1. | Theoceansideofhislandhadalotofabḷajtiñplants. | Eabḷajtiiñḷamjakolikin ṃweoiṃōn. | abḷajtiiñ |
2. | Theadenpesharksontheoceansideofthisislandarefierce. | Elājadenpeinlikin ānin | adenpe |
3. | They'refishingforadenpesharksontheocean side | Erraṇrejkaadenpeilik. | adenpe |
4. | Thecurrentisflowingintothelagoonfromtheocean. | Ejaewaartokjānlik. | aear |
5. | Thesurfaceoftheoceanontheleesideofthisisland'sissmootherthanthatofJemoIsland. | Eḷae ḷọkioonaejetinliklaḷin āninjānJemọ. | aejet |
6. | Thislagoonhasmoreoceancurrentsflowingoutthaninthatlagoon. | Eaelik ḷọk ṃaḷoon āninjān āneṇ | aelik |
7. | Theboatgotdriftedoutwiththecurrenttotheoceansideoftheisland. | Eaeliki ḷọkwaeo ñanlikin āneo | aelik |
8. | ThePacificOceanhasmoreislandsandatollsthantheAtlantic. | Eaelōñe ḷọkBajjipiikjānAtḷaṇtiik. | aelōñ |
9. | ThenorthwardflowingcurrentisgreatestontheoceansideofḶōñarinArṇo. | Aeniñeañḷọktatalikin ḶōñariloArṇo. | aeniñeañḷọk |
10. | ThecurrentintheoceanbetweenLikiepandRuōtisflowingnorthward. | EaeniñeañḷọkmetoeṇkōtaanLikiepimRuōt. | aeniñeañḷọk |
11. | ThecurrentontheoceansideofNaṃdikIslandishazardous. | AetinlikinNaṃdikekauwōtata. | aet |
12. | Thereisacurrentintheocean. | Eaetlọjet. | aet |
13. | Thecurrentdriftedthecanoeouttotheocean side | Eaete ḷọkkōrkōreo ñanlik. | aet |
14. | Thewindiscreatingcurrentsintheocean. | Kōtoinekaaetelọjet. | aet |
15. | Thewindiscreatingcurrentsintheocean. | Kōtoinekōṃṃananaetlọjet. | aet |
16. | “Thispartoftheoceanfeelsabitspooky,”Fathersaidatthesametimetheincidentoccurred.P1036 | Āinwōtmetojabinebajaeto,”Jemaekarbaejjailominiteowōtekarwaḷọkmenin. | aeto |
17. | Theoceansideshoreislitteredwithdriftwood. | Eaikilikin ānin | aik |
18. | TheoceansideofJemọislandislitteredthemostwithdriftwood. | EaikitatalikinJemọ. | aik |
19. | Therearemorehardrocksontheoceansideoftheislandthanbefore. | Eajaje ḷọklikin āninjān ṃokta | ajaj |
20. | Whenwereachedtheoceansideofthereefstretchingeastward,atunasobigitwouldrequiretwomentocarryitleaptatthelureandwasfirmlyhooked.P1302 | Kekōmmānkartōparlikintōkāeotak ḷọk,ekātakjuonajbōkruoimpen. | ajbōkruo |
21. | ThelagoonsideofPiñlepIslandhasmoreakajinfishthanthelagoonsideofBōttoIsland,however,mostoftheakajinfishcanbefoundontheoceansideofMejattoIsland. | EakajiniḷokarinPiñlepjānarinBōtto,ijokeeakajintatalikinMejatto. | akajin |
22. | Therearelotsofmulletontheoceansideofthisisland. | Eakōrelikin ānin | akōr |
23. | ItisobviouslyakingfishcaughtattheoceansideofJebatIsland. | AlikkarkealinlikinJebat. | al |
24. | Didyounoticethephosphorescenceontheoceansideoftheouterreeflastnight? | Kwaarlokeaḷakeoilikinbaalboñ? | aḷak |
25. | Isthewhiteparrotfishplentifulontheoceansideoftheisland? | Eaḷakiiekeekmoujilikin ānin | aḷakiie |
26. | ParrotfishfromtheoceansideofKāmeej-eṇ (Mājrotract). | AlworinlikinKāmeej-eṇ. | alwor |
27. | It'sgoodbecausetheoceansideisteemingwithparrotfish. | Eṃṃanbweealoworelik ṇe | alwor |
28. | AnbūripandanusfromtheoceansideofElbert'shouse. | Anbūriinlikin ṃweeṇiṃōnEḷpāār. | Anbūri |
29. | IwasstillsleepywhenIwentuptogetwaterfromtheoceantowashmyface.P821 | Ikararruñijñijwōtkeijwanlōñ ḷọkinetteiñaōormejilọjet. | aruñijñij |
30. | Aurhasmostflounderontheocean side | EbbaleletatalikinAur. | bale |
31. | Therearelotsofflounderontheoceansidetoday. | Ebbalelelikrainin. | bale |
32. | Youshouldgofishingusingthebōbō (ebbō)methodtowardtheoceansideofthatisland. | Kwōnbōbōḷọk(ebbōḷọk) ñanlikin ānuweo | bōbō |
33. | ItwasclearthattheLikabwirowasfilledtocapacityandcarryingasmuchasitcouldassoonasitmovedawayfromthesideofthepierandstartingsailingoutthroughthepassintotheopenocean.P490 | EjkabbaralikkaranLikabwiro ḷejānjoñananjokkeekar ṃōṃakūtjānturinwabeoimtōtōr ḷọk ñananbuñlik. | buñlik |
34. | WhentheboatmadeitthroughthepassandintotheopenoceanFathercameupfromtheengineroom.P525 | EjbuñlikwōtwaeoimpādilikakewaḷọktokJemajāniṃōninjineo. | buñlik |
35. | Thesurfisalwayshighontheoceansideofthisislet. | Ebbuñṇoṇolikin ānin | buñṇo |
36. | SomeofthesequestionsIwasthinkingareappropriateforthoseamonguswhohaveknowledge,understanding,andexperiencewiththeoceaninourislands,sotheycanteachotherswhiletheystillhavetime.P802 | Jetkeinkajjitōkij ḷōmṇakrōkkar ñananroilubwilijideoraerjeḷā,meḷeḷe,imimminenekōnmetoinaelōñkein,bwerenkwaḷọkmejḷaerkiinkeejwōrwōtaeriien. | bwilji- |
37. | WhenIheardtheCaptainsaythis,IthoughtaboutitandwasamazedthatFatherwasabletorecognizethewavesontheoceansideofPikeejfromthemovementoftheboatwhiletheCaptainsaysheneedstoactuallyseethem.P799 | KeikarroñnaankeinanKapeneo,iḷōmṇakimbwilōñbajjekippatauninanJemamaroñkile ṇoinlikinPikeejjān ṃōṃakūtkūtinwaeoakKapeneoebaejaikujkarlokōnmejān. | bwilōñ |
38. | Haven'tyougottenthroughtotheoceansideyet? | Koṃnañindeblọkkelik. | deblọk |
39. | ThetyphoonspreadrocksallacrosstheoceansideofJālwōj. | TaibooneoearkōdekākeikilikinJālwōj. | dekā |
40. | Thepileofstonesattheoceansideofthatisletisbig. | Eḷapeakḷeeṇilikinaneeṇ. | eakḷe |
41. | Thewaveshavewashedoverthestonebarrierontheoceanside;pleasestackthestonestogetheragain. | Eṃōjan ṇotọọreeakḷeilik;kwōnejoujidekākaṇeippāndoon. | eakḷe |
42. | Thebombburstanddugthingsuptowardtheocean side | Boktañeoeaarebjakḷọk ñanlik. | ebjak |
43. | Theshipisattheeasternoceansideofthisisland. | Waeoeṇepādlikiej. | ej |
44. | TherearelotsofekmoujontheoceansideofWotje. | EḷapanekmoujilikinWōjjā. | ekmouj |
45. | Lineforbottomfishingonocean side | Eounliklọk. | eo |
46. | Feelingchillywhileondrylandisnotthesameasthechilloneexperiencesonopenocean. | Piọineppāneneejjabjoñanwōtpiọineoonlọjet. | eppānene |
47. | Perhapsthecoldseabreezeisthereasonland-basedchillisnotasbitingastheocean one | Bwōlenkōto ṃoḷo ṇeioonlọmetoejkōṃṃanbwepiọineppāneneenjabekkañinwōtpiọinioonlọmeto. | eppānene |
48. | Howabouttakingawalkovertheoceansidereefandseeifyoulocatetheschoolofṃọle | Etalpeete ṃōklik ṇeimlalekwōloke ṃọleeo. | etalpeet |
49. | ThePortuguesemen-o'-warontheoceansideofthisisletreallysting. | Eḷapanididaolōkinlikin ānin | idid |
50. | Peoplefromthebottomofocean (legend). | Ri-ikjet. | ikjet |
51. | Thosefellowsaretrollingalongtheocean side | Ḷōṃaroraṇrejilaraklik. | ilarak |
52. | Theiṃiṃatthelagoonsidearebiggerthantheiṃiṃattheocean side | Elḷapiṃiṃiniaarjānlik. | iṃiṃ |
53. | Theshipisheavingtoontheocean side | Waeoeṇejiptuilik. | iptu |
54. | TheredsnapperfromtheoceansideofLauraaredelicious. | EouwijaapinlikinLaura. | jaap |
55. | ThemenwerefishingforredsnapperontheoceansideofMajuro. | ḶōṃaroraarkōjaaplikinMājro. | jaap |
56. | Theboatsareontheoceansideofthatislet. | Wakokaṇrepādjablikin āneeṇ | jablik |
57. | Theoceansideofthatisletisgoodandcalm. | Emṃananlurjablikin āneeṇ | jablik |
58. | Thosemenarefishingbythejabukmethodontheocean side | Ḷōṃaroraṇrejjabuk. | jabuk |
59. | Fisharereallyscarceontheoceansideofthatsmallislet. | Eḷapanjaikelikin ānejidikdikeṇ. | jaike |
60. | Therearefewerfishonthelagoonsidethanontheocean side | Eḷapanjāikeiaarjānlik. | jāike |
61. | Fisharebitinglessonthelagoonsidethanontheocean side | Ejakkūk ḷọkiaarjānlik. | jakkūk |
62. | Therearelotsofpoolsontheoceansideofthisislet. | Eḷapanjejalōblōb(ejjalōblōb)likin ānin | jalōb |
63. | ThepoolsontheoceansideofWotjearebig. | JalōbinlikinWōjjāreḷḷap. | jalōb |
64. | Thosemenarespearfishinginthereefpoolsontheocean side | Ḷōṃaroraṇrejturọñilojalōbeṇilik. | jalōb |
65. | Thejellyfishattheoceansidearepoisonous. | Jañijinlikrōbaijin. | jañij |
66. | Therearemorejellyfishattheoceansideofthatsmallislet. | Ejjañijñijlikin ānejidikdikeṇ. | jañij |
67. | Themenarecatchingbirdstowardtheocean side | Ḷōṃaroraṇrejejjọñḷọkbao ñanlik. | jejoñ |
68. | Whatboatisthatflashinglightontheocean side | Waateṇejkōjjoramramilik? | jejoram |
69. | Thefishingboatwasflashingitssearchlightontheoceansidelastnight. | Waaneọñōdeoearkōjjoramramilikboñ. | jejoram |
70. | Theyaregoingtotheoceansidetolookforcomingships. | Rejilọk ñanlikinkajjeḷoḷo. | jeḷo |
71. | Filluptheholestowardtheocean side | Jeñakelikḷọkrọñkaṇe. | jeñak |
72. | Therearelotsofsquirelfishontheoceansideofthisisland. | Ejjeraralikin āniin | jera |
73. | Jerwōtfromtheoceansidearemoredeliciousthanthosefromthelagoonside. | Jerwōtinlikennọḷọkjānjerwọtiniaar. | jerwōt |
74. | Therearelotsofjerwōtontheoceansidetoday. | Eḷapanjerwọtelikrainin. | jerwōt |
75. | Theschoolofjerwōtisattheocean side | Baruinjerwōteoeṇlik. | jerwōt |
76. | Lotsofjibbaḷañattheoceansidetoday. | Ejibbaḷañelikrainin. | jibbaḷañ |
77. | They'rehuntingfortopshellsontheocean side | Rejkajidduulilik. | jidduul |
78. | Atopshellfromtheocean side | Jidduulinlik. | jidduul |
79. | Therearelotsoftopshellsontheoceansidetoday. | Ejidduulilikrainin. | jidduul |
80. | Come,let'swalkhandinhandtowardtheocean. | Itokkōjroijjurpeḷọkeọọj ḷọk | jijurpe |
81. | Letshuntforjininninpokpokattheoceansidesincelotsofthemthere. | Jenilānkajinninpokpokbweelōñjininninpokpokilik. | jinenpokpok |
82. | TherearelotsofflyingfishontheoceansideofMajuro. | EjojoelikinMājro. | jojo |
83. | Theywerelookingforthingsthathaddriftedupontheocean side | Raarkōjōkwāilik. | jokwā |
84. | Ifoundthatbottleontheoceansideshore. | Iaarkōjokwāikbatoeṇilik. | jokwā |
85. | Theoceansideofthisisletislitteredwithdriftwood. | Ejjokwākwālikin ānin | jokwā |
86. | “ButI’msureIfeltthePikeejislandoceansidewavesatdawn,justalittlewhilebeforeitshutoff,”Fathersaid.P792 | “Ak āinwōtiareñjake ṇoinlikinPikeejkeejjoraantak, ṃoktaḷọkjidikjānankun,”Jemaeba. | joraantak |
87. | TherearelotsofjoururontheoceansideofArno. | EjoururilikinArṇo. | jourur |
88. | TheoceansideofArnohasthemostjourur | EjouritatalikinArṇo. | jourur |
89. | TheredsnapperfromtheoceansideofWotjearebig. | EḷḷapjuwajoinlikinlikinWōjjā. | juwajo |
90. | Themenarefishingwithtorchesonthereefattheocean side | Ḷōṃaroraṇrejkabwililik. | kabwil |
91. | TheewaefromtheoceansideofMajuroispoisonous. | EwaeinlikinMājrojejkadeke. | kadek |
92. | Throwstonestowardtheocean side | Kwōnkadkad ḷọk ñanlik. | kadkad |
93. | Themenarefishingonthereefattheocean side | Ḷōṃaroraṇrejkaikikūtilikioonpedped. | kaikikūt |
94. | Hetriedtofindoutwheretheywereinthemidstoftheoceanbutwithoutresult. | Ḷeoearkajikmeto ḷọkooṃeboñakejjeḷọktōprak. | kajikmeto |
95. | Theboysareplayingkajjeorattheoceansideoftheisland. | Ekajjeor ḷadikroilik. | kajjeor |
96. | IwasgoingtoaskifIcouldrestalittlefirstbutwhenIrealizedtheprevailingsentiment,Ididn’tspeak,Ijustjumpedbackontothepierandwentdownoffthesideofthestairsandwashedmylegsintheocean.P48 | Iaartankajjitōkaōjakakkijejidik ṃōṃkajakiḷakkilemejatotoinijabkōnonoakibarkelọk ñanioonwabeoimtolaḷ ḷọkilojikinuweeoitōrereinimkwaḷeneōilọjet. | kālọk |
97. | Themenarefishingwithpolesattheocean side | Ḷōṃaroraṇrejkappejlik. | kappej |
98. | Anytimeyouseeaflockofbirdsontheocean,youmustknowthattherearefishwithit. | Jabdewōtiienkwōjlelo(ello)kōjwad,kwōnjeḷābweeorekippāer. | kōjwad |
99. | “WeshouldsailalongtheoceansideoftheislandsuntilwereachKwajalein,”theCaptainsaidafterthinkingforawhile.P1239 | “Jenjeraktak ḷọkiliktak ḷọk ñanbōranaelōñin,”Kapeneoekarba ālikinankarkōḷmānḷọkjeṇjidik. | kōḷmānḷọkjeṇ |
100. | Whentheweatherisgoodandthesunisshining,oneseessunraysintheocean. | Ñeejdetem ṃōṃan(eṃṃan)lañ,ekkoonaḷaḷbuḷōnlọjet. | koonaḷ |
101. | Theoceanissmoothbecauseofthecalm. | Eḷaelọjetkōnanlur. | ḷae |
102. | Theyaredraggingthatcanoeupfromtheoceantothelagoonside. | Waeoeṇrejleartak. | lear |
103. | Dragthatcanoetotheocean side | Kwōnlelik ḷọkwa ṇe | lelik |
104. | Let'sgototheocean side | Kōjrowanlikḷọk. | lik |
105. | “OntheoceansideofKapinwōdisland,Likiep,”theCaptainanswered.P791 | “LikinwōtKapinwōd,Likiep,”Kapeneoeuwaak. | lik |
106. | Theoceansideofthisislethaslotsofconeshells. | Ellikaebeblikin ānin | likaebeb |
107. | “Justemptyitonthedeckanditwillrunoutintotheocean,”theCaptainyelledovertome.P648 | Āinwōtjuon ñekwōlutōk ḷọk ṇaioonteekbweenaajtọọr ḷọk ñanlọjet,”Kapeneoejiroñtokeō. | lilutōk |
108. | Theoceanstartedgettingkindofchoppy.P113 | Ioonlọjetejinoankain ṇeliṃaajṇoṇobajjek. | liṃaajṇoṇo |
109. | Thesuncameupthroughtheswellsoftheocean.P835 | Aḷekar ḷolōñdejānioon ñōl | ḷo- |
110. | Theboatwasbecalmedinthemiddleoftheocean. | Eluriwaeo ṇailọmeto. | lur |
111. | ThesearesomequestionsIwasthinkingareappropriateforthoseamonguswhohaveknowledge,understanding,andexperiencewiththeoceaninourislands,sotheycanexplainanddescribe (analyze)themwhiletheyarestillabletodoso.P802 | Jetkeinkajjitōkij ḷōmṇakrōkkar ñananroilubwilijideoraerjeḷā,meḷeḷe,imimminenekōnmetwan(metoin)aelōñkein,bwerenkwaḷọkmejḷaerkiinkeejwōrwōtaeriien. | mejaḷ |
112. | Thesurfaceoftheoceanisverycalmandsmooth. | Eḷapanlurimmemetaltōl(emmetaltōl)eoonlọjet. | metal |
113. | BeforeWesternerscametotheMarshalls,peopleusedtousetreecatchments,cisterns,andoceanwaterforbathing,washinghands,anddrinking.S22 | Ṃoktajānanitokarmejinpālle ñan Ṃajeḷ,ri-Ṃajeḷrōkeinkōjerbaleṃṃak,aebōjlaḷ,kablọjet ñantutu,aṃwin,imidaak. | ṃōṃak |
114. | WhenIheardtheCaptainsaythis,IthoughtaboutitandwasamusedthatFatherwasabletorecognizethewavesontheoceansideofPikeejfromthemovementoftheboatwhiletheCaptainsaysheneedstoactuallyseethem.P799 | KeikarroñnaankeinanKapeneo,iḷōmṇakimbwilōñbajjekippatauninanJemamaroñkile ṇoinlikinPikeejjān ṃōṃakūtkūtinwaeoakKapeneoebaejaikujkarlokōnmejān. | ṃōṃakūt |
115. | Beforeyoucantakeacanoeoutintotheoceanyouhavetoknowhowtocontrolthepitch. | Ṃoktajānaṃ ṃwelikkōnkōrkōr,kwōjaikujjeḷākaṃṃōt. | ṃōṃōt |
116. | Thereislotsoffoamattheoceansideduetothebigwaves. | Eḷapan ṃōrṃōrlikkōnan ḷap ṇo | ṃōrṃōr |
117. | “Itlookslikesomeonespilledwhitepaintallovertheocean,”theBoatswainanswered.P751 | “Ekweein ḷōmānioonlọjetwōt ñeekar ṃōjunomouji,”Bojineoeukōt ḷọk | mouj |
118. | “Icannowsayforsurethatdriftinginthedangerousopenoceanisahorribleexperience.”P1337 | “Peḷọkilometokauwōtataimaroñbakiinkeelukkuunnana.” | peḷọk |
119. | “Hey,whatarethose!”theBoatswainwasalmostovercomewithexcitementashepointedattheocean.P996 | “O,atakākaṇe!”Bojineoeraññōḷọkimjitōñ ḷọkioonlọjet. | raññōḷọk |
120. | ListeningtowhathesaidIlookedovertothewestandsawthatthesunwasstartingtosetinthemiddleoftheocean.P500 | Iroñjakeankōnonotokim ḷakrōreto ḷọk ñankapilōñ,iloanaḷjinojako ḷọkibuḷōnlọjet. | roñjake |
121. | Weknowmoreaboutouroceanthanthembecausewegrewuplearningaboutitfromourgrandparents.”P402 | “Jejeḷā ḷọkkōnmetokeinadjānerbwejaardikimrūttoḷọkieippānrojiṃṃaad. | rūttoḷọk |
122. | Youguysshouldwaitandseeuntilnextweeksoitwon’tstrandyouinthemiddleoftheocean.”P122 | Koṃeañenkōttar ṃoktaimlale ñanwiikuweotokbweenjabtabuukkoṃ ṇailọmeto.” | tabu |
123. | Jabōnkōnnaan (proverb):Youeattoyourfillontheoceanside(insecret);youreyeballsareabouttopopout.Whenyou'reinneedyoubegforhelp!"Inotherwords,nomanisanisland.Weshouldalwaysalllookoutforoneanother. | Kwoṃōñāitujablikkaṇ;kwōdodoortimmej. Ḷakbankūreoin! | timmej |
124. | “Thatseemssofarbecausewearesotiredofbeingouthereontheocean,”Isaidtobothofthem.P1209 | “Enbajtōtoḷọkwōtkejeṃōkinpādioonlọjet,”iba ñanerro. | tōtoḷọk |
125. | “WellIdidn’tlookverycarefullyattheoceanatthattime,butIhaveahardtimebelievingwearethatfarawayfromLikiep,”theCaptainsaid.P796 | “Ekweikarjabbajkakkōtmejōkioonlọjetiloawa ṇekwōjba,ak āinwōtepenaōtōmakkejoñandeinadmāntōtoḷọkjānLikiep,”Kapeneoeba. | tōtoḷọk |
126. | Iturnedmyheadandlookedupattheskyandattheocean;everythingwascompletelyquietandcalm.P993 | Iḷakbōkbōraimwaattokturinlañimioonlọjet,elurwōtimlur. | waat |
127. | Gotowardtheocean. | Wanmetoḷọk. | wan- |
128. | Walktowardocean side | Wanlikḷọk. | wan- |
129. | Thecanoelooksbeautifulontheocean. | Ewōjtokwaeṇioonlọjet. | wōj |
130. | Hecovereditstopwithboards,builtahouseonit,putupamastandattachedasailsothatitcouldsailontheoceanaroundtheisland.P7 | Ekarpinejiooneakerā,kalōkjuoneṃ ṇaioon,kajuurjuonkajuimkōḷaakwūjḷāinbweenmaroñjerakrōkilowaan ṃaḷoinaelōñeṇ. | wōjḷā |