos₁  n.sea horse.kobesos a ta er a bedengel a ngikel.

kobesos  v.s.(head) long, narrow or pointed;.

kobesos₂  v.s.(head) long, narrow or pointed;.

kobito  n.(Jap.)little person.

kobkab  v.pf.3p.inan.seemengebkab.kobkab a mengebkab; kobkab a medal a ngikel; otuu a cheldingel er ngii; kobkab a chimal a merechorech el olab a kebkab el deel; kebkebil.

kobkall  v.pf.3p.inan.seemengebkall.kobkall a mengebkall a tekoi; mengull, oldanges, kobkall a omerreder, kebkellel.

kobkebir  v.pf.3s.seemengebkab.kobkebir a mengebkab er ngii.

kobkellii  v.pf.3s.seemengebkall.kobkellii a mengebkall er ngii.

kobsii  v.pf.3s.seemengabs.kobsii a mengabs er ngii.

kodall  n.death.kodall a mo diak a klengar er ngii; mo diak a telil; mad, kodellel.

diak a kodellel  v.s.eternal; everlasting.

kodellam  n.poss.1pe.

kodelled  n.poss.1pi.

kodellek  n.poss.1s.

kodellel  n.poss.3s.kodellel a kodall er ngii; mad.

kodellem  n.poss.2s.

kodellir  n.poss.3p.

kodelliu  n.poss.2p.

 Ke di ngar er a renguk el mo er a.I'll remember this (bad deed of yours, etc.) until I die.

 Ak chemaot er a.I'm preoccupied with several deaths (in the family).

Ar mesesuau a di mesesuau el mo era.Idiots will always stay idiots until death.

kodeb  v.pf.3p.inan.seemengedeb.kodeb a mengedeb; remuul el mo mekekedeb, kodeb a bail.

kodebengii  v.pf.3s.seemengedeb.kodebengii a mengedeb er ngii; mo kekedeb.

kodebisech  kodebisech a ta er a bedengel a kerrekar.

kodekedii  v.pf.3s.seemengedoked.kodekedii a mengedoked er ngii; omoket, kedekedel a delibuk; melubet er a rengedel.

kodellam  n.poss.1pe.seekodall.

kodelled  n.poss.1pi.seekodall.

kodellek  n.poss.1s.seekodall.

kodellel  n.poss.3s.seekodall.kodellel a kodall er ngii; mad.

kodellem  n.poss.2s.seekodall.

 tirke el rokui el ulsiik aall those who wanted to kill you

kodellii  v.pf.3s.seemengedall.kodellii a mengedall er ngii; omesiur, orrael er ngii, kedellel.

kodellir  n.poss.3p.seekodall.

kodelliu  n.poss.2p.seekodall.

kodelsii  v.pf.3s.seemengedols.kodelsii a mengedols er ngii; rullii el mo klou; mo kedols, kodelsii a telil.

kodengak  v.pf.1s.seekodengii.

kodengerterir  v.pf.3p.seekodengii.

 kodenges  n.oriental mangrove.kodenges a ta er a bedengel a kerrekar er a keburs.

kodengii  v.pf.3s.sit sideways (next to someone) (i.e. not facing each other nor back to back).

kildengii  v.pf.3s.past.

kodengak  v.pf.1s.

kodengerterir  v.pf.3p.

kodil  n.poss.3s.seekoad.kodil a koad er ngii.

kodir  v.pf.3s.seemengad.kodir a mengad er ngii; cheremrum.

 Bom sel kob ra bebul a tebel; a John a mlo kmedii a kob ra bebul a tebl; a John a kiledir a kob ra bebul a tebel.Put the cup on the table; John was putting the cup on the table (just now, recently); John put the cup on the table (yesterday, a week ago, etc.).

kodoked  v.pf.3p.inan.seemengedoked.kodoked a mengedoked; kodoked a ochulel a idungel; kedekedel.

kodols  v.pf.3p.inan.seemengedols.kodols a mengedols; menglou, kodols a buuch; mechei el mo mekedols.

kodur  v.pf.3s.seeoked.

kodur a mekemad  expression.declare war.

koeald  v.pf.3p.inan.seemengeald.

koeldii  v.pf.3s.seemengeald.koeldii a kmeldii; mengeald er ngii; keldel.

koeolt  v.pf.3p.inan.seemengeolt.

koesengall  v.a.s.(plants) are to be fertilized.koesengall a kirel el mekoeas; locha ramek; koesengii, mengoeas er ngii.

koesengel  koesengel a koeas er ngii; remekel.

koesengii  koesengii a mengoeas er ngii.

kohei  v.i.(Eng.: go ahead)go ahead or forward; advance.

kohi  (Jap.)coffee.kohi a ilumel.

 Ng bai soak a er a tii.I like coffee more than tea.

Ng soam el melim a.You want some coffee.

kohosia₁  n.(Jap.)candidate.

kohosia₂  (Jap.)candidate.

koi₁  v.s.(Jap.)thick or strong (liquid); dark in color.

koi₂  n.log used as support for boat; log used to help in moving or pushing boat.koi a ulach, kerrekar el kongel a mlai me a bos.

kongel  n.poss.3s.

koias₁  n.fertilizer; compost.Cf.mengoias.

koisengel  n.poss.3s.

koias₂  v.pf.3p.inan.seemengoias.

koibito  (Jap.)sweetheart.

koididai  v.pf.3p.inan.seemengedidai.koididai a mengedidai; meleketek el mo er bab; mengudel el mo betok; mo kedidai, mla koididai a chelechol, koididiur, kedidiul.

koididiur  v.pf.3s.seemengedidai.koididiur a mengedidai er ngii.

koiei  v.inch.has (miraculously) survived.koiei a kiei; diak el lorael, kiung.

koiesengii  v.pf.3s.seemengoias.

koiir  v.pf.3s.seemengiai.koiir a mengiai; olab er bab, kliai er a bab, koiir a telechull.

koikai  v.pf.3p.inan.seemengikai.koikai a mengikai, kikiul a betok el toachel.

koikiur  v.pf.3s.seemengikai.koikiur a mengikai er ngii; mla koikiur a Ngermechiuch.

koimtengii  seekimtengii.koimtengii a medecheklii; mengimut er ngii; mla koimtengii a sechelil, kimtengel.

koimut  seekimut.koimut a mengimut; mla koimut a betok el babii; medechakl, mekoad.

koingar  v.pf.3p.inan.seekiei.koingar a mengingar; dengchokl er a bebul; mla koingar a dellomel.

koingerir  v.pf.3s.seekiei.koingerir a mengingar; dengchokl er ngii.

koisengel  n.poss.3s.seekoias.

koiuii  v.pf.3s.seemengaiu.koiuii a mengaiu er ngii, mla koiuii a buuch; kiuel a buuch.

koiul  koiul a keai er ngii; mengchengchel.

 kok  n.flying fish.kok a ta er a bedengel a ngikel el suebek.

kokad  v.pf.3p.inan.seemengkad.kokad a mengkad a blals, mla kokad a belsel er a bank .

kokar  v.pf.3p.inan.seemengkar.kokar a mengkar; omecheliu, kokal a blai, kokerengii a beluu; kekerengel.

kokedeii  kokedeii a mengkad er ngii; kokedeii a belsel.

kokedeir  kokedir a kokedeii.

kokedii  v.pf.3s.seemengkad.

kokedir  seekokedii.

 kokelbetaot  n.flying gumard.kokelbetaot a ta er a bedengel a ngikel.

kokerei  seekikerei.kokerei a mengkekerei; remuul el mo mekekerei.

kokerengii  v.pf.3s.seemengkar.kokerengii a mengkar er ngii; kokerengii a ngalek; bilis a sebechel el kokerengii a blai; kekerengel.

kokeringii  seekikeringii.kokeringii a mengkekerei er ngii; rullii el mo kekeriei.

kokesur  v.pf.3s.seemengkas.kokesur a mengkas er ngii.

kokil  kokil a mekekokil; diak el orreched; kokil el merael.

kokir  v.pf.3s.slow (oneself) down.

mekekokir  v.pf.3s.redup.be slow or silent; do slowly or silently. [syn:mekekokil.mekekokil a diak lorreched; diak loumesisiich; mekekokil el merael.]

Mo kokau!  expression.Calm down!

 Mokokau!Take it easy!

 Ng mekekokir a ngerel.He speaks softly (in a low voice).

 Ngara me ke di mekekokau el merael?Why are you walking so slowly?

 Bo mokokau el melekoi.Please, speak slowly.

kokom  seekekom.kokom a kekom; kekemngel a chemang; kokemngel a rekung.

kokong  n.stuttering; stammering.kokong a oltebetab a cheldechedechal, oukokong a lolekoi.

kokoro  n.(Jap.)heart; feeling.

kokubang  (Jap.)blackboard.

kolekel  v.t.run (in a manner typically more playful than remurt).kolekel a remurt; rekebil a mla kolekel er a klaidesachel.

mekelekelii  v.pf.3s.go (walking) around as far as (particular place).mekelekelii a roureur; berriid er ker me ker; rechad er a Philipine a di mekelekelii a Belau.

mengkekelekel  v.redup.continuously running or running to and fro.

 Ke mla mo mekelekelii kelta e mei?Whereabouts have you been?

kolekelii  kolekelii a diak el meterob; melemolem el meruul er a soal.

kolekeltii  v.pf.3s.seemengelekolt.kolekeltii a mengelekolt er ngii; rullii el mo mekelkolt.

kolekolt  v.pf.3p.inan.seemengelekolt.kolekolt a mengelekolt; remuul el mo mekelekolt.

koliang  v.pf.inch.beginning to eat up.

kolii  v.pf.3s.seemengang.kolii a mengang er ngii; mla kolii a kall el rokir.

 Ak mo se el ringngo me aike el tuu.I am going to eat up that apple and those bananas.

 Ng mo a bobai.He is going to eat up a particular papaya/some papaya/the papaya.

kollil  n.acanthus; thistle.kollil a ta er a bedengel a kerrekar.

kolmelmii  v.pf.3s.seemengelmolm.kolmelmii a mengelmolem er ngii; rullii el mo mekelmolm; menglikl.

kolmolm  v.pf.3p.inan.seemengelmolm.kolmolm a mengelmolem; remuul el mo mekelmolm; kelmelmel.

kolt  (Eng.)gold.kolt a mengeldoech el bad, kolt el klok.

bedengel a kolt  expression.gold color.

kolulau  v.pf.3p.inan.seemengelulau.kolulau a mengelulau.

kolulur  v.pf.3s.seemengelulau.kolulur a mla mengelulau er ngii.

kom  pro.you (nonemphatic, plural). [syn:ko.ko a kemiu; ko mekerang? ko mo er ker e sechelei? ko mla mei!]

  kmal mesaul el orrenges er tia el subed.Thank you very much for your attention.

  mla mo meteet?Are you already rich?

  ngmai el mo er a blil a Oreng.You take them to Oreng's home.

 A chobetik a ungil, e lotkid.If you find something good, then remember us.
    »additional examples

komakai  v.s.(Jap.)detailed; thorough; accurate; stingy.

komanget  v.pf.3p.inan.seemengemanget.komanget a mengemanget; remuul el mo mekemanget.

komatter  (Jap.)inconvenienced or in trouble or hard-pressed financially.

kombalii  (Eng.)company; helpers in preparing food; food so prepared.

kombalii er a Siabal  expression.Japanese company.

 Ng ngar er ngii a kombalii er ngak.I've got people who can help me in preparing food.

Ng dimlerrek e mo er a.It went to the company in that (unchanged) condition.

kombalii er a Siabal  expression.Japanese company.

kombas  (Eng.)compass.

komedii  v.pf.3s.seemengemed.komedii a mengemed er ngii; melabek, komedii a mechut el bail.

komeldillii  v.pf.3s.seemengemeldiil.

komeng  (Jap.)sorry; excuse me.

ngdimlak kungedecheduch er kau er adengua er a elii.Sorry I missed your call yesterday.

komengetii  komengetii a rullii el mo kekemanget.

kometerkokl  kometerkokl a keterekokl; di dilubech el mereched; bkaischemrungel; keterkokl el kodall.

komi  n.(Jap.)trash, garbage.

blil a komi  expression.trash can.

komibako  n.trash can.

komisteba  n.trash dump.

komisuteba  n.place for discarding trash; dumpsite.

 A rengalek a mileche a betok el er a sers.The children left lots of trash in the garden.

Tirkal ngalk er a skuul a meral mekedung, te meruu a er a tkul a rael.The kids from school are so well behaved, they are picking up the trash on the sides of the road.

A urerel a chad er a a melai a e mengetmok er a skuul.The job of a janitor or is to collect trash and keep the school clean.
    »additional examples

komibako  n.(Jap.)trash can.

 A Toki a lilia a er a eungel a tebel.Toki put the wastebasket under the table.

komisteba  n.(Jap.)trash dump.

komisuteba  n.place for discarding trash; dumpsite.

komngetii  v.pf.3s.seemengemanget.

komngi  v.pf.3s.seemengom.

komngii  komngii a mengom er ngii; melebes, meluk, komngii a buuch, kemngel.

komu  (Jap.)rubber.

komu er a oluches  expression.pencil eraser.

komu er a oluches  expression.pencil eraser.

 komud  n.rudder fish.komud a ta er a bedengel a ngikel.

komunion  n.(Spa.)Holy Communion.komunion a Holy Comunion.

komunoki  (Jap.)India rubber tree; banyan tree.

komuteib  (Jap.)elastic band for clothing.

kona  (Jap.)powdered soap; detergent.

konasob  n.(Jap.)laundry detergent; powdered soap.

kongall  v.a.s.(boat) is to be placed on supports.kongall a kirel el mekoi; mo er a koi; mlai a kongall.

kongei  v.t.permit; allow; agree or consent to; admit (that one did something wrong); accept; go along with or obey (someone's words, command, etc.).kongei a nglai a kengei; mla kongei.

A Droteo a kilenge er a Toki me ng mo mengedub.  expression.Droteo allowed Toki to go swimming.

kongel₁  seemengoi.kongel a omengoi er ngii el mlai.

kongel₂  n.poss.3s.seekoi.

kongesachel  v.s.rather steep.kongesachel a telkib el ngesachel; kobengodel.

Kongkong  (Jap.)Hong Kong.

kongro  (Jap.)kerosene stove.kongro a ingukl el ouidungel a kerisil.

kora  cont.ko er a.

 Mal mechetong tial mlik meng di merroakl.My car is really getting old and is making rattling noises.

 Ng mekoll a omerkollek.My throat feels sore.

 Ak meriik er a mekesokes, me a a melemed er a ulaol.I am sweeping the yard and Kora is mopping the floor.

Ak meral songerenger.I am so starving.
    »additional examples

 koranges  n.tree in Barringtonia family.koranges a ta er a bedengel a kerrekar.

kordakl  kordakl a mengerdakl; oldiu, melekoi, kordakl a ngklel a chedul a Belau, kerdeklel.

kordang  kordang a mla kmerd; korda er a skoki, mla metengel.

kordeklii  kordeklii a mengerdakl er ngii; oldiu el oleker; kerdeklel.

kordii  v.pf.3s.seemengard.kordii a mengard er ngii; mengiok, kerdel.

kordung  kordung a mochu imuul; kordu er a skoki.

koreel  v.pf.3p.inan.seemengereel.koreel a mengereel; mla koreel a betok el ngikel, kereel.

 Ng sebeched el a bek el bedengel a ngikel.We can catch many kinds of fish.

korekarem  korekarem a diak el medakd a omelekoi; chad el di meruul a ungil er a uldesuel.

koreker  v.pf.3p.inan.seemengereker.

korekerdii  v.pf.3s.seemengerekard.

korekerengii  v.pf.3s.seemengereker.

korekerii  v.pf.3s.seemengeroker.korekerii a mengeroker er ngii; nguu er a ollemelel, nguu el rokir.

korelii  v.pf.3s.seemengereel.korelii a mengereel er ngii; mla korelii a temekai.

koremelii  koremelii a mengereomel er ngii; koremelii a debel a Belau.

koreomel  v.pf.3p.inan.seemengereomel.koreomel a mengereomel a kall, klalo me a udoud; diak el terrekakl a usbechel a chutem; mengedmokl, merau a mla koreomel a udoud, keremelel.

koreuii  koreuii a oungeroel e mengerar er ngii.

kori  (Jap.)shaved ice (more than ice cubes, ice is used for blocks of ice).

koriil  v.pf.3p.inan.seemengeriil.koriil a mengeriil a blals; melai a medal a bldoel; kerilel.

korilii  v.pf.3s.seemengeriil.korilii a mengeriil er ngii; melai a medal a ududel.

korir  v.pf.3s.seeoker.korir a oker er ngii; korir a ngklel.

korira  (Jap.)gorilla.

korkesengii  korkesengii a oterekii a rengul; choklii,mengerekes er ngii; kerekesengel.

koroker  v.pf.3p.inan.seemengeroker.koroker a mengeroker; ngmai er a uchul, ngmai er a ollemelel; mla koroker a emull er a rael; kerekerel a odoim er a olekang.

korona  n.(Spa.)crown.

korrai  seekirrai.korrai a kirrai.

korredakl  v.pf.3p.inan.seemengerredakl.

korredeklii  v.pf.3s.seemengerredakl.

korrengii  v.pf.3s.seemengerar.korrengii a mengerar er ngii; mekrengii, chobechebelii, oterekii a rengul.

korriu₁  korriu a ta er a bedengel a kerrekar.

korriu₂  korriu a rakd el duub er a uchul a ding el me bedul eou; korriu a chiklel.

 korriu₃  n.Celebes sweetlips.

kort  (Eng.)court of law.

kortall  v.pf.3p.inan.seemengertall.kortall a mengertall; mengesemramr, katuu a mla kortall a chimak.

korteketii  korteketii a mengertoket er ngii; korteketii a dengua; kerteketel.

kortellii  v.pf.3s.seemengertall.kortellii a mengesemramr er ngii; mengertall er ngii; katuu a mla kortellii a ngalek.

kortii  v.pf.3s.seemengort.kortii a mengort er ngii; mla kortii a rael, kertel.

kortoket  kortoket a mengertoket; kortoket a dengua.

kosadel  v.pf.3p.inan.seemengesadel.kosadel a mengesadel; olngesonges, kosai, kom kosadel a kall e le udoud a kesai, kosedelii, kesedelel a kall.

kosai  v.pf.3p.inan.seemengesai.kosai a kosadel; meruul el mo kesai.

kosamd  v.pf.3p.inan.seemengesamd.kosamd a mengesamd; ngmai a kesemdel.

kosebakl₁  n.sound of snapping, clucking, popping or tapping.kosebakl a olekesebakl; ngar ngii a kesebeklel; ngar ngii a ngerel, kosebakl a belatong.Cf.olekesebakl.

kesebeklel  n.poss.3s.his/her/its sound of snapping, clucking, popping or tapping.kesebeklel a kosebakl er ngii; ngerel, kesebeklel a uach er a ulaol.

kosebakl  v.i.make clicking/snapping/clucking/popping/tapping sound.

mekekesebakl  v.i.keep making snapping, etc. noise.

kosebakl₂  v.i.make clicking/snapping/clucking/popping/tapping sound.

kosedelii  kosedelii a mengesadel er ngii; rullii el mo ngesonges; ongesengesii; kesedelel.

kosekedelang  kosekedelang a mla mo kosekodel; skuul a mesekedang, mla mo meseked.

kosekes₁  seekesengel.kosekes a telkib el kmes; kekmes, diak el medidai, oecherel a kosekes, kesengel.

kosekes₂  v.pf.3p.inan.seemengesekes.

kosekesengii  v.pf.3s.seemengesekes.kosekesengii a mengesekes er ngii; oba er a ouach; mla kosekesengii a ngelekel; meririau er ngii.

kosekesii  v.pf.3s.seemengesokes.kosekesii a mengesokes er ngii; mla kosekesii a delebechel el meas, kesekesel.

kosekodel  v.s.(room; etc.) too small/confined; (time) too short; (high tide) of short duration.kosekodel a meseked; betok a rengalek me a delemerab er a skuul a kosekedelang.

kesekedelang  v.s.inch.becoming too small, confined, etc.

kesekodel er a udoud  expression.(person) having little money or financial margin; (person) low in funds.

kosemdii  v.pf.3s.seemengesamd.kosemdii a mengesamd er ngii; nguu a kesemdel.

kosemramr  v.pf.3p.inan.seemengesemramr.kosemramr a mengesemramr; mengertall.

kosemremrii  v.pf.3s.seemengesemramr.kosemremrii a mengesemramr er ngii; kortellii.

kosi  (Jap.)buttocks; hips (may be pronounced koshi).

Kosiil  Kosiil a ngklel a chei er a Oreor.

Kemeral kora aikal char era!You are so like them seaweeds at Kosiil!

kosiil  n.name of area in sea where seaweeds get pulled in direction of incoming or outgoing tide.

Kemeral kora aikal char era!You are so like them seaweeds at Kosiil!

kosio₁  v.s.(Jap.: koshoo suru)out of order; broken.

kosio  v.i.get stuck; stop working; have a fit.

 A bilsengek a mle kosio.My boat went out of order.

kosio₂  v.i.(Jap.: koshoo suru)get stuck; stop working; have a fit.

kosir  v.pf.3s.seemenges.kosir a menges er ngii; mla kosir a lius, kesil.

kosokes₁  v.pf.3p.inan.seemengesokes.kosokes a mengesokes; kosekesii, mla kosokes a betok el ngikel, ngikel el kesokes.

kosokes₂  kosokes a omerek; mla kosokes a chedecholl er a ulaol; merek a chedecholl.

kostang  v.i.go backwards; go in reverse.

kosui  n.(Jap.: koosui)perfume.kosui a ungil a bul el chilt.

bekekosui  v.s.smell strongly of perfume.

kosulii  v.pf.3s.seemengesuul.

kosuul  v.pf.3p.inan.seemengesuul.kosuul a mengesuul; omulak.

kosuulii  kosuulii a mengesuul; mengesengsang, di mo kosuulii er a ngera e mei el betok a chisel.

kot₁  num.1 [first] (ordinal).kot a ketengel; uchelel, kot el urreor, kot el sils er a rak; kot el buil.Cf.ketengel.

kot  mod.most; do first; do before or ahead of (someone else).

kot el buil  expression.January.

kot el skuul  expression.first grade; first grader.

kot el ureor  n.Monday.

kotel  n.poss.3s.village of one's birth; village of one's mother; one's first home.kotel a uchul a delengcheklel a chedil; uchul a okedelokl; belual a delal a kotel; blil a delal a kotel.

 A Droteo a kot el bekerurt.Droteo runs the fastest.

 Ke kot el mo omengur.You go ahead and eat first.

 Ng techa a kot el kebelu el ngalek er a skuul?Who's the stupidest student?

kot₂  mod.most; do first; do before or ahead of (someone else).

kot el beluulechad  expression.(in Palauan legend, world of sea originated by Latmikaik).

kot el buil  expression.January.

kot el omengiit  expression.First Sacrament.

kot el skuul  expression.first grade; first grader.

kot el ureor  n.Monday.

kotai  (Jap.)answer (to math problem); (written) solution.

kotai er a ochur  expression.answer to the math problem.

kotai er a ochur  expression.answer to the math problem.

koteb  n.plant in Icacina family.koteb a besebes er a oreomel; koteb a kebliil er a kebeas el ultuil a kerrekar.

koteket  v.pf.3p.inan.seemengeteket.koteket a mengeteket; mekioud, mla koteket a babier, remuul el mo meoud.

koteketii  v.pf.3s.seemengeteket.koteketii a mengeteket er ngii; rulliii el mo meoud.

kotel₁  kotel a ouach; meringel a kotel a ochik.

kotel a oach  expression.heel.

kotel₂  n.poss.3s.village of one's birth; village of one's mother; one's first home.kotel a uchul a delengcheklel a chedil; uchul a okedelokl; belual a delal a kotel; blil a delal a kotel.

kotel a oach  expression.heel.

kotemengii  v.pf.3s.seemengetom.kotemengii a mengetom er ngii; rullii el mo ketom, ketemengel.

kotengellakl  kotengellakl a telkib el kotengoll; kongesachel, ngesachel.

kotengellel  kotengellel a kotengoll er ngii.

kotengoll  v.s.rather steep.kotengoll a telkib el tengoll; kotengellakl a diak le melemalt; kotengoll el rael.

kotiit  kotiit a mengetiit; kitiit.

 kotiko  n.moharra (Gerres oblongus). kotiko a ta er a bedengel a ngikel.

kotkat  v.pf.3p.inan.seemengetkat.kotkat a chorad; mengetkat; chut er a tonget a mla kotkat a bedengek.

kotketir  v.pf.3s.seemengetkat.kotketir a mengetkat er ngii; ketketil.

kotom  v.pf.3p.inan.seemengetom.kotom a mengetom; remuul el mo ketom, bedbeduul el sers a mla kotom a kamang me a oles.

kotouar  (Jap.)refuse (commonly used).

kotraol  n.small sailing canoe.kotraol a ta er a bedengel a mlai er a daob.

kotsiosensei  (Jap.)high school teacher.

koudii  koudii a mengaud er ngii; tongetengii, loia kaud, mla mekaud a ralm.

koziak  (Eng. name)bald-headed person. From the American television character Kojak.

kozukai  (Jap.)spending money; pocket money.

krasia  n.(Spa.: gracia)grace; girl's name.krasia a ongreos el krasia a blebaol er a Dios el mo er a chad.

ongreos a krasia  expression.sanctifying grace.

krasia er a Dios  expression.grace of God.

Kristo  n.(Spa.)Christ.Kristo a Hesus el ngelekel a Dios.

Kristus  (Ger.)Christ.

ksai  (Jap.)bad-smelling.

ksari  (Jap.)neck chain (for holding keys, medal, animals, etc.).

 ksau  n.flower cod; carpet cod.ksau a ta er a bedengel a temekai.

kse  (Jap.)habit (commonly used for good habits (as well as bad) like getting children to brush their teeth everyday).

ksekikl  v.a.s.(tapioca) is to be grated; (tapioca) requires grating before boiling.ksekikl a cherduch el diokang el di kirelel meksous; diak el chedelumel.

kseksall  v.a.s.(metal, wood, etc.) is to be filed.kseksall a ksekikl; kirel el meksous.

kseksel  n.poss.3s.seeksous.kseksel a ksous el ngii a ouksous er ngii.

ksid  n.tree in Strychnine family.ksid a ta er a bedengel a kerrekar.

ksmedall  v.a.s.(fish) is to be choked.

ksoks  ksoks a klekedall el usbechall er a omengsous; omengsoks; kseksel.

ksomel  v.a.s.is to be chopped with clam-shell ax.ksomel a kirel el mekisem; mecheduib, mengisem er ngii; ksemel.

ksous₁  n.file.ksous a ksoks; klekedall el mengsous; ksous er a diokang, ksous er a deel.

 ksous₂  n.rayfish; stingray.

kseksel  n.poss.3s.kseksel a ksous el ngii a ouksous er ngii.

ksous  n.file.ksous a ksoks; klekedall el mengsous; ksous er a diokang, ksous er a deel.

 ksull  n.small (hairy) sea crab.ksull a cheled; kebliil er a kidel me a chellabed me a kmai.

ksull a ulul  expression.(have) hairy chest.

ksull a ulul  expression.(have) hairy chest.

ktuib  n.type of shellfish. [syn:kduib.kduib a ta er a bedengel a cheled el kall.]

ku-  affix.I.

 kuabang  n.(Spa.)guava.kuabang a ta er a bedengel a kerrekar el kall a rdechel.

 Ng soal a redil a chazi er a ngii di el?Does the woman like the taste of guava?

 Ng soal a redil a chazi er aike el.The woman likes the taste of those guavas.

 Ng soal a redil a chazi er se el.The woman likes the taste of that guava.

kuabes₁  kuabes a kabes; dingeronger, chutem el ulekabes; kuabes el mo er a daob.

kuabes₂  v.s.unfinished; unpaid; pending.

kuabs  v.pf.3p.inan.seemengabs.kuabs a mengabs; kobsii, kuabs a tuu, kebsel.

kual  n.crab trap; coconut shell used as vessel for carrying water.kual a ollumel el ulekngall er a lius; kualul.

mengual  v.i.catch crabs with trap.mengual a ta er a rolel a omengemang; olab a techiir el melai a chemang.

kualul  kualul a kual er ngii el melenges; blil a chemadech.

 kuaol  n.small fish used as bait.kuaol a mekekerei el ngikel el ko er a mekebud e ng di ngar er a ngoaol; ungil el uaol er a omengereel.

kuat  n.tree of coffee family.kuat a ta er a bedengel a kerrekar.

kubelngur  seekobelengur.kubelngur a mengebelung er ngii rullii el mo kebelung.

kubiang  n.chisel with curved blade (for carving canoe).kubiang a ebakl er a desachel; omelasech el mlai me a blai.

kud  n.louse.kud a mekekerei el charm el kiei a bedul, kdaol a betok a kdul.

kdaol  v.s.infested with lice.kdaol a betok a kud er a bdelul; kdul, kesall.

kdemam  n.poss.1pe.

kdemiu  n.poss.2p.

kderir  n.poss.3p.

kdud  n.poss.1pi.

kduk  n.poss.1s.

kdul  n.poss.3s.kdul a kud er ngii.

kdum  n.poss.2s.

kudall  v.a.s.is to be dammed or delayed.kudall a kirel el mekaud; melecha kaud, koudii a ralm, kmaud a bong, kudel.

kudamono  (Jap.)passion flower; grandilla.

kudekedii  seekodekedii.

kudel  n.poss.3s.seekaud.kudel a kaud er ngii el bong.

kudem  n.spacing; closeness; distance (between objects in a row); close interval of time (between events).kudem a kdemel; mekudem el dellomel.Cf.mengudem.

kdemel  n.poss.3s.kdemel a kudem er ngii el dait; mekudem a delemel.

kudii  v.pf.3s.seemengaud.

kudmeklii  seekutmeklii.kudmeklii a mengedmokl er ngii e ngalek.

kudmokl  seekutmokl.kudmokl a mengedmokl; meruul, kudmokl a kelir a rengalek; kedmeklel a kall.

kudngir  v.pf.3s.seemengedung.kudngir a meruul er ngii el mo kedung; mengedung er ngii; kudngir a ngalek.

kudoked  seekodoked.

kudung  v.pf.3p.inan.seemengedung.kudung a mengedung; mengedmokl, kudung a madlechad.

kuekuall  v.a.s.is to be carried/cradled.kuekuall a kirel el mekuoku; kiukuii a ngalek, kiuoku a babirengel, kiukuel.

kuekuel₁  n.poss.3s.seekuoku.kuekuel a kuoku er a bdelul.

kuekuel₂  n.poss.3s.seekuoku.

 kuel  n.red-footed or brown booby.kuel a ta er a bedengel a suebek el charm.

kuemed  v.pf.3p.inan.seemengemed.kuemed a mengemed; mengeed, merasm a mechut el bail, kemedel.

kui₁  n.tree in Melastoma family.kui a kerrekar er a ked.

kui₂  n.stick, cement marker, or similar object used to mark boundary.kui a klalo el dechor el omeketakl a oliochel er a chutem me a bebil.

kuideb  v.pf.3p.inan.seemengideb.kuideb a mengideb; oldak, chemudel, kemeldiil a kuideb a betok el mad, kdebel.

Kuii  n.one of female counterparts to Chief in Imeliik.

kuimd  v.pf.3p.inan.seemengimd.kuimd a mengimd; kuimd a cheiul, kemdel a chui.

kuisem  v.pf.3p.inan.seemengisem.kuisem a mengisem; mengeduib, omekord el oba ebakl.

kuk₁  mod.instead; by constrast; in addition; then; next; in turn.kuk a omech a tekoi; ng kuk ker? ng kuk ngera soam? ng kuk ngii!

kuk chimong  expression.a different one.

kuk tang  expression.another one.

 Kuk bo er a Droteo.Go to Droteo instead.

kuk₂  kuk a kekul a chim me a ouach; menguld el olab a kekul.

kuk chimong  expression.a different one.

kuk tang  expression.another one.

kukau  n.taro (tuber).kukau a techel a dait; kukungel.

kukungel  n.poss.3s.kukungel a kukau er ngii; klebngel.

Ng soak megna delul chum mea.I would like to eat grilled ume and taro.

kukesur  seekokesur.kukesur a mengkas er ngii el olab a kekul; kekesul a sokel.

kukobokang  (Jap.)aircraft carrier.

kukuk  n.tomorrow (in poetic sense).kukuk a klukuk; kukuk me a bo le ngiaos e ng di ungil.

kukungel  n.poss.3s.seekukau.kukungel a kukau er ngii; klebngel.

kukur  v.pf.3s.seemenguk.kukur a menguk er ngii.

kuld  kuld a omenguld; kuldii, osiu a kekul er ngii; kmuld, keldel a ngalek.

kuldii  v.pf.3s.seemenguld.kuldii a menguld er ngii el olab a kekul.

kulebsengii  v.pf.3s.seemengelebus.kulebsengii a mengelebus er ngii; omkecharem er ngii.

kuling  n.type of eel.kuling a ta er a bedengel a kitelel; ko er a kesebekuu.

kull₁  n.cyst; tumor;.kull a rekdel a chelechad el tebull er a buld, kull a ulkel, kull a medal a bdelul; tebull.

kull  v.s.having a cyst or tumor.

kull₂  v.s.having a cyst or tumor.

kullii  v.pf.3s.seemengull.kullii a mengull er ngii; kullii a Chelid me a chad; melengmes.

kulukel  v.s.hunchbacked; barrel-chested.kulukel a rekdel a ulk; chebirukel a chiuis; omulk, kulukel a ulkel.

kulul  n.tree in Fig family.kulul a besebes el melemiakl a kerrekar; kulul a mengetireuir, mengetelaol a rechad.

kuma  (Jap.)bear.

kumade  (Jap.)rake.

kumer  n.type of tree.kumer a ta er a bedengel a kerrekar.

kumereu  Aikei el bek el mekemanget el charm el omor era ulul a lorael.

kumi₁  n.(Ger.)rubber; elastic; stretchable waistband.

kumi er a klausau  expression.condom.

kumi₂  n.(Jap.)group.

kumi er a klausau  expression.condom.

kumreu  kumreu a bek el mekemanget el charm el omor a ulul a lorael.

kung  mod.about to.kung a tekoi el oumesingd el merekui a omengedecheduch; mechikung, becherei kung, dorael kung, de kasmesumech kung.

 Ak menguiu ku er a hong.I'm about to read the book.

 Ak merolu kung?I'm just about to leave.

 Ke mekera kung?What are you about to do?

Elik aikal delir tirkang mea aikal bilir bai dil dimeau meltang.Oh my, their bellies and their clothes, they shoudl just go naked then.

Ar mesiich a kmal meral mesiich e me a remechebuul a kmal meral mechebulang.Wealthy are getting wealthier and the poor are getting poorer.

kungreng  n.(Jap.)military training.

kuoku₁  n.skin/membrane (of animal) which is shed; dried skin on scalp (of newborn baby); dandruff.kuoku a chelecheloul er a budel a bedul, ngalek a kuoku a bdelul, kuekuel.

kuekuel  n.poss.3s.kuekuel a kuoku er a bdelul.

kuoku₂  n.main floor beams at ends of bai or house.kuoku a klekedall er a blai me a bai; menguoku a ulaol, kuekuel.

kuekuel  n.poss.3s.

kuoll  seekeoll.kuoll a kirel a omengull; kullii a Chelid, kmull a uldesuel a chad, kmull a ilteet; omerreder a kuoll.

kuom  v.pf.3p.inan.seemengom.kuom a mengom; melebes, meleber, komngii a chelechedal a tuu; kuom a buuch, kemngel.

kurangd  (Eng.)playground.kurangd a blil a klekool; oililaol.

kurebengel  n.poss.3s.seekurob.

kureiong  (Eng.)crayon.

kurerengel  n.poss.3s.

kurekersii  v.pf.3s.seemengeskurs.kurekersii a kursii; mesisiich el oltamet; mengeskurs er ngii, bulis a mla kurekersii a dengerotk.

kurekrur  v.pf.3s.seemengerekur.

kurerengel  n.poss.3s.seekureiong.

Kurismas  n.(Jap., Eng.)Christmas.

kurob  n.(Jap.< Eng.)baseball glove.kurob a klalo el usbechall er a bedeel a bduu.

kurebengel  n.poss.3s.

kurrengeterir  v.pf.3p.human.seemengerar.

kurs₁  n.twitching (nervous disorder).kurs a secher el mengurs; kurs a ngerel, kurs a medal; mengeskurs.Cf.ullengersel.

kurs  v.s.twitching.kurs a secher el mengurs; kurs a ngerel, kurs a medal; mengeskurs.

kurs₂  v.s.twitching.kurs a secher el mengurs; kurs a ngerel, kurs a medal; mengeskurs.

kursii  v.pf.3s.seemengurs.kursii a mengurs er ngii; otemetii, kursii a telemall el mlai.

kurtii  v.pf.3s.seemengurt.kurtii a mengurt er ngii; kurtii a rengul er a soal; okemetii; olekebai er ngii, kertel a reng.

kurudok  n.frame or ribs of boat hull.kurudok a klekedall el melekau er a orull er a bilas me a bos.

kurusii  v.s.(Jap.: kurushii)painful. Used frequently in song lyrics.

Kusai  n.Kosrae. One of the four states of the Federated States of Micronesia.

kusakl  v.pf.3p.inan.do what with them? how does it affect (other things)?kusakl a ngmodech; metemall, mla kusakl a babier?

kusam  n.poss.1pe.seekusel.

kusarang  n.(Spa.)spoon.kusarang a oliich; ongisb er a kall, kusarang er a blengur.

kused  n.poss.1pi.seekusel.

kusek  n.poss.1s.seekusel.

kuseklii  kuseklii a mekera er ngii; ke mla kuseklii a ngalek me ng lmangel?

kusel  n.poss.3s.membrane protecting newborn child or animal.kusel a kuus er ngii, kusel a tolechoi a er a diil.

kusam  n.poss.1pe.

kused  n.poss.1pi.

kusek  n.poss.1s.

kusem  n.poss.2s.

kusir  n.poss.3p.

kusiu  n.poss.2p.

kusem  n.poss.2s.seekusel.

kusir  n.poss.3p.seekusel.

kusiu  n.poss.2p.seekusel.

kuskelid  v.pf.1p.incl.seemekesakl.

 Ng mo a mesil?How will machines affect us?

kuskelii  v.pf.3s.do what with it/to it?

kutalchelbeab  n.type of rayfish.

kuteling  n.bow of boat; either end of canoe.kuteling a uchei, bedul, kuteling er a mlai me a bilas; kutelngal.

kutelngal  n.poss.3s.kutelngal a kuteling er ngii.

oba a kuteling  expression.pole boat at bow.

kutelngal  n.poss.3s.seekuteling.kutelngal a kuteling er ngii.

kutmeklii  v.pf.3s.seemengetmokl.

kutmokl  v.pf.3p.inan.seemengetmokl.

kutsibeni  (Jap.)lipstick.

kutukl  v.pf.3p.inan.seemengetukl.

kututur  v.pf.3s.seemengetut.

kuub  v.pf.3p.inan.seemengub.kuub a mengub; oldak, mla kuub a lius.

kuudem  v.pf.3p.inan.seemengudem.kuudem a mengudem; remuul el mo mekudem; kudemii, kuudem a delemel a dait, kdemel.

kuus  kuus a blil a tolochoi er a diil; kusel.

kuzira  (Jap.)whale.

cheluchul a kuzira  expression.whale blubber.

lekel a kuzira  expression.whale blubber.

ka    kb    kd    ke    ki    kl    km    kn    ko    kr    ks    kt    ku    

 a    b    ch    d    e    f    g    h    i    k    l    m    n    o    p    r    s    t    u    y    z   

TOP

 


[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp