Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


 
Produced from the master edition maintained attekinged.com

updated: 6/21/2015   

Palauan-English

 a    b    ch    d    e    f    g    h    i    k    l    m    n    o    p    r    s    t    u    y    z   

d

da    db    de    di    dk    dm    dn    do    du    

dach  n.excrement; residue; secretion.dach a kall el mo er a chelsel a diil e me tuobed; mekngit el diak bo elrasech me ng mechoit; mechert, dechil.Cf.delach.

blil a dach  expression.sewage plant.

dechemam  n.poss.1pe.

dechemiu  n.poss.2p.

decherir  n.poss.3p.

dechid  n.poss.1pi.

dechik  n.poss.1s.

dechil  n.poss.3s.

dechil a cheramrou  expression.sand mound from digging of small mangrove crab.

dechil a deel  expression.rust.

dechil a iis  expression.mucus.

dechil a mad  expression.secretion from eye.

dechil a uingel  expression.tartar or scum on teeth.

dechim  n.poss.2s.

 Mngai a dechil a medam!Clean the crust from your eyes./Make sure your own house is in order before accusing others.

 Ng tuobed a dechik.I have to go to the bathroom.

dachelbai₁  v.s.skillful (in doing things with the hands); clever.dachelbai a meduch a uldasu me a urreor; sebechel el choituuk a meringel, dachelbil er a omengedecheduch.

dachelbai₂  n.name of legendary Palauan boy adopted into father's brother's family who was much less favored by wife than her real son.dachelbai a meduch a uldasu me a urreor; sebechel el choituuk a meringel, dachelbil er a omengedecheduch.

dachelbil  n.poss.3s.dachelbil a kldachelbai er ngii, dachelbil er a urreor.

dachelbil  n.poss.3s.seedachelbai.dachelbil a kldachelbai er ngii, dachelbil er a urreor.

dadeb  dadeb a sechal el mechelaol, metitur, medakd el melemiakl.

dai₁  n.(Jap.)sea area between two islands.

dai₂  n.pull or tightness of a rope.

dai er a mesil  expression.support or stand for machine.

dai₃  n.(Jap.)platform; support;.

dai er a mesil  expression.support or stand for machine.

daia  n.(Jap.)diamond suit (in cards).

daidesomel  n.rope from mast of canoe to (kemetal of) outrigger.daidesomel a kerreel el omak er a orrakl me a desomel er a mlai er a daob.

daigak  n.(Jap.)university.

daikong  n.(Jap.)radish; turnip.

daiksang  n.(Jap.)carpenter.

dailechei  dailechei a delongelel a kereker me a chelmoll.

daimechesengel  n.shallow areas in open sea (mostly between Babeldaob and Kayangel).daimechesengel a chelmoll el mo er a ikrel, toachel el rolel a diall.

dainamait  n.(Eng.)dynamite.

dainamo  n.(Jap.)generator.

daingak  (Jap.)university (as with Palau Community College).

Chedam/chedil a kuusbech a udoud el mo era.Father/mother, I need money to go to college/university.

A merrengek a tilobed era skuul era.My younger sister graduated from college.

 dait  n.taro plant.dait a dellomel el ongraol a techel; kukau a tecchel a dait, ditel.

ditel  n.poss.3s.ditel a dait el ngii a oudait.

 Kau a ko er a el omertort a llel e chemoes.You're like a taro plant which has big leaves but is still immature (i.e., you talk big but you don't follow through).

daitai  v.s.(Jap.)generally (used in sense of 'generally how many people are coming'); fine; all right; okay.

daitorio  (Jap.)president.

A era beluad a di chemau a siungel mea kerremelel a daob.Our president is focused on conserving and protecting the sea life.

daitoro  n.(Jap.)President.

daiziob  v.s.(Jap.)fine; all right; OK.

 Ng daiziob a bilem.Your clothes look really fine or great.

dakd  seedakt.dakd a diak leblekeu; medakd, chad a uleboes me ng diak leua dakd er a beluu, dekdel.

dakt  n.fear; awe.Cf.medakt,omekdakt,klaukdakt,oumedakt. [syn:dakd.dakd a diak leblekeu; medakd, chad a uleboes me ng diak leua dakd er a beluu, dekdel.]

bedektall  v.s.fearful; shy.bedektall a medakd; bedelkall, tulekdekudel, dakd, dekdel.

dektel  n.poss.3s.his/her/its fear or awe.

dektelel  n.poss.3s.source of someone's fear.

mad el dakt  expression.expression of fear; face showing fear.

 A Droteo a kmal dektelek el chad.Droteo is someone who really frightens me.

dalem  n.sapling; young tree.dalem a beches el meldalem; dalem el lius a bekerredechel, delemel.Cf.dellomel.

delemel  n.poss.3s.(action of) planting.delemel a beches el meldalem; dalem el lius el ungil bekerredechel.

damakual  n.wooden or pottery vessel (larger than kual).damakual a ollumel el bleob el chutem; damakual el blil a ilaot.

dandori  n.(Jap.)arrangements.

dangch₁  dangch a chutem el melangch a dellomel; dongchii a kebui, locha chutem er a uchul, dmangch a bobai, dengchel.

dangch₂  dangch a melangch; osiik a belkul; dongchii a chad, dmangch a chaibebelau, dengchel a chad.

dangeb  n.lid; cover.dangeb a klekedall el melangeb; melekedek; duangeb a kall, dongebii a olekang, dengebel.Cf.olangeb.

dengebel  n.poss.3s.

dengebel a belatong  expression.cover for a bowl.

dengebel a butiliang  expression.bottle cap.

dengebel a kahol  expression.cover of (wooden) box. Cover of coffin.

dengebel a mad  expression.eyelid.

dengebel a olekang  expression.lid of a pot.

dangesbuadel  dangesbuadel a kemanget el secher; mechiuaiu el melai a buil me a rak; dangsebuadel el rakd.

dangs  n.(Eng.)dance; dancing style.

dengsam  n.poss.1pe.

dengsed  n.poss.1pi.

dengsek  n.poss.1s.

dengsel  n.poss.3s.his or her dancing style.

dengsem  n.poss.2s.

dengsir  n.poss.3p.

dengsiu  n.poss.2p.

oudangs  v.i.dance.oudangs a meloik, te oudangs er a bai a rengeasek.

oudangs  v.t.dance (particular dance).oudangs a meloik, te oudangs er a bai a rengeasek.

daob  n.sea; ocean; salt water.daob a ralm er a chei; beluu er a Belau a iliuekl er a daob, debel.Cf.mengaidedaob,iechadedaob,omdaob.

debel  n.poss.3s.

debel a klengoes  expression.salt water for cooking klengoes.

debel a mekaeb  expression.the ocean between Angaur and Peliliu.

debel a mlai  expression.boat's wake.

debel a redil  expression.labor pains.

meraeldaob  n.strong current in open sea (usually accompanied by swells).meraeldaob a mesisiich el berius er a ikrel, dailechei.

 Kengti, a yanged a uchul ea National Emergency Management Office (NEMO) a mla tebedii A Small craft warning ra beluu er belau rokir. ra delongelel a Beliliou ma Ngeaur, Ollei ma Ngcheyangel ma ikrel a elemoll a kmal mekngit er elechal team. MaleuaiseDue to the weather conditions and increasing hazardous surf, the National Emergency Office (NEMO) is issuing a Small Craft Warning for the entire Republic of Palau. Water conditions from outside the reef through all exposures are very rough at this time.

 A Sis a mesilek a bilel er a.Sis is washing her clothes in the ocean.

 Tia el kar a oubuch er a.This medicine must be used with salt water (to be effective).

 Ng ko er a teribsel a el di me e mo diak.It's like the foam of the sea, which just forms and then disappears.
    »additional examples

dart  num.100 [one hundred] (unit of time; human; animal; nonliving thing). Large quantity.dart a ochur 100; dart el chad, dart el babii.

ede el dart  expression.three hundreds.

eru el dart  expression.two hundreds.

 Ke kmal mesaul el dart.Many thanks for your trouble.

 Ng kmal dart a sulem.Many thanks for your trouble.

 Te el chad el mle sengkio.One hundred people voted.

 A klengetengetel a Drote e ng miltik a el kluk.Droteo had the good fortune to find a hundred dollars.

dart el kluk  expression.one hundred dollars.

dasech  dasech a udoud el desechel a blai; mo er a merruul er a blai; desechel.

datk  n.earth (as opposed to heaven - i.e., in spiritual sense).datk a ngar eou el beluu, leko demad e kede mo er a datk.

datsio  n.(Jap.)disease of testicles aggravated by the cold; hernia.

dauch  n.step; cut part; stage (in life).dauch a blechobech, beldukl; deludauch, lbedul a ngar er a kot el dauch, Ngiraikelau a ongeru el dauch.Cf.melauch,olauch,ulleuechel.

duchel  n.poss.3s.duchel a dauch er ngii, duchel a ochil, delauch.

duchel a lius  expression.steps chopped out in coconut tree trunk for purpose of climbing.

dbad  n.poss.1pi.seedub.

dbak  n.poss.1s.seedub.

dbal  n.poss.3s.seedub.dbal a dub er ngii; kloleklel el dub.

dbam  n.poss.2s.seedub.

dbaol  v.a.s.is to be bombed or dynamited.dbaol a kirel el medub er a dub; melub, klou el risois a dbaol, dubar, duub, omriid er ngii el oba dub.

dbechel  n.poss.3s.seedubech.dbechel a dubech er ngii el dait, ungil a dbechel el dellomel.

Aikal lisek a meral ungil a.My ypung coconut trees are sprouting real good.

dbekel  dbekel a eanged, medibek, mocha di kekerei a chull.

dbemam  n.poss.1pe.seedub.

dbemiu  n.poss.2p.seedub.

dberir  n.poss.3p.seedub.

dbochel  seedebochel.dbochel a kirel medibech; rullii a beches, dibechii a chesols, duibech a chelitakl, melibech.

dbokel  v.a.s.is to be kicked (away) or swept away or fended off.dbokel a kirel el medibek; dibekii a bduu, duibek, melibek a bduu el olab a uach, dbekel.

de  de a uldekial a mengedecheduch me a rurrenges, de bong, de kong de rurt.

Ng diak klsakl, ak mesaikThere's nothing wrong with me. I'm just lazy.

deakl  v.a.s.is to be criticized.deakl a blil a deleakl; omelaes, dmesii a sikel; melaes er ngii, mesaik a deakl er a urreor, deleklel.

 deb  n.sugar cane.deb a merekos el dellomel el tuobed a sukal er ngii, debengel.

debengel  n.poss.3s.

debachel  v.a.s.is to be chopped down.debachel a kirel el medobech; medebes, metuk, dobesii, dobechii a kerrekar, duobech a bambuu, melobech a ngikel,.

debar  n.grey duck; any type of duck;.debar a charm el ko er a malk e ng di klou.

debar er a mesei  expression.Australian grey duck.

 ng milekoi a el kmal mereched a ngerel.said the duck, who was quite a gossip.

Ak milsa a ngelekel a era omoachel.I saw a duckling at the river.

debar er a mesei  expression.Australian grey duck.

debdeb  v.s.always interrupting; always spending money irresponsibly.debdeb a meterekakl; metitur el mengereomel, diak longereomel, debdeb a udoud; diak lekereomel.

debdeball  v.a.s.is to be made into a drink of coconut meat and juice.

debdebsall  v.a.s.is to be objected to.debdebsall a kirel el medebdobs; meterob, torebengii, dobdebsii a omerael e le ng meringel a daob e meses a eolt; debdebsel.

debeaot  n.deep water inside reef.debeaot a emel er a chemechumel; debeaot a di dmolech er a chedil a chei.

debechall  seedebachel.

debechel₁  n.wort lime; lemon; food prepared by person to show he has become legitimate title-holder.debechel a ta er a bedengel a mekemim el meradel; kerrekar el ongerekur. Ng klel a klou el kliou el chelbakl ma miich ma uleld el reuikl er a rubak.

debechelel  n.poss.3s.debechelel a debechel er ngii el rubak el melobech, merengel.

debechel₂  debechel a kall er a mur er a klobak me a rubakldil; mechas a melobech me te merous er a debechelel.

debechelel  n.poss.3s.seedebechel.debechelel a debechel er ngii el rubak el melobech, merengel.

debedabel  v.a.s.debedabel a kirel el medebodeb; mesiik a berredel, dobedebii, dobodeb a ngikel, melebodeb, debedebel.

debedeball  v.a.s.is to be weighed.debedeball a debedabel.

debedebechel  debedebechel a debedobech er ngii el ouach.

debedebek  v.s.redup.having a good memory.

debedebekall  seedebedebokel.debedebekall a debedebokel.

debedebekel  debedebekel a omelebedebek er ngii; melatk er ngii; melebedebek er a urrereel.

debedebel  debedebel a omelebodeb er ngii, melebodeb, debedebel a babii.

debedebokel  v.a.s.is to be thought about or remembered;.debedebokel a kirel el mudasu, kirel el medebedebek a meldung el tekoi; dobedebekii, dobedebek a urreor el kirel a klengeasek.

debedobech  debedobech a rakd; secherel a cherouel a ouach el di ngii el metutiud e obekerall a budel e mo meringel; debedebechel el ouach.

debekill  v.a.s.is to be cursed.debekill a kirel el medebeakl; melebeakl er ngii; kmal mekull el diak el debekill a chad, rechad.

debel  n.poss.3s.seedaob.

 A a ingsed a meteet er a ngikel.The ocean of our islands is abundant in fish.

debel a cheuchel  expression.the ocean between Babeldaob and Ngcheangel.

debel a klengoes  expression.salt water for cooking klengoes.

debel a mekaeb₁  expression.the ocean between Angaur and Peliliu.

debel a mekaeb₂  expression.the ocean between Angaur and Peleliu.

debel a mlai  expression.boat's wake.

debel a redil  expression.labor pains.

debellel  n.poss.3s.seedebull.

debengel  n.poss.3s.seedeb.

debes₁  n.r.s.ending; the end of something after it has ben cut (unintentionally) short.debes a ullebongel; kodellel a telechull er a dui a ruoll a debes, kelel a debesel a rubak. Ng blengur el mo kedmekiil ra ullebongel er a omengeiung el di telungalek ra medei a oungerachel er ngii el kirel a medei el oba dui.

debesel  n.poss.3s.

debes₂  n.fruit (esp., orange) that ripens too soon and falls to ground.debes a rodech el smecher; diak le mark e ruebet; debes el iedel, debesel a iedel.

debesel  n.poss.3s.

debesall  v.a.s.is to be cut or snipped.

debesel₁  n.poss.3s.seedebes.

debesel₂  n.poss.3s.seedebes.

debetall  v.a.s.is to be asked to pay for non-participation in work.debetall a kirel el medbaet; mengai a delbaet er ngii, dibetii a diak lengar a urreor el beluu, melbaet er ngii, dibetel.

deblechelech  deblechelech a dekimes, bilek a deblechelech er a daob; diak le medirt.

debochel₁  v.a.s.is to be invented, introduced or composed.

debochel₂  n.mangrove area in Ngetbang rich in crabs and rayfish.debochel a dmolech el ngar er a tkul a keburs me a kereker, Ngerusar er a Ngchesar a debochel.

deboes  deboes a klekedellel a chelechad; bebul a uchul a uach, meklou a debosel, bekedeboes.

debokl  v.a.s.seemelebes.debokl a kirel el medebes; meluk er ngii, dobesii, duebes a keai, melebes a ngikel, mamed a debokl.

debongel  v.a.s.is to be interrupted or killed.debongel a kirel el medeb; meterob; dobengii a kemanget e . blelekl el cheldecheduch, dueb a klautok er a blai.

debosel  n.poss.3s.hip.

debsechall₁  v.a.s.is to be speared.debsechall a kirel medebusech; dubsechii a debusech, melebusech a debusech, debsechel a seseb.

debsechall₂  v.a.s.(conch shell or horn) is to be blown;.

debsechall₃  n.a.s.siren (for special occasions).

debsechel  n.poss.3s.seedebusech.debsechel a ngerel a debusech, melebusech; debsechel a seseb.

debsechii  v.pf.3s.seemelebusech.

debsel  n.poss.3s.seedubs.debsel a merat el uchul a kerrekar; debsel a lius.

debsochel  v.s.unfriendly; nasty; embarrassed (after being rebuked); cold; aloof;.debsochel a isingel; olbechall, mekngit a ngerel, mekngit er a rechad, mekngit el meloik; diak el beruadel, diak le kladikm.

melebsochel  v.i.act in an unfriendly or nasty fashion.melebsochel a debsochel; oudebsochel; diak le beruadel, dobsechelii a ngalek, chedesongel, olebechall, delebsechelel.

debubuatel  debubuatel a kedelebuu; medemedemek a bedengel, diak lemesisiich, medingabet.

debull  n.grave; cemetery plot.debull a chutem le delakl a chad er ngii, debull a ngar er a odesongel, debellel.

debellel  n.poss.3s.

 A omerkolir a blok el.Their words are full of deadly deceit.

debulliaes  seeiaesidebull.

debuongel   debuongel a cheled er a keburs; chedelekelek, kebliil er a ngduul; ng kall.

 debusech₁  n.conch shell; sound of conch shell; horn; siren.debusech a cheled el kall a techel; e a ulekngellel a usbechall er a omelebusech.

debsechel  n.poss.3s.debsechel a ngerel a debusech, melebusech; debsechel a seseb.

debusech₂  v.pf.3p.inan.seemelebusech.

 dech₁  n.golden-banded or Samoan goatfish.dech a ta er a bedengel a ngikel.

dech₂  (: )dech, "mlia ngelekel a dech", tekoi er a klaiberebart er a rengalek, "mlia ngelekel a dech" e ngii a kmo, "chuch" tir a osiik.

dechal₁  n.poss.3s.seeduch.dechal a duch er ngii; duch er a omeruul; meduch, dachelbai, chemolt a dechal er a urreor.

dechal₂  n.poss.3s.state of ripeness or maturity (of a fruit).

dechal a rengul  expression.perseverance; ambition; strong will.

dechall₁  v.a.s.is to be dipped or dunked.

dechall₂  v.a.s.is to be increased or raised in amount.

dechall₃  v.a.s.(trap) is to be set.dechall a kirel el medachel; melachel er a bub, dochelii a bedikl, dmachel, dechelel.

dechedachel  dechedachel a beot e mereched el mo dechudech el chutem; tekiall, dechudech.

dechedech  n.frog; toad; marine toad or Palau frog;.dechedech a charem el meridechedech a ralm me a dechel.

meridechedech  v.i.walk in underbrush.meridechedech a merael chelimkemkall; roidechedechii a oreomel, roidechedech a omeklochel.

dechedechall₁  v.a.s.is to be patched.dechedechall a kirel el metenget; medechudech; melechudech a chemars; duchedechii a chemars; duchudech, dechedechel.

dechedechall₂  v.a.s.(person) is to be speared or clubbed.

dechedechaol  dechedechaol a dechudech el ngar er a kekul a ouach; mo lalech e meringel.

dechedechel  n.poss.3s.seedechudech.

dechedechomel  dechedechomel a kar el doringet, lolchedachem e melim a ralm obengkel a ngii el kar Ng ta era bedengel a kar el do olechedachem el obengkel a ralm.

decheduchel  seedechedechall.

dechel  n.land prepared for taro.dechel a omeklochel; dekimes el chutem; dechel a ungil blil a dait, brak, dechelel.

dechelel  n.poss.3s.

dechelall  seedechall.

dechelaol  v.a.s.dechelaol a kirel el medechel; kirel lmuut el mo betok; mo er ngii a dechelel; udoud a dechelaol.

dechelel₁  n.poss.3s.seedechel.

dechelel₂  dechelel a mo obengkel a ngar, ngii, omdois, meruul el mo betok; a ika dechelel a ongraol.

dechemam  n.poss.1pe.seedach.

dechemiu  n.poss.2p.seedach.

decherir  n.poss.3p.seedach.

decherong  v.s.inch.is just standing up.decherong a mla mo dechor; ngalek a decherong.

 Ng di.She can't relax or calm down.

dechersall  v.a.s.(penis) is to be made erect.

dechid  n.poss.1pi.seedach.

dechik  n.poss.1s.seedach.

 Ng tuobed a.I have to go to the bathroom.

dechil  n.poss.3s.seedach.

 Mngai a a medam!Clean the crust from your eyes./Make sure your own house is in order before accusing others.

dechil a cheramrou  expression.sand mound from digging of small mangrove crab.

dechil a deel  expression.rust.

dechil a ding  n.ear wax.

dechil a iis  expression.mucus.

dechil a mad  expression.secretion from eye.

dechil a uingel  expression.tartar or scum on teeth.

dechim  n.poss.2s.seedach.

dechioll  seedechall.

dechoel  n.spine; backbone.dechoel a chiuesel a ulk; meringel a decholel, decholel a babii a dikesem.

decholel  n.poss.3s.

decholel  n.poss.3s.seedechoel.

dechor  v.i.stand, standing; (flag) raised or flying.dechor a ngar ngii a ochil; tebel a dechor, ngalek a decherong, blai a dechor.Cf.delechor.

decherong  v.s.inch.is just standing up.decherong a mla mo dechor; ngalek a decherong.

kedekedechor  v.recip.redup.(group of objects, people) all standing up at once.

 Bo mdechor!Stand or get up!

 Ng di decherong.She can't relax or calm down.

 A blai a el chemau a ongos.The house stands facing east.

 Ng diak a medulel a ochim me ke di.Why don't you sit down (lit., are you standing up because you don't have a bend in your legs)?

 Ng a bangderang.The flag is raised/flying.

 Ngara me ke di e omengur?Why are you standing up while eating?
    »additional examples

dechors₁  v.pf.3p.inan.seemelechors.dechors a blolech; medecherecher el kirs a dechors.

dechors₂  v.s.(penis) erect.dechors a blolech; medecherecher el kirs a dechors.

mededechors  v.erg.redup.keep getting erections.mededechors a beot el medechors.

dechorsii  v.pf.3s.seemelechors.

dechudech₁  n.dirt; mud;.dechudech a chutem el ilus er a ralm, delechudech er a chutem, dechedechel a ulaol.Cf.melechudech,ullecheduchel.

dechedechel  n.poss.3s.

dechudech  n.patching material; filling (for cavity).dechudech a delechudech, klalo el melinget a chemars.

dechudech  v.s.dirty; muddy.

dechudech₂  n.patching material; filling (for cavity).dechudech a delechudech, klalo el melinget a chemars.

dechudech₃  v.s.dirty; muddy.

dechungel  n.poss.3s.seedechuu.

dechus₁  n.wart; mole;.dechus a rekdel a buld, ngar ngii a dechus er a medal.

dechus  v.s.having warts.

dechus₂  n.plant in nettle family.dechus a ta er a bedengel a emull.

dechus₃  v.s.having warts.

dechuu  n.hen.dechuu a redil el malk; dechungel.

dechungel  n.poss.3s.

Kabo mesang ngkel el malk el mla omechell e mngai teblol era ngisel mede sengoes.Go see the hen that has laid her eggs and bring a couple so we can cook them.

dedabel  dedabel a meringel el omeruul; te dedabel er a meringel el urreor; dadabel el osiik a blai el lengiil.

dedaes₁  dedaes a diak a chelsang; mededaes, deledaes; a lebo er ngii a deledesek e a kikong, dedesel.

dedaes₂  n.redup.legendary girl (daughter of Tellebuu) named as such to represent role of woman in Palauan society.

 A redil a dedaes.A woman is supposed to take care of a man's affaires.

dedekimes  v.s.redup.rather wet.dedekimes a telkib el dekimes; kedemek; bilek a dedekimes.

dedengerenger  v.s.redup.rather naughty or mischievous.dedengerenger a telkib el dengerenger; sebesabel; dedengerenger el buik.

dedesall  v.a.s.(place) is to be cleared;.dedesall a kirel el mo mededaes; dmedesii, blai a dedesall diak le chelimeluk, dmedaes.

dedungall  v.a.s.is to be tattoed.

dedungel  seededungall.

deel₁  n.nail; spike; any kind of steel or iron.deel a klekedall er a omeleel;deel a meleel; orreked e oldak a kerrekar, delel.Cf.meleel,oleel.

delam  n.poss.1pe.

deled  n.poss.1pi.

delek  n.poss.1s.

delel  n.poss.3s.delel a deel er ngii; kloleklel el deel.

delem  n.poss.2s.

delir  n.poss.3p.

deliu  n.poss.2p.

deel₂  n.state of overflowing or being too much (used only in certain fixed expressions).

dekdekemel  n.poss.3s.puttering sound;.

melekedukem  v.i.make intermittent noise; putter.

melekedukem a ulul  expression.heart beats or pounds.

dekedakel  v.a.s.is to be cut or sliced.dekedakel a kirel el medekodek; mesekosek, dokodek a ngikel, sokosek, melebes.

dekedek  n.head covering; veil; board used to protect or hold down or cover thatching at bottom of nglikliabed.dekedek a klalo el melekedek; mamed a dekedek er a tebel; llel a tuu a dekedekel a mesei, dokedekii, dokedek; dekedekel.Cf.melekedek,oudekedek.

dekedekel  n.poss.3s.

dekedekel a tebel  expression.table cloth.

dekedekekliu  n.board used to protect or hold down or cover thatching at bottom of nglikliabed.dekedekekliu a klalo el olsarech a nglikliabed; nglisekiabed er a blai, dekedek.

dekedekel  n.poss.3s.seedekedek.

dekedekel a tebel  expression.table cloth.

dekedokel  v.a.s.is to be covered;.dekedokel a kirel el medekedek; kelel a meteet a dekedokel, dokedekii er a keai, dokedek.

dekel  n.pole for boat, canoe, raft, etc.; spare motor (for boat);.dekel a bambuu el usbechall er a omelikes; melikes el oba dekel, dekelel.Cf.oudekel.

dekelel  n.poss.3s.

dekelel er a dmolech  expression.friend or mainstay in times of need.

 A Droteo a dekeled er a dmolech.Droteo is our mainstay in times of need.

 A Droteo me a Toki a ko er a kmal ta a dekelir.Droteo and Toki are quite close or always doing things together.

dekelel  n.poss.3s.seedekel.

dekelel er a dmolech  expression.friend or mainstay in times of need.

 dekemerir  n.blue marble tree; blue fig.dekemerir a ta er a bedengel a kerrekar.

dekimes  v.s.wet.dekimes a diak lemedirt; ngar er ngii a ralm er ngii, delekimes, ulaol a dekimes; dekmesel.

dedekimes  v.s.redup.rather wet.dedekimes a telkib el dekimes; kedemek; bilek a dedekimes.

dekmekimes  v.s.redup.(clothes) wet in places.dekmekimes a telkib el dekimes; kedemek.

 A bilek a mla mo el rokir.This shirt of mine has gotten totally soaked.

 A bilek a mla mo el rokui.All my clothes has gotten totally soaked.

 A bebul a tebel a mla mo.The top of the table has gotten wet.

deklel  deklel a omelakl er ngii, doklii a ulekoad.

dekllel  dekllel a udoud er Belau el mekreos, di omech a kodall; dengerenger a mla otobedii a dekllel a okdemelel.

dekmekimes₁  v.s.redup.(clothes) wet in places.dekmekimes a telkib el dekimes; kedemek.

dekmekimes₂  dekmekimes a ochil a chad el beches el mlei er a beluu; locha diak chetemel.

dekoall  v.a.s.is to be blown out, inflated, smoked or puffed.

dekolam  n.poss.1pe.seedekool.

dekoled  n.poss.1pi.seedekool.

dekolek  n.poss.1s.seedekool.

dekolel  n.poss.3s.seedekool.

dekolem  n.poss.2s.seedekool.

dekolir  n.poss.3p.seedekool.

dekoliu  n.poss.2p.seedekool.

 dekool₁  n.a.s.cigarrette; tobacco.dekool a ta er a bedengel a dellomel el chemachel.

dekolam  n.poss.1pe.

dekoled  n.poss.1pi.

dekolek  n.poss.1s.

dekolel  n.poss.3s.

dekolem  n.poss.2s.

dekolir  n.poss.3p.

dekoliu  n.poss.2p.

dekool₂  v.a.s.seemeloko.dekool a kirel el medoko, meloko er a ngau, dokouii a ngaok, meloko er a dekool.

dekor  v.s.(leg) crippled.dekor a kedeb a bita el ochil; dekor a melekor a omerolel, omitech a lorael.

dekstenai  v.s.(Jap.)not (very) good.

dekster  v.s.(Jap.)(very) good.

dekstenai  v.s.not (very) good.

dektel  n.poss.3s.his/her/its fear or awe.

dektelel  n.poss.3s.source of someone's fear.

dekull  v.a.s.is to be buried.dekull a kirel el medakl; doklii, dmakl, ulekoad a dekull, melakl er ngii er a chutem; deklel.

delach  n.r.s.fish guts; intestine; bowels.delach a diil; delechil; ta el delach a chimo el diil; ngeleketedelach, ngelekel a ta el dil.

delechemam  n.poss.1pe.

delechemiu  n.poss.2p.

delecherir  n.poss.3p.

delechid  n.poss.1pi.

delechik  n.poss.1s.

delechil  n.poss.3s.delechil a delach er ngii; delechil a chad, delechil a ngikel, delechil a blaol a ngimes.

delechim  n.poss.2s.

kekere el delach  expression.small intestine.

klider a delechil  expression.worry; have butterflies in one's mouth.

klou el delach  expression.large intestine.

mekider a delechil  expression.get sudden feeling of fear, worry or excitement; get butterflies in one's stomach.

delachel₁  n.r.s.good place for setting fishtrap; rocks surrounding fishtrap to hold it in place;.delachel a olsechall er a omelachel el bub; merau el delachel.Cf.melechel.

delechelel  n.r.s.poss.3s.delechelel a delachel er ngii; olsechall er a omelachel el bub er ngii.

delachel₂  v.r.s.(trap) set;.delachel a mla medachel; bub a delachel, delechall, melachel a bedikel er a beab, dochelii.

delad  n.poss.1pi.seechedil.

delaes  v.r.s.criticized;.delaes a mla medaes; te mla melaes er ngii, dmesii er a blulekngel, deleklel.

delaibabil  v.s.effeminate.

delaibebil  delaibebil a sechal e soal el redil; modil, ouredil er ngii; mengeterrek er a ngerel.

delak  n.poss.1s.seechedil.

 A me a reta er ngak a tirke el chad el orrenges a tekingel a Dios e oltirakl.My mother and brothers are those who hear the word of God and obey it.

 Ng el mechas a rengul er a teng er ngak.It's my mother who is astonished at my grades.

 Ng ulemekeroul a bung a er a sersel.My mother was growing flowers in her garden.

 A a mesengaked.My mother is slim.
    »additional examples

delakl  v.r.s.buried.delakl a delekull; mla medakl, doklii, melakl; soldau a delakl er tiang; deklel.

delal₁  n.poss.3s.seechedil.delal a chedil er ngii; dil el oungalek er ngii a delal.

delal₂  seekedelal.

delal a blai  expression.very large house.

delal a blengur  expression.sumptuous feast.

delal a chelebuul  expression.disaster; calamity.

delal a delak  expression.my maternal grandmother.

delal a demak  expression.my paternal grandmother.

delal a diall  expression.tremendous ship.

delal a diu  expression.very loud noise.

delal a kar  expression.syn. ongael.

delal a kerior  expression.disaster; calamity.

delal a omekuluoll  expression.main floor beams of bai or house.

delal el mechas  expression.(someone's) grandmother.

delalem  v.r.s.planted. delalem a mla medalem; dait a delalem, dellomel, dolemii, dualem, delemel.

delam₁  n.poss.2s.seechedil.

delam₂  n.poss.1pe.seedeel.

delam₃  n.poss.1pe.seediil.

delang  n.r.s.chant (that ridicules people).delang a chelitakl el omtelub, melengdongch er a chad; delengil.Cf.melengdang.

delengil  n.r.s.poss.3s.delengil a delang er ngii; delang el mo er ngii.

delangch₁  n.r.s.something set aside for one's own use.delangch a mla olechelii; mla medangch; mo kloleklel a di ngii, ekebil a delangch; delengchelel, dongchii.Cf.olangch.

delengchelel  n.r.s.poss.3s.delengchelel a ngii a dilengchii, ngii a ngiltii, mla dongchii. delengchelel; delengchelel a chaibebelau el ngii a dilengchii , ng medengelii.

delangch₂  v.r.s.set aside.

delangch₃  delangch mla medangch er a chutem; beluut er a chutem; rullii el mo mengerengird, dongchii a tuu; dmangch, dengchel.

delangeb  v.r.s.covered.delangeb a mla medangeb; ngar ngii a dangeb er a bebul, delengobel; duangeb a kall; dongebii a klengoes.

delanges  v.r.s.looked up at. delanges a mla medanges; moues er a bab; dongesii a buuch, dmanges a kebui; melanges, dengesel.

delaol₁  v.a.s.is to be broiled or roasted.delaol a kirel el medul; durur a mesekuuk, dmul a meas, ngikel a delaol.

delaol₂  n.a.s.fish for roasting.

 Ng kmal medelo a renguk er a blekerdelem.I've become totally disgusted with your behavior.

delasech₁  n.tabbooed food; food forbidden to particular clan or to particular person (when sick).delasech a kall el ukiil; omekiai; diak le kall; diak le rtuchel, ochaeo a delasech, delsechel.Cf.oudelasech.

delsechel  n.poss.3s.delsechel a blai el ngii a oudelasech; diak longang el kall; kitelel a delsechel.

delasech₂  v.r.s.carved; built;.delasech a mla medasech; blai a delsachel, melasech, dosechii, dmasech, desechel.

delasech₃  n.r.s.thing carved;.Cf.desachel,omelasech. [syn:delsachel]

delsechelel  n.r.s.poss.3s.delsechelel a blai el ngii a dilsechii; rrellel el blai.

delauch  v.r.s.cut; wounded.delauch a mla medauch; mla medobech; ochil a deleuechel, melauch, douchii, dmauch, duchel.

delbaet₁  n.r.s.payment of food or money in exchange for not working (in community project, etc.).delbaet a kall me a ilumel me a bebil, el motobed el mo er a urreor el beluu el delbetelel a dibus er a urreor.Cf.melbaet.

delbaet₂  v.r.s.(person) asked to pay for non-participation in work;.

delbard₁  v.r.s.laid crosswise; perpendicular; (speech, behavior) inappropriate;.delbard a diak el llemolem; ka el melemalt, tochedesuch, tbard, kerrekar a delbard er a rael, diberdel.

delbard₂  n.r.s.crossbeam.delbard a tochedesuch, dbard, mengedecheduch el diak el selmechokl a cheldechedechal, mekngit a delecherul a ngerel.Cf.melbard.

delbechelel  n.r.s.poss.3s.seedelbochel.delbechelel a ngii a dilbechii; betok a chelitakl el delbechelel a lmesei, "sechou er a kereker" a tang.

delbedeb  delbedeb a tkul a rael; rolel a ralm er a bita me a bitang, delebedebel.

delbedebek  delbedebek a mla medebedebek; lotkiang; dobedebekii, dobedebek a meldung; lmatk, debedebekel.

delbedebel  delbedebel a delbedeb er a rael; tkul a rael.

delbedebes₁  delbedebes a ta er a bedengel a dellomel er a oreomel.

delbedebes₂  delbedebes a betok el delebes; teluk; telektuk, kemanget el ngikel a delbedebes; dobesii, duebes, debesel.

delbedibech  v.r.s.redup.(blade of tool) chipped in several places.delbedibech a betok a mekekerei el delibech er ngii; blais; delbedibech a medal el oles.

delbedobech  delebedobech a betok el delobech, betok el delebes, ngikel a delebedobech, ngikel a mla medebedobech.

 delbedul  n.puffer fish.delbedul a ta er a bedengel a ngikel.

 delbekai  delbekai a ta er a bedengel a cheled.

delbekekl  delbekekl a kekerei el blai el olengrull; olidiuul, delbekekl er a blai, delbekeklel.

delbekeklel  delbekeklel a delbekekl er ngii el blai, delbekeklel a olengrull.

delbekul  n.poss.3s.stomach.delbekul a klekedall er a chelsel a diil el blil a kall; delebekul a chad, delbekul a temekai.

delbelsols  v.s.(food) weak in flavor or tasteless.

delbengam  n.poss.1pe.seedeleb.

delbenged  n.poss.1pi.seedeleb.

delbengek  n.poss.1s.seedeleb.

delbengel  n.poss.3s.seedeleb.

 Ng tilobed a.He was scared stiff or scared out of his wits.

delbengem  n.poss.2s.seedeleb.

delbengir  n.poss.3p.seedeleb.

delbengiu  n.poss.2p.seedeleb.

delbeseaol  v.s.aimless; idle; foolish.

delbeseaol a rengul  expression.aimless; idle; foolish.

delbesols  Telekau ma lechub eng derrebokel el chad.

delbetelel  seedelbaet.delbetelel a delbaet er ngii; ngkedel a dibus er a urreor, melbaet.

delbochel₁  v.r.s.invented; introduced; composed; (blade of tool) chipped;.delbochel a delibech; beches el merruul; ngloik a le kemeldiil a delbochel.

delbochel₂  n.r.s.musical composition.

delbechelel  n.r.s.poss.3s.delbechelel a ngii a dilbechii; betok a chelitakl el delbechelel a lmesei, "sechou er a kereker" a tang.

deldalech  n.plant used for blackening teeth.deldalech a dellomel el mengedelekelek a uingel; melamech a deldalech a mo chedelekelek a ungelel. Chedelekelek el burk el mengai ra chutem.

deldekel  n.poss.3s.seedeludek.deldekel a deludek er ngii el mlai, ilobech er a kuteling er a bos; deludek er a bilas.

deldelel  deldelel a omellodel er ngii el kall; oltobed a ngar er a chelsel, duldelii, dulodel; mellodel.

deleakl  seedelaes.deleakl a omelaes; melaes; ouchais a kngtil a rengul el kirel, melekoi a kngtil a chad me a tekoi, dmesii, deleklel.

deleb₁  n.r.s.ghost; spirit; soul.deleb a delebengel a mla mad el chad, a le mad a chad e a deleb a tuobed er a bedengel el mo cheroid.Cf.meleb.

delbengam  n.poss.1pe.

delbenged  n.poss.1pi.

delbengek  n.poss.1s.

delbengel  n.poss.3s.

delbengem  n.poss.2s.

delbengir  n.poss.3p.

delbengiu  n.poss.2p.

idedeleb  n.redup.type of ghost.

ouidedeleb  v.i.act like a ghost.

tuobed a delbengel  expression.scared stiff; scared out of one's wits.

deleb₂  v.r.s.interrupted; killed;.deleb a mla medeb, mo diak lolemolem, ngalek a deleb a medal ng dimlak el lemelemii a cheliuaiu.

delebachel₁  v.r.s.chopped down.delebachel a mla medobech; delobech er a kedorm, melobech, dobechii, duobech a ngikel, debechel.

delebachel₂  n.r.s.opening in jetty for tide or boats to pass through.delebachel a mla medobech; delobech er a kedorm, melobech, dobechii, duobech a ngikel, debechel.Cf.melobech.

delebaob  v.s.(person, typically a man) awkward, lazy or inefficient; (boat) impractical or not suitable for traveling in rough seas.delebaob a mechitechut; mesaik; ngaiuchet, diak el sebechel a ngerang, delebaob a medakd a tekoi, chemiis a ngerachel, dellebobel.

delebdeb  n.r.s.drink made out of meat and juice of coconut.delebdeb a techel a mengur el kles uldak er a osechel; ilumel, kall.

delebdobs  v.r.s.objected to.delebdobs a mla medebdobs; meterob, obosech a telbiil; melebdobs er a urreor, dobdebsii a omerael, debsebsel.

delebeakl  v.r.s.cursed; damned.delebeakl a diak le ngeltengat, mla medebeakl er a chelid, diak el ungil besul, dellebeakl, mekerior, dellebeklel.

delebechel₁  n.school of fish; herd; group (of people).delebechel a cheldellel a betok, delebechel el ngikel; delebechel el ngalek a merael el meruu a besbas, delebechel el mekebud, delebechel el bilis.

delebechel el ngikel  expression.school of fish.

delebechelel  n.poss.3s.

oudelebechel  v.i.(fish) move in a school.oudelebechel a delebechel; cheldull, rekebil me a rebuik a belsiochel e oudelebechel mochang.

delebechel₂  n.poss.3s.seedelobech.

delebechel₃  delebechel a delobech er ngii; delobech el tebedellel a ralm el mo er a daob, delebechel er a Mechorei.

delebechel el ngikel  expression.school of fish.

delebechelel  n.poss.3s.seedelebechel.

delebedabel₁  v.r.s.weighed; apportioned; limited.

delebedabel₂  n.r.s.measured or properly apportioned quantity.

delebedebelel  n.r.s.poss.3s.

delebedeb₁  delebedeb a diak el ungil el blech; betok a delebes er ngii; delebedeb a cheldechedechal.

delebedeb₂  n.stone road or roadway.delebedeb a tkul a rael; mlai a diak lorael er a delebedeb.

delebedebek  v.r.s.thought about; remembered.

delebedebelel  n.r.s.poss.3s.seedelebedabel.

delebedebes  v.s.redup.cut or snipped in many places.

delebedobech  v.r.s.redup.chopped into many pieces; cut all over.delebedobech a betok el delobech; telektuk; ngikel a delebededebes, dobechii, duobech, debedebechel.

delebedul  see.seedelbedul.

delebekai  n.type of shellfish.

delebekekl  v.r.s.(house) having had roof or overhang lengthened.

delebekelel  n.poss.3s.seedelebokel.

delebekeongel  delebekeongel a terrekakl el blekeu, meterekakl a bedengel; bekeu el mo er a omengechel.

delebekul  n.poss.3s.gizzard (of chicken, etc.).

delebelsols  delebelsols a diak el ungil a telemtemul; betok a osechel, delebesols el klengoes.

deleberuou  deleberuou a meterekakl, terrekakl a kelel me a ududel; meleberuou a bol secher e ng diak a udoud el mechar a kerul.

delebes  v.r.s.cut; snipped.delebes a mla medebes; teluk; delebokl, teluka ochil, dobesii, duebes, debesel.

delebesakl  n.tattoo on legs.delebesakl a mla medebesakl; delngod a rsel a ochil el mo lmuut er a uchul, delebeseklel.

delebeseklel  n.poss.3s.delebeseklel a delebesakl er ngii.

delebeseaol  delebeseaol a melebeseaol; mengebelung; diak el ultebechel a cheldechedechal me a rengul.

delebeseklel  n.poss.3s.seedelebesakl.delebeseklel a delebesakl er ngii.

delebesel  n.poss.3s.something of no use, utility or effectiveness.

 Aike el omesubem er a demam el rokui a di mo delebesel.All those things you learned from your father won't work or won't be of any use.

delebisech  v.r.s.speared.delebisech a mla medebisech; blurech, dibsechii a ngikel; dibisech, dibsechel.

delebodeb  v.r.s.weighed; apportioned; limited.delebodeb a mla medebodeb; mla mesiik a berredel; ngikel a delebedabel, dobedebii, dobodeb, debedebel.

deleboes  n.r.s.vulgarity; curse word.deleboes a berrotel er a chad; eoulbeluu er a chad; diak le meau a klou le chad le ng deleboes; delebosel.Cf.meleboes.

deleboes el delengerenger  expression.sexual desire; lust.

deleboes el delengerenger  expression.sexual desire; lust.

delebokel  n.circular or square mound for planting;.Cf.melebokel.

delebekelel  n.poss.3s.

delebokl  v.r.s.seemelebes.delebokl a mla medebes; delebes, teluk, dobesii a ochil, duebes, debesel.

delebongel  v.r.s.interrupted; killed;.delebongel a diak el llemolem; mla medeb; dobengii a cheliuaiu; delebongel a klengar er ngii a mlokoad, debengel a medal.

delebosel  seedeleboes.delebosel a deleboes er ngii; berotel er a chad.

delebubuadel  v.s.(person) heavy, clumsy or uncoordinated; (person) with protruding stomach whose body shakes when walking.

delebusech₁  v.r.s.(conch shell or horn) blown. delebusech a mla medebusech; debusech; melebusech el mesubed er a eolt, dubsechii, debsechel a eolt.

delebusech₂  delebusech a betok a ralm er a bedengel; belsuus, klou el omengelel; delebusech el chad a tekiall secher.

delechall₁  delechall a di chelellakl; di kea louedikel; smecher a di delechall kung; kmal smecher.

delechall₂  seedelachel.delechall a mla medachel; bub a delachell er a merau el delachel, bedikl a delechall er a sers; dechelel.

delecham  n.poss.1pe.seedolech.

deleched  n.poss.1pi.seedolech.

delechek  n.poss.1s.seedolech.

delechel₁  n.poss.3s.seedolech.

delechel₂  v.r.s.increased or raised in amount.

delechel a odis  expression.perigee tide in early spring and late summer.

delechel a orakiruu  expression.perigee tide at full moon.

delechel a tab el buil  expression.perigee tide on first day of new moon.

delechelel  n.r.s.poss.3s.seedelachel.delechelel a delachel er ngii; olsechall er a omelachel el bub er ngii.

delechem  n.poss.2s.seedolech.

delechemam  n.poss.1pe.seedelach.

delechemiu  n.poss.2p.seedelach.

delecherecher  n.r.s.hardness; toughness (of meat); stubbornness.delecherecher a delecherecherel; medecherecher el brak.Cf.melecherecher,omekdecherecher.

delecherecherel  n.poss.3s.

delecherecherel  n.poss.3s.seedelecherecher.

delecherir  n.poss.3p.seedelach.

delecherul  n.poss.3s.also position.delecherul a delechor er ngii; blai a di osisiu a delecherul ngii me a mla blai.

 Ng ngera a eolt?What is the direction of the wind?

delechid  n.poss.1pi.seedelach.

delechik  n.poss.1s.seedelach.

delechil  n.poss.3s.seedelach.delechil a delach er ngii; delechil a chad, delechil a ngikel, delechil a blaol a ngimes.

delechim  n.poss.2s.seedelach.

delechir  n.poss.3p.seedolech.

delechiu  n.poss.2p.seedolech.

delechodech  v.r.s.(person) speared or clubbed.delechodech a mla medechodech; chellebed er a olechodech, chelebed er a mekemad.

delechor  n.r.s.action of standing up.delechor a dechor; delecherul; delechor er a rael er a bek el sils.

delecherul  n.poss.3s.also position.delecherul a delechor er ngii; blai a di osisiu a delecherul ngii me a mla blai.

 Ng ngera delecherul a eolt?What is the direction of the wind?

delechors₁  v.r.s.(penis) made erect; stimulated.delechors a dechors.

delechors₂  n.r.s.erection.

delechudech₁  v.r.s.soiled (with dirt or mud); patched; tar; pitch; asphalt.delechudech a mla medechudech; delechudech a chemars er a chado duchedechii, duchudech.

delechudech₂  delechudech a mla medechudech, ngar ngii a dechudech er ngii, idokel, duchedechii a ulaol, duchudech, dechedechel a blai.

deled₁  n.poss.1pi.seedeel.

deled₂  n.poss.1pi.seediil.

deledaes₁  n.r.s.free or unoccupied time.Cf.meledaes.

deledesam  n.poss.1pe.

deledesed  n.poss.1pi.

deledesek  n.poss.1s.

deledesel  n.r.s.poss.3s.deledesel a dedaes er ngii; diak chelsang; mededaes, ta el deledesem e kuk di mei.

deledesem  n.poss.2s.

deledesir  n.poss.3p.

deledesiu  n.poss.2p.

deledaes₂  v.r.s.(place) cleared.deledaes a mla mededaes; medideriik; dmedesii er a mechesang, diak a chelsang, deledesel.

deledeel  v.r.s.redup.nailed all over.deledeel a betok el deleel; meleel, blai a deledeel, dmelii, dmeel, delel a blai.

deledes  v.r.s.redup.cut all over;.deledes a betok el deles; mekekeriei ei delobech; chimak a deledes er a bakllild.

deledesam  n.poss.1pe.seedeledaes.

deledesed  n.poss.1pi.seedeledaes.

deledesek  n.poss.1s.seedeledaes.

deledesel  n.r.s.poss.3s.seedeledaes.deledesel a dedaes er ngii; diak chelsang; mededaes, ta el deledesem e kuk di mei.

deledesem  n.poss.2s.seedeledaes.

deledesir  n.poss.3p.seedeledaes.

deledesiu  n.poss.2p.seedeledaes.

deleel  v.r.s.nailed;.deleel a mla medeel; mla obetuut er a deel; deleoll, dmelii a kahol er a ulekoad, dmeel, delel.

deleiukes  deleiukes a bliongel; reuikl el kall; dikesel er a klobak a babii me a kukau; meleiukes.

delek₁  n.poss.1s.seedeel.

delek₂  n.poss.1s.seediil.

delekedek  v.r.s.covered.delekedek a delekedokel; mla medekedek, mla medangeb; dokedek, dokedekii a kall er a keai.

delekedokel  seedelekedek.delekedokel a delekedek; klemeamel el kall.

delekimes  n.(degree of wetness).delekimes a mla medekimes; selubs er a ralm; diak le medirt; dikmesii a ulaol, dikimes, delekmesel.Cf.dekimes.

delekmesam  n.poss.1pe.

delekmesed  n.poss.1pi.

delekmesek  n.poss.1s.

delekmesel  n.poss.3s.delekmsel a delekimes er ngii; dekimes.

delekmesem  n.poss.2s.

delekmesir  n.poss.3p.

delekmesiu  n.poss.2p.

deleklel  n.r.s.poss.3s.criticism of or about (someone); gossip about (someone).deleklel a deleakl er ngii; chisel a kngtil; melaes, klou a deleklel er a rsechelil.Cf.delesel.

 Ng tilluchel a deleklel.She heard people gossiping about her./She came in when people were talking about her.

delekllel  n.r.s.poss.3s.seedelekull.

delekmesam  n.poss.1pe.seedelekimes.

delekmesed  n.poss.1pi.seedelekimes.

delekmesek  n.poss.1s.seedelekimes.

delekmesel  n.poss.3s.seedelekimes.delekmsel a delekimes er ngii; dekimes.

delekmesem  n.poss.2s.seedelekimes.

delekmesir  n.poss.3p.seedelekimes.

delekmesiu  n.poss.2p.seedelekimes.

delekodek  v.r.s.cut; sliced.delekodek a mla medekodek; selekosek, babii a delekodek.

delekull₁  v.r.s.buried;.delekull a mla medakl er a chutem, doklii, dmakl, deklel a beldokel.

delekull₂  n.r.s.(Palauan) money given at time of funeral.delekull a ta er a bedengel a udoud er a Belau.

delekllel  n.r.s.poss.3s.

delel₁  n.poss.3s.seedeel.delel a deel er ngii; kloleklel el deel.

delel₂  n.poss.3s.seediil.delel a diil er ngii; medud a delel el chad.

delel a oach  expression.calf of leg.

delelualu  v.s.(liquid) motionless, still or collected in puddle, pool, container, etc.delelualu a telekuau el ralm; diak el omaoch; delelualu el chad a mesaik.

delem₁  n.poss.2s.seedeel.

delem₂  n.poss.2s.seediil.

delemdims  n.food prepared for special occasion.delemdims a ileakl el ungil kall; klungiolel a kall; cheleoch a menga delemdims.

delemedamel   delemedalem a delemedem.

delemedem  v.r.s.levelled; equalized;.delemedem a mla medemedem; tabesul, chutem a delemedamel.

delemedemek₁  n.r.s.softness; gentleness.

delemedemekel  n.poss.3s.his/her/its softness or gentleness.delemedemekel a delemedemek er ngii; medemedemek.

delemedemek₂  v.r.s.softened; weakened; tenderized; calmed.delemedemek a rruul el medemedemek; mechitechut; diak el medecherecher; domedemekii a kall, delemedemekel.

delemedemekel  n.poss.3s.his/her/its softness or gentleness.delemedemekel a delemedemek er ngii; medemedemek.

 Ke merusech er ngii el mo medemedemek; a ultuil ra omersesechel.You pound it until it's soft; how soft depends on the pounding.

delemekill  v.a.s.(post, stick, etc.) is to be driven into ground;.delemekill a kirel el medelemakl; kirel mukedechor; dolemeklii er a chutem; dolemakl a smengtel a chutem, mellemakl, delemeklel.

delemeklel  delemeklel a omellemakl er ngii; mellemakl.

delemel  n.poss.3s.(action of) planting. delemel a beches el meldalem; dalem el lius el ungil bekerredechel.

delemelek el diokang  expression.my tapioca plant (set aside for planting;.

delemelel  n.a.s.poss.3s.seedelomel.delemelel a delomel, delemelel el diokang.

delememurei  delememurei a diak el uldasu; diak le bleketakl, mekngit a tbil el urreor a delememurei.

delemerab  n.room.delemerab a chalb; chelbelel a blai, betok a delemerab er a blai.

 A ngau a dilubech er a er ngak.The fire started in my room.

delemeremer  delemeremer a smecher me ng di mechiuaiu.

delemumuu  v.r.s.sex-crazy; lustful.delemumuu a deleberuou.

delemumuu el blai  expression.incestuous household.

delengcheklel  n.poss.3s.also residence.

 A Toki a chuarm er a.Toki is suffering because of her living conditions.

delengchelel  n.r.s.poss.3s.seedelangch.delengchelel a ngii a dilengchii, ngii a ngiltii, mla dongchii. delengchelel; delengchelel a chaibebelau el ngii a dilengchii , ng medengelii.

delengchokl  n.r.s.living conditions; way of life; settlement.delengchokl a blai; teletael er a rechad el kiei, delengchokl er a chelechang a bai meringel er a irechar.

delengcheklel  n.poss.3s.also residence.

meruul er a delengcheklel  expression.make oneself comfortable; sit comfortably.

delengechel  delengechel a delangch.

delengedangeb  v.r.s.redup.completely covered (with taro leaves, etc.).delengedangeb a betok el delangeb; chemur a dengebel; dongebii a kall; duangeb a udoud.

delengerenger₁  n.r.s.poor behavior; sin; crime.delengerenger a mekngit el omeruul; oterebek me a osisebel a mekngit el kar a delengerenger, delengerenger a mengebuul a beluu, delengerengerel.Cf.dengerenger,oudengerenger.

delengerengerel  n.r.s.poss.3s.delengerengerel a delengerenger er ngii el chad.

meruul a delengerenger  expression.commit mischief; break the law.

delengerenger₂  v.r.s.(food, money) wasted.

delengerengerel  n.r.s.poss.3s.seedelengerenger.delengerengerel a delengerenger er ngii el chad.

 Ng kmal meleketek a a Droteo.Droteo's behavior is getting worse and worse.

delengesakl  v.r.s.(person or thing) under a spell.delengesakl a mla medengesakl; chad a mla melengesakl er ngii; olengit a mekngit el kirel; dongeseklii er a chelid.

delengil  n.r.s.poss.3s.seedelang.delengil a delang er ngii; delang el mo er ngii.

delengmes₁  n.r.s.act of respecting/honoring someone.

delengmesil  n.r.s.poss.3s.delengmesil a omelengmes er ngii; melengmes.

delengmes₂  v.r.s.respected; honored;.delengmes a mla medengmes; mla ngmai a chetengakl; mla morenges e modanges, dengmesioll a delengmes.

delengmesil  n.r.s.poss.3s.seedelengmes.delengmesil a omelengmes er ngii; melengmes.

delengobel  seedelangeb.delengobel a delangeb.

delenguchel₁  n.exact target; vulnerable part of fish, animal, person which, if hit, results in instant death.bruchel er a omengaidechedang a delenguchel; biskang a mla subechii er a delenguchel; bulis a omoes er a delenguchel.

delenguchel₂  delenguchel a tkakl; melkakl, meses a eolt me te melecha delenguchel er a blai.

delengulel  n.r.s.poss.3s.ridiculing.

delenguul₁  n.r.s.ridiculing; incest.delenguul a diak el ongull a klauchad; bechil a chedal, songel a chedal, melbedibech er a bechil a chedal a delenguul, dellenguul.Cf.melenguul.

delengulel  n.r.s.poss.3s.ridiculing.

delenguul el blai  expression.group of related people committing incest.

delenguul₂  v.r.s.ridiculed; scoffed at;.

delenguul el blai  expression.group of related people committing incest.

deleodo  deleodo a chelellakl, mla medeodo; mengellakl; beluu a deleodo el mengiil er a merreder, meleuodo er a ngalek.

deleoll  seedeleel.deleoll a deleel.

deleomel  v.r.s.(child) spoiled.deleomel a mla medeomel; demal a meleomel er ngii; llemolem a di meruul a soal e diak lomekerreu a llechul a beluu, ulekeangel; deleomel a di mocha meleketek a delengerengerel.

deleongel  n.relationship (between people).deleongel a deleuill; Belau me a Merikel a kmal moiuai a deleongel er tir; ungil el deleongel er a klausechelei.Cf.klaudeleongel.

delongelam  n.poss.1pe.

delongeled  n.poss.1pi.

delongelek  n.poss.1s.

delongelel  n.poss.3s.relationship (between people); area or space between.delongelel a deleongel er ngii.

delongelem  n.poss.2s.

delongelir  n.poss.3p.

delongeliu  n.poss.2p.

 A bilas a ulekiu a delongelel a chelebacheb.The boat passed between the Rock Islands.

 A blik a ngar er a delongelel a blil a Toki me a Droteo.My house is located between Toki's house and Droteo's house.

 A delongelel a Droteo me a Toki a kmal ungil.Droteo and Toki are on very good terms.

Ak meral medakd a telulchoid. Ngdi tomall a e merkong.Im scared of gossip. It ruins relationships.

delerrubek  v.r.s.thrust at with spear.delerrubek a mla mederubek; babii a delerrubek er a biskang; rrumes er a biskang, derrubek, durebekii a delel.

deles  v.r.s.cut; sliced; slit (open);.deles a mla medes; mekekerei el delobech, dosengii, dmes a ngikel, s. meles, desengel.

delesel  n.r.s.poss.3s.someone's criticizing.

deleu  v.r.s.folded; creased; bent.deleu a mla medeu; deleuul; diak el melemalt; llemolem, dour a chimal, dmeu a babier, meleu, deul.

deleuill  deleuill a deleongel; delongelel a chad me a chad, deleuill er a Merikel me a Belau a free association.

deleuingel  deleuingel a uingel el chedelekelek er a omeleuingel, omellamech el deldalech.

deleuul  deleuul a deleu.

deliaches  deliaches a llechukl el okesiu; olangch er a O.E.K. a deliaches el bai me a teblo el btanch me a tacher me a kllolem el bad.

delibech  v.r.s.invented; introduced; composed; (blade of tool) chipped.delibech a beches el rruul; delbochel, melibech, delibech el rael a beches.

delibechakl₁  v.r.s.(road, etc.) crossed.delibechakl a mla medibechakl; rael el diak le melemalt; touchakl er a teballungel; melibechakl el osiiker a kmeed; delibechakl el rael.

delibechakl₂  n.r.s.intersection or fork in road.

delibecheklel  n.poss.3s.delibecheklel a delibechakl er ngii, melibechakl.

delibechebeab  seemelibech.delibechebeab a rael el diak le rruul er a rechad.

delibechebeab el rael  expression.rough path used as a short cut.

delibecheklel  n.poss.3s.seedelibechakl.delibecheklel a delibechakl er ngii, melibechakl.

delibek  v.r.s.kicked (away); swept away; fended off.delibek a mla medibek; melibek a bduu, dibekii, duibek a bduu el olab a uach, dbekel.

delibkaol  seedelibuk.

delibkolel  delibkolel a delibuk er ngii, delibkulel.

delibkulel  n.poss.3s.knot.delibkulel a delibuk er ngii; melibuk.

delibuk  v.r.s.tied into knot.delibuk a mla medibuk; omech a eru el klalo; melibuk a odak a erung e doibuk el mo tang el blech, delibkolel.

Alii, tilechal a diak mesisiich. Nobechakl a chert.Hey. That knot's no good. The boat will float away.

delibuksirchorech  delibuksirechorech a delibuk er a merechorech; diak le ngar a rolel a omelibuk.

delibuksurechorech  v.s.(knot) tied securely so as not be loosened.

delidab  v.r.s.climbed on.delidab a mla medidab; ngmasech er ngii; doidebur a lius, doidab a buuch, ngomiakl.

delidai  v.r.s.accompanied; braided.delidai a mla medidai; melidai a odak a edei el kakeakl e doidai el mo tang, chui a delidai.

delidall  v.a.s.is to be accompanied or braided.

delidech  v.r.s.blinded or dazzled by a strong light.delidech a mla medidech; dichel a sils a mo er a medal, delidech a medal er a dichel a sils.

delideul₁  delideul a delidai er ngii; deledesel; blai a medidai; diak el meseked, delideul a bilas a ungil.

delideul₂  delideul a delidai er ngii; chui a delidai.

delidiich  v.r.s.shined upon; lighted up.delidiich a mla medidiich; mocholt a kotel me a chelebulel; delidiich er a meteet, melidiich er ngii; didichel.

delidiim  v.r.s.sprayed or splashed all over.delidiim a mla medidiim; didiim er a daob, delidiim er a daob, dekimes er dersesei el daob; didimel.

delidingel  n.r.s.poss.3s.seedelidui.delidingel a omelidui er ngii; melidui.

delidui₁  n.r.s.small house in garden used for storage or as resthouse or kitchen.delidui a blai er a sers me a cheliuis; mekekerei el blai.Cf.melidui.

delidingel  n.r.s.poss.3s.delidingel a omelidui er ngii; melidui.

delidui₂  v.r.s.peeped at; looked for.

deliekl  v.r.s.pushed down.deliekl a mla mediekl; mla odbechii el orbetii; sechelik a deliekl; diklii er a daob, diiklel, meliekl er ngii.

deliim  v.r.s.sprayed or splashed (in one spot).deliim a mla mediim; mla dikmesii er a daob; duiim a dellomel er a ralm, meliim, melekimes, dimel.

delik₁  delik a mla medik; loia chiull e a smecher a ultuil er ngii, dikir, dmik, smecher a delik er a dik, dkel.

delik₂  delik a kldoel, kled, kall a delik er a tebel, dikir a tet er a ulaol, melik er a til er a ulaol.

delik₃  v.r.s.supported; propped up; placed in a particular location.

delikiik  v.r.s.given more than one can handle; overburdened.

delikik₁  delikik a betok el kall el diak le mekang, kall el medechel el di mo kelel a babii a delikik el kall; melikik a kall; dellikikengel.

delikik₂  delikik a ngebengebotel, diak el mekekeam; betok a telemall me a teleu er ngii; dellikik, dellikikengel.

delilech  v.r.s.dipped (and removed from water).delilech a mla medilech; ngar er a ralm; dellochel, selokel a delilech , dilechii, dmilech, delechel a selokel.

delimes  n.epiphytic sword fern.delimes a dellomel el duubech a metengal a kerrekar er a oreomel.

deliobech  n.ravine; valley.deliobech a eobech; dellas, delongelel a kedidai me kedidai el chutem.

delir₁  n.poss.3p.seedeel.

delir₂  n.poss.3p.seediil.

delirek  delirek a mla medirek; ules er a direk, ekebil a delirek, direkii, merirek er ngii, derekel.

delirk  v.r.s.looked at in mirror.

deliu₁  n.poss.2p.seedeel.

deliu₂  n.poss.2p.seediil.

deliukes  v.r.s.(food) divided or shared.

delkadk  delkadk a medal a tuangel er a bai me a blai.

delkakl  n.clap of thunder.delkakl a ngerel a derumk me a besebasech; klou a delkakl er a eanged, delkeklel a derumk.

delkeklel  n.poss.3s.delkeklel a delkakl er ngii el derumk.

delkeklel  n.poss.3s.seedelkakl.delkeklel a delkakl er ngii el derumk.

delkoel  seedelik.delkoel a delik.

delkois  v.r.s.placed on slant.delkois a mla medkois; turekorek, dkois, melkois, torib a delkois a omerolel.

dellas  n.valley.dellas a deliobech.

dellesul  n.poss.3s.dellesul a dellas er ngii el beluu.

dellebeakl  n.r.s.curse; punishment.dellebeakl a delebeakl; kerior; oumekngit er a demal me a delal a mo ngmai a dellebeklel.

dellebeklel  n.r.s.poss.3s.dellebeklel a dellebeakl er ngii; keririel; delebeakl.

 A lebo er a ngsechel a rengrir, e le ng kmal kdekudel.May a curse be on their hearts' climbing, because

dellebeklel  n.r.s.poss.3s.seedellebeakl.dellebeklel a dellebeakl er ngii; keririel; delebeakl.

dellechelam  n.poss.1pe.seedelluchel.

dellecheled  n.poss.1pi.seedelluchel.

dellechelek  n.poss.1s.seedelluchel.

dellechelel  n.poss.3s.seedelluchel.dellechelel a telkelel a delluchel er ngii; dellechelel a kliokl.

dellechelel a otengel  expression.hollow of the cheeks.

dellechelem  n.poss.2s.seedelluchel.

dellechelir  n.poss.3p.seedelluchel.

dellecheliu  n.poss.2p.seedelluchel.

dellemakl  v.r.s.(post, stick, etc.) driven into ground;.dellemakl a mla medelemakl; dechor el ultuu er a chutem; dolemeklii, dolemakl a smengt; delemeklel.

dellemelam  n.poss.1pe.seedellomel.

dellemeled  n.poss.1pi.seedellomel.

dellemelek  n.poss.1s.seedellomel.

dellemelek el diokang  expression.my tapioca plant.

dellemelel  n.poss.3s.seedellomel.dellemelel a dellomel el ngii a dilalem; dellemelel el lius.

dellemelem  n.poss.2s.seedellomel.

dellemelem el tuu  expression.your banana plant.

dellemelir  n.poss.3p.seedellomel.

dellemeliu  n.poss.2p.seedellomel.

dellengulel  dellengulel a dellenguul er ngii; delenguul.

dellenguul  dellenguul a delenguul, dellengulel.

dellesul  n.poss.3s.seedellas.dellesul a dellas er ngii el beluu.

dellikik  deilikik a delikik.

dellikikengel  dellikekengel a dellikik er ngii; delikik el dil.

dellochel  v.r.s.dipped (and soaking in water).dellochel a delilech.

dellodel  v.r.s.extracted from; (feet) removed from shoes.dellodel a mla medelodel; mla motobed er a chelsel a butiliang; duldelii a ngimes, dulodel, deldelel.

dellolel  Blekeradel ma lechub eng omerellel a chad.

dellomel₁  n.r.s.plant (already growing);.dellomel a delalem; mla medalem, chetemek a dellomel a lius er ngii.Cf.delomel.

dellemelam  n.poss.1pe.

dellemeled  n.poss.1pi.

dellemelek  n.poss.1s.

dellemelek el diokang  expression.my tapioca plant.

dellemelel  n.poss.3s.dellemelel a dellomel el ngii a dilalem; dellemelel el lius.

dellemelem  n.poss.2s.

dellemelem el tuu  expression.your banana plant.

dellemelir  n.poss.3p.

dellemeliu  n.poss.2p.

dellomel₂  v.r.s.planted.

delluchel₁  n.pit.

dellechelam  n.poss.1pe.

dellecheled  n.poss.1pi.

dellechelek  n.poss.1s.

dellechelel  n.poss.3s.dellechelel a telkelel a delluchel er ngii; dellechelel a kliokl.

dellechelel a otengel  expression.hollow of the cheeks.

dellechelem  n.poss.2s.

dellechelir  n.poss.3p.

dellecheliu  n.poss.2p.

delluchel₂  v.s.(bowl; etc.) deep/hollowed out.delluchel a dmolech; diak le meched, kliokl a delluchel, dellechelel.

delmam  n.poss.1pe.seechedil.

A dillel a al siluk a okdememlam.Our uncle received the money for my mom's funeral.

delmedimech  n.r.s.redup.large amount of dots or spots.delmedimech a oudelmedimech; betok a dimech er ngii.

delmerab  n.room.

 Tia a er a Droteo me a Toki.This is Droteo and Toki's room.

Ngar er ngii a kleuang el er ngii.It has four rooms.

delmert  delmert a mla medmert; rechad a melekoi a kngtil; rechad a melenguul er ngii; melmert a melekoi a telitur er ngii, delmert a ngmai mekngit el uldasu.

delmiu  n.poss.2p.seechedil.

delngisech₁  v.r.s.(underbelly of crab) opened;.delngisech a mla medngisech; blok, dingesechii a chemang, melngisech a rekung, dngesechel.

delngisech₂  n.r.s.underbelly of crab.

delngod  v.r.s.tattoed.delngod a mla medngod; llechukl a bedengel er a dngod, melngod er a ulul a buik; dungod a ochil, dngedngel.

Ngarngii a er a bedengem?Do you have any tattoos?

Ngdiak el sal soak a redil.I kinda dont like women with tattoos.

delobech₁  v.r.s.(tree) chopped down; (hand; finger; etc.) cut.

delobech₂  n.r.s.Palauan money (half of kluk in value); fifty cents; injury from being cut.delobech a mla medobech; mla metuk; delebes, dobechii a chimal, melobech, debechel a ngikel.

delebechel  n.poss.3s.

delochel  seedechall.delochel a kirel el medilech; locha er a ralm, dmilech a selekelel, dilechii, delechel.

delodau  v.s.obedient; humble; respectful.delodau a chelellakl; kedung e medemedemek; ultebechel a rengul, ulterekokl, delodau a cheldechedechal.

Tirkal ngelekek a kmal diak el sel bebil era taem.My kids are so unruly sometimes.

deloechel  seedelauch.deloechel a delauch, douchii, dmauch a keam, melauch, duchel a keam.

deloes₁  v.r.s.(log) having had top chipped off.deloes a mla medoes; uchelel a omelasech a meloes er ngii; mo kmeed er a omekord er ngii; teletelel a omelasech el mlai.

deloes₂  n.r.s.flat surface of log chipped off in preliminary stages of carving canoe.

deloko  v.r.s.blown out; inflated; smoked; puffed.deloko a mla medoko; dokouii, dmoko a dekool, meloko er a ngau, dekoel.

delolakl  seeduus.delolakl a duus er a chado er a blai me a bai.

delolk  v.r.s.kicked; stomped.delolk a mla medolk; selebek, sobekii, dolkii, melolk er ngii, delkel a mlai.

delomel₁  v.a.s.seemelalem.delomel a kirel el medalem; dualem a delomel el diokang, dolemii a delomel el lius, delemel.

delomel₂  n.a.s.plant (not yet in the ground).

delemelek el diokang  expression.my tapioca plant (set aside for planting;.

delemelel  n.a.s.poss.3s.delemelel a delomel, delemelel el diokang.

delongelam  n.poss.1pe.seedeleongel.

delongeled  n.poss.1pi.seedeleongel.

A Belau a teluidel, a remerrau ma remechebuul, dikea klaukerreu era.Belau is divided into two; the rich and wealthy and the poor, theres no caring amongst the people.

Ng klau beltikerreng era a uchul mekede kaukerreu.Because of the love between us we care about each other's well being.

delongelek  n.poss.1s.seedeleongel.

delongelel  n.poss.3s.relationship (between people); area or space between.delongelel a deleongel er ngii.

 A buik a milecheed ra a tuu; a biskang a cheleed ra a bad.The boy was stuck precariously in the banana tree; the spear is stuck precariously in the coral rocks.

 A ngelekek a cheleid ra a ikel kerrekar.My child is stuck in a precarious position in those trees.

 Kengti, a yanged a uchul ea National Emergency Management Office (NEMO) a mla tebedii A Small craft warning ra beluu er belau rokir. Daob ra a Beliliou ma Ngeaur, Ollei ma Ngcheyangel ma ikrel a elemoll a kmal mekngit er elechal team. MaleuaiseDue to the weather conditions and increasing hazardous surf, the National Emergency Office (NEMO) is issuing a Small Craft Warning for the entire Republic of Palau. Water conditions from outside the reef through all exposures are very rough at this time.
    »additional examples

delongelem  n.poss.2s.seedeleongel.

delongelir  n.poss.3p.seedeleongel.

 Tirkai a rechad el meruul a orars er a a rechad, el teluchel er a di soal a klechad.These are the people who cause divisions, who are controlled by their natural desires.

delongeliu  n.poss.2p.seedeleongel.

delorem  v.r.s.sharpened.delorem a mla medorem; derromel, mla mead el mo kedorem; doremii a oles, merorem a kamang, deremel.

delort  v.r.s.(taro, etc.) scraped; (cord, etc.) cut through; (relationship) broken off.delort a mla medort; delebes; dortii a kebui; dmort a besebes, chebechiil a delort, dertel.

delosel  delosel a deloes er ngii el mlai er a daob.

delouechel  delouechel a delauch, melemiakl er a delouechel el lius; deluchelel a lius a ngimekill.

delsachel₁  seedelasech.delsachel a delasech; mla medasech, mla meruul, dosechii, dmasech a mlai, desechel a dilukai.

delsachel₂  seedelasech.

 delsangel  n.type of a shellfish.delsangel a cheled el bereked a bad; ungil el kall.

delsbai₁  v.r.s.spat out or at.delsbai a mla medesbai; mla metub, telub, dusbir a ulaol, kesib a rengul a melsbai a klalo, desbil.

delsbai₂  n.r.s.spittle; splashed water.

delsbil  n.r.s.poss.3s.delsbil a desbai er ngii, melsbai.

delsbil  n.r.s.poss.3s.seedelsbai.delsbil a desbai er ngii, melsbai.

delsechel  n.poss.3s.seedelasech.delsechel a blai el ngii a oudelasech; diak longang el kall; kitelel a delsechel.

delsechelel  n.r.s.poss.3s.seedelasech.delsechelel a blai el ngii a dilsechii; rrellel el blai.

delsel  n.r.s.poss.3s.seedeluus.delsel a deluus el ngii a ouklalo er ngii, delsel er a chull.

delsemiich₁  v.s.diamond-shaped;.delsemiich a ta er a teletelel a deliaches, diamond shape .

delsemiich  n.diamond (in cards).

delsemiich₂  n.diamond (in cards).

delsengelel  n.r.s.poss.3s.seedelsongel.delsengelel a deles el ngii a melles; desengelel el tekuu.

delsongel₁  n.r.s.sliced raw fish; sashimi;.delsongel a chemadech el ngikel el deles; chemadech el odoim.Cf.omeles.

delsengelel  n.r.s.poss.3s.delsengelel a deles el ngii a melles; desengelel el tekuu.

delsongel₂  v.r.s.cut; sliced; slit (open);.

delub  v.r.s.bombed; dynamited; poisoned (esp., with hard drugs).delub a mla medub; dubar, duub, melub a omriid a bad el ousbech a dub, dbal a klou el risois.

deluchelel  deluchelel a delauch er ngii; ngemikiill, deluchelel a lius.

deludauch₁  deludauch a betok el dauch; kebekuul a deludauch, lbedul me a Reklai a kot el dauch e blechobech el me er eou.

deludauch₂  v.s.redup.cut or wounded in many places.deludauch a betok el delauch, mla medudauch, betok a deludauch er a bedengel, duchel.

deludek  n.bow/prow of boat (used for storage).deludek a kuteling er a bos me a mlai er a daob; blil a klalo, deldekel.

deldekel  n.poss.3s.deldekel a deludek er ngii el mlai, ilobech er a kuteling er a bos; deludek er a bilas.

deludeu  v.r.s.bent in many places.deludeu a betok el deleu; mla medudeu, dour, dmeu a mamed, deul.

deluelel  deluelel a deleu er ngii el mamed, deluelel a chim.

delui  n.small house outside of village used for practicing dances.Cf.delidui,melidui.

deluill  n.relationship (between villages).

deluingel  v.r.s.(teeth) blackened.

deluis  v.r.s.removed; extracted.deluis a mla meduis; mla motobed; duiesii, dmuis a semum, meluis a delsangel.

delul₁  v.r.s.broiled; roasted; sunburned.delul a mla medul er a ngau.

delul₂  n.r.s.injury from burn.delul a mla medul er a ngau.

delul₃  n.poss.3s.area within or among.

delul a chudel  expression.bushy area; area within the grass.

delul a kerrekar  expression.area under and between the trees; among the trees.

delul a chudel  expression.bushy area; area within the grass.

delul a kerrekar  expression.area under and between the trees; among the trees.

delul er a sils  expression.sunburned.

delulel  n.a.s.poss.3s.delulel a delul el ngii a ouedoim er ngii, delulel el mesekuuk.

deluodo  v.r.s.patted.

deluoik  deluoik a beluoik; bliukel, chebirukel kulkokl a ulkel, deluoik el ulk.

deluokl  deluokl a ngar a delongelel a meklou; blik a deluokl er a chachisois el blai.

deluul₁  seedeleu.

deluul₂  n.r.s.degree or angle of bend.

deluus₁  deluus a rrasm er a chim; merames a rresmelel.

deluus₂  n.r.s.rain hat; raincoat.deluus a dor er a chull; omderungel; rrasm el mengchongch.Cf.meluus,oudeluus.

delsel  n.r.s.poss.3s.delsel a deluus el ngii a ouklalo er ngii, delsel er a chull.

deluus₃  v.r.s.(long object) inserted into storage or hiding place; (thatching) sewn.

demad  n.poss.1pi.seechedam.

demado  n.(Jap.)enclosed sitting space which projects from window.

 demailei  n.tree in palm family; leaves of Palma brava (used for making fishing net).demailei a dellomel el ko er a buuch el ngar er a oreomel.

demairuuch₁  demairuuch a tauiir, ta er a bedengel a chudel.

demairuuch₂  seetauiir.

demak  n.poss.1s.seechedam.

 A beches el blimam a bilkedecherur er a.Our new house was built by my father.

 A a omekedechor er a beches el blimam.My father is building our new house.

 A a chetil a kuruul a party.My father doesn't want me to have party.

 Ak ultuil er a ududel a.I am dependent on money from my father.
    »additional examples

demal  n.poss.3s.seechedam.demal a chedam er ngii el ngalek; kldemaol; demal a sechelik.

 A Toki a metord er a bechil me ng kie er a blil a.Toki is fed up with her husband, so she's living at her father's place.

 A Droteo a silebedak el kmo a a mla mad.Droteo informed me that his father had died.

 A Droteo a milsuub el meruul a mlai er a.Droteo learned how to make canoes from his father.

 Ng mlenga a telochel a me ng di uai ngii.He ate pre-chewed food from his father, so that's why he takes after him.
    »additional examples

demal a delak  expression.my maternal grandfather.

demal a demak  expression.my paternal grandfather.

demal el rubak  expression.(someone's) grandfather.

demam  n.poss.2s.seechedam.

 Aike el omesubem er a el rokui a di mo delebesel.All those things you learned from your father won't work or won't be of any use.

Kemla mekmad a udoud el mlileng er a er tial mlomerek el buil?Did you pay back your debt to your father, the money you borrowed last month?

Ng tela rekil a?How old is your father?

Ng techa ngklel a?What's your father's name?

demedamel  v.a.s.demedamel a kirel el medemedem; ruoll el mo tabesul, domedemii a chutem, omekedecheraol a demedamel, melemedem er ngii; demedemel.

demedemall  seedemedomel.demedemall a demedamel.

demedemekall  v.a.s.is to be softened, weakened, tenderized or calmed.demedemakall a ruoll el mo medemedemek; ngeliokl el brak a demedemekall, domedemekii, domedemek, demedemekel.

demedemekel  demedemekel a omelemedemek er ngii; mo medemedemek.

demedomel  v.a.s.is to be levelled or equalized;.

demerir  n.poss.3p.seechedam.

 Te mirrael el oltirakl er a Jesus e chilitii a er a Sebedeus me a ruduudel el mesiou er a bos.They left their father Zebedee in the boat with the hired servants and followed Jesus.

demetaoch  n.(natural) narrow mangrove channel (not used for transportation).demetaoch a mekekerei el taoch, diak el klou a usbechel.

demiel  demiel a me duum er ngii; me chemolt; dmeu a renguk er a demiel a ngelekek, klebokel a demiel a sils er a tutau.

demmam  n.poss.1pe.seechedam.

demmiu  n.poss.2p.seechedam.

 Kemiu e rengelekei a kmal chebuul e le ng mla mad a.You, children, are to be pitied because your father has died.

 Ng ngar er ngii a?Do you have a father?

demok  n.soup made by boiling young taro leaves with coconut milk; cowardly.demok a llel a dait el klengoes el medemedemek, demedemok.

 Te menga a demok.They're from Ngerard/Ngiual (where taro leaf soup is eaten).

dempo  n.(Jap.)telegram; long distance two way short wave, ham radio.

 demul  n.dolphin; porpoise.demul a ta er a bedengel a ngikel.

A a dodenge el kmo ng sebechel el ngosuterir a rechad a bo lemetacherbeserir.About dolphins, we know that they can help humans when humans get into trouble.

dengarech  v.s.lying face up; placed right side up.dengarech a chemau bab; diak el chebecheb, olekang a dengarech.

dengarech a btil  expression.woman with easy-to-reach vagina.

dengarech a btil  expression.woman with easy-to-reach vagina.

dengchekill  v.s.(house) hospitable or open to guests; (house) capable of seating many guests.

dengchokl₁  v.i.sit down.dengchokl a kiei er a ulaol me a kingall, ulat er a ulaol a dengchokl, dengchehel.Cf.delengchokl.

Bo mdengchokl!  expression.Sit down!

dengchekill  v.s.(house) hospitable or open to guests; (house) capable of seating many guests.

dengchokl  v.s.seated; sitting.dengchokl a kiei er a ulaol me a kingall, ulat er a ulaol a dengchokl, dengchehel.

dengchokl₂  v.s.seated; sitting.dengchokl a kiei er a ulaol me a kingall, ulat er a ulaol a dengchokl, dengchehel.

dengdengechel  v.a.s.redup.(someone's status) is to be pointed out/questioned.dengdengechel a diak a kmal el medengelii; melangch er ngii, dengdengechel er a beluu; dengchel.

dengeball  v.a.s.is to be covered.dengeball a dengobel, kirel el medangeb; melangeb er ngii, dongebii, duangeb a olekang; dengebel.

dengebam  n.poss.1pe.seedengebel.

dengebed  n.poss.1pi.seedengebel.

dengebek  n.poss.1s.seedengebel.

dengebel₁  n.poss.3s.lid.dengebel a dangeb er ngii; omelangeb er ngii el olekang.

dengebam  n.poss.1pe.

dengebed  n.poss.1pi.

dengebek  n.poss.1s.

dengebem  n.poss.2s.

dengebir  n.poss.3p.

dengebiu  n.poss.2p.

dengebel₂  n.poss.3s.seedangeb.

dengebel a belatong  expression.cover for a bowl.

dengebel a butiliang  expression.bottle cap.

dengebel a kahol  expression.cover of (wooden) box. Cover of coffin.

dengebel a mad  expression.eyelid.

dengebel a olekang  expression.lid of a pot.

dengebem  n.poss.2s.seedengebel.

dengebir  n.poss.3p.seedengebel.

dengebiu  n.poss.2p.seedengebel.

dengechel  v.a.s.is to be set aside/recognized/distinguished.dengechel a kirel el medangch; omuut a chutem er a uchul a iedel; dongchii a tuu er a chutem.

dengerchang  dengerchang a mla mo dengarech; diak el chebecheb; dongerechii, dongarech a kall, ngalek a dengerchang, dengerechel.

dengerechall  v.a.s.is to be laid down face up.

dengerechang  v.s.inch.start lying down with face up.

dengerengelchebud  dengerengelchebud a meterekakl; diak longedmokl; melengerenger a kall me a klalo.

Dengerengelebud  n.legendary person known for his lack of obedience (to parents) and disrespect of law.

dengerenger  v.s.bad; evil; naughty;mischievous.dengerenger a delengerenger; oleiit a llach; meruul a mekngit; dengerngerel a beluu.Cf.oudengerenger.

dedengerenger  v.s.redup.rather naughty or mischievous.dedengerenger a telkib el dengerenger; sebesabel; dedengerenger el buik.

dengerenger el busech  expression.feathers of chicken under wing (whose removal is considered necessary in taming chicken).

kaudengerenger  v.recip.have sexual intercourse with each other.kaudengerenger a dmak e meruul a delengerenger; te ngar a llaokreng.

mededengerenger  v.s.redup.rather naughty/mischievous.mededengerenger a telkib el dengerenger; mededeomel.

Akmlo era ochedal bechil a ochedak.I had an affair with my brother in laws sister.

dengerenger el busech  expression.feathers of chicken under wing (whose removal is considered necessary in taming chicken).

dengerotk  dengerotk a telkib el dengerenger; ko er a chellechelid el omeruul.

 denges  n.oriental mangrove.denges a ta er a bedengel a kerrekar er a keburs.

Denges  n.passage in Beliliou. Denges a toachel er a Beliliou.

dengesall  v.a.s.is to be looked up at.dengesall a omes er a bab; kirei el medanges; dongesii, dmanges a berikd el buuch, melanges er a sils; dengesel a buuch.

dengesechall  v.a.s.(underbelly of crab) is to be opened.

dengesekill  v.a.s.(person or thing) is to be put under a spell.dengesekill a kirel el medengesakl; kirel medebeakl; dongeseklii er a chelid, omelengesakl a rechad a mekull; dengeseklel.

dengesel  dengesel a omelanges er ngii; melanges.

dengiil  n.topmost spar of sail on boat (sometimes connected to mast with pulleys).dengiil a chetebtel a ears er a mlai er a daob.

dengitech  n.silt.dengitech a chutem el mengai er a baoch el mo dmak er a telkib; dengtochel a rael.

dengki  n.(Jap.)electricity.dengki a electricity .

 A usbeched er a a di meleketek.Our consumption of electricity is increasing.

 Ng di meleketek a usbeched er a.Our consumption of electricity is increasing.

Ng ual sal meringel a cheral a er chelechal buil.The electric bill this month is a bit high.

Achedil! Mla mad a!Oh no! Electricity went out!
    »additional examples

dengki basira  (Jap.)electric pole (commonly used).

dengki skongki  (Jap.)electric phonograph (skonki was used only for hand-cranked phonographs, now turntable is used).

dengkibasira  n.(Jap.)telephone/electric pole.

 A mlai a silbechii er a.The car hit the telephone pole.

dengkibu  n.(Jap.)power plant.

dengkiskongi  n.(Jap.)electric phonograph.

dengmesall  v.a.s.is to be respected/honored.

Ar sensei era skuul a.Teachers need respect.

dengmesioll  seedengmesall.dengmesioll a kirel a omelengmes; melengmes er ngii; omotech er a rengul; mengull, mesisiich er a buai a dengmesioll.

dengobel  seedengeball.

dengokl  n.fainting spell.Cf.mengedengokl.

dengsam  n.poss.1pe.seedangs.

dengsed  n.poss.1pi.seedangs.

dengsek  n.poss.1s.seedangs.

dengsel  n.poss.3s.his or her dancing style.

dengsem  n.poss.2s.seedangs.

dengsir  n.poss.3p.seedangs.

dengsiu  n.poss.2p.seedangs.

dengtochel  dengtochel a soal a dengitech el kiei er ngii; blil a dengitech, ngar eou el chutem a dengtochel.

dengu  n.(Jap.)dengue fever; rheumatism.

dengua  n.(Jap.)telephone.dengua a telephone .

oudengua  v.i.use the telephone; make a telephone call.oudengua a ngar ngii a dengua er ngii.

 Ng tela a dengua er kau?What's your phone number?

 A a di osisiu.The phone number is just the same (as before).

 Ak ulemekedo er a Toki er a.I called Toki on the phone.

Sebechem meskak a er kau?Can you give me your phone number?
    »additional examples

denguchel  n.pillars outside bai (or sometimes house) used as supports.denguchel a delenguchel; tkakl; klalo el melkakl.

denguoll  v.a.s.is to be ridiculed (usually for incest).

dents  seedentsi.

dentsi  n.(Jap.)battery (interchangeable with battery, used by young people, only used for small dry cell batteries, but cars they used battery). [syn:dents]

deoll  v.a.s.is to be nailed.deoll a kirel el medeel; dmelii a chesimer, dmeel, meleel, blai a deoll, delel.

der  n.remainder; leftovers; change (from purchase).der a mlo diak el mekang; derengel a blengur; medeel el kall; der a betok me molai a keliu, oumeder.

derengam  n.poss.1pe.

derenged  n.poss.1pi.

derengek  n.poss.1s.

derengel  n.poss.3s.derengel a der er ngii el blengur; derengel a udoud; oumeder. [syn:derngel]

derengem  n.poss.2s.

derengir  n.poss.3p.

derengiu  n.poss.2p.

derabahol  n.rectangle.

derabuch  derabuch a merir; derabuch el kebui, llel a dekool a mla mo derabuch.

 derariik  n.lesser golden plover.derariik a ta er a bedengel suebek el charm.

deratel₁  v.a.s.(taro, etc.) is to be scraped; (cord, etc.) is to be cut through; (relationship) is to be broken off.deratel a kirel medort; kukau a deratel, merort a kukau, dmort a kukau, dertel.

deratel₂  v.a.s.deratel a kirel el medort, kirel el mengai, dortii a kebui, merort er a kebui, dertel.

derau  n.(small) hand net (for fishing).derau a klekedall er a omenged; omerrau, uked el ngar a chim e merrau a ngikel; melechiir a ngikel.

derul  n.poss.3s.derul a derau er ngii er a omenged.

derbengais  n.oval (shape).derbengais a ko er a blebelel a ngais, derbengais el belatong. A.

Ng.It's oval shaped.

derdellel  n.poss.3s.seederedel.

derderiil  v.s.redup.(wound) sensitive or easily irritated; (person, esp., child) sensitive or prone to crying out when touched.derderiil a bekelilangel, lmangel er a beot el ringel.

derebakel  v.a.s.is to be thrust at with spear.derebakel a kirel el mederubek; merrubek er ngii; durebekii a ochab, durubek a ducher, osiik a ngduul.

derebechesiil  n.redup.love song.

dereberbel  dereberbel a teletelel a dereboreb er ngii el rubak, reboreb; kemanget a dereberebel a mesaik.

dereberebel  n.poss.3s.also sitting position.

derebokel  derebokel a teleteu me ng beot el soiseb a deribek er ngii; mekngit a chesimer me ng derebokel a blai.

dereborb  n.action of sitting like a man.

dereboreb  dereboreb a di dengchokl el diak loruul a ngerang; reboreb.

derechuall  n.step/ascent/large stone or log at entrance of bai; position; status; intonation; accent.

deruchellam  n.poss.1pe.

deruchelled  n.poss.1pi.

deruchellek  n.poss.1s.

deruchellel  n.poss.3s.deruchellel a deruchall er ngii.

deruchellem  n.poss.2s.

deruchellir  n.poss.3p.

deruchelliu  n.poss.2p.

deredel  n.power; authority. [syn:dereder]

derdellel  n.poss.3s.

ngar er a eungel a derdellel a Droteo  expression.be under Droteo's leadership.

dereder  seederedel.

derek  n.type of fishnet.derek a ta er a bedengel a uked er a ngikel.

deremel  deremel a bliochel disech el diak luldak er a ralm; deremel a disech.

deremkel  n.poss.3s.loud noise of (motor, machine, etc.).

deremkel a derumk  expression.boom of thunder.

derengam  n.poss.1pe.seeder.

derenged  n.poss.1pi.seeder.

derengek  n.poss.1s.seeder.

derengel₁  n.poss.3s.seeder.derengel a der er ngii el blengur; derengel a udoud; oumeder.

derengel₂  Omderengel.

derengem  n.poss.2s.seeder.

derengir  n.poss.3p.seeder.

derengiu  n.poss.2p.seeder.

derengul  n.poss.3s.also, used a as friendly expression of envy.

Derengum!  expression.You're so lucky (and I'm envious)!

dereuakl  dereuakl a doreuakl; cherechur; klou a dereuakl; kauoderouakl, ocherechur, kacherechur.

deribek  n.rain sprinkling/spraying/blowing into house.deribek a dertelkib er a chull el soiseb er a blai.

deribekall  seederebakel.

derik  n.ceiling (of house).derik a tekaukleald er a blai; melekau a kleald.

derikngel  n.poss.3s.

derikel  n.plant in coffee family.derikel a ta er a bedengel a kerrekar el ou teriobs; mle osilek er a bail er a mekemad.

derikl  n.plant in buckthorn family.

derikngel  n.poss.3s.seederik.

deril  deril a omerrai er ngii el kltkat, mla dorir a meringel el ochik, merrai er ngii.

 deris  n.poisonous vine in Legume family.deris a dellomel el dub; deris a usbechall er a omelub el ngikel.

derkel  n.poss.3s.seedirk.

dermel  seedermel a disech.

dermel a disech  n.genuine coconut milk (obtained when coconut first squeezed).

derngel  seederengel.

 deroech  n.little pied cormorant.deroech a ta er a bedengel a suebek el charm.

deromel  v.a.s.is to be sharpened.deromel a kirel el medorm; doremii a oles; duorem a oluches, merorem, deremel.

deromukang  n.drum for holding fuel or water.deromukang a klou el chaibibeob el beached el blil a cheluch me a ralm.

 A bechachau el deromukang a klou a oto er ngii.An empty drum makes a large noise (i.e., those who talk a lot really have little to say).

 A a tedobech er a ralm.The drum is half-full of water.

derrai  v.r.s.(wound) irritated.derrai a mla mederai; lmuut el ochidii a ringel; dorir a blodk, dorai a keltkat, deril.

derratel  seedelort.derratel a delebes; mla medort; delort, dortii a delongelir, dmort a klauchad, dertel, derratel el klab.

derrau₁  v.r.s.(fish) caught with a hand net.derrau a merrau a ngikel; betok el chad el dmak el merrau. .

derrau₂  n.r.s.catch of fish.

derrau el ngikel  expression.fish caught with hand net.

derrebokel  Meterkakl el chad ma lechub eng telekuau.

derreder  v.r.s.headed; ruled; governed.derreder a ulekrael; cheldereder, mla medereder; mechedereder, mosisechakl, derreder me te meduch a urreor.

derredirek  derredirek a mla mederdirek; diak a chetengakl el kirir; merredirek, dirderekii; dirdirek; melekoi a kngterir.

derredirk  v.r.s.looked scornfully at.

derrekarek  derrekarek a telemall; chelebuul, terached, mle betok a derrekerekam er sera mekomad.

derrekerekel  derrekerekel a derrekarek er ngii.

derremkel  derremkel a derrumk er ngii el besebasech me a derumk.

derringel  n.snapper.derringel a ta er a bedengel a ngikel.

derrir  n.poss.3p.seechedil.

 Bengud a!Their mothers smell of fish. (Used as insult against people from Ngerechelong.)

derriu  v.s.unusually cold; may include shivering and chattering teeth.

derromel  seedelorem.derromel a delorem.

derrubek  seedelerrubek.derrubek a mla mederubek; mla otungii e durebekii, durubek a ochab, merrubek el oba biskang.

dersesei  n.different (small) quantities (of something).Cf.oudersesei.

derstang  seedertang.

derstelkib  seedertelkib.

derta el  expression.one each.

derta er a  expression.one each.

dertall  seederatel.dertall a deratel.

dertam  n.poss.1pe.seedertel.

dertang  n.once in a while.dertang a dersechimong; ta me a tang, ouderta er tir el mo er a skuul. [syn:derstang]

derta el  expression.one each.

derta er a  expression.one each.

 Ng di derta el kbo er a chei.I only go fishing once in a while.

derted  n.poss.1pi.seedertel.

dertek  n.poss.1s.seedertel.

dertel  n.poss.3s.its dryness.Cf.medirt.

dertam  n.poss.1pe.

derted  n.poss.1pi.

dertek  n.poss.1s.

dertem  n.poss.2s.

dertir  n.poss.3p.

dertiu  n.poss.2p.

 Ng ua ngara a dertel a selokel?How is the laundry coming along (i.e. is it dry yet)?

dertelkib  n.different or scattered parts or pieces (of something). [syn:derstelkib]

dertem  n.poss.2s.seedertel.

dertir  n.poss.3p.seedertel.

dertiu  n.poss.2p.seedertel.

deruchall₁  deruchall a deruchellel er a urreor; olsechall er a buai, ngar bab el deruchall.

deruchall₂  deruchall a oridekill el mo tmuu er a blai, mo dechor er a deruchall e tmuu.

deruchellam  n.poss.1pe.seederechuall.

deruchelled  n.poss.1pi.seederechuall.

deruchellek  n.poss.1s.seederechuall.

deruchellel  n.poss.3s.seederechuall.deruchellel a deruchall er ngii.

 Ngara a a Droteo er a skuul?What's Droteo's position at the school?

deruchellem  n.poss.2s.seederechuall.

deruchellir  n.poss.3p.seederechuall.

deruchelliu  n.poss.2p.seederechuall.

 derudm  n.porcupine fish.derudm a ta er a bedngel a ngikel el di tungd a bedengel el rokir.

derul  n.poss.3s.seederau.derul a derau er ngii er a omenged.

derumk  n.thunder.derumk a klou el ngor el merrumk; ngerel a bisebusech; orreek e melekoier a eanged, derremkel.

deremkel  n.poss.3s.loud noise of (motor, machine, etc.).

deremkel a derumk  expression.boom of thunder.

 A a ulekerngii a ngalek.The thunder woke up the child.

 A ngalek a milkar er a.The child woke up from the thunder.

 desachel₁  n.spiny squirrelfish (Holocentrus spinifer or Adioryx spinifer).desachel a ta er a bedengel a ngikel.

desachel₂  v.a.s.seemelasech.desachel a kirel el medasech; chad er a desachel a meruul a blai, melasech a blai, desechel.

desachel₃  n.a.s.thing being or to be carved.Cf.omelasech.

chad er a desachel  expression.canoe builder.

desechelel  n.a.s.poss.3s.desechelel a desachel el ngii a melasech er ngii el blai.

tekoi er a desachel  expression.special words spoken to insure success in building a canoe.

desal  n.poss.3s.fish eggs; roe.desal a ngisel; desal a ngikel, meas a desaol.

desaol  v.s.(fish) pregnant or full of eggs.desaol a meklou a desal; mla mo er ngii a ngisel; lak molai a meas a ldesoal e ng kirel el omechell.

Ngdiak moltobed aikel ngarngii a.Hey, when you the females, leave the eggs in.

desaol  v.s.(fish) pregnant or full of eggs.desaol a meklou a desal; mla mo er ngii a ngisel; lak molai a meas a ldesoal e ng kirel el omechell.

Desbedall  n.east coast of Babeldaob. Includes the villages of Kayangel, Ngerchelong, Ngaraard, Ngiwal, Melekeok, Ngchesar.Desbedall a ongos er a Babeldaob; Melekeok me a Ngchesar a beluu er a Desbedall.

oudesbedall  v.i.go by way of east coast of Babeldaob.oudesbedall a okiu; merael er a desbedall.

desbedall  desbedall a siseball, tuangel, desbedellel.

desbiil  v.a.s.(: )is to be spat out or at.desbiil a kirel el medesbai; metub; ringetii e tubar; dusbai, melsbai, "lak mekreos e a chemachel a desbiil", desbil.

desbil  desbil a omelsbai er ngii; melsbai.

desbokl  n.a.s.sprinkle of rain; shower.Cf.delsbai.

desebel  n.poss.3s.seedoseb.desebel a tiul; doseb er ngii; beches el duubech, desebel a bambuu, desebel a meradel.

desechel₁  n.poss.3s.Palauan money paid to carpenter for building house.

desechel₂  desechel a disech er ngii el lius.

desechelel  n.a.s.poss.3s.seedesachel.desechelel a desachel el ngii a melasech er ngii el blai.

desemelel  n.poss.3s.seedesomel.desemelel a desomel er ngii el mlai.

 A redil a a sechal.A woman supports a man./A woman is a man's mainstay.

desengel  desengel a omeles er ngii el ngikel.

deser  n.(Ger.)diesel.

desiil₁  n.last day of celebration, etc.;.desiil a ullebongel; mla mo merek; desiil er a klechedaol, desilel.

desiil  interj.Got ya! (exclamation used by the children when touching someone and running away).rengalek el kaiuetoir a kerutech el melai a desiil.

desilel  n.poss.3s.desilel a desiil er ngii el klechedaol.

desiil₂  interj.Got ya! (exclamation used by the children when touching someone and running away).rengalek el kaiuetoir a kerutech el melai a desiil.

desil  n.poss.3s.friend.desil a odam; odos er ngii; Kebesei a desil a Dilbung.

desioll  v.s.(person) is to be befriended.desioll a desil, kaudesioll.

desilel  n.poss.3s.seedesiil.desilel a desiil er ngii el klechedaol.

desioll  v.s.(person) is to be befriended.desioll a desil, kaudesioll.

desiu₁  n.earthquake; tremor.desiu a klisiich el simesmengii a chutem; mesisiich el desiu a tilemellii a Kobe er a Siabal.

desiu  n.sexual encounter.

 Ng ngar er ngii a desiu.There's an earthquake.

desiu₂  n.sexual encounter.

deskim  n.wire grass.

desomel  n.outrigger; woman of the house.desomel a klekedall er a mlai er a daob; olengeseu el olechob er a mlai, desemelel.

beches el desomel  expression.newly married woman; bride.

desemelel  n.poss.3s.desemelel a desomel er ngii el mlai.

ongaidesomel  n.vine with leaves in shape of the canoe's outrigger.ongaidesomel a ta er a bedengel a besebes.

 A redil a desemelel a sechal.A woman supports a man./A woman is a man's mainstay.

desongel  v.a.s.is to be cut, sliced or slit (open);.desongel a kirel el mesekosek; dosengii, dmes a ngikel, meles, desengel.

 desuii  n.rainbow runner.desui a ta er a bedengel a ngikel.

desum  desum a ta er a bedengel a emull.

deterir  n.poss.3p.seetet.

detimel  n.vine in Hippocratea family.detimel a ta er a bedengel a besebes er a oreomel el kall a rdechel.

detmam  n.poss.1pe.seetet.

detmiu  n.poss.2p.seetet.

deuechel₁  v.a.s.deuechel a kirel el medauch; dmauch a keam, douchii, melauch a miich, duchel.

deuechel₂  deuechel a cheled el ko er a kikoi.

deuil  deuil a deurreng; klou a deuil a rengrir a retilobed er a skuul.

 Me ng soak el nguu tia el techall el lochotii a a rengud.I want to take this opportunity to show our gratitude.

deukes  deukes a bliongel; deleukes er a rubakldil a babii me a kukau, dikesel.

deurreng  n.happiness; joy; bliss.deurreng a ungil e bloket el reng; klou a deurreng er a omelilt er a skuul; deuil a reng; mad er a deurreng.

derengul  n.poss.3s.also, used a as friendly expression of envy.

Derengum!  expression.You're so lucky (and I'm envious)!

dmeu a rengul  expression.happy; glad; joyful; appreciative.

 A Dios a milskak a me a cherchur.God has brought me joy and laughter.

deuuerrakl  Tekoi el kirel a btelul a beluu a le medei.

di  mod.only; just.di a olkael; di kau a mei e diak a ngodech; di tedei el buik a mong; se di kau, se di ngii.

el di mle ngii  expression.all by himself; on his own.

ngii de lebong  expression.whatever it is; whatever there may be.

 A dengua a di osisiu.The phone number is just the same (as before).

 A Toki a mlo er a Guam el di mo milil.Toki went to Guam just to fool around.

 Ak di telkib el sebechek el mengedecheduch.I can only talk (with you) a little.

 Ak di telkib el smecher.I'm a bit sick.

 A bdelum a kelkat.Your head is wounded all over.

 A kkilungii a renguk el telkib el meketeket e ng ultebechel el ngar er ngii a mo ungil el kudesuii.Whenever I was just patient and waited for a little while, I was certain to have a good idea.

 A Klekekerengel a Belauad a ua dimech ra Map.The smallness of our Belau is like a dot on a map.

 A lsoal a rengum el me kmeed er a renguk, e ng ua chad el soal el merael el mo er a chiloil el ngar er a chelmoll.When your heart wants to come close to my heart, it's like a person who wants to travel to the rocks in the reef.
    »additional examples

di kea  mod.no longer; no more; not... after all.

 A blik a di kea lengar er sei.My house is no longer located here.

 A Droteo a di mle kea lebo er a mubi.(It turned out that) Droteo didn't go to the movies after all.

 A Toki a di kea lengalek er a skuul.Toki's no longer a student.

 Ng di kea a ngikel.There's no more fish.

 Ng di kea kbo er a Guam.(It turns out that) I'm not going to Guam after all.

di telkib  only a little; just a bit.

diabelong  seediablong.(Spa.)

diablong₁  n.(Spa.)devil.diablong a mekngit el chelid; bellek, ongelemadech, dirrakemim. [syn:diabelong]

diablong  v.s.terrible; awful; (person) evil.diablong a mekngit el chelid; bellek, ongelemadech, dirrakemim. [syn:diabelong]

omerellel a diablong  expression.work of the devil.

diablong₂  v.s.terrible; awful; (person) evil.diablong a mekngit el chelid; bellek, ongelemadech, dirrakemim.

diaches  diaches a chemadech el kukau el uldioll er a dait e chelilt er a reng el kelel a deleb er a sis. Kukau el telngoech ma lechub eng derratel e chelilt ra reng e uldioll ra ditel ma llel el rengul a medei el chad.

diad  n.poss.1pi.seedui.

diai  n.water sprouting from rocks in shore.

diak₁  n.poss.1s.seedui.

diak₂  v.s.is/are not; does not exist; non-existent.diak a bechachau; diak a kall, diak a udoud, diak a chad er a blai.

diak a rengul  expression.inconsiderate; impolite.

ng diak  mod.no.

ngdiak  cont.ng diak.

 Ng diak kudengei.I don't know.

 Ng diak lsoal el mong.He doesn't want to go.

 Ng mla mo diak a chull.The rain's stopped.

 Ng mla mo diak a ududek.My money's run out.

 Ng mla mo diak a urerel a rubak.The old man lost his job.

 Ng soak el me el obengkek ng diak?Do you want to come with me or not?

diak a kodellel  v.s.eternal; everlasting.

diak a rengul  expression.inconsiderate; impolite.

diak a telemellel  v.s.innocent; not guilty.

diak a ultutelel  expression.useless; meaningless; trivial.

diak el klalo  expression.useless thing; coward.

diak lemekimd  expression.go on unceasingly; persist.

diak lemerech  complicated; immovable.

diak lemesim a rengul  expression.stick to one's convictions; not change one's mind.

diak liit  expression.without fail; definitely.

diak lodengelii a rengul  expression.(person) unaware of his limitations or overestimates his abilities or overextends himself with committments.

diak lokor  expression.for sure; without a doubt.

diak lua ildisel a  expression.very many; not like any quantity of something imaginable.

diakon  n.(Spa.)deacon.

dial  n.poss.3s.seedui.dial a dui el ngii a oudui er ngii, ng kirel el tuchelii a dial.

Ng kudengei.I don't understand

diall₁  n.ship.diall a meklou el mlai er a daob el oltak a rechad me a uleklool; diall er a mekemad, diall er a usaso, dillel.

chad er a diall  expression.sailor.

diall er a mekemad  expression.warship.

dillam  n.poss.1pe.

dilled  n.poss.1pi.

dillek  n.poss.1s.

dillel  n.poss.3s.

dillem  n.poss.2s.

dillir  n.poss.3p.

dilliu  n.poss.2p.

suebek el diall  expression.airplane.

diall₂  diall a udoud el dillel a mad el redil el mesobil; melecha a diall, rukdemaol a mesuk a diall. Udoud e mo otobedall a le medei a mechas el diak el bechiil.

diall er a mekemad  expression.warship.

diam  n.poss.2s.seedui.

diangel₁  n.boathouse; canoe shed.diangel a blil a mlai; kloi a mlai me a brer er ngii.

dingelel  n.poss.3s.dingelel a diangel el ngii a ouklalo er ngii.

diangel₂  diangel a blil a mur, oilaol er a mur; redil a meloik er a diangel.

dibard₁  seedoibard.dibard a melbard; delbard; diak el llemolem; diberdii, dibard a brer er a taoch, diberdel.

dibard₂  n.small section of reef which is situated crosswise with main reef.

diberdel  n.poss.3s.deberdel a omelbard er ngii; melbard er a bambuu er a rael.

dibech  dibech a delibech; beches el omeruul, dibechii, melibech, dibech el delengchokl.

dibechii  v.pf.3s.seemelibech.dibechii a melibech er ngii; dibechii omekedecheraol er a blai.

dibekall  seedbokel.dibekall a kidbengii; mengedib er ngii; kirel el medibek; dibekii a bduu; melibek, bduu a dibekall, dbekel a bduu.

dibekii  v.pf.3s.seemelibek.dibekii a melibek er ngii.

diberdall  v.a.s.is to be laid crosswise.diberdall kirel el medbard; diak le llemolem; mo delbard, diberdii a bambuu er a rael el melenget.

diberdel  n.poss.3s.seedibard.deberdel a omelbard er ngii; melbard er a bambuu er a rael.

diberdii  seedoiberdii.diberdii a melbard er ngii.

dibisech₁  v.pf.3p.inan.seemelebisech.dibisech a melebisech el oba biskang; mla dibisech a ngikel.

dibisech₂  dibisech a melebisech; metitur el orrenges a melebisech a tekoi; mla dibisech a cheldecheduch; mengerad a telbiil, ngii di lolekoi.

dibkall  seedibkaol.

dibkaol  v.a.s.is to be tied into knot.

dibsechel  dibsechel a omelebisech er ngii, melebisech.

dibsechii  v.pf.3s.seemelebisech.dibsechii a melebisech er ngii.

dibus  v.s.absent; away from home; missing; lacking.dibus a diak le ngar tiang; mla merael; rureulngau; dibus er tiei, dibusei.

 Ng diak a dibus er a blil.There's nothing he doesn't have at his house.

 Ng klou el beluu el diak a er ngii.It is a big country; it has everything a person could want.

 Ak ileko er a blim e ng di ke mle.I came to your house, but you were out.

dibusei  dibusei a mla mo dibus.

dichel  n.poss.3s.seediich.dichel a diich er ngii; dichel a sils.

dichel a buil  moonbeam.

dichel a sils  expression.sun ray.

did  n.bridge; ladder.did a omech a rael er a bita me a bitang; didil a omoachel.Cf.omdid,omdelid,omdedelid,omekdid,melid.

didall  n.a.s.name of causeway joining Meyuns and Koror.didall a rael er a daob ei omech a beluu; didall a did el didil a omerael, didall er a Oreor el mo er a Meiungs.

didelboi  n.ladder.didelboi a did er a omelemiakl; melemiakl er a didelboi.

didil  n.poss.3s.didil a did er ngii el omoachel.

didil a charm  expression.beams or rafters at ends and sides of house (on which rats often run).

didilachaderbetei  n.milky way.

 A Droteo a di omdid a ultil a ochil a demal.Droteo is following in his fathers footsteps (i.e., following his father's way of life).

 A bilas a ulekiu a eungel a.The boat passed under the bridge.

Ak tilak era smuuch era cheungel a.I stepped on a stone fish under the bridge.

Mlarngii a teluchel el mlai era bitara. Dimlak a metemall el chad.There was a crash by the bridge. Nobody got hurt.

didaichetang  n.type of eel.didaichetang a uldekial a kesebekuu me a kitelel; mardingaol me a tukidolech.

didall  n.a.s.name of causeway joining Meyuns and Koror.didall a rael er a daob ei omech a beluu; didall a did el didil a omerael, didall er a Oreor el mo er a Meiungs.

didebul  didebul a omelidab er ngii; melidab.

didelboi  n.(Jap.)ladder.didelboi a did er a omelemiakl; melemiakl er a didelboi.

 Ng milemiakl er a e kmoll a ochil e ruebet.He was climbing on the ladder when his foot slipped and he fell.

didichall  v.a.s.seemelidiich.didichall a chad el diak longull a tekoi; kirel el medidiich; mocholt a uchul; meteet a mla didichii; chad el odiaol a delal; didichel.

didichel  n.poss.3s.seedidiich.didichel a omelidiich er ngii, diak longull a llach me ng mla medidiich er a uchul a delengchokl.

didichel a otoel  beam of flashlight.

didichii₁  v.pf.3s.seemelidiich.didichii a melidiich er ngii; msa mera el tekoi; ochotii a kotel.

didichii₂  v.pf.3s.seemelidech.

didii  didii a meliod er ngii ralm er a ulaol, ngar ngii a diod.

didiich₁  v.pf.3p.inan.seemelidiich.

didiich₂  n.redup.ray (of light); act of insulting.didiich a llomes; didichel a sils, didiich a melidiich a medad.

chedidiich  v.s.(skin) smooth or shiny.

didichel  n.poss.3s.didichel a omelidiich er ngii, diak longull a llach me ng mla medidiich er a uchul a delengchokl.

didiim₁  n.redup.(continuous) spray or splashing.Cf.melidiim.

didimel  n.poss.3s.didimel a didiim er ngii.

didimel a bilas  expression.spray from moving boat.

didimel a chull  expression.spray from blowing rain.

didimel a daob  expression.salt spray; spray from breaking waves.

didimel a mlai  expression.spray from car (hitting puddle, etc.).

didiim₂  v.pf.3p.inan.seemelidiim.didiim a dersesei er a daob; ralm el melekimes; melidiim; dekimes er a didiim; didimel.

didil  n.poss.3s.seedid.didil a did er ngii el omoachel.

didil a charm  expression.beams or rafters at ends and sides of house (on which rats often run).

didilachaderbetei  n.milky way.

didilachedbetei  didilachedebetei a cheldellel a btuch er a eanged, betok el btuch el blechobech a didilachedbetei.

didimall  v.a.s.is to be sprayed or splashed all over.didimall a kirel el medidiim; mesubs; dellomel a didimall, duiim er a ralm, melidiim er a ralm; didimel.

didimel  n.poss.3s.seedidiim.didimel a didiim er ngii.

didimel a bilas  expression.spray from moving boat.

didimel a chull  expression.spray from blowing rain.

didimel a daob  expression.salt spray; spray from breaking waves.

didimel a mlai  expression.spray from car (hitting puddle, etc.).

didimii  v.pf.3s.seemelidiim.didimii a melidiim er ngii.

didingar  v.pf.3s.seemelidui.

didingii  seedidingar.

diditel  diditel a didirt er ngii; medidirt.

didiul  didiul a omelidai er ngii; melidai.

didiuul  seedelidall.didiuul a kirel el medidai; doideur, doidai a chiul a ekebil, delidai, didiul.

didu  didu a dirrek; melekoi a betok; rebetok, kau me tir a didu el mei; kau me ngii a didu el merael; kau me ngii me tir a didu el mong.

diemii  diemii a meliim er ngii er a ralm.

diesall  v.a.s.is to be removed or extracted.diesall a kirel el meduis; dmuis a delsangel, duiesii, otobed er a chelsel; meluis a semum, diesel a semum.

diich  n.ray (of light).diich a dichel a kmard el klalo; diichel a sils, melidiich, medad medidech er a diich.Cf.dmiich.

dichel  n.poss.3s.dichel a diich er ngii; dichel a sils.

dichel a sils  expression.sun ray.

diiklel  diiklel a omeliekl er ngii; oldubech el orrebet.

diiklii  diiklii a meliekl er ngii; tukeklii.

diil  n.abdomen; womb; stomach.diil a delach, delel a chad, ngalek a ngar er a chelsel a diil.Cf.badediil.

bungel a diil  expression.celebration for first-born child of a married couple.

delam  n.poss.1pe.

deled  n.poss.1pi.

delek  n.poss.1s.

delel  n.poss.3s.delel a diil er ngii; medud a delel el chad.

delem  n.poss.2s.

delir  n.poss.3p.

deliu  n.poss.2p.

klou a delel  expression.have a pot belly; have a large belly (e.g., when pregnant).

secherel a diil  expression.stomach or abdominal cancer.

uchul a diil  expression.lower abdomen; gut; intestines.

diim₁  diim a uasech; osechel a klengoes; ko er a mechas er a Ngerang el "oudelasech er a chelechedal e melim a dimel".

diim₂  diim a meliim, melidiim; didimel a ralm a melekimes.

dik₁  n.any support place beneath an object, usually large, to keep in a certain position; prop; wedge.dik a dkil; klalo el melik, chiull a dik el melik er a smecher, dkel.

dkel  n.poss.3s.dkel a dik er ngii; dkel a smecher a chiull; titechel, kongel.

dik₂  dik a ongedoel er a klalo, dikir a olekang er a dik.

dikeang  di keang a mla er ngii e mla mo diak, udoud a di keang.

dikesall  v.a.s.(food) is to be divided or shared.

dikesel  n.poss.3s.seediukes.dikesel a deukes er ngii; rruklel, blingelel, dikesel a rubak a babii.

dikimes  v.pf.3p.inan.seemelekimes.dikimes a melekimes; dikimes a ulaol me a bail, mla mo dekimes.

dikir  v.pf.3s.seemelik.dikir a melik er ngii; kmedii, dikir a til, dmik a kall, delik, omechei; dkil.

dikisii  v.pf.3s.seemelkois.

diklii  v.pf.3s.seemeliekl.

dikmesii  v.pf.3s.seemelekimes.dikmesii a melekimes er ngii; dikmesii er a daob, dekmesel.

dikois  v.pf.3p.inan.seemelkois.dikois a melkois; omitech, remuul el mo dkois; turekorek, dkisel.

dil  n.woman/female (esp. when referring to social roles).dil a chad el redil; aki teim el ochad e di ta er kemam a dil.

bechek el dil  expression.woman's title.

tekoi el dil  expression.woman's work or affaires.

 A Rehina a ulemdasu er ngii el kmal klou el e le ng mle oubail er a dores.Rehina thought herself to be a big girl because she was wearing a dress.

Elik aikal delir tirkang mea aikal bilir bai dimeau kung meltang.Oh my, their bellies and their clothes, they shoudl just go naked then.

Ngikal a meral ongermermangel.This girl complains too much.

dilachel  v.pf.3p.inan.past.seemelachel.

dilaes  v.pf.3p.inan.past.seemelaes.

dilak  v.past.seedmak.

 A Toki me a Droteo a el mo er a kederang.Toki and Droteo went to the beach together.

Ng soal mo meses a eolt er a klukuk, ngi el sal kmal mo mesisiich.it is likely that it will be windy tomorrow, lets just hope it doesnt get too strong.

dilakl  v.pf.3p.inan.past.seemelakl.

dilalem  v.pf.3p.inan.past.seemelalem.

dilangch  v.pf.3p.inan.past.seemelangch.

 A Juda a.Judah recognized them.

dilangeb  v.pf.3p.inan.past.seemelangeb.

dilanges  v.pf.3p.inan.past.seemelanges.

dilasech  v.pf.3p.inan.past.seemelasech.

dilauch  v.pf.3p.inan.past.seemelauch.

dilbar  v.pf.3s.past.seemelub.

dilbechii  v.pf.3s.past.seemelobech.

dilbetii  v.pf.3s.past.seemelbaet.

dilbisech  v.pf.3p.inan.past.seemelebisech.

dildelii  v.pf.3s.past.seemellodel.

dileb  v.pf.3p.inan.past.seemeleb.

dilebard  v.pf.3p.inan.past.seemelbard.

dilebdeb  v.pf.3p.inan.past.seemelebdeb.

dilebdebsii  v.pf.3s.past.seemelebdobs.

dilebdebur  v.pf.3s.past.seemelebdeb.

dilebdobs  v.pf.3p.inan.past.seemelebdobs.

dilebeakl  v.pf.3p.inan.past.seemelebeakl.

dilebecheklii  v.pf.3s.past.seemelibechakl.

dilebechii  v.pf.3s.past.seemelibech.

dilebedebek  v.pf.3p.inan.past.seemelebedebek.

dilebedebekii  v.pf.3s.past.seemelebedebek.

dilebedebii  v.pf.3s.past.seemelebodeb.

dilebekii  v.pf.3s.past.seemelibek.

dilebeklii  v.pf.3s.past.seemelebeakl.

dilebengii  v.pf.3s.past.seemeleb.

dileberdii  v.pf.3s.past.seemelbard.

dilebes  v.pf.3p.inan.past.seemelebes.

dilebesii  v.pf.3s.past.seemelebes.

dilebodeb  v.pf.3p.inan.past.seemelebodeb.

dilebsechii₁  v.pf.3s.past.seemelebisech.

dilebsechii₂  v.pf.3s.past.seemelebusech.

dilebusech  v.pf.3p.inan.past.seemelebusech.

dilech  n.mud eel.dilech a kitelel; dilechkllaeb a dilech el kiei a bong me a kllaeb.

dilechedechii₁  v.pf.3s.past.seemelechodech.

dilechedechii₂  v.pf.3s.past.seemelechudech.

dilechedechii₃  v.pf.3s.past.seemelechedech.

dilechel  v.pf.3p.inan.past.seemelechel.

dilechelii₁  v.pf.3s.past.seemelechel.

dilechelii₂  v.pf.3s.past.seemelachel.

dilechelir  seedilechelii.

dilecherecher  v.pf.3p.inan.past.seemelecherecher.

dilecherecherii  v.pf.3s.past.seemelecherecher.

dilechersii  v.pf.3s.past.seemelechors.

dilecheterir  v.pf.3p.human.seemelilech.

dilechid  v.pf.1p.incl.seemelilech.

dilechii  v.pf.3s.seemelilech.dilechii a melilech er ngii; loia er a ralm me a daob; delechel.

dilechors  v.pf.3p.inan.past.seemelechors.

diledaes  v.pf.3p.inan.past.seemeledaes.

diledesii  v.pf.3s.past.seemeledaes.

dileel  v.pf.3p.inan.past.seemeleel.

dilekedek  v.pf.3p.inan.past.seemelekedek.

dilekedekii₁  v.pf.3s.past.seemelekodek.

dilekedekii₂  v.pf.3s.past.seemelekedek.

dilekimes  v.pf.3p.inan.past.seemelekimes.

dilekir  v.pf.3s.past.seemelik.

dileklii  v.pf.3s.past.seemelakl.

dilekmesii  v.pf.3s.past.seemelekimes.

dilekodek  v.pf.3p.inan.past.seemelekodek.

dilelii  v.pf.3s.past.seemeleel.

dilelkii  v.pf.3s.past.seemelolk.

dilemedem  v.pf.3p.inan.past.seemelemedem.

dilemedemek  v.pf.3p.inan.past.seemelemedemek.

dilemedemekii  v.pf.3s.past.seemelemedemek.

dilemedemii  v.pf.3s.past.seemelemedem.

dilemelii  v.pf.3s.past.seemeleomel.

dilemelterir  v.pf.3p.human.past.seemeleomel.

dilengarech  v.pf.3p.inan.past.seemelengarech.

dilengchii  v.pf.3s.past.seemelangch.

dilengebii  v.pf.3s.past.seemelangeb.

dilengedngii  v.pf.3s.past.seemelngod.

dilengerechii  v.pf.3s.past.seemelengarech.

dilengerenger  v.pf.3p.inan.past.seemelengerenger.

dilengerengerii  v.pf.3s.past.seemelengerenger.

dilengesakl  v.pf.3p.inan.past.seemelengesakl.

dilengesechii  v.pf.3s.past.seemelngisech.

dilengeseklii  v.pf.3s.past.seemelengesakl.

dilengesii  v.pf.3s.past.seemelanges.

dilengisech  v.pf.3p.inan.past.seemelngisech.

dilengmeseterir  v.pf.3p.human.past.seemelengmes.

dilengmesii  v.pf.3s.past.seemelengmes.

dilengod  v.pf.3p.inan.past.seemelngod.

dilengulii  v.pf.3s.past.seemelenguul.

dilenguul  v.pf.3p.inan.past.seemelenguul.

dilertii  v.pf.3s.past.seemerort.

diles  v.pf.3p.inan.past.seemeles.

dilesii  v.pf.3s.past.seemelaes.

dileu  v.pf.3p.inan.past.seemeleu.

dileuedeuii  v.pf.3s.past.seemeleuodo.

dilibech  v.pf.3p.inan.past.seemelibech.

dilibechakl  v.pf.3p.inan.past.seemelibechakl.

dilibek  v.pf.3p.inan.past.seemelibek.

dilibkur  v.pf.3s.past.seemelibuk.

dilibuk  v.pf.3p.inan.past.seemelibuk.

dilidab  v.pf.3p.inan.past.seemelidab.

dilidai  v.pf.3p.inan.past.seemelidai.

dilidebur  v.pf.3s.past.seemelidab.

dilidech  v.pf.3p.inan.past.seemelidech.

Dilidechuu  n.(in Palauan legend) name given to Dirramellomes because she was a chicken at night and a woman by day.

dilidichii₁  v.pf.3s.past.seemelidiich.

dilidichii₂  v.pf.3s.past.seemelidech.

dilidiim  v.pf.3p.inan.past.seemelidiim.

dilidimii  v.pf.3s.past.seemelidiim.

dilidingar  v.pf.3s.past.seemelidui.

dilidingii  seedilidingar.

dilidiur  v.pf.3s.past.seemelidai.

dilidui  v.pf.3p.inan.past.seemelidui.

diliekl  v.pf.3p.inan.past.seemeliekl.

diliim  v.pf.3p.inan.past.seemeliim.

dilik  v.pf.3p.inan.past.seemelik.

 A Droteo a er a blil a Toki.Droteo moved out of or got thrown out of Toki's house.

dilikiik  v.pf.3p.inan.past.seemelikiik.

dilikikengii  v.pf.3s.past.seemelikiik.

diliklii  v.pf.3s.past.seemeliekl.

dililech  v.pf.3p.inan.past.seemelilech.

dilimii  v.pf.3s.past.seemeliim.

dilirk  v.pf.3p.inan.past.seemerirk.

dilisech  v.pf.3p.inan.past.seemeliesech.

dilisii  v.pf.3s.past.seemeluis.

dilkisii  v.pf.3s.past.seemelkois.

dilkois  v.pf.3p.inan.past.seemelkois.

dilkuii  v.pf.3s.past.seemeloko.

dillam  n.poss.1pe.seediall.

dillang  v.s.inch.has just become pregnant.dillang a mla mocha dioll; bechik a ko el dillang.

A bechil a ngelekek a.My son's wife may be pregnant.

Ng, eia bechil a diak el sebechel loungalk.Shes pregnant but her husband cannot bear children

dilldiich  v.pf.3p.inan.past.seemelidiich.

dillechii  v.pf.3s.past.seemelilech.

dilled  n.poss.1pi.seediall.

dillek  n.poss.1s.seediall.

dillel₁  n.poss.3s.seediall.

dillel₂  dillel a diall er ngii; mesuk a dillel a mechas.

dillem  n.poss.2s.seediall.

dillemakl  v.pf.3p.inan.past.seemellemakl.

dillemeklii  v.pf.3s.past.seemellemakl.

dillemii  v.pf.3s.past.seemelalem.

dillii  v.pf.3s.past.seedmung.

dillir  n.poss.3p.seediall.

A a rechad era Sina a kol milrael er tial mlomerek el buil.The Chinese ship finally sailed out last month.

dilliu  n.poss.2p.seediall.

dilobech  v.pf.3p.inan.past.seemelobech.

dilodel  v.pf.3p.inan.past.seemellodel.

diloko  v.pf.3p.inan.past.seemeloko.

dilolk  v.pf.3p.inan.past.seemelolk.

Dilong  n.northern part of Kayangel.Dilong a chimo er a beluu er a Ngcheangel.

dilort  v.pf.3p.inan.past.seemerort.

dilsbai  v.pf.3p.inan.past.seemelsbai.

dilsbar  v.pf.3s.past.seemelsbai.

dilsechii₁  v.pf.3s.past.seemelasech.

dilsechii₂  v.pf.3s.past.seemeliesech.

dilsengii  v.pf.3s.past.seemeles.

dilu  seedilung.

 A Droteo a el kmo ng sebechel el eko er a party er a klukuk.Droteo said that he can come to your party tomorrow.

 A Droteo a el kmo ng soal el mong.Droteo said that he wants to go.

 Ke el kmo ng mo omekoad er a ngelekel a babii?Did you say he is going to kill the baby pig?

 Ng techa a er kau me ke me er tiang?Who told you to come here?
    »additional examples

dilub  v.pf.3p.inan.past.seemelub.

diluches  n.north; north wind.diluches a ta er a eua el uchul a eolt; Ngcheangel a diluches er a Belau.

merael el diluches  expression.(wind) is turning northerly.

A Yigo a ngar er a mo bedul a.Yigo is located on the north side of the island.

A eolt a ngar er a el mei.The wind is coming from the north

diluchesngebard  n.northwest.diluchesngebard a delongelel a ngebard me a diluches.

A eolt a ngar er a el mei.The wind is coming from the northwest.

diluchesungos  n.northeast.

A eolt a ngar er a el mei.The wind is coming from the northeast.

diluchii  v.pf.3s.past.seemelauch.

diluchudech  v.pf.3p.inan.past.seemelechudech.

diludeu  v.pf.3p.inan.past.seemeludeu.

diludur  v.pf.3s.past.seemeludeu.

diluis  v.pf.3p.inan.past.seemeluis.

dilukai  n.monkeyman; carved wooden image of person or animal.dilukai a delsachel kerrekar el okesiul a chad me a mongkii.

 Ng ko er a delsachel el.He's quiet and motionless (like a carved doll).

dilul  v.pf.3p.inan.past.seemelul.

A toktang er ngak a kmo ngkirek lolengeask era omengelek era sar.My doctor said to cut down on my salt intake.

dilung  v.pf.3p.inan.past.seedmung.

dilungii  v.pf.3s.past.seeomduu.

diluodo  v.pf.3p.inan.past.seemeleuodo.

dilur  v.pf.3s.past.seemeleu.

dilusii  v.pf.3s.past.seemeluus.

diluu  v.pf.3p.inan.past.seeomduu.

diluus  v.pf.3p.inan.past.seemeluus.

dimall₁  v.a.s.is to be sprayed/splashed.

dimall₂  v.a.s.is to be sprayed or splashed.dimall a kirel el mediim; duiim a dellomel, dellomel a dimall, diemii, dimel.

dimam  n.poss.1pe.seedui.

dimech  n.dot; spot; period;.dimech a kekerei el ko er a medal a oluches; olangch; dimech a merekui a cheldecheduch.

delmedimech  n.r.s.redup.large amount of dots or spots.delmedimech a oudelmedimech; betok a dimech er ngii.

 A Klekekerengel a Belauad a di ua ra Map.The smallness of our Belau is like a dot on a map.

dimel  n.poss.3s.spray; splashing.dimel a diim er ngii el klengoes; osechel.

dimerekmong  mod.only when or if.

dimes  n.south; south wind; southern part of Kayangel.dimes a ta er a eua el uchul a eolt; lrrai a dimes er a Ngchesar.

merael el dimes  expression.(wind) is turning southerly.

Ak merael el bedul a.I'll be going due south.

A eolt a ngar er a el mei.The wind is coming from the south.

dimesngebard₁  n.southwest.

dimesngebard₂  dimesngebard a delongelel a dimes me a ngebard.

dimesungos  n.southeast.dimesungos a delongelel a dimes me a ongos.

A eolt a ngar er a el mei.The wind is coming from the southeast.

dimii  v.pf.3s.seemeliim.

dimiu  n.poss.2p.seedui.

dimlak  v.s.past.were not; did not exist; was/were non-existent.dimlak a di mla diak, dimlak le medung er a cheldecheduch, dimlak rengesii, dimlak lemei.

 A Droteo a dimlak lemei.Droteo didn't come.

 Ng dimlak a kall.There wasn't any food.

 Aike el mlokoad er a tebelik el charm a kulab el eko omeskau.Those that were killed by wild animals, I didn't take them to you.

 Ak mlo omes er a Droteo e lemei, me ak okor e mo remei.I went to meet Droteo, but he didn't come, so I went home instead.

 E ng mla er ngii a chebuul el chad el kiliei er ngii el beluu el kmal mle mellomes a rengul me ng mle sebechel el osebelii a beluu, e ng di a llotkii ngii el chebuul el chad.And there was a poor man who lived in that village whose heart was so light that it was his ability to make the town survive, but there wasn't anyone who thought about him.

 Ng mla er ngii a rebebil el chad el leklikiid e le te rirtechii a bedengel a ulekoad chad.There were some people who were ritually unclean because they had touched a corpse.
    »additional examples

dimlerrek  v.s.past.remained the same/unchanged.

Ng dimlerrek e mo er a kombalii.It went to the company in that (unchanged) condition.

ding  n.ear.ding a klekedellel a chad; ding a orrenges; dingal.

dechil a ding  n.ear wax.

dingad  n.poss.1pi.

dingak  n.poss.1s.

dingal  n.poss.3s.dingal a ding er ngii el chad.

dingam  n.poss.2s.

dingmam  n.poss.1pe.

dingmiu  n.poss.2p.

dingrir  n.poss.3p.

dingad  n.poss.1pi.seeding.

dingak  n.poss.1s.seeding.

Ak telkib el mechad a.Im a bit hard of hearing.

Menglangl a! Ngtechang a kuk mesosaod er ngak.My ears are ringing. Someone is talking about me.

dingal  n.poss.3s.seeding.dingal a ding er ngii el chad.

 A a Droteo a mechad.Droteo is deaf.

 A kboub a ngar er ngii a.The walls have ears.

 Ng ko er a osebek a.He has protruding ears (lit., his ears are like wings).

A a kuk meklou era llel a brrak.His ears are bigger than elephant taro leaves.
    »additional examples

dingam  n.poss.2s.seeding.

Aikal ng belsibs?Are your ears pierced?

dingelel  n.poss.3s.seediangel.dingelel a diangel el ngii a ouklalo er ngii.

dinges  n.state of being full.dinges a medinges; diak el sengerenger, betok a kall; dinges a uchul a ungil el klechad, dngesel.Cf.medinges,omekdinges.

dngesel  n.poss.3s.dngesel a dinges er ngii, medinges.

medngesang  v.s.inch.is getting full.medngesang a mla mo medinges.

 A Droteo a ulutoketok er a Toki me ng dinges e deel ku er a tekingel.Droteo was arguing with Toki and (now) he regrets or is ashamed of what he said.

Elik, ng meringel a delek er a.Dang, my stomach hurts from being too full.

dingesechel  dingesechel omelengisech er ngii, melngisech.

dingesechii  v.pf.3s.seemelngisech.dingesechii a melngisech er ngii, toreklii.

dingesedeel  dingesedeel a medelang; mla mo merur le ng kmo "ak medinges e a lechub e ng songerenger"; di kea loltii a tekingel.

dingisech  v.pf.3p.inan.seemelngisech.dingisech a melngisech; torakl, dingesechii a chemang, kmai; dingesechel.

dingmam  n.poss.1pe.seeding.

dingmiu  n.poss.2p.seeding.

dingrir  n.poss.3p.seeding.

diod  n.dripping water; fishing with line in deep water.diod a ralm el oldalech el mei er eou; ralm a meliod er a ulaol, olengimech er a ulaol, diidiel.

 diokang  n.tapioca; tapioca plant; cassava; manioc.diokang a dellomel er a sers el ongraol.

diokelengel  n.poss.3s.diokelengel a diokang el ngii a oudellomel.

rengul a diokang  expression.starch.

 Ak mla menga a me a ngikel me a chemang.I've eaten tapioca, fish and crab.

Ng kora soak el menga delul.I feel like eating burnt grated casava.

Ak milengang a somen mea era kesus. I ate cassava and Japanese noodles soup.

Ak mo melalm era tedobch er ngii el chemutii eia bitang a.im planting sweet potatoes on one half and cassava on the other half.
    »additional examples

diokelengel  n.poss.3s.seediokang.diokelengel a diokang el ngii a oudellomel.

dioll  v.s.pregnant.dioll a ngar er ngii a ngalek er a delel; kldiull, bechik a dioll.

dillang  v.s.inch.has just become pregnant.dillang a mla mocha dioll; bechik a ko el dillang.

Kamei e kuuchais, ak.Let me tell you, Im pregnant.

diong  n.bathing spot (e.g.; spring; well; outside shower).diong a diosech; omoachel, olechelubel, rengalek a mengedub er a diong.

diong er a ngedeloch  expression.legendary stream when old women bathe to become youthful again.

Dios  n.(Spa.)God.Dios a Chelid; omebelel a rokui.

krasia er a Dios  expression.grace of God.

 A delak me a reta er ngak a tirke el chad el orrenges a tekingel a e oltirakl.My mother and brothers are those who hear the word of God and obey it.

 A a milskak a deurreng me a cherchur.God has brought me joy and laughter.

 Ng di Kot el Ngar er Bab el a diak lekiei a blai el rruul er a rechad.But the Most High God does not live in houses built by human hands.

 Ng sebechem el ngosuir a el merekii a eanged e rullii el kuk mo medecherecher er a bltanget el deel?Can you help God stretch out the sky and make it as hard as polished metal?
    »additional examples

diosech  n.bathing spot (e.g.; stream; well; outside shower).diosech a diong.

disecham  n.poss.1pe.

diseched  n.poss.1pi.

disechek  n.poss.1s.

disechel  n.poss.3s.

disechem  n.poss.2s.

disechir  n.poss.3p.

disechiu  n.poss.2p.

direk  direk a klalo el merirk; direkau; meskau a llechum el di ua ikau.

direkak₁  direkak a kirel el mo er ngii e direkak; kirel el mekedmokl e direkak le mekedmokl.

direkak₂  direkak a omes er a llecheklek er a direk; merirek er ngak.

direkau  direkau a omes er kau er a direk; di kau el omes er kau.

direkorek₁  n.type of fishnet.direkorek a uked er a omenged; oudirekorek; ouemenged.Cf.oudirekorek.

direkorek₂  direkorek a uldirekorek, imis, medeel, kmal klou, uldirekorek el kall a cheleberochel.

diremesmis  n.type of bird (similar to tutau).

dirimesmis  dirimesmis a charm el suebek, melekoi el ua ngerel a tutau.

dirir₁  n.poss.3p.seedui.

dirir₂  v.pf.3s.past.seemerrai.

dirk₁  mod.still.

 A ngelekem a dirk mechiuaiu.Your child is still sleeping.

 Ng dirk ngar er ngii a kall?Is there still any food left?

dirk₂  n.mirror.Cf.merirk.

derkel  n.poss.3s.

dirkak  not yet; not ever; never (dirk diak).

 Ng dirkak kbo er a Guam.I've never gone to Guam.

 Ng dirkak kunguiu er a hong.I haven't read the book yet.

 A blai a lemeruul.The house is not built yet.

 A blai a lerruul.The house is not built yet.

 Ng debo demerek er a subeled.We haven't finished our homework yet.

 Ng lebo el eru el buil el kchad e tureka a renguk er a klechad.I'm not even 2 months old yet and I'm getting tired of being alive.
    »additional examples

dirkall  v.a.s.is to be looked at in a mirror.

dirkii  v.pf.3s.seemerirk.

dirorem  v.pf.3p.inan.past.seemerorem.

dirra  n.title used for females; Mrs.dirra a dui el dil; Dirrengerrach, Dirrauchulabkau.

Dirrabakerus  n.(in Palauan legend) name of Miladeldil after she moved to Ngerdebotar and married Tkedelukl.

Dirrabkau  n.(in Palauan legend) name of Iluochel when she lived in Ngerchebukl under a bkau tree.

Dirrachedebsungel  n.(in Palauan legend) name of Iluochel when she lived in Chedebsungel in Ngiual.

dirrai  v.pf.3p.inan.past.seemerrai.

Dirrakoranges  n.legendary woman of Ngeaur who lived under a koranges tree and who, lamenting her childlessness, discovered a baby girl in a magic flower.

Dirramelkodk  n.(in Palauan legend) name given to Tellebuu after she moved to hamlet of Ngeriab in Beleliou.

Dirramellomes  n.(in Palauan legend) woman in whose form Uab reappeared after he fell to earth; woman who brought light to earth.

dirrau  v.pf.3p.inan.past.seemerrau.

dirrebekii  v.pf.3s.past.seemerrubek.

dirreder  v.pf.3p.inan.past.seemengedereder.

dirrederii  v.pf.3s.past.seemengedereder.

dirrek  v.s.also; too; do .. Also; is still the same; remains the same/unchanged.dirrek a di osisiu; tilecha a ungil me sei me ng dirrek el ungil; ua ingii.

Ngak a dirrek.  expression.Me too.

 A Toki ng dirrek el mong?Is Toki going too?

 Ak dirrek el mesuub a tekoi er a Dois.I'm also studying German.

 Ak el mo omrotech a chimak , e mo dobodeb a ngsechel a renguk.I also will clap my hands, and my anger will be over.

Ak el mesisiich.I'm fine too.
    »additional examples

dirrekii  v.pf.3s.past.seemerirk.

dirremii  v.pf.3s.past.seemerorem.

Dirrengulbai  n.title of feminine counterpart or assistant to chief in Imeliik.

dirrubek  v.pf.3p.inan.past.seemerrubek.

dirrur₁  v.pf.3s.past.seemelul.

dirrur₂  v.pf.3s.past.seemerrau.

dirt  dirt a didirt; medirt; medidirt; diak el dekimes; diak a chull me a chutema medirt; diditel.

disall  v.a.s.is to be increased or added to.

disech  n.coconut milk.disech a osechel a kles el lius; chuit, disech a usbechall er a omenguit, desechel.Cf.ometoeldisech.

dermel a disech  n.genuine coconut milk (obtained when coconut first squeezed). [syn:dermel]

disechel  n.poss.3s.

 Mchubel a er a chelsel a olekang.Pour the coconut milk in the pot.

Mchubel a er a chelsel a olekang.Pour the coconut milk in the pot.

disecham  n.poss.1pe.seediosech.

diseched  n.poss.1pi.seediosech.

disechek  n.poss.1s.seediosech.

disechel₁  n.poss.3s.seediosech.

disechel₂  n.poss.3s.seedisech.

disechem  n.poss.2s.seediosech.

disechii  v.pf.3s.seemeliesech.

disechir  n.poss.3p.seediosech.

disechiu  n.poss.2p.seediosech.

ditel  n.poss.3s.seedait.ditel a dait el ngii a oudait.

diu₁  n.shout; yell.diu a klou el ngor; oldiu, ngar er ngii a klou el diu, diul.

delal a diu  expression.very loud noise.

diul  n.poss.3s.

diul a mekemad  expression.war cry or call.

mengerekard a diu  expression.shout or yell out.

ngelekel a diu  expression.small amount of shouting.

diu₂  mod.together; all together; at the same time. [syn:du]

 Di diu el dekong.Let's go together.

diukes  n.share of food given in return for labor; inheritance.Cf.meliukes.

dikesel  n.poss.3s.dikesel a deukes er ngii; rruklel, blingelel, dikesel a rubak a babii.

diul₁  n.poss.3s.seedui.

diul₂  n.poss.3s.seediu.

diul a mekemad  expression.war cry or call.

diulareng  n.(someone's) happiness/joy.Cf.deurreng.

diularengul  n.poss.3s.

dmeu  v.s.happy; glad; joyful; appreciative.dmeu a rengrir; ungil a tengrir; deurreng, mad er a deurreng, deuil a reng.

diularengul  n.poss.3s.seediulareng.

dkedkemel  dkedkemel a dkedukem er ngii el a ulaol, dkedkemel a uach; melkedukem.

dkedukem  dkedukem a melkedukem; dkedkemel a rurt er a rael, dkedkemel a ulul a mesel.

dkel  n.poss.3s.seedik.dkel a dik er ngii; dkel a smecher a chiull; titechel, kongel.

dkiil  seedkoel.dkiil a kirel el medik; dikir a smecher, melik er ngii; smecher a dkiil.

dkil  dkil a dkel, chiull a dkill a smecher.

dkisall  v.a.s.is to be placed on slant.dkisall a kirel el medkois; rullii el mo dkois, ulitech; smecher a dkisall e moues er a toktang, dkisii, dkisel.

dkisel  dkisel a omelkois er ngii; mo dkois.

dkisii  dkisii a melkois er ngii, mo dkois.

dkoel  v.a.s.is to be supported or propped up.dkoel a kirel el medik; dikir, kmedii, klok a dkoel er a tebel.

dkois  v.s.slanted; (seated) at an angle. dkois a diak lemelemalt; omitech, melkois, olekang a dkois.

dmachel  v.pf.3p.inan.seemelachel.dmachel a melachel; dmachel a betok el bedikl er a beab me a malk, ochau er a merau el delachel.

dmaes₁  dmaes a melaes; dmaes a betok el kall er a mechesang el di mo er a babii.

dmaes₂  v.pf.3p.inan.seemelaes.

dmak  v.i.be together.dmak a uldak; te uldak er a chimo el blai, te dmak el kiei; te dmak el skuul, chachelechel, kaukledem.Cf.oldak.

dilak  v.past.

dmak a rengrir  expression.have close relationship; feel the same about (things).

dokngei  v.i.inch.is getting together.dokngei a mla mo dmak, Belau me a Merikel a dokngei.

 A rengalek a doknge a rengrir.The children are starting to get along with each other.

dmak a rengrir  expression.have close relationship; feel the same about (things).

dmakl  v.pf.3p.inan.seemelakl.dmakl a melakl; locha er a chelsel a chutem; dmakl a besbas, doklii, deklel.

dmangch₁  v.pf.3p.inan.seemelangch.dmangch a melangch; mla dmangch a rokui el chaibebelau, dongchii a chad, dengchel.

dmangch₂  dmangch a kebui; locha chutem er a uchul a dellomel.

dmanges₁  v.pf.3p.inan.seemelanges.dmanges a melanges; omes er bab, mla dmanges a buuch, dongesii a kebui, dengesel.

dmanges₂  dmanges a merael el mo er a bab; omerael a bedul a diluches.

dmangesbab  dmangesbab a omes er a bab.

dmasech  v.pf.3p.inan.seemelasech.

dmauch  v.pf.3p.inan.seemelauch.dmauch a melauch, dmauch a delouechel er a chelechedal a lius; dmauch a betok el keam; douchii a miich; duchel.

dmedaes  v.pf.3p.inan.seemeledaes.dmedaes a meledaes; remuul el mo mededaes, mla dmedaes a rengrir, dmedesii a rengul, dmedaes a rael; dedesel.

dmedes  dmedes a betok el deles; baklild a mla dmedes a chimak; dosengii, desengel a chim.

dmedesii  v.pf.3s.seemeledaes.dmedesii a meledaes er ngii; dmedesii a blai.

dmeel  v.pf.3p.inan.seemeleel.dmeel a mla meleel; metuut a deel, mla dmeel a betok el klekedall er a blai, dmelii.

dmelii  v.pf.3s.seemeleel.dmelii a meleel er ngii.

dmes  v.pf.3p.inan.seemeles.dmes a meles, dmes a ngikel.

dmesii  v.pf.3s.seemelaes.dmesii a melaes er ngii, melekoi a chetirir er ngii; ker di dmesii e ngoseuir le ng chebuul; mesaod er a sikel, melbedebes er ngii.

dmeu₁  v.pf.3p.inan.seemeleu.dmeu a meleu; dmeu a betok el babier, dour a bail, meleu a bambuu el ochado er a ngau; deuil.

dmeu₂  v.s.happy; glad; joyful; appreciative.dmeu a rengrir; ungil a tengrir; deurreng, mad er a deurreng, deuil a reng.

dmeu a rengul  expression.happy; glad; joyful; appreciative.

dmidech  v.pf.3p.inan.seemelidech.dmidech a melidech; didech, didichel a sils a dmidech a medad, medidech er a sils.

dmidiich  dmidiich a melidiich; sils a mla dmidiich a rael; mekllomes.

dmidui₁  v.pf.3p.inan.seemelidui.dmidui a melidui, omes, dmidui a blai, dmidui a blil a kall.

dmidui₂  dmidui a meruul a delidui.

dmiekl  v.pf.3p.inan.seemeliekl.

dmiich  v.i.(sun, moon, etc.) shine.dmiich a melidiich; sils a dmiich er a bebul a daob.

dmik₁  v.s.live away from (someone's house); move out; be thrown out; be exiled (from village).dmik a modik; remiid el mo diak le kiei, mla dmik er a delengchokl; meriim.

 A Droteo a dilik er a blil a Toki.Droteo moved out of or got thrown out of Toki's house.

 A Droteo a mle dmik er a blil a Toki.Droteo was living away from Toki's house.

dmik₂  v.pf.3p.inan.seemelik.dmik a melik; menged, dikir a kall er a tebel, mla dmik a babier me a til er a tebel, dkil.

dmilech  v.pf.3p.inan.seemelilech.dmilech a melilech; oduleb er a ralm, dmilech a chimal, delechel.

dmilel  n.poss.3s.seetmuil.dmilel a dmuil er ngii el blai.

dmirek  dmirek a merirek; mla dmirek a bedengel er a direk, derekel.

dmirk  v.pf.3p.inan.seemerirk.

dmisech  v.pf.3p.inan.seemeliesech.

dmoko  v.pf.3p.inan.seemeloko.dmoko a meloko; mla dmoko a betok el dekool, dokouii a dekool, dekool; dmoko a olbidel.

dmolech  v.s.deep.dmolech a dolech, diak le meched; dmolech a chei, klou a dolech.

bedul er a dmolech  expression.friend or mainstay in times of need.

dmolech a rengul  expression.wise; prudent; careful in planning ahead.

dmolech a uldesuel  expression.wise; prudent; careful in planning ahead.

dolechang  v.s.inch.becoming deep.dolechang a mocha dmolech; merema a keriik, dolecha chei, delechel.

  a cheihigh tide

 A Droteo a dekeled er a.Droteo is our mainstay in times of need.

dmolech a chei  expression.high tide.

dmolech a rengul  expression.wise; prudent; careful in planning ahead.

dmolech a uldesuel  expression.wise; prudent; careful in planning ahead.

dmolk₁  v.pf.3p.inan.seemelolk.dmolk a omekeek, mla dmolk a tutuu er a semum, sochesech.

dmolk₂  dmolk a melolk; mesebek, mla dolkii a tebel e mriid a babier, dmolk a kingall, delkel.

dmort₁  dmort a merort; mla dmort a kebui. dertel a kebiuk.

dmort₂  v.pf.3p.inan.seemerort.dmort a merort, mo kesaod, te mla dmort a ungil el chebechiil.

dmort₃  dmort a merort; melai a semkel.

dmu  seedmung.

 Ak di beches el er kau.I'll tell you frankly/bluntly.

dmu el kmo  say that.

dmu el uai se  say that.

dmuil  seetmuil.dmuil a medal a blai; beruadel a nguu a chad er a dmuil; dmilel.

dmuis  v.pf.3p.inan.seemeluis.dmuis a meluis; oba oluis el oltobed, mla dmuis a techel a semum, duiesii, disel.

dmul  v.pf.3p.inan.seemelul.dmul a melul; mla dmul a ngikel; durur a malk.

dmung₁  v.pf.3s.say; tell.dmung a melekoi, "a le mei a Siang e ke dmung er ngii me ng choielak". [syn:dmu]

dillii  v.pf.3s.past.

dilung  v.pf.3p.inan.past. [syn:dilu]

dmung  v.pf.3p.inan.dmung a melekoi, "a le mei a Siang e ke dmung er ngii me ng choielak"". ". [syn:dmu]

dulang  v.inch.begin to say.dulang a mla dmung; melekoi; ngera el tekoi a diak ke dulang e!!

dulii  v.pf.3s.dulii a melekoi er ngii; mla dulii a tekoi.

medung  v.erg.be or get said.

mildu el basio  expression.the said or planned place.

mildu el sils  expression.the said or planned day.

 Ng mekera chomdu el kmo "I'm fine" el Tekoi er a Belau?"How do you say "I'm fine" in Palauan?"

dmung₂  v.pf.3p.inan.seedmung.dmung a melekoi, "a le mei a Siang e ke dmung er ngii me ng choielak"". ".

dngedengam  n.poss.1pe.seedngod.

dngedenged  n.poss.1pi.seedngod.

dngedengek  n.poss.1s.seedngod.

dngedengel  n.poss.3s.seedngod.

dngedengem  n.poss.2s.seedngod.

dngedengir  n.poss.3p.seedngod.

dngedengiu  n.poss.2p.seedngod.

dngedngall  seededungall.dngedngall a kirel medngod dungedngii a ulul, dungod a chimal; rdechel a btaches a dngedngall er a rengalek.

dngedngel  dngedngel a omelngod er ngii, melngod a rdechel a btaches.

dngedungel  seededungall.dngedungel a dngedngall.

dngesechall  v.a.s.dngesechall a kirel el medngisech; melngisech a toreklii a chemang, dingisech a kakum; dingesechel.

dngesel  n.poss.3s.seedinges.dngesel a dinges er ngii, medinges.

dngod  n.tatoo.dngod a klekedall er a omelngod.

dngedengam  n.poss.1pe.

dngedenged  n.poss.1pi.

dngedengek  n.poss.1s.

dngedengel  n.poss.3s.

dngedengem  n.poss.2s.

dngedengir  n.poss.3p.

dngedengiu  n.poss.2p.

do-  affix.we (including you).

doall  v.s.(skin) red, raw or black-and-blue (after a slap or blow); bruised; (face) showing extreme embarrassment.doall a mengodech a bedengel, medal a kmard, diak le blekebek, doall le ng merur.

doall a medal  expression.have a black eye.

doall er a chelebed  expression.bruise.

doall a medal  expression.have a black eye.

doall er a chelebed  expression.bruise.

doaoch  seemeloaoch.doaoch a meloaoch; diak el ultebechel a blil, merael a delengchokl.

doaoch a rengul  v.s.indecisive; fickle; inconsistent; prone to changing one's mind.

dobdeb  v.pf.3p.inan.seemelebdeb.dobdeb a meruul a delebdeb el mengur.

dobdebsii  v.pf.3s.seemelebdobs.dobdebsii a melebdobs er ngii; mla dobdebsii a omerael el mo diak, omsebosech.

dobdebur  v.pf.3s.seemelebdeb.dobdebur a melebdeb er ngii; meruul a delebdeb el mengur.

dobdobs  v.pf.3p.inan.seemelebdobs.dobdobs a merrob; melebdobs; mla torob a omerael e dobdobs a urreor e mekerang?

dobeakl  v.pf.3p.inan.seemelebeakl.dobeakl a melebeakl; olengit er a chelid me lolebeakl er tir; mo delebeakl.

dobechii  v.pf.3s.seemelobech.dobechii a melobech er ngii; mla dobechii a kerrekar, debechel.

Ng uluusekook el loba a oles e a chimalHe or she played with a knife and accidentally cut his or her arm.

dobedebang  v.inch.seemelebodeb.dobedebang a ko el mocha dobodeb; melebodeb a ngikel, dobedebii, debedebel.

dobedebechii  dobedebechii a betok el delebes, melebedobech er ngii; melobech, debedebechel a ngikel.

dobedebek  v.pf.3p.inan.seemelebedebek.dobedebek a mla lmatk; ak mla dobedebek a meldu el tekoi; dobedebekii, debedebekel.

dobedebekang  dobedebekang a mla dobedebek; a kulebes e lotkang.

dobedebekii  v.pf.3s.seemelebedebek.dobedebekii a melebedebek er ngii, lotkii.

dobedebii  v.pf.3s.seemelebodeb.dobedebii a melebodeb er ngii, mla dobedebii a babii.

dobeklii  v.pf.3s.seemelebeakl.dobeklii a melebeakl er ngii; melengesakl er ngii, dongeseklii.

dobengang  dobengang a mla duob; meoud, dobenga er a skoki.

dobengii  v.pf.3s.seemeleb.dobengii a meleb er ngii, torebengii, mla dobengii a kemanget e blelekl el cheldecheduch.

dobesiang  v.inch.seemelebes.dobesiang a ko el mocha melebes er ngii; medebesang; dobesii, tukur.

dobesii  v.pf.3s.seemelebes.dobesii a melebes er ngii; tukur, toktang a mla dobesii a ochil a smecher.

dobetii  v.pf.3s.seemelbaet.dobetii a melbaet er ngii; mla medbaet e le ng chemiis a urreor el beluu, dibetel.

dobodeb₁  v.pf.3p.inan.seemelebodeb.dobodeb a melebodeb a kukau.

dobodeb₂  dobodeb a dolechakl; dikea le kesib a rengul, chelellekla rengul.

doboes  v.pf.3pl.inan.seemeleboes.

dobsii  v.pf.3s.seemelobs.

dobu  (Jap.)ditch (very commonly used).

dochedechii₁  v.pf.3s.seemelechodech.

dochedechii₂  v.pf.3s.seemelechedech.

dochel  v.pf.3p.inan.seemelechel.dochel a mdois; locha dechelel; remuul el mo betok, mla dochel a udoud.

dochelang  v.inch.seemelachel.dochelang a ko el mocha dmachel a bub; melachel, dochelii; docheliang.

dochelii  v.pf.3s.seemelachel.dochelii a melachel er ngii; dochelii a bub er a chemang.

dochelir₁  dochelir a loia dechelel; mo klou; betok; dochel.

dochelir₂  seedochelii.

docherecher  v.pf.3p.inan.seemelecherecher.docherecher a melcherecher; remuul el mo mesisiich; smisiich, docherecher a rengmiu e mesuub, dechercherel.

docherecherii  v.pf.3s.seemelecherecher.docherecherii a melcherecher er a rengul; sisichii, docherecherii a rengum e mesuub.

dodbechii  v.imp.inc.let's push it.oldubech a odbechii; odubech el mo er uchei; oldubech er a mlai, odbechel.

 dodes  dodes a ta er a bedengel a ngikel.

doechel  v.a.s.is to be cut or wounded.

doedeuii  v.pf.3s.seemeleuodo.

doedoall  v.a.s.is to be patted.

doemelii  doemelii a meleomel er ngii; rullii el mo medeomel, smau el meruul a mekngit e ka lemedakd, diak lomekerreu a tekoi.

doibard  v.pf.3p.inan.seemelbard.doibard a melebard; remuul el mo delbard; diak le llemolem.

doibechakl  v.pf.3p.inan.seemelibechakl.doibechakl a melibechakl; diak lolemolem er a rael; touchaki er a kmeed; tmuu er a teballungel.

doibecheklii  v.pf.3s.seemelibechakl.doibecheklii a doibechakl er ngii; melibechakl, doibecheklii a rael.

doiberdii  v.pf.3s.seemelbard.doiberdii a melbard er ngii; delbard, doiberdii a kerrekar.

doibkur  v.pf.3s.seemelibuk.doibkur a melibuk er ngii; doibkur a besebes; doibuk.

doibuk  v.pf.3p.inan.seemelibuk.doibuk a melibuk; delibuk; doibuk a betok el besebes.

doidab  v.pf.3p.inan.seemelidab.doidab a melidab; melemiakl; mla doidab a betok el buuch, doidebur a lius, didebul.

doidai  v.pf.3p.inan.seemelidai.doidai a melidai; mla doidai a cheul ngii me a sechelil; delidai, didiul.

doidebur  v.pf.3s.seemelidab.doidebur a melidab er ngii; melemiakl.

doiderekl  v.i.board (boat, etc.).doiderekl a mla ngmasech; mla doiderekl er a bilas, didereklel.Cf.oldiderekl.

doidereklung  doidereklung a mochu doiderekl; di kmeed el mo ngmasech, doidereklu er a skoki.

doideur  doideur a melidai er ngii, mla doideur a bdelul.

doidiur  v.pf.3s.seemelidai.

doikekengii₁  doikekengii a rullii el mo kikiongel, chetelaol er a rrom a mla omudech el doikekengii a blai.

doikekengii₂  doikekengii a melikik er ngii; delikik, doikekengii a blai er a kall; medeel me ng cherrad.

doikiik  v.pf.3p.inan.seemelikiik.

doikik  doikik a melikik; medeel; cherrad, mla doikik a kall.

doikikengii  v.pf.3s.seemelikiik.

Dois  n.(Jap.)Germany.

chad er a Dois  expression.German.

rechidois  n.pl.Germans.

rektir a rechad er a Dois  expression.German measles.

 Ak dirrek el mesuub a tekoi er a.I'm also studying German.

dok  (Jap.)poison.

dokedek  v.pf.3p.inan.seemelekedek.dokedek a duangeb er a dekedek; melekedek; rengalek a dokedek a mederir e remurt; mart a mad.

dokedekang  v.inch.seemelekedek.dokedekang a ko el mocha dokedek; omart, melekedek.

dokedekii₁  v.pf.3s.seemelekedek.dokedekii a melekedek er ngii; dokedekii a bita el medal, dekedekel.

dokedekii₂  v.pf.3s.seemelekodek.

dokel  n.poss.3s.seedoko.dokel a doko er ngii; dokel a ngikel, blil a telil.

doklang  v.inch.seemelakl.doklang a ko el mocha dmakl; melakl.

doklii  v.pf.3s.seemelakl.doklii a melakl er ngii; sukur er a kliokl el chutem; deklel.

dokngei  v.i.inch.is getting together.dokngei a mla mo dmak, Belau me a Merikel a dokngei.

 doko₁  n.tree which grows in coral sand.doko a kerrekar el soal duubech a kederang.

doko₂  n.swim bladder of fish.doko a a klekedall er a bedengel a chad me a charm , dokel.

dokel  n.poss.3s.dokel a doko er ngii; dokel a ngikel, blil a telil.

dokodek  v.pf.3p.inan.seemelekodek.dokodek a melekodek; melekosek, dokodek a babii.

dokuii  v.pf.3s.seemeloko.dokuii a meloko er ngii, dokuii a olbidel.

dokurits  v.s.(Jap.)independent; capable of taking care of oneself.

dokuritsu  n.(Jap.)politics.

dolech  n.depth; tide.dolech a delechel a ralm me a daob, klou a dolech; keriik, dmolech a chei, delechel.Cf.dmolech,omekdolech.

delecham  n.poss.1pe.

deleched  n.poss.1pi.

delechek  n.poss.1s.

delechel  n.poss.3s.

delechel a odis  expression.perigee tide in early spring and late summer.

delechem  n.poss.2s.

delechir  n.poss.3p.

delechiu  n.poss.2p.

kekere a dolech  expression.tide is about half high.

klou a dolech  expression.tide is high.

klou el dolech  expression.(normal) high tide.

 A a me kirel a bkul a ochik.The tide reaches as high as my knees.

dolechakl  dolechakl a mo chelellakl; dobodeb a rengul, dolechakl a rengul er a klsibelreng.

dolechang  v.s.inch.becoming deep.dolechang a mocha dmolech; merema a keriik, dolecha chei, delechel.

dolemakl  v.pf.3p.inan.seemellemakl.dolemakl a mellemakl; dolemakl a ututk er a blai, dolemeklii a smengtel a chutem delemeklel.

dolemeklii  v.pf.3s.seemellemakl.dolemeklii a mellemakl er ngii; otungii er a chutem.

dolemiang  v.inch.seemelalem.dolemiang a ko el mocha dolemii; keed er a dechad e lak dolalem.

dolemii  v.pf.3s.seemelalem.dolemii a melalem er ngii; dolemii a kebui.

Doleu!  expression.Let's go!

dolkii  v.pf.3s.seemelolk.dolkii a melolk er ngii; sobekii, mla dolkii a rachel me a iedel a kaireberebet; delkel.

dolkung  dolkung a mochu melolk; dolkii, kmeed el dmolk.

dolmers  n.(Ger.)interpreter.dolmers a chad el oleuid a tekoi; remechudel a dolmers a tekoi er a Siabal.

domedem  v.pf.3p.inan.seemelemedem.domedem a melemedem; remuul el mo tabesul, domedem a chutem, demedemel, domedemii.

domedemek  v.pf.3p.inan.seemelemedemek.domedemek a melemedemek; remuul el mo medemedemek, domedemekii, demedemekel.

domedemekii  v.pf.3s.seemelemedemek.domedemekii a melemedemek er ngii; rullii el mo medemedemek.

domedemiang  v.inch.seemelemedem.domedemiang a ko el mocha domedemii; keed er a dolekoi.

domedemii  v.pf.3s.seemelemedem.domedemii a melemedem er ngii, a rullii el mo delmedem.

domelii  v.pf.3s.seemeleomel.

domelterir  v.pf.3p.human.seemeleomel.

donats  n.(Eng.)doughnut.

dongarech  v.pf.3p.inan.seemelengarech.dongarech a melengarech; dengarech; dongarech a kall e tuobed, dengerechel.

dongchiang  v.t.inch.begin to recognize or identify;.

dongchii₁  v.pf.3s.seemelangch. dongchii a melangch er ngii; dongchii e mo medengelii; ke dongchii ng diak?

dongchii₂  dongchii a melangch er ngii el delemellel el kebui.

dongchii₃  dongchii a melangch er ngii el kirel ngii, delengchelel.

dongebii  v.pf.3s.seemelangeb.dongebii a melangeb er ngii; loia dengebel; dongebii a klengoes.

dongerechii  v.pf.3s.seemelengarech.dongerechii a melengarech er ngii; mo dengarech, dongerechii a belatong.

dongerenger  v.pf.3p.inan.seemelengerenger.dongerenger a melengerenger; torekakl; mla dongerenger a cheral a chetemel, "runguus a tiel"". ".

dongerengereterir  v.pf.3p.human.seemelengerenger.

dongerengerid  v.pf.1p.incl.seemelengerenger.

dongerengerii  v.pf.3s.seemelengerenger.

dongerngerii₁  dongerngerii a melengerenger er ngii; rullii el mo delengerenger.

dongerngerii₂   dongerngerii a torekeklii, meterekakl er ngii.

dongesakl  v.pf.3p.inan.seemelengesakl.dongesakl a melengesakl a rechad; dengeseklel.

dongesang₁  dongesang a mla dmanges; melanges a buuch; dengesel.

dongesang₂  dongesang a dmanges, merael el mo er a diluches, klechedaol a dongesang.

dongeseklii  v.pf.3s.seemelengesakl.dongeseklii a melengesakl er ngii; melebeakl, tiakl.

dongesii  v.pf.3s.seemelanges.dongesii a melanges er ngii; mla dongesii a buuch.

dongmeseterir  v.pf.3p.human.seemelengmes.

dongmesid  v.pf.1p.incl.seemelengmes.

dongmesii  v.pf.3s.seemelengmes.

Mosischekliiba ngelekem el mel sebechel a ta era chad.Teach your child to respect themselves so that they can respect others.

Mosischekliiba ngelekem el mel sebechel a ta era chad.Teach your child to respect themselves so that they can respect others.

dongu  n.(Jap.)tool.

blil a dongu  expression.toolshed.

dongu er a kldaiksang  expression.carpentry tools.

dongu bako  (Jap.)toolbox.

dongu er a kldaiksang  expression.carpentry tools.

dongulii  v.pf.3s.seemelenguul.dongulii a melenguul er ngii, dengulel.

donguul  v.pf.3p.inan.seemelenguul.

dorael  v.imp.inc.let's go.

 Mngai a ilekemellem e.Get your stuff and let's go.

 !Let's go!

  el mo oleong a chertochet.Let's go out looking for girls or sex.

 A eanged a ungia me.The weather's improving, so let's go.
    »additional examples

dorai  dorai a merrai; mla dorai a keltkat; remuul el lmuut el mo meringel, dorir, deril a kltkat.

doraib  (Eng.)drive around (in car).

dorderii  v.pf.3s.seemengedereder.dorderii a mengedereder er ngii mesirii, omesiur er a chad; mla dorderii me ng oitii a urreor.

doreder  v.pf.3p.inan.seemengedereder.doreder a mengedereder; odereder, mla doreder me te di meruul kung, omesiur er a rechad; derderel.

dorekerekii  dorekerekii a merrekarek er a ngerel; mla dorekerekii a ngerel; di meterekakl a lolekoi, meluliius.

dorir  v.pf.3s.seemerrai.dorir a merrai er ngii; mla dorir a kltkat er a ochik, rullii a kltkat el lmuut el mo meringel, mederai.

dormii  v.pf.3s.seemerorem.dormii a merorem er ngii; rullii el mo kedorm, doremii a oluches.

dorobo  n.(Jap.)robber; thief.

dorouakl  dorouakl a dereuakl; ocherechur, rekebil a dorouakl el mo er a bab, kaocherechur.

dorrai  v.pf.3p.inan.seemerrai.

 dort  n.ironwood tree; ipil.dort a ta er a bedengel a kerrekar el kmal mesisiich; blai el dort.

 A blik a delsachel el.My house is built of ironwood.

dortii  v.pf.3s.seemerort.dortii a merort er ngii; dobesii, mla dortii a deleongel, dertel.

dosbai  v.pf.3p.inan.seemelsbai.

dosbar  v.pf.3s.seemelsbai.

doseb  n.bamboo shoot.doseb a desebel; tiul a kerrekar beches el duubech, desebel a bambuu; deb a mla meloseb.

desebel  n.poss.3s.desebel a tiul; doseb er ngii; beches el duubech, desebel a bambuu, desebel a meradel.

dosebang  dosebang a mla mo duoseb; uldoseb, sobelang; mla mo chuib er a ringel; beluu er a Belau a dosebang me ng di ngii el obang.

dosechii  v.pf.3s.seemelasech.dosechii a melasech er ngii; desechel.

dosei  (Jap.)anyway; at any rate; after all.

 Dosei kom oungalek, me bo mkaubuch.At any rate, you (two) have a child, so you might as well get married.

 Dosei te mla mei, me bechere me lebe ltuu er a blai.They've come after all, so you might as well let them into the house.

dosengii  v.pf.3s.seemeles.dosengii a meles; melekosek er ngii, mla dosengii a ngikel.

dotei  (Jap.)rampart; terrace.

doudeu  v.pf.3p.inan.seemeludeu.doudeu a meludeu, mla doudeu a mamed me a bail me a such.

doudeur  doudeur a meludeu er ngii, dour a bail.

doudoall  v.a.s.doudoall a kirel el medeuodo; mokebai, douedeuii a beluu el chelellak; cholleklii, meleuodo er a rebuik a er a utekengel a ta er a beluu.

doudur  v.pf.3s.seemeludeu.

douedeuii  douedeuii a meleuodo er ngii.

douellang  douellang a mla mo doall; te merur mete douellang.

douodo  v.pf.3p.inan.seemeleuodo.douodo a meleuodo, mla douodo a ulkir a rtolechoi.

dour  v.pf.3s.seemeleu.dour a meleu er ngii, mla dour a chimal.

du  seediu.

du-  affix.we (including you).

duabel  duabel a melabel; terrekakl el omesab el kukau, mla duabel a mesei. Terrekakl el omesab e ra kukau ma dait ra mesei.

 duadeb  n.type of clam (hippopus hippopus and hippopus porcellanus).duadeb a ta er a bedengel a kim.

 duadou  n.China giant clam (Hippopus Porcellanus).

dualem  v.pf.3p.inan.seemelalem.dualem a melalem; mla dualem a lius me a buuch me a tuu.

duangeb  v.pf.3p.inan.seemelangeb.duangeb a melangeb, mla duangeb a klengoes me a ongraol el olb a dengeb.

dub  n.bomb; dynamite; tree in Legume family whose leaves and roots are used as poison to catch fish; vine in Legume family (whose roots are used as poison to catch fish).dub a ta er a bedengel a kerrekar el omekodall, dub a ngar ngii a rrsachel me a techetachel.

dbad  n.poss.1pi.

dbak  n.poss.1s.

dbal  n.poss.3s.dbal a dub er ngii; kloleklel el dub.

dbam  n.poss.2s.

dbemam  n.poss.1pe.

dbemiu  n.poss.2p.

dberir  n.poss.3p.

 Aika el tekoi a dub.You're talking too much (about me)./I don't want to hear anymore.

dubar  v.pf.3s.seemelub.dubar a melub er ngii el oba dub, te mla dubar a risois.

 dubech  n.coconut sprouting on ground.dubech a metau er a lius el dubechang, dbechel a lius.

dbechel  n.poss.3s.dbechel a dubech er ngii el dait, ungil a dbechel el dellomel.

dubechechutem  n.plant which grows by itself.dubechechutem a dellomel di mle ngii el duubech; mesaik a melngot a dubechechutem el diokang.

mad el dubech  expression.coconut which falls onto frond and begins to sprout there (but soon dies).

dubechang  dubechang a mla duubech; dbechel.

dubechechutem  n.plant which grows by itself.dubechechutem a dellomel di mle ngii el duubech; mesaik a melngot a dubechechutem el diokang.

dubechung  dubechung a kmedu el duubech.

dubs  n.tree stump.dubs a uchul a ulekoad el lius me a kerrekar, debsel a lius.

debsel  n.poss.3s.debsel a merat el uchul a kerrekar; debsel a lius.

duch  n.ability; skill.duch a meduch; dachelbai, chedechuul, duch er a omenged, ngar ngii a duch er ngii er a urreor; ngar ngii a dechal er a omerreder, meduch el merreder.Cf.meduch,omekduch.

dechal  n.poss.3s.dechal a duch er ngii; duch er a omeruul; meduch, dachelbai, chemolt a dechal er a urreor.

dechal a rengul  expression.perseverance; ambition; strong will.

ducherreng  n.perseverance; ambition; strong will.

uai a decham  expression.as good as you.

 A Droteo a uai a decham er a omeruul el mlai.Droteo fixes cars as well as you.

 Ke mekdechar a rengum me ke lomelemii a skulem.Be firm in your resolve to finish your schooling.

duchauch  duchauch a rekdel a uchauch el mengabek el ko er a besokel.

duchedechii₁  v.pf.3s.seemelechudech.duchedechii a melechudech er ngii; melinget er a chemars, dechedechel.

duchedechii₂  duchedechii a melechudech er a blai.

duchel  n.poss.3s.seedauch.duchel a dauch er ngii, duchel a ochil, delauch.

duchel a lius  expression.steps chopped out in coconut tree trunk for purpose of climbing.

ducherreng  n.perseverance; ambition; strong will.

duchii  v.pf.3s.seemelauch.

duchudech₁  duchudech a melechudech; melinget a chemars.

duchudech₂  v.pf.3p.inan.seemelechudech.duchudech a melechudech a ulaol, remuul el mo dechudech.

dudalem  n.wrasse fish.dudalem a ta er a bedengel a ngikel.

 dudek₁  n.white-tailed tropic bird.dudek a ta er a bedengel a suebek el charm el becheleleu.

dudek  n.type of rayfish.dudek a ta er a bedengel a ngikel.

 dudek₂  n.type of rayfish.dudek a ta er a bedengel a ngikel.

dudes  n.blister.dudes a medudes; delul er a mekeald a medudes e ngar er ngii a ralm er ngii.

 dudeukeburs  n.nettle fish.dudeukeburs a charm el diak a chiuesel me ng medemedemek; ko er a ongekad el ombibechakl.

 Kau, ke dudeukeburs?Why are you so clumsy or uncoordinated (like a nettle fish)?

duduomel  n.type of clam.duduomel a cheled el di ua ibuchel e ng di meklou.

dudurs  n.silver bush.dudurs a besebes el meleksakt a kerrekar er a oreomel.

dueb  v.pf.3p.inan.seemeleb. dueb a torob; meleb a olloi, dueb a cheldecheduch, mekemad a dueb a betok el klengar; kodeb, duebes.

duebes  v.pf.3p.inan.seemelebes.duebes a melebes; meluk, te mla duebes a seng er a dengki er a blik, debesel.

duesel  duesel a omeluus er ngii, meluus er a mechut el bail.

duesii  seeduusii.duesii a meluus er ngii; merasm el di merames; , duesii a bail er a sers.

dui₁  n.title (for village chief or family head).dui a kebekuul; meluchel a dui, lbedul a dial a merreder er a Bitalianged, Reklai a kuk dial a oba Bitalianged. Deruchall.

diad  n.poss.1pi.

diak  n.poss.1s.

dial  n.poss.3s.dial a dui el ngii a oudui er ngii, ng kirel el tuchelii a dial.

diam  n.poss.2s.

dimam  n.poss.1pe.

dimiu  n.poss.2p.

dirir  n.poss.3p.

meluchel er a dui  expression.hold title.

dui₂  n.coconut frond; bunch of coconut fronds tied together as symbol of power.dui a llel a lius.

diul  n.poss.3s.

omdui  v.caus.kindle (fire) with (dried) coconut fronds; incite (people) to fight.omdui a olsiu a klautoketok me a klakoad; olechoid el meruul a rechad me te kakoad; udial a klakoad.

duibech  v.pf.3p.inan.seemelibech.duibech a melibech; remuul a beches, duibech a beches el llach; meob a beches.

duibek  v.pf.3p.inan.seemelibek.duibek a melibek; kidib, duibek a klalo el otobed; odubech el oba terrekakl el teletael.

duidingar  duidingar a melidui; omdidm er ngii, omdidm a berrotel; ouerabek a mla duidingar a beluu el mes a berotel.

duidui  duidui a melidui; berrotel e omes, duidui a blai me a olengrull, didingal.

duiduis  duiduis a meluis; mla duiduis a delsangel el rokui; mla otobed a techel el oba oluis; dmuis, disel.

duiesii  v.pf.3s.seemeluis.duiesii a meluis er ngii el oba oluis; duiesii a semum; meluis a besbas el oba kerrekar.

duiim  v.pf.3p.inan.seemeliim.duiim a meliim, ak mla duiim a dellomel er a ralm; olab a ralm el melekimes.

 dukl  n.trigger fish.dukl a ta er a bedengel a ngikel.

dukllel  n.poss.3s.seedusall.dukllel a dusall er ngii el ngalek.

dukokl  seengukokl.dukokl a ngukokl el oldiu; dukokl a diu me a klou el cherrodech el mo er a bab.

dulang  v.inch.begin to say.dulang a mla dmung; melekoi; ngera el tekoi a diak ke dulang e!!

duldelii  v.pf.3s.seemellodel.duldelii a mellodel er ngii; duldelii a kall er a butiliang; otebedii.

dulemakl  seedolemakl.

dulemeklii  seedolemeklii.

dulii  v.pf.3s.seedmung.dulii a melekoi er ngii; mla dulii a tekoi.

 Ng techa el chelid er tir a sebechel el a kirel a ngar er a medad el sils?Which of their gods can predict the future?

dulleklel  dulleklel a dullokl er ngii el lius, diak le melemalt.

dullokl  v.s.standing on slant or at angle; tilting; (person) hunched over.dullokl a diak el melemalt; telkib el ulukel; dullokl el lius, dulleklel.

dulodel  v.pf.3p.inan.seemellodel.dulodel a mellodel; oltobed er a kosekodel; duldelii.

dumdum  v.s.redup.prone to showing up/dropping by all the time.dumdum a mekudem el me duum; blechoel el mei; dumdum el oldingel, demiel.

dumiang  v.i.inch.appearing; coming into view.

dung  n.large taro.dung a dellomel el okereull, dung a ungil el dait me ng kedmekill.

dungedngii  v.pf.3s.seemelngod.dungedngii a melngod er ngii; dngod, dngedngel a ulul.

dungii  v.pf.3s.seeomduu.

dungod  v.pf.3p.inan.seemelngod.dungod a melngod, dungod a ulurir, dungod a uach.

duob  v.i.fall through or into (hole); be late; miss.duob a diak le bechir a taem; ruebet er a delluchel, duob er a skoki.

duobech  v.pf.3p.inan.seemelobech.duobech a melobech; tmuk, duobech a delemelel el diokang me a dait.

duobs  v.pf.3p.inan.seemelobs.

duorem  v.pf.3p.inan.seemerorem.duorem a merorem; remuul el mo mekedorem, duorem a oles, me a kamang, deremel.

duoseb  v.s.relieved or freed (from pain, etc.).

durbekii  durbekii a merrubek er ngii, durbekii a ochab el oba biskang.

durebekii  v.pf.3s.seemerrubek.

durech  n.leaking water; leak.durech a ngimech er a ralm el oldalech er a bab el mei; ulaol a dekimes er a durech.

durengul  n.poss.3s.intention.

 Ng dimlak ldurenguk.I didn't mean to.

durrau  v.pf.3p.inan.seemerrau.

durrur  v.pf.3s.seemerrau.

durs  n.action of sleeping.durs cheliuaiu er a delongelel a sechal me a dil, ileakl el omeruul er a deleongel.Cf.dusall,omekedurs.

dusel  n.poss.3s.dusel a durs er ngii el ngalek, cheliuaiu er ngii, mechiuaiu.

kedurs  v.recip.sleep together.kedurs a bek el chad el mechiuaiu, durs, cheliuaiu.

durubek  v.pf.3p.inan.seemerrubek.durubek a merrubek; durubek a betok el ochab; skel a chemang, merumes er a iisb me a ochab; derebekel.

durur  v.pf.3s.seemelul.durur a melul er ngii, durur a ngikel er a ngau; omekmark er a kall er a ngau.

dusall  n.place for sleeping; bed.dusall a blil a durs; olsechall er a cheliuaiu, smecher a ngar a dusall.

dukllel  n.poss.3s.dukllel a dusall er ngii el ngalek.

dusbai  dusbai a melsbai; melub el oba ngasechereng, dusbai a klalo; tuub; desbil.

dusbar  dusbar a melsbai er ngii, dusbar a ulaol; tubar.

dusel₁  n.poss.3s.seedurs.dusel a durs er ngii el ngalek, cheliuaiu er ngii, mechiuaiu.

dusel₂  n.poss.3s.seeduus.

dusel a olik  uncomfortable sleeping position.

dusii  seeduusii.

duu  v.pf.3p.inan.seeomduu.

duub  v.pf.3p.inan.seemelub.duub a melub el olab a dub, duub a risois, dbal.

duubech  v.i.(plant) grow; start; originate; happen.duubech a beches el mo er ngii; dellomel a mla duubech.

 A ngau a dilubech er a delemerab er ngak.The fire started in my room.

 Ng mla er ngii a dilubech el tekoi er a blik, me ng dimlak lsebechek el mei.Something happened at home, so I couldn't come.

duuesel  duuesel a duus er ngii.

duul₁  v.a.s.is to be folded/creased/bent.

duul₂  n.poss.3s.mother (esp., when referring to matters of kinship).

duul a delak  expression.my maternal grandmother.

duul a demak  expression.my paternal gramdmother.

duul a delak  expression.my maternal grandmother.

duul a demak  expression.my paternal gramdmother.

duum  v.i.appear; show up; rise to surface.duum a mle dibus e mei; sils a mla duum, demiel.Cf.oldum.

dumdum  v.s.redup.prone to showing up/dropping by all the time.dumdum a mekudem el me duum; blechoel el mei; dumdum el oldingel, demiel.

dumiang  v.i.inch.appearing; coming into view.

medmedum  v.i.redup.(ball, coconut, etc.) float or bob on surface of water; visit regularly (esp., to be helpful); keep appearing.

duus₁  n.roof beams parallel to buadel and laid on top of seches.duus a seches er a blai me a bai; duuesel.Cf.omerek. [syn:delolakl.delolakl a duus er a chado er a blai me a bai.]

dusel  n.poss.3s.

duus₂  v.pf.3p.inan.seemeluus.

duusii  v.pf.3s.seemeluus.

duusuch  v.s.(tree) not growing well or stunted; (person) underdeveloped.

da    db    de    di    dk    dm    dn    do    du    

 a    b    ch    d    e    f    g    h    i    k    l    m    n    o    p    r    s    t    u    y    z   

TOP

 


[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp