D-ro Ivy Kellerman
la tradukinto de
Kiel Plaĉas al Vi

Robert Nugent Hickman
la direktoro de
“The Hickman Players”

SHAKESPEARE

KIEL PLAĈAS AL VI

KOMEDIO EN KVIN AKTOJ

Tradukis
DRO. IVY KELLERMAN

Speciale tradukita por, kaj ludita ĉe
La Sesa Internacia Kongreso de Esperanto

Washington, D. C., USONO.

MCMX

COPYRIGHT, 1910
By IVY KELLERMAN, Ph. D.
WASHINGTON, D. C.

Eniras Orlando kaj Adamo.

Orl.

Kiel mi rememoras, Adamo, okazis laŭ la jena maniero: li donistestamente al mi nur du mil kvincent spesmilojn, kaj, kiel vi diras,ordonis al mia frato ke li bone min eduku; kaj de tiam komenciĝasmia malĝojo. Mian fraton li sendis al la lernejo, kaj rumoro bonegeparolas pri lia progreso: sed min mem li edukas kamparmaniere ĉi tieĉehejme, aŭ, por diri pli precize, li min ĉi tie maledukas; ĉar ĉuoni nomus tion edukado, por sinjoro havanta mian rangon, kio nemalsimilas al la endomigo de bovviro? Liaj ĉevaloj estas pli boneedukitaj; ĉar krom tio, ke ili estas belaj pro bona nutraĵo, onidresas ilin, kaj por tio oni dungas multekostajn rajdistojn: sed mi,lia frato, gajnas ĉe li nenion, krom altkreskadon; pro kio liajbestoj en la farmokorto ŝuldas al li tiom, kiom mi. Aldone al ĉi tiu“nenio,” kiun li tiel sufiĉege donas al mi, lia konduto ŝajnasforpreni de mi tion, kion la Naturo donis al mi: li min lasas manĝikun la servistoj, malpermesas al mi la rangon fratan, kaj laŭ siaeblo forprenas mian ĝentilecon per tia maledukado. Estas ĉi tio,Adamo, kio min ĉagrenas; kaj la spirito de mia patro, kiu, mikredas, enestas en mi, komencas ribeli kontraŭ tia sklaveco: mi neplu ĝin elportos, kvankam mi ankoraŭ ne konas ian ajn rimedon porĝin eviti.

Adamo.

Jen venas mia mastro, via frato.

Orl.

Flanken iru, Adamo, kaj vi aŭdos kiamaniere li kondutos kontraŭ mi.

Eniras Olivero.

Oli.

Nu, vi! Kion vi faras ĉi tie?

Orl.

Nenion: oni ne instruis al mi kiel fari ion ajn.

Oli.

Do, kion vi difektas?

Orl.

Efektive, mi helpas al vi difekti per senokupeco tion, kion Diofaris, kompatindan malindan fraton vian.

Oli.

Nu, vin pli bone okupu, kaj estu pendigita!

Orl.

Ĉu mi paŝtu viajn porkojn, kaj manĝu maizoŝelojn kun ili? Kiantrograndan porcion mi elspezis, ke mi suferu tian malriĉecon?

Oli.

Ĉu vi scias kie vi estas?

Orl.

Ho jes, tre bone: ĉi tie en via fruktoĝardeno.

Oli.

Ĉu vi scias antaŭ kiu vi staras?

Orl.

Jes, pli bone ol li min konas. Mi scias ke vi estas mia pli maljunafrato; kaj laŭ la kondiĉo de altranga deveno, vi devus min tiarekoni. La ĝentileco de nacioj faras vin pli altranga ol mi, protio, ke vi estas la unue naskita; sed la sama tradicio ne forprenasde mi mian parencecon, eĉ se naskiĝus dudek fratoj inter ni: mihavas en mi tiom de mia patro, kiom vi, kvankam, mi konfesas, viaplifrua naskiĝo vin rajtigas al pli granda porcio da respekto.

Oli.

Kion, junulo!

Orl.

Nu, nu, pli maljuna frato, vi estas tro juna en ĉi tio.

Oli.

Ĉu vi metos la manon sur min, kanajlo?

Orl.

Mi ne estas kanajlo; mi estas la plej juna filo de Siro Rolando deBojz; li estis mia patro, kaj tiu, kiu diras ke tia patro naskiskanajlojn, estas trioble kanajlo. Se vi ne estus mia frato, mi neforprenus la manon de via gorĝo, ĝis post la alia mano estuselŝirinta vian langon, kiu tion diris. Vi vin riproĉas.

Adamo.

Karaj mastroj, estu paciencaj: pro la rememoro pri via patro, estupacemaj.

Oli.

Min lasu, mi diras!

Orl.

Mi ne vin lasos, ĝis kiam mi volos: vi devos min aŭdi. Mia patroordonis en sia testamento ke vi bone min eduku; vi min edukis kielkamparanon, malklarigante kaj kaŝante al mi ĉiun noblan econ. Laspirito de mia patro fariĝas forta en mi, kaj mi ne plu tionelportos: tial, permesu al mi tiajn ekzercojn, kiaj decas al nobelo,aŭ donu al mi la malgrandan porcion kiun mia patro testamente lasisal mi; havante tion, mi iros por aĉeti mian bonŝancon.

Oli.

Kaj kion vi faros? Ĉu vi petos almozojn, post kiam vi estoselspezinta tion? Nu, do, eniru: mi ne min plu ĝenos je vi; viricevos iom, laŭ via volo: mi petas al vi, foriru de mi.

Orl.

Mi ne plu vin ĝenos ol estas necese por mia bonstato.

Oli.

Iru kun li, maljuna hundaĉo.

Adamo.

Ĉu “maljuna hundaĉo” estas mia rekompenco? Efektive ja, mi eluzismiajn dentojn servante al vi. Dio gardu mian maljunan mastron! Li neestus tiamaniere parolinta.

[Orlando kaj Adamo foriras.]

Eniras Deniso.

Den.

Ĉu via moŝto vokis?

Oli.

Ĉu Karlo, la baraktisto de la Duko, ne ĵus ĉeestis por paroli kunmi?

Den.

Se plaĉas al vi, li jam ĉeestas ĉe la pordo, kaj petas permesoneniri ĉe vin.

Oli.

Envoku lin. [Deniso foriras.] Tio estos bona metodo; kaj morgaŭokazos la barakta konkurso.

Eniras Karlo.

Kar.

Bonan matenon al via moŝto.

Oli.

Bona Sinjoro Karlo, kia novaĵo ĉe la nova kortego?

Kar.

Estas nenia novaĵo ĉe la kortego, Sinjoro, krom malnova novaĵo: tioestas, ke la maljuna Duko estas ekzilita de sia pli juna frato, lanova Duko; kaj kun li sin propravole ekzilis tri aŭ kvar amantajlordoj, kies bienoj kaj rentoj riĉigas la novan Dukon; tial livolonte permesas ke ili forvagu.

Oli.

Ĉu vi povas diri ĉu Rozalindo, la filino de la Duko, estas ekzilitakun sia patro?

Kar.

Ho ne; ĉar la filino de la nova Duko tiel amas ŝin,—ĉar de infanecoili estas kune edukitaj,—ke ŝi estus sekvinta ŝin en ekzilon, aŭ,restinte post ŝi, estus mortinta. Rozalindo estas ĉe la kortego, nemalpli amata de la Duko ol estas lia propra filino; kaj neniam dusinjorinoj tiom amis reciproke, kiom ili amas.

Oli.

Kie loĝas la maljuna Duko.

Kar.

Oni diras ke li jam estas en la arbaro Ardeno, kaj multe da bonajviroj kun li; kaj tie ili loĝas, same kiel pratempa Robino Hooden Anglujo. Oni diras ke multe da junaj viroj iras amase al li,ĉiutage, kaj gaje pasigas la tempon tiel, kiel oni ĝin pasigis dumla ora epoko.

Oli.

Nu, ĉu vi baraktos ĉe la nova Duko?

Kar.

Jes, certe; kaj mi venis por diri ion al vi. Oni diris sekrete almi, ke via pli juna frato, Orlando, deziras veni maskevestita, porprovi la baraktadon kontraŭ mi. Morgaŭ, Sinjoro, mi baraktos por miabona famo; kaj tiu, kiu forkuros de mi, ne havante rompitan kruron,estos bonega baraktanto. Via frato estas juna kaj delikata; kaj, proamo al vi, mi ne volus lin faligi, se li enirus kontraŭ min; tamen,mi devos, pro mia propra honoro; tial, pro mia amo al vi, mi venisĉi tien por vin sciigi, tiucele, ke vi povu lin deteni de liaintenco, aŭ bone elporti tian malhonoron, kian li suferos, ĉar limem estos ĝin kaŭzinta, tute kontraŭ mia deziro.

Oli.

Mi dankas vin, Karlo, pro via amo al mi, kiun mi bone rekompencos.Min mem oni sciigis pri tiu intenco de mia frato, kaj mi per kaŝitajmodoj penis lin deturni de ĝi, sed li estas obstina. Mi diros al vi,Karlo: li estas la plej obstinaĉa junulo en Franclando, plena jeambicio, enviema imitanto de ĉies bonaj ecoj, kaŝema kaj malbonegakonspiranto kontraŭ mi, sia propra frato: tial, agu laŭ viadiskreteco; estas indiferente al mi ĉu vi rompos al li la kolon, ĉula fingron. Kaj, atentu; ĉar se vi lin iomete hontigos, aŭ se li neglore sukcesos kontraŭ vi, li venenos vin, enkaptiligos vin per iaperfida rimedo, kaj neniam ellasos vin, ĝis post li iamaniere estosvin mortiginta. Ĉar, mi certigas al vi, kaj preskaŭ kun larmoj miĝin diras, ke ne vivas nuntempe iu ajn, tiel juna kaj kanajla kielli. Mi parolas nur frate pri li; sed se mi detale lin priskribus alvi, mi devus ruĝiĝi kaj plori, kaj vi paliĝus kaj miregus.

Kar.

Mi estas kore kontenta ke mi venis ĉi tien ĉe vin. Se li venosmorgaŭ, mi donos al li pagadon! Se iam poste li povos marŝinehelpate, mi ne plu baraktos por premio; tial, Dio gardu vianmoŝton!

Oli.

Adiaŭ, bona Karlo. [Karlo foriras.] Nun mi incitos ĉi tiunpetolulon: mi esperas ke mi vidos lian finiĝon; ĉar mia animo, mine scias kial, lin malamas kiel eble plej multe. Tamen li estasĝentila, klera, kvankam neniam instruita, plena je nobla spirito,multe amata de personoj en ĉiu rango, kaj, efektive, tiel multe onilin amas, precipe inter miaj propraj popolanoj, kiuj lin plej bonekonas, ke oni tute malestimas min: sed ne longe tio daŭros; ĉi tiubaraktisto aranĝos ĉion; nenio restas por fari, escepte ke mi incitula junulon al tio; kion mi nun ekfaros.

[Li foriras.]

Celio—Rozalindo—Tuŝ-ŝtono

Eniras Celio kaj Rozalindo.

Cel.

Mi petas al vi, mia kara kuzineto, estu gaja.

Roz.

Kara Celio, mi jam montras pli multe da gajeco ol mi sentas; ĉu videzirus ke mi estu ankoraŭ pli gaja? Se vi ne povas instrui al mikiel forgesi ekzilitan patron, vi ne devus instrui al mi kielrememori ian eksterordinaran plezuron.

Cel.

Per tio mi vidas ke vi ne tiel multe min amas, kiel mi amas vin. Semia onklo, via ekzilita patro, estus ekzilinta vian onklon, mianpatron la Dukon, kondiĉe ke vi estu ankoraŭ ĉe mi, mi estusinstruinta al mia amo akcepti vian patron kiel la mian: tiel viestus lin akceptinta, se via amo al mi estus tiel hardigita kielestas mia amo al vi.

Roz.

Nu, mi forgesos la staton de mia sorto, por ĝoji pri la via.

Cel.

Vi scias ke mia patro havas neniun infanon krom mi, kaj neniunhavos, kaj, vere, kiam li mortos, vi estos lia heredanto, ĉar tion,kion perforte li forprenis de via patro, mi redonos ameme al vi. Jemia honoro, mi ĝin redonos; kaj kiam mi rompos tiun ĵuron, mi fariĝumonstro: tial, mia dolĉa Rozinjo, mia kara Rozo, estu gaja.

Roz.

De nun mi estos gaja, kuzineto, kaj elpensos amuzaĵojn; mi pensu:kion vi opinius pri la enamiĝado?

Cel.

Jes, certe, por nin amuzi: sed amu neniun serioze kaj vere; kaj, porvin amuzi, ne pli multe amu ol tiom, ke vi povos poste forkuri kunpura ruĝiĝo kaj kun plena honoro.

Roz.

Kiel, do, ni nin amuzos?

Cel.

Ni sidiĝos, kaj formokos de ŝia ŝpinilo la bonan mastrinon laSorton, por ke ŝi de nun donu egale siajn donacojn.

Roz.

Mi volus ke ni povu tion fari, ĉar ŝi treege maljuste disdonas siajnbonfaraĵojn, kaj la donacema blindulino plej multe eraras je siajdonacoj al virinoj.

Cel.

Tio estas vera; ĉar tiun, kiun ŝi faras bela, ŝi apenaŭ farashonesta; kaj tiun, kiun ŝi faras honesta, ŝi faras malbela.

Roz.

Ne, vi pasas nun de la ofico de la Sorto, ĝis tiu de la Naturo; laSorto regas je la donacoj mondaj, ne je la donacoj de la Naturo.

Eniras Tuŝ-ŝtono.

Cel.

Ĉu ne? Post kiam Naturo estas farinta belan kreitaĵinon, ĉu la Sortone povos faligi ŝin en la fajron? Kvankam la Naturo estas doninta alni spritecon, per kiu ni povas moki je la Sorto, ĉu la Sorto neestas sendinta al ni ĉi tiun ŝercemulon, por ĉesigi la argumentadon?

Roz.

Efektive, jen la Sorto estas tro ruza por la Naturo, kiam la Sortofaras el la kreitaĵo de la Naturo la ĉesigonton de ŝia spriteco.

Cel.

Eble ĉi tiun faris ne la Sorto, sed ja la Naturo: kiu trovas niajnnaturajn spritecojn tro malspritaj por rezonadi pri tiaj diinoj, kajsendas al ni ĉi tiun ŝercemulon por nia akrigilo; tial, ke ĉiam lamalspriteco de ŝercemulo estas akrigilo por la spriteco. Ho, nuspritulo! Kien vi vagadas?

Tuŝ.

Mastrino, vi devos antaŭen veni, al via patro.

Cel.

Ĉu oni sendis vin kiel la dironton?

Tuŝ.

Ne, je mia honoro, sed oni ordonis al mi ke mi venu por vin venigi.

Roz.

Kie vi lernis tiun ĵuron, ŝercemulo?

Tuŝ.

De iu kavaliro, kiu ĵuris je sia honoro ke ili estas bonaj kukoj,kaj ĵuris je sia honoro ke la mustardo estas nenio; kaj nun, miatestas ke la kukoj estis nenio, kaj ke la mustardo estis bona,tamen la kavaliro ne ĵurorompis.

Cel.

Kiel vi pruvas tion, per la granda amaso da via sciado?

Roz.

Jes, nun malbuŝumu vian saĝecon.

Tuŝ.

Nu, vi ambaŭ antaŭen paŝu: frotu la mentonojn, kaj ĵuru je la barbojke mi estas fripono.

Cel.

Je la barboj, se ni havus tiujn, vi estas fripono.

Tuŝ.

Je mia friponeco, se mi havus tiun, mi ja estus fripono; sed, se oniĵuras je tio, kio ne ekzistas, oni ne ĵurorompas; jes, pli multeĵurorompis tiu kavaliro, ĵurinte je sia honoro, ĉar li havis neniomda honoro; aŭ, se li estis iom havinta, li ĝin forĵuris longtempeantaŭ ol li vidis tiujn kukojn kaj mustardon.

Cel.

Mi petas, kiun vi intencas?

Tuŝ.

Iun, kiun amas maljuna Frederiko, via patro.

Cel.

La amo al mia patro sufiĉas por lin honori: sufiĉe! Ne plu parolupri li; oni vipos vin iam, pro insultema parolado.

Tuŝ.

Des pli domaĝe, ke ŝercemuloj ne estas permesataj diri saĝe tion,kion saĝuloj malsaĝe faras.

Cel.

Je mia honoro, vi diras la veron; ĉar depost kiam oni silentigis lamalmultan spritecon de ŝercemuloj, la malmulta malspriteco de saĝajviroj faras grandan bruon. Jen venas Sinjoro Labelo.

Roz.

Havante ia buŝon plena je novaĵo.

Cel.

Kiun li sammaniere liveros al ni, kiel kolomboj nutras la idojn.

Roz.

Tiam ni estos novaĵo-plenigita.

Cel.

Des pli bone; ni estos des pli vendeblaj.

Eniras Labelo.

Bonan tagon, Sinjoro Labelo. Kia novaĵo?

Lab.

Bela princino, vi forestis de multe da bona sporto.

Cel.

Sporto? Havanta kian koloron?

Lab.

Havanta kian koloron, Sinjorino! Kiel mi respondos al vi?

Roz.

Tiel, kiel spriteco kaj la Sorto deziras.

Tuŝ.

Aŭ tiel, kiel la Parcoj ordonas.

Cel.

Bone dirite! Tio estas surmetita per trulo.

Tuŝ.

Ne, se mi ne tenas mian rangon,—

Roz.

Vi ĝin perdos.

Lab.

Vi min konfuzas, sinjorinoj; mi volis rakonti al vi pri bonabaraktado, kiun vi ne vidis.

Roz.

Tamen, rakontu al ni la manieron de la baraktado.

Lab.

Mi rakontos al vi la komencon; kaj, se plaĉos al viaj moŝtoj, vipovos vidi la finon; ĉar la plej bona baraktado estas ankoraŭokazonta; kaj ĉi tien, kie vi estas, oni venos por ĝin okazigi.

Cel.

Nu, la komenco estas mortinta kaj enterigita.

Lab.

Venis maljunulo kaj liaj tri filoj,—

Cel.

Mi povus egali ĉi tiun komencon per malnova fabelo.

Lab.

Tri belaj junaj viroj, havantaj bonegajn staturon kaj mienon.

Roz.

Portantaj je la koloj afiŝojn “ĉiu sciiĝu per ĉi tio.”

Lab.

La plej maljuna el la tri baraktis kontraŭ Karlo, la baraktisto dela Duko; kaj post unu momento Karlo lin faligis, rompinte triel liaj ripoj, tiel, ke estas malmulte da espero je lia vivo;sammaniere li faligis ia duan, kaj la trian. Jen ili tie kuŝas; lakompatinda maljunulo, ilia patro, tiel kortuŝe malĝojegas pri ili keĉiu rigardanto ploras pro kompato.

Roz.

Ho ve!

Tuŝ.

Sed kia estas la sporto, Sinjoro, kiun la sinjorinoj ne vidis?

Lab.

Ĉi tio, kion mi priparolas.

Tuŝ.

Tiamaniere oni povas fariĝi pli saĝa ĉiutage; nun, je la unua fojo,mi aŭdas ke la rompado de ripoj estas sporto por la sinjorinoj.

Cel.

Mi ankaŭ je la unua fojo, mi certigas al vi!

Roz.

Sed ĉu estas ankoraŭ alia kiu deziras aŭdi tian rompitan muzikon ensiaj flankoj? Ĉu ankoraŭ alia ŝategas riporompadon? Ĉu ni rigardosĉi tiun baraktadon, kuzino?

Lab.

Vi devos, se vi restos ĉi tie; ĉar tiu ĉi estas la loko decidita porla baraktado, kiun ili estas pretaj efektivigi.

Cel.

Jen, efektive, ili venas; ni restu kaj ĝin vidu.

Brumuziko. Eniras Duko Frederiko, lordoj, Orlando, Karlo, kajsekvantoj.

Duko F.

Antaŭen venu; tial, ke oni ne povas forkonvinki la junulon, liŝuldos la danĝeron al sia propra riskemo.

Roz.

Ĉu tiu estas la viro?

Lab.

Jes, Sinjorino, tiu estas la viro.

Cel.

Ho ve, li estas tro juna! Tamen li havas sukceseman vidiĝon.

Duko F.

Kiel, nu, filino kaj kuzino; ĉu vi venis ĉi tien por vidi labaraktadon?

Roz.

Jes, via moŝto, se vi afable permesos.

Duko F.

Malmulte vi ĝin ĝuos, mi certigas al vi, ĉar la viroj tute ne estasegalfortaj. Kompatante la junecon de la elvokinto, mi volonte linforkonvinkus, sed li obstinas kontraŭ konvinkado. Parolu al li, kajpenu lin deturni de la intenco.

Cel.

Lin alvoku ĉi tien, bona Sinjoro Labelo.

Duko F.

Jes, alvoku lin; mi flanken iros.

Lab.

Sinjoro Elvokinto, la princino vin alvokas.

Orl.

Mi ĉeestos kun granda respekto, laŭ mia devo.

Roz.

Juna viro, ĉu vi elvokis Karlon, la baraktiston?

Orl.

Ne, bela princino; li estas la ĝenerala elvokinto: mi nur envenas,kiel la aliaj, por provi la forton de mia junaĝo.

Cel.

Juna sinjoro, via spirito estas tro kuraĝa por viaj jaroj. Vi vidiskruelan pruvon de ĉi ties forto: se vi vin vidus per viaj okuloj, aŭvin konus per via propra prudento, la timo pri via aventuro vinkonsilus al pli egala entrepreno. Ni petas vin, pro vi mem, ke vikaptu vian propran sendanĝeron, kaj forlasu ĉi tiun provon.

Roz.

Jes, juna sinjoro; oni ne pro tio malestimos vian reputacion: nipetos al la Duko ke la baraktado ne daŭru.

Orl.

Mi petas al vi, ne min punu per severaj pensoj: je tio mi konfesasmin tre kulpa, ke mi rifuzas ion ajn al tiaj belaj kaj bonajsinjorinoj. Sed permesu ke viaj belaj okuloj kaj bonkoraj pensojkuniru kun mi al mia provo: se mi estos venkita en tio, nur estosiu hontigita, kiu neniam estis favorita; se mi estos mortigita, nurestos mortigita iu, kiu ne kontraŭvolas: mi ne agos malbone kontraŭmiaj amikoj, ĉar mi havas neniom da amikoj por min priplori; mifaros nenian malbonon kontraŭ la mondo, ĉar en ĝi mi havas nenion;en la mondo mi nur plenigas lokon, kiu eble estos pli bone plenigatapost kiam mi ĝin malplenigos.

Roz.

La malmulta forto kiun mi havas—mi volus ke ĝi estu ĉe vi.

Cel.

Kaj la mia, por aldoni al la ŝia.

Roz.

Adiaŭ: mi petas la ĉielon ke mi estu trompita pri vi!

Cel.

Ke vi prosperu laŭ la deziroj de via koro!

Kar.

Nu, kie estas tiu juna bravulo kiu tiel multe deziras kuŝi sur siapatrino, la tero?

Orl.

Preta, Sinjoro; sed li havas pli modestan ambicion.

Duko F.

Vi provos nur unu faligon.

Kar.

Ne, mi certigas al via duka moŝto, vi ne incitos lin al dua faliĝo,tiel insiste lin dekonsilinte de la unua.

Orl.

Vi intencas min moki poste; vi ne devus esti mokinta min antaŭe; sedvenu, kiel vi volas.

Roz.

Nun Heraklo donu al vi helpon, juna viro!

Cel.

Mi volus ke mi estu nevidebla, por kapti la fortulon je la kruro.

[La du viroj baraktas.]

Roz.

Ho, lerta juna viro!

Cel.

Se mi havus fulmofajron en mia okulo, mi povus diri kiu estosfaligata.

[Oni ekkrias. Karlo estas faligita.]

Duko F.

Ne plu, ne plu.

Orl.

Jes, mi petas al via duka moŝto: mi ankoraŭ ne malfacile spiras.

Duko F.

Kia estas via stato, Karlo?

Lab.

Li ne povas paroli, via moŝto.

Duko F.

Lin forportu. Kiel vi estas nomata, juna viro?

Orl.

Orlando, via duka moŝto; la plej juna filo de Siro Rolando de Bojz.

Duko F.

[Duko F., sekvantoj, kaj Labelo foriras.]

Cel.

Orl.

Roz.

Cel.

[Ŝi donas al li ĉenon de sia kolo.]

Roz.

Cel.

Orl.

Roz.

Cel.

[Rozalindo kaj Celio foriras.]

Roz.

Orl.

Revenas Labelo.

Lab.

Orl.

Lab.

[Labelo foriras.]

Orl.

[Li foriras.]

Rozalindo

Eniras Celio kaj Rozalindo.

Cel.

Nu, kuzino! nu, Rozalindo! Kupido estu indulga al ni! Ne unu vorto?

Roz.

Ne eĉ unu, por ĵeti kontraŭ hundon!

Cel.

Ne, viaj vortoj estas tro valoraj por esti forĵetataj kontraŭhundaĉojn; ĵetu kelke da ili kontraŭ min; lamigu min per kialoj.

Roz.

Tiam du kuzinoj estus en malbona stato: unu lamigite de kialoj, laalia freneza sen ia kialo.

Cel.

Ĉu do ĉio ĉi estas pro via patro?

Roz.

Ne, iom da ĝi estas pro la patro de mia infano. Ho, kiel plena jedornoj estas ĉi tiu labortaga mondo!

Cel.

Ili estas nur bardanoj, kuzino, ĵetitaj sur vin pro petoleco: se nine marŝas laŭ la piedbatita vojeto, eĉ niaj jupoj kaptos ilin.

Roz.

Mi povus ilin forskui de mia vestaĵo; ĉi tiuj bardanoj estas en miakoro.

Cel.

Fortusu ilin.

Roz.

Mi penus ilin fortusi, se per tuso mi povus lin havi.

Cel.

Nu, do, baraktu kontraŭ via amo.

Roz.

Ho, mia amo helpas al pli bona baraktisto ol mi mem.

Cel.

Ho, mi volas bone al vi! Vi fine penos, spite faliĝo. Sed,forlasante ĉian ŝercadon, ni parolu serioze: ĉu estas eble, ke tielsubite vi enamiĝus je la plej juna filo de maljuna Siro Rolando?

Roz.

La Duko mia patro kore amis lian patron.

Cel.

Ĉu tial vi devus kore ami lian filon? Per tia rezonado, mi devus linkore malami, ĉar mia patro kore malamis lian patron: tamen, mi nemalamas Orlandon.

Roz.

Ne, certe, pro mi ne lin malamu!

Cel.

Sed kial ne? Ĉu li ne bone meritas?

Roz.

Lasu al mi ami lin pro tio, kaj vi lin amu tial, ke mi lin amas.Rigardu, jen venas la Duko.

Cel.

Kun la okuloj plenaj je kolero.

Eniras Duko Frederiko kun lordoj.

Duko F.

Roz.

Duko F.

Roz.

Duko F.

Roz.

Duko F.

Roz.

Cel.

Duko F.

Cel.

Duko F.

Cel.

Duko F.

[Duko Frederiko kaj lordoj foriras.]

Cel.

Roz.

Cel.

Roz.

Cel.

Roz.

Cel.

Roz.

Cel.

Roz.

Cel.

Roz.

Cel.

Roz.

Cel.

[Ambaŭ foriras.]

Eniras la Duko, kaj du aŭ tri lordoj, vestitaj kiel arbaristoj.

La Duko.

Ami.

La Duko.

Unua Lordo.

La Duko.

Unua Lordo.

La Duko.

Dua Lordo.

La Duko.

Unua Lordo.

[Ĉiuj foriras.]

Eniras Duko Frederiko, kun lordoj.

Duko F.

Unua Lordo.

Dua Lordo.

Duko F.

[Ĉiuj foriras.]

Eniras Orlando kaj Adamo, renkonte unu la alian.

Orl.

Adamo.

Orl.

Adamo.

Orl.

Adamo.

Orl.

Adamo.

Orl.

Adamo.

[Ambaŭ foriras.]

Celio—Rozalindo—Tuŝ-ŝtono

Eniras Rozalindo por Ganimedo, Celio por Alieno, kaj Tuŝ-Ŝtono.

Roz.

Tuŝ.

Indiferenta estas al mi la spirito, se nur la kruroj ne estuslacaj.

Roz.

Mi povus trovi en mia koro la povon malhonori mian vestaĵon viran,kaj plori kiel virino; sed mi devas konsoli la pli malfortan animon,ĝuste kiel korpvesto kaj ŝtrumpoj devus sin montri kuraĝaj al jupo.Tial estu kuraĝa, bona Alieno.

Cel.

Mi petas al vi, estu indulga al mi; mi ne povas plu iri.

Tuŝ.

Miaflanke, mi preferus elporti vin, ol porti vin! Tamen mi ne portuskrucon, se mi vin portus; ĉar mi opinias ke vi havas neniom da monoen via monujo.

Roz.

Nu, ĉi tio estas l’ arbaro Ardeno.

Tuŝ.

Jes, nun mi estas en Ardeno; des pli mi estas malspritulo; dum miestis ĉehejme, mi estis en pli bona loko; sed vojaĝantoj devas estikontentaj.

Roz.

Jes, estu tia, bona Tuŝ-ŝtono.

Eniras Koreno kaj Silvio.

Rigardu, kiuj ĉi tien venas; junulo kaj maljunulo, solenekunparolante.

Kor.

Sil.

Kor.

Sil.

Kor.

Sil.

[Li foriras.]

Roz.

Tuŝ.

Kaj mi la mian. Mi rememoras, ke dum mi enamiĝis, mi frakasis mianglavon kontraŭ ŝtonon, kaj ordonis al li ricevi tion, ĉar li venisnokte, al Ĵanino Smajl’; kaj mi rememoras ke mi kisis ŝianlavpadelon, kaj la bovinmamojn kiujn ŝiaj beletaj fendetitaj manojmelkis; kaj mi rememoras ke mi amindumis pizoŝelon anstataŭ ŝi. Elkiu ŝelo mi elprenis du pizojn, kaj redonante ilin mi diris ploranteal ŝi “Portu ĉi tiujn pro mi;” Ni, kiuj estas veraj amantoj, farasstrangajn agojn. Sed, kiel ĉio en Naturo estas mortema, same ĉiom daNaturo enamiĝinta estas mortema laŭ malsaĝeco.

Roz.

Tuŝ.

Ne, mi neniam sciiĝos pri mia propra spriteco ĝis post mi rompos latibikarnojn kontraŭ ĝi.

Roz.

Tuŝ.

Min ankaŭ; sed ĝi fariĝas iom teda al mi.

Cel.

Tuŝ.

Roz.

Kor.

Tuŝ.

Kor.

Roz.

Kor.

Roz.

Kor.

Roz.

Kor.

Roz.

Cel.

Kor.

[Ĉiuj foriras.]

Eniras Amienso, Jakveso, kaj aliaj.

KANTO

Ami.

Jak.

Pli multe, pli multe, mi petas.

Ami.

Ĝi malgajigos vin, Sinjoro Jakveso.

Jak.

Mi dankas al ĝi. Pli multe, mi petas, pli multe. Mi povas elsuĉi lamelankolion el kanto, same kiel mustelo elsuĉas ovojn. Pli multe, mipetas al vi, pli multe.

Ami.

Mia voĉo estas malbelsona. Mi estas certa ke mi ne povas al viplaĉi.

Jak.

Mi ne deziras ke vi plaĉu al mi; mi nur deziras ke vi kantu. Nu, plimulte; ankoraŭ unu stanco; ĉu vi nomas ilin stancoj?

Ami.

Kion ajn vi volas, Sinjoro Jakveso.

Jak.

Nu, iliaj nomoj estas indiferentaj al mi; ili ŝuldas nenion al mi.Ĉu vi kantos?

Ami.

Plivole pro via peto ol por plaĉi min mem.

Jak.

Nu, do, se iam mi dankas al iu ajn viro, mi dankos al vi; sed tio,kion oni nomas komplimento similas la renkonton de du pavianoj, kajkiam oni kore dankas al mi, mi supozas ke mi donis al li pencon, kajli donis al mi la dankaĉon. Sed, kantu. Tamen, se vi ne kantos,silentu!

Ami.

Nu, mi finos la kanton. Sinjoroj, preparu la tablon; la Dukotrinkados sub ĉi tiu arbo. Li serĉis vin la tutan tagon.

Jak.

Kaj mi la tutan tagon evitis lin. Li estas tro malbonfama por miakunuleco. Mi pensas pri tiom da aferoj, kiom li: sed mi dankas al laĉielo, kaj ne fanfaronas pri ili. Nu, kantu, kantu, kantu!

[Ĉiuj kune kantas.]

KANTO

Jak.

Mi donos al vi verson laŭ ĉi tiu ario, kiun mi elverkis hieraŭ,spite mia pensado.

Ami.

Kaj mi ĝin kantos.

Jak.

Ĝi estas la jena:—

Ami.

Kio estas tiu “duc da me?”

Jak.

Tio estas greka ensorĉilo, por alvoki malsaĝulojn en cirklon. Miiros por dormi, se mi povas; se ne, mi riproĉos ĉiujn unue-naskitojnde Egipto.

Ami.

Kaj mi serĉos la Dukon. La festo estas preparita.

[Ili foriras.]

Eniras Orlando kaj Adamo.

Adamo.

Kara mastro, mi ne povas plu iri; ho, mi mortas pro manko denutraĵo! Ĉi tie mi kuŝiĝos, por mezuri al mi la tombon. Adiaŭ, bonamastro.

Orl.

Nu, kio, Adamo! Ĉu vi ne havas pli kuraĝan koron? Vivu ankoraŭ iom;konsolu vin iom; gajigu vin iom. Se ĉi tiu sovaĝa arbaro produktadasion sovaĝan, mi aŭ estos nutraĵo al ĝi, aŭ ĝin reportos kiel nutraĵopor vi. Via imago estas pli proksima de la morto ol via forto estasproksima de ĝi. Pro mi estu komforta; fortenu la morton iom datempo, je la fino de la brako; mi estos baldaŭ ree kun vi; kaj semi alportos al vi nenion por manĝi, mi permesos ke vi mortu: sed sevi mortos antaŭ mia reveno, vi estos mokanto je mia laboro. Bonedirite! Vi ŝajnas gajeta, kaj mi estos tuj kun vi. Sed vi kuŝas subla vintra aero; venu, mi vin portos al ia ŝirmejo; kaj vi ne mortospro malhavo de manĝo, se io ajn vivas en ĉi tiu dezerto! Estu gaja,bona Adamo!

[Ambaŭ foriras.]

Jakveso

Tablo estas preparita. Eniras la Duko, Amienso, kaj lordoj,vestitaj kiel leĝforpelitoj.

La Duko.

Unua Lordo.

La Duko.

Eniras Jakveso.

Unua Lordo.

La Duko.

Jak.

La Duko.

Jak.

La Duko.

Jak.

La Duko.

Jak.

La Duko.

Jak.

Eniras Orlando, havante la glavon eltirita.

Orl.

Jak.

Orl.

Jak.

La Duko.

Orl.

Jak.

Se vi ne akceptos respondon racian, mi devos morti.

La Duko.

Orl.

La Duko.

Orl.

La Duko.

Orl.

La Duko.

Orl.

[Li foriras.]

La Duko.

Jak.

Revenas Orlando, kun Adamo.

La Duko.

Orl.

Adamo.

La Duko.

KANTO

Ami.

La Duko.

[Ĉiuj foriras.]

Duko F.

Oli.

Duko F.

[Ĉiuj foriras.]

Celio—Jakveso—Rozalindo—Orlando

Eniras Orlando, havante paperon.

Orl.

[Li foriras.]

Eniras Koreno kaj Tuŝ-ŝtono.

Kor.

Nu, kiel plaĉas al vi la nuna paŝtista vivmaniero, SinjoroTuŝ-ŝtono?

Tuŝ.

Efektive, ŝafisto, rilate al si mem, ĝi estas bona vivado. Sedrilate tion, ke ĝi estas paŝtista vivmaniero, ĝi estas nenio. Protio, ke ĝi estas soleca vivado, mi tre ŝatas ĝin; sed pro tio, ke ĝiestas individua, ĝi estas vivaĉo. Nu, tial ke ĝi estas en la kampoj,ĝi bone plaĉas al mi; sed pro tio, ke ĝi ne estas ĉe la kortego, ĝiestas teda. Ĉar ĝi estas ŝparema vivmaniero, notu bone, ĝi plaĉas almia humoro; sed ĉar ne estas en ĝi pli multe da sufiĉego, ĝi treegemalplaĉas al mi. Ĉu vi havas iom da filozofio en vi, ŝafisto?

Kor.

Ne pli multe ol la sciado ke kiam oni malsaniĝas, des pli oni estasmalkomforta; kaj tiu, al kiu mankas la mono, posedaĵoj, kaj lakontenteco, malhavas tri bonajn amikojn; estas la eco de pluvo, keĝi malsekigas; la eco de fajro, ke ĝi brulas; bona paŝtejo grasigasla ŝafojn; la nokto ekzistas precipe pro la foresto de la suno;tiu, kiu lernis neniom da prudento per la naturo aŭ per la artopovas plendi pri manko de edukado; alie li devenas de tre malspritajparencoj.

Tuŝ.

Tia homo estas natura filozofo. Ĉu vi iam ĉeestis la kortegon,ŝafisto?

Kor.

Ne, vere.

Tuŝ.

Tiam vi estas kondamnita.

Kor.

Mi esperas ke ne.

Tuŝ.

Vere, vi estas kondamnita, kiel ovo malbone rostita, tute je unuflanko.

Kor.

Tial, ke mi neniam ĉeestis ĉe la kortego? Nu, kial?

Tuŝ.

Nu, se neniam vi ĉeestis la kortegon, vi neniam vidis ĝentilajnmorojn; se vi neniam vidis tiajn, nepre viaj moroj estas malbonajkaj la malboneco estas peko, kaj la pekado kondukas al lakondamnado. Vi estas en danĝera stato, ŝafisto.

Kor.

Tute ne, Tuŝ-ŝtono: la agmanieroj kiuj estas bonaj ĉe la kortegoestus tiel ridindaj en la kamparo, kiel la kampara konduto estusplej mokinda ĉe la kortego. Vi diris al mi, ke oni ne salutas, ĉe lakortego, sed oni kisas la manojn. Tia ĝentilaĵo estus malpura, sekorteganoj estus ŝafistoj.

Tuŝ.

Citu ekzemplon, mallongavorte; nu, citu ekzemplon.

Kor.

Do, ni ankoraŭ nin okupas je la ŝafinoj, kaj la lanaj feloj estasgraskovritaj.

Tuŝ.

Sed ĉu la manoj de la kortegano ne ŝvitas? Kaj ĉu la grasaĵo deŝafinoj ne estas tiel pura kiel la ŝvito de la homoj? Malklerega,malklerega! Donu pli bonan ekzemplon, mi petas. Rapidu!

Kor.

Aldone, niaj manoj estas malmolaj.

Tuŝ.

Niaj lipoj ilin sentus des pli bone. Ankoraŭ malklerega! Donu pliĝustan ekzemplon. Rapidu!

Kor.

Kaj ili estas ofte kovritaj je gudro, pro la ĥirurgio al niajŝafinoj; nu, ĉu vi volus ke ni kisu la gudron? La manoj de lakortegano estas parfumitaj je cibetaĵo.

Tuŝ.

Ho, plej malklera viro! Vi vermnutraĵo, kompare al bona karno,efektive! Lernu de la saĝuloj, kaj pripensu! Cibetaĵo havas plimalhonorindan naskiĝon ol gudro, estante la malpura elfluo el iakato. Plibonigu la ekzemplon, ŝafisto!

Kor.

Vi havas tro kortegeman spritecon por mi. Mi restos je tio.

Tuŝ.

Ĉu vi restos malbenita? Dio vin helpu, malkleregulo! Dio donu al vipli bonan racion. Vi estas kruda.

Kor.

Sinjoro, mi estas vera laboristo. Mi gajnas tion, kion mi manĝas,ricevas tion, kion mi portas; mi malamas nenion; mi envias nenionpro lia feliĉeco; mi ĝojas je la bonŝanco de aliaj; mi estaskontenta je miaj malbonŝancoj, kaj la plej granda fiero mia estas,vidi miajn ŝafinojn manĝantaj la herbon, kaj miajn ŝafidojnsuĉantaj.

Tuŝ.

Tio estas alia malsprita peko via. Se vi ne estos malbenata pro tio,la diablo mem havos neniujn ŝafistojn; mi ne komprenas kiel alie viforkuros.

Kor.

Jen venas juna mastro Ganimedo, la frato de mia nova mastrino.

Eniras Rozalindo, legante paperon.

Roz.

Tuŝ.

Mi faros rimojn tiajn dum ok jaroj senintermite, esceptinte nur lamanĝojn kaj la horojn por dormi; ĝi estas ĝuste la falsa galopo dela buterfaristino iranta vendejon.

Roz.

Fi, malspritulo!

Tuŝ.

Ekzemple:

Ĉi tio estas la falsa galopo mem de versoj; kial vi vin infektas perili?

Roz.

Silentu, vi stulta ŝercemulo! Mi trovis ilin sur arbo.

Tuŝ.

Vere, la arbo naskas malbonajn fruktojn.

Roz.

Mi ĝin greftos je vi, kaj tiam mi ĝin greftos je mespilo: pro tio ĝinaskos la plej frue maturiĝintajn fruktojn en la regiono; ĉar viputriĝos antaŭ ol duone maturiĝi,—kaj tio estas la propra eco de lamespilo.

Tuŝ.

Vi tiel diras. Ĉu saĝe aŭ ne, la arbaro decidu.

Eniras Celio, havante paperon.

Roz.

Silentu! Jen la fratino venas. Flanken iru!

Cel.[legas.]

Roz.

Ho, ĝentila pastrino! Per kiel teda prediko vi enuigas viajnparoĥanojn, neniam tamen ekkriante “Estu paciencaj, gebonuloj!”

Cel.

Kio, nu! malproksimiĝu, amikoj! Paŝtisto, foriru iomete. Vi iru kunli.

Tuŝ.

Venu, ŝafisto, ni honore nin retiru! Kvankam ne kun ĉiuj propraĵoj,tamen kun ĉiuj skribaĵoj!

[Koreno kaj Tuŝ-ŝtono foriras.]

Cel.

Ĉu vi aŭdis ĉi tiujn versojn?

Roz.

Ho jes, mi aŭdis ĉiom, kaj eĉ plu; ĉar kelkaj el ili enhavas plimulte da piedoj ol la versoj povas porti.

Cel.

Tio ne estas grava; la piedoj povus porti la versojn.

Roz.

Jes, sed la piedoj estis lamaj, kaj ne povis sin porti sen laversoj, tial ili staris lame en la versoj.

Cel.

Sed ĉu vi aŭdis, ne mirante kiel via nomo estas pendigita kajskulptita sur ĉi tiuj arboj?

Roz.

Mi jam sep tagojn eliris el la naŭtaga mirindaĵo, antaŭ ol vi venis.Ĉar rigardu ĉi tion, kion mi trovis sur palmarbo. Mi neniam estistiel pririmita depost la epoko de Pitagoro, kiam mi estis Irlandarato,—kion mi apenaŭ povas rememori.

Cel.

Ĉu vi scias kiu faris ĉi tion?

Roz.

Ĉu li estas viro?

Cel.

Havante ĉirkaŭ la kolo ĉenon kiun vi foje portis? Ĉu vi ruĝiĝas?

Roz.

Mi demandas al vi, kiu?

Cel.

Ho, Dio! Renkonti unu la alian estas malfacile por amikoj. Sedmontoj povas esti formovitaj de tertremoj, kaj tiamaniere renkonti.

Roz.

Ne, sed kiu li estas?

Cel.

Ĉu estas eble?

Roz.

Nu, mi petas al vi per plej petega forto, diru al mi kiu li estas.

Cel.

Ho, mirinde, kaj plej mirinde, mirinde! Kaj ankoraŭ unu fojon,mirinde, kaj post tio, ekster ĉia miro!

Roz.

Je mia vizaĝkoloro! Ĉu vi supozas ke kvankam mi estas vestita kvazaŭviro, mi havas viran korpveston kaj ŝtrumpojn en mia humoro? Unucolo da prokrasto plu estos suda maro je eltrovo! Mi petas al vi,diru tuj al mi kiu li estas, kaj parolu rapide! Mi volus ke vi povubalbuti, por elverŝi ĉi tiun kaŝitan viron el via buŝo, same kielvino elvenas el botelo havanta malgrandan faŭkon,—aŭ tro multe jeunu fojo, aŭ tute neniom. Mi petas al vi, elprenu la ŝtopilon el viabuŝo, por ke mi eltrinku vian novaĵon. Ĉu li estas farita de Dio?Kia viro? Ĉu lia kapo meritas ĉapelon? Aŭ lia mentono barbon?

Cel.

Ne, li havas nur malmulte da barbo.

Roz.

Nu, Dio sendos pli multe se la viro estos dankema. Mi atendos lakreskadon de lia barbo, se vi ne prokrastos al mi la konadon de liamentono.

Cel.

Li estas juna Orlando, kiu faligis la baraktiston kaj ankaŭ viankoron, ambaŭ samtempe.

Roz.

Ne, nu, la diablo prenu la mokadon! Parolu serioze kiel veremajunulino.

Cel.

Je mia fido, kuzineto, estas li.

Roz.

Orlando?

Cel.

Orlando.

Roz.

Ho ve! Kion mi faros el miaj korpvesto kaj ŝtrumpoj? Kion li estisfaranta kiam vi lin vidis? Kion li diris? Kia li vidiĝis? Kien liiris? Kion li faras ĉi tie? Ĉu li demandis pri mi? Kie li restas?Kiamaniere li adiaŭis vin? Kaj kiam vi ree lin vidos? Respondu al miper unu vorto.

Cel.

Vi devas antaŭe pruntepreni por mi la buŝon de Gargantuo. Tiu vortoestas tro granda por iu ajn buŝo havanta la amplekson de la nunaepoko. Respondi jes aŭ ne al ĉiu detalo estas pli multe ol respondien kateĥismo.

Roz.

Sed ĉu li scias ke mi estas en ĉi tiu arbaro, portante viranvestaĵon? Ĉu li ŝajnas bonsana kiel je tiu tago kiam li baraktis?

Cel.

Estas tiel facile kalkuli atomojn kiel solvi la proponojn de amanto.Sed gustumu mian trovadon de li, ĝuante tion per bona observado. Mitrovis lin kvazaŭ falintan kverkofrukton, sub arbo.

Roz.

Oni povas prave ĝin nomi la arbo de Jupitero, kiam ĝi elfaligas tianfrukton.

Cel.

Aŭskultu al mi, bona sinjorino.

Roz.

Daŭrigu.

Cel.

Jen li kuŝis, laŭlonge sterniĝinte kvazaŭ vundita kavaliro.

Roz.

Kvankam kompatinde estas vidi tian vidaĵon, tamen ĝi beligas lateron.

Cel.

Diru “haltu” al via lango, mi petas. Ĝi saltetas malĝustatempe. Liestis vestata kiel ĉasisto.

Roz.

Ho, malbonsigne! Li venas por mortigi mian koron!

Cel.

Mi volus kanti mian kanton sen rekantaĵo. Vi malagordas min.

Roz.

Ĉu vi ne scias ke mi estas virino? Kiam mi pensas, mi devas paroli.Daŭrigu, dolĉulino!

Cel.

Vi malagordas min. Silentu! Ĉu li ne venas ĉi tien?

Eniras Orlando kaj Jakveso.

Roz.

Estas li: mallaŭte preteriru, kaj lin observu.

Jak.

Mi dankas vin pro via kuneco; sed, je bona fido, min tiel multeplaĉus esti sola.

Orl.

Jak.

Orl.

Jak.

Mi petas al vi, ne plu difektu la arbojn, skribante amokantojn suriliaj ŝeloj.

Orl.

Mi petas al vi, ne plu difektu miajn versojn, malafable ilinlegante.

Jak.

Ĉu Rozalindo estas la nomo de via amatino?

Orl.

Jes, ĝuste.

Jak.

Ŝia nomo ne plaĉas al mi.

Orl.

Oni ne sin ĝenis pri la plaĉado al vi, kiam oni ŝin nomobaptis.

Jak.

Kiel altkreska ŝi estas?

Orl.

Tiel alta kiel mia koro.

Jak.

Vi estas plena je beletaj respondoj. Ĉu vi estas koninta la edzinojnde oraĵistoj, lerninte parkere la respondojn, el ringoj?

Orl.

Ne. Sed mi respondas al vi el sentenco-tapetoj el kiuj vi memelstudis viajn demandojn.

Jak.

Vi havas viglan spiriton. Mi opinias ke ĝi estas farita el lakalkanoj de Atalanto. Ĉu vi sidiĝos kun mi? Kaj ni du riproĉos nianamatinon, la mondon, kaj ĉiom da nia mizero.

Orl.

Mi riproĉos neniun spiranton en la mondo, krom mi mem, kontraŭ kiumi konas plej multe da kulpoj.

Jak.

Via plej malbona kulpo estas, ke vi amas.

Orl.

Tio estas kulpo kiun mi ne donus interŝanĝe por via plej bona virto.Mi enuas je vi.

Jak.

Je mia fido, mi ĵus esperis trovi ŝercemulon, kiam mi vin trovis.

Orl.

Li dronis en la rivereto: nur enrigardu, kaj vi lin vidos.

Jak.

Mi vidos tie sole mian propran bildon.

Orl.

Kiu, laŭ mia opinio estas aŭ malsaĝulo aŭ nulo.

Jak.

Mi ne plu restos kun vi: adiaŭ, bona sinjoro Amo.

Orl.

Mi ĝojas pro via foriro: adiaŭ, bona sinjoro Melankolio.

[Jakveso foriras.]

Roz.[mallaŭte al Celio.]

Mi parolos al li kiel petola lakeo, kaj sub tiu rolo ludos laŝercemulon kun li. Ĉu vi aŭdas, arbaristo?

Orl.

Bone: kion vi volas?

Roz.

Mi petas al vi, kioma horo estas?

Orl.

Vi devus demandi al mi, kiomatago estas: ne estas horloĝo en laarbaro.

Roz.

Do, estas neniu vera amanto en la arbaro; alie la ĉiuminuta sopiradokaj la ĉiuhora ĝemado eltrovus la malrapidan piedon de la Tempo,tiel bone kiel horloĝo.

Orl.

Kaj kial ne la rapidan piedon de Tempo? Ĉu tio ne estus tiel prava?

Roz.

Tute ne, Sinjoro: la Tempo iras laŭ diversaj rapidoj por diversajpersonoj. Mi diros al vi por kiu la Tempo amblas, por kiu la Tempotrotas, por kiu la Tempo galopas, kaj por kiu la Tempo starassenmove.

Orl.

Mi demandas al vi, por kiu li trotas?

Roz.

Certe, li ageme trotas por junulino inter la kontraktado pri ŝiaedziniĝo kaj la tago je kiu oni ĝin solenigas; se la tempospacoestas nur semajno, la paŝado de la Tempo estas tiel malfacila ke ĝiŝajnas tiel longa kiel sep jaroj.

Orl.

Por kiu amblas la Tempo?

Roz.

Por pastro kiu ne konas latinan, kaj por riĉa viro kiu ne estaspodagrulo; ĉar unu facile dormas pro tio, ke li ne povas studi, kajla alia gaje vivas pro tio, ke li ne sentas doloron; ĉar unumalhavas tiun elportaĵon kiu estas malgrasiga kaj malŝparemaklereco, kaj la alia ne konas la elportaĵon kiu estas peza tedamalriĉegeco: por ĉi tiuj la Tempo amblas.

Orl.

Por kiu li galopas?

Roz.

Por ŝtelisto iranta al la pendigilo; ĉar kvankam li iras tielmallaŭte kiel la piedo povas teron tuŝi, li pensas sin tro fruealveninta.

Orl.

Por kiu la Tempo staras senmove?

Roz.

Por advokatoj en la libertempo; ĉar ili dormas inter la periodoj,kaj tiam ili ne sentas kiel pasas la Tempo.

Orl.

Kie vi loĝas, beleta junulo?

Roz.

Kun ĉi tiu paŝtistino, mia fratino; ĉi tie, en la rando de laarbaro, kiel franĝo sur jupo.

Orl.

Ĉu vi estas indiĝeno de ĉi tiu loke?

Roz.

Kiel la kuniklo kiun vi vidas loĝanta tie, kie ŝi naskiĝis.

Orl.

Via akcento estas iom pli bonsona ol tia, kian vi povus akiri entiel malproksima loĝejo.

Roz.

Oni ofte diris tion al mi: sed efektive, maljuna religiulo, onklomia, kiu en sia juneco estis enlandulo, instruis al mi kiamaniereparoli; li konis la kortegon tro bone, ĉar tie li enamiĝis. Mi aŭdislin leganta multajn paroladojn kontraŭ ĝi, kaj mi dankas al Dio kemi ne estas virino, tuŝota de tiom da frivolaj peketoj pri kiom likutime akuzis tiun tutan sekson.

Orl.

Ĉu vi povas rememori kelkajn el la ĉefaj peketoj pri kiuj li akuzisla virinojn?

Roz.

Estis neniuj ĉefaj; ili ĉiuj similis unu al la alia, same kielmoneroj; unu peketo ŝajnis terura ĝis kiam la sekvanta peketo venispor ĝin egali.

Orl.

Mi petas al vi, rakontu kelke da ili.

Roz.

Ne, mi ne malŝparos sanigilojn escepte por tiu, kiu estas malsana.Estas iu viro kiu vizitadas la arbaron, kaj difektas niajn arbojnskulptante “Rozalindon” sur iliaj ŝeloj; kiu pendigas odojn surkratagoj, kaj elegiojn sur dornarbetaĵoj; ĉio ĉi, vere, diigas lanomon Rozalindon: se mi povus renkonti tiun amantaĉon, mi donus alli iom da bona konsilo, ĉar li ŝajne suferas pro la ĉiutagaamofebro.

Orl.

Mi estas tiu, kiu tiel ŝanceliĝas pro amo: mi petas al vi, diru almi la sanigilon de via onklo.

Roz.

Neniuj el la signoj konataj de mia onklo estas sur vi. Li instruisal mi kiel malkaŝi viron enamiĝintan; mi estas certa ke vi ne estaskaptito en tia kaĝo el junkoj.

Orl.

Kiaj estas liaj signoj?

Roz.

Malgrasa vango, tia, kian vi ne havas; interniĝintaj okuloj, kajlacigitaj, tiaj, kiajn vi ne havas; neparolema humoro, tia, kian vine havas; nezorgita barbo, tia, kian vi ne havas; sed tion mipardonas al vi, ĉar via nura posedo de barbo estas rento de plijuna frato; plie, viaj ŝtrumpoj devus esti neligitaj, via ĉapo senrubando, viaj manikoj nebutonumitaj, viaj ŝuoj nelaĉitaj, kaj ĉiosur vi devus montri senzorgan malesperon; sed vi ne estas tia viro;vi estas anstataŭe perfekta en via vestaĵo, kvazaŭ amante vin mem,pli ol iun alian.

Orl.

Bela junulo, mi volus ke mi povu kredigi vin ke mi amas.

Roz.

Mi kredu tion? Vi povas tiel baldaŭ kredigi ŝin mem, kiun vi amas;kaj mi vetas, ke ŝi pli kredeble kredos ol ŝi konfesos sian kredon:tio estas unu el la aferoj pri kiuj la virinoj ankoraŭ mensogas alsiaj konscioj. Sed, vere, ĉu estas vi kiu pendigas sur la arboj laversojn en kiuj Rozalindo estas tiel multe admirata?

Orl.

Mi ĵuras al vi, junulo, je la blanka mano de Rozalindo, ke mi estastiu malfeliĉulo.

Roz.

Sed ĉu vi tiel multe enamiĝas kiel viaj rimoj diras?

Orl.

Nek rimado nek rezonado povas esprimi kiel multe.

Roz.

La amo estas nur frenezo; kaj, mi diras al vi, ĝi tiom meritasmalluman domon kaj vipilon, kiom la frenezuloj: kaj la kialo, prokiu oni ne tiamaniere punas kaj kuracas amantojn, estas, ke tiafrenezo estas tiel ĝenerala ke la vipistoj mem enamiĝas. Tamen mipretendas ke mi povas ĝin kuraci per konsilado.

Orl.

Ĉu iu ajn tiamaniere ĝin iam kuracis?

Roz.

Jes, unu viro, kaj laŭ la jena maniero: li devis imagi min liaamatino; kaj mi ordonis al li ke li ĉiutage min amindumu: je tiujokazoj, estante nekonstanta junulo, mi plendadis, mi min ŝajnigadisvirineca, ŝanĝema, sopirema, kaj amema; fiera, kapricema, imitema,frivola, nekonstanta, plena je larmoj, plena je ridetoj; mi estisia al ĉia pasio, kaj neniel vera al iu ajn pasio; kiel junuloj kajvirinoj estas pliparte estaĵoj de tia speco: jen mi lin ametis, jenmi lin malamis; jen mi lin amuzis, jen mi lin forpelis; jen miploris pro li, jen mi lin malestimis; mi pelis mian amindumanton elsia freneza amohumoro ĝis vivema frenezohumoro; tio estis, forlasila plenan fluon de la mondo, kaj loĝi en angulo sole monaĥeja. Kajtiel mi lin resanigis; kaj tiel mi prenos sur min lavi vian hepatontiel pura kiel estas la koro de bona ŝafo, ke ne estos tie unumakulo da amo.

Orl.

Mi ne volas esti resanigita, junulo.

Roz.

Mi resanigos vin, se vi nur min nomus Rozalindo, kaj venus ĉiutageal mia dometo, por min amindumi.

Orl.

Nu, je la fido de mia amo, mi venos: diru al mi kie ĝi estas.

Roz.

Iru kun mi al ĝi kaj mi ĝin montros al vi: kaj survoje vi diros almi kie en la arbaro vi loĝas. Ĉu vi iros?

Orl.

Tre volonte, bona junulo.

Roz.

Ne, vi devas min nomi Rozalindo. Venu, fratino, ĉu vi iros?

[Ĉiuj foriras.]

Jakveso—Tuŝ-ŝtono—Aŭdreo

Eniras Tuŝ-ŝtono kaj Aŭdreo; Jakveso postvenas.

Tuŝ.

Venu rapide, bona Aŭdreo: mi alpelos viajn kaprojn, Aŭdreo. Kajkiel, Aŭdreo? ĉu mi estas la viro? ĉu mia simpla mieno kontentigasal vi?

Aŭd.

Via mieno! Dio nin gardu! Kia mieno?

Tuŝ.

Mi estas ĉi tie kun vi kaj viaj kaproj, same kiel la plej kapricemapoeto, honesta Ovido, estis inter la gotoj.

Jak.[mallaŭte.]

Ho sciado malbone loĝanta, pli malbone ol Jupitero en pajltegmentitadomo!

Tuŝ.

Kiam ies versoj ne povas esti komprenataj, kaj lia spriteco ne povasesti helpata de tiu frumatura infano, la komprenado, tio plimortfrapas ol granda kalkulo por malgranda ĉambro. Efektive, mivolus ke la dioj vin estu farintaj pli poeta.

Aŭd.

Mi ne scias kio estas “poeta”: Ĉu tio estas honesta laŭ vorto kajago? Ĉu ĝi estas veraĵo?

Tuŝ.

Ne, vere; ĉar la plej vera poezio estas plej ŝajniga; kaj amantojvolonte uzadas la poezion, kaj tio, kion ili ĵuras en poezio, povasesti dirata kiel amantoj ŝajnigas.

Aŭd.

Ĉu vi volus do ke la dioj estu min farintaj poeta?

Tuŝ.

Jes, vere; ĉar vi ĵuras al mi ke vi estas honesta: do, se vi estuspoetino, mi povus iom esperi ke vi pretekstas.

Aŭd.

Ĉu vi ne volas ke mi estu honesta?

Tuŝ.

Ne, vere, escepte se vi estus malbela; ĉar honesteco kunigita kunbeleco similas la uzadon de mielo kiel saŭco por sukero.

Jak.[mallaŭte.]

Li estas materialista ŝercemulo!

Aŭd.

Nu, mi ne estas bela; tial mi preĝas al la dioj, ke ili min faruhonesta.

Tuŝ.

Nu, tio estu laŭ via volo, sed mi edziĝos je vi; tial mi vizitisSiron Oliveron Martekst, la paroĥestron de la plej proksima vilaĝo,kiu promesis renkonti nin en ĉi tiu loko en la arbaro, kaj ninedzigi.

Jak.[mallaŭte.]

Mi volus vidi ĉi tiun renkonton.

Aŭd.

Nu, la dioj donu al ni la feliĉecon!

Tuŝ.

Amen. Se oni ne havus kuraĝan koron, li povus ja ŝanceliĝi je tiaprovo; tial, ke ni havas ĉi tie nenian templon krom la arbaro,nenian kunvenon krom kornhavaj bestoj. Sed kio, nu! Kuraĝu! Samekiel kornoj estas malagrablaj, ili estas necesaj. Oni diras, kemulte da homoj ne travivas eluzadon de siaj posedaĵoj: prave; multeda homoj havas bonajn kornojn, kaj ne travivas eluzadon de ili. Nu,tio estas la doto de lia edzino; li mem ne ĝin akiris. Kornoj? Jes,certe:—malriĉuloj sole? Ne, ne; la plej nobla cervo havas ilin tielgrandaj kiel la fripono. Ĉu la fraŭlo estas tial benita? Ne: samekiel murhava urbo estas pli inda ol vilaĝo, tiel la frunto deedzigita viro estas pli honorinda ol la nuda frunto de fraŭlo; kajju pli multe defendado superas mallertecon, des pli multe kornoestas pli valora ol la bezonado. Jen venas Siro Olivero.

Eniras Siro Olivero Martekst.

Siro Olivero Martekst, vi estas bonvena; ĉu vi finos je ni ĉi tiesub tiu ĉi arbo, aŭ ĉu ni iru kun vi al via kapelo?

Siro Oli.

Ĉu estas neniu ĉi tie por fordoni la virinon?

Tuŝ.

Mi ne ŝin akceptos kiel la donacon de iu ajn viro.

Siro Oli.

Vere, ŝi devos esti donita, alie la edziĝo ne estos laŭleĝa.

Jak.

Komencu! komencu! mi ŝin donacos.

Tuŝ.

Bonan vesperon, bona Sinjoro kiel-nomita: kiel vi sanas? Vi estastre bonvena: Dio vin rekompencu pro via ĵusantaŭa kunularo: mi treĝoje vin vidas: jen bagatelo por fari ĉi tie, Sinjoro: ne, remetu laĉapelon, mi petas.

Jak.

Ĉu vi edziĝos, multkolorulo?

Tuŝ.

Same kiel la bovo havas sian jugon, Sinjoro, la ĉevalo sian bridon,kaj la falko siajn sonorilojn, tiel la homo havas siajn dezirojn;kiel kolomboj kunbekiĝas, tiel edzigotoj volus gustumi.

Jak.

Sed ĉu vi, viro kun tia edukado, edziĝus sub arbetaĵo, kvazaŭalmozulo? Iru al la preĝejo, kaj havu bonan pastron kiu povasklarigi al vi, kio estas la edziĝado: ĉi tiu homaĉo nur vin kunigoskiel oni kunigas panelaron: tiam unu el vi pruvigos malŝvelitapanelo, kaj kvazaŭ nematura ligno, kurbiĝos, kurbiĝos, kurbiĝos.

Tuŝ.[mallaŭte.]

Mi ne estas certa ke mi ne preferus esti edzigita de li anstataŭiu alia: ĉar kredeble li ne bone min edzigos; kaj ne estante boneedzigite, mi havos pli bonan pretekston por poste forlasi mianedzinon.

Jak.

Nu, iru do kun mi; konsilos mi al vi.

Tuŝ.

[Jakveso, Tuŝ-ŝtono, kaj Aŭdreo foriras.]

Siro Oli.

Tio ne estas grava. Neniu fantaziulo el ili formokos min el miaprofesio.

[Li foriras.]

Eniras Rozalindo kaj Celio.

Roz.

Tute ne parolu al mi: mi volas plori.

Cel.

Nu, ploru, mi petas; sed tamen bonvole memoru ke larmoj ne decas alviro.

Roz.

Sed ĉu mi ne havas bonan kialon por plori?

Cel.

Tiel bonan kialon kiel oni povus deziri; tial, ploru.

Roz.

Liaj haroj mem havas hipokritan koloron.

Cel.

Ili havas iom pli brunan koloron ol tiuj de Judaso; efektive, liajkisoj estas la infanoj mem de Judaso.

Roz.

Je mia fido, liaj haroj havas belan koloron.

Cel.

Bonegan koloron. Via kaŝtana koloro estis ĉiam la plej bona.

Roz.

Kaj lia kisado estas tiel plena je sankteco kiel la tuŝado de sanktapano.

Cel.

Li aĉetis paron da marmoraj lipoj de Diano: monaĥino de vintrafratulinaro ne kisas pli religie: la ĉasteca glacio mem enestas enili.

Roz.

Sed kial li ĵuris ke li venos hodiaŭ matene, kaj tamen ne venas?

Cel.

Nu, certe, enestas neniom da vero en li.

Roz.

Ĉu vi tiel opinias?

Cel.

Jes; mi opinias ke li ne estas ŝtelisto de monujoj aŭ de ĉevaloj;sed koncerne lian verecon en amo, mi ja pensas lin tiel malplenakiel kovrita pokalo aŭ vermdetruita nukso.

Roz.

Ĉu vi ne pensas lin fidela en amo?

Cel.

Jes, kiam li enamiĝas; sed mi opinias ke li ne enamiĝis.

Roz.

Vi lin aŭdis rekte ĵuri ke li enamiĝis.

Cel.

Ke li estis enamiĝinta, ne ke li ankoraŭ enamiĝas: la ĵuro de amantone estas pli fidinda al la parolo de vinoĉerpisto: ili ambaŭ pruvasfalsajn kalkulojn. Li estas sekvanto de via patro la Duko, ĉi tieen la arbaro.

Roz.

Mi renkontis la Dukon hieraŭ, kaj multe interparolis kun li: lidemandis al mi de kia familio mi devenas; mi respondis al li, detiel bona kiel li mem; tiam li ridis, kaj min lasis foriri. Sed kialni parolas pri patroj, kiam ekzistas tia viro kia Orlando?

Cel.

Ho, tiu estas brava viro! Li skribas bravajn versojn, parolasbravajn vortojn, ĵuras bravajn ĵurojn, kaj ilin brave rompas, tutetranse, tra la koro de sia amatino; same kiel mallerta lancisto, kiuspronpikas sian ĉevalon sur unu flanko sole, rompas sian bastononkiel vera malspritulo: sed ĉio estas brava kion la juneco rajdas kajla malsaĝeco gvidas. Kiu venas ĉi tien?

Eniras Koreno.

Kor.

Cel.

Kor.

Roz.

[Ĉiuj foriras.]

Eniras Silvio kaj Febino.

Sil.

Eniras Rozalindo, Celio, kaj post ili Koreno.

Feb.

Sil.

Feb.

Roz.

Feb.

Roz.

Li enamiĝis je via malbeleco, kaj ŝi enamiĝos je mia kolero. Se tioestas vera, tiel rapide kiel ŝi respondas al vi per malafablajrigardoj, mi petole parolos al ŝi per maldolĉaj vortoj. Kial vitiamaniere rigardas min?

Feb.

Pro nenia malamo al vi.

Roz.

[Rozalindo, Celio, kaj Koreno foriras.]

Feb.

Sil.

Feb.

Sil.

Feb.

Sil.

Feb.

Sil.

Feb.

Sil.

Feb.

Sil.

Feb.

Sil.

Feb.

[Ambaŭ foriras.]

Rozalindo—Jakveso

Eniras Rozalindo, Celio kaj Jakveso.

Jak.

Mi petas, bela junulo, permesu ke mi bone konatiĝu kun vi.

Roz.

Oni diras ke vi estas malgajulo.

Jak.

Mi estas tia; mi preferas tion, plivole ol la ridado.

Roz.

Oni kiu estas ekstreme tia aŭ la malo estas abomenulo, kaj meritasĉiun modernan riproĉon, pli multe ol drinkuloj.

Jak.

Nu, estas bone esti malgaja, kaj nenion diri.

Roz.

Sed, do, estus bone esti nura stango.

Jak.

Mi havas nek la konkureman melankolion de klerulo; nek lafantazieman melankolion de muzikisto: nek la fieran melankolion dekortegano; nek la ambician melankolion de soldato; nek la politikanmelankolion de advokato; nek la delikatan melankolion de sinjorino;nek la melankolion de amanto, kiu enhavas ĉiujn ĉi; sed mi havasmian propran melankolion, elfaritan el multaj sanigaj kreskaĵoj,eltiritan el multaj objektoj; kaj ankaŭ el la diversa meditado primiaj vojaĝoj, kiu ofta meditado min enprofundigas en plej spritanmalgajecon.

Roz.

Vi estas vojaĝinto! Je mia fido, vi havas bonan kialon por estimalgaja! Mi timas ke vi vendis viajn proprajn bienojn, por povi viditiujn de aliaj viroj; tial, esti multe vidinta kaj neniom posedantaestas havi riĉajn okulojn kaj malriĉajn manojn.

Jak.

Jes, mi gajnis mian spertadon.

Roz.

Kaj via spertado vin malgajigas: mi preferus ŝercemulon por mingajigi, plivole ol la spertadon por min malgajigi; kaj plivole olvojaĝi por ĝin akiri.

Eniras Orlando.

Orl.

Ho, bonan tagon, kara Rozalindo.

Jak.

Nu do, adiaŭ, se vi parolas per senrimaj versoj.

[Li foriras.]

Roz.

Adiaŭ, Sinjoro Vojaĝinto. Atentu, ke vi kartavu, kaj portu stranganvestaĵon; malalte taksu ĉiun profiton de via propra lando; malŝatuvian naskiĝejon, kaj preskaŭ riproĉu Dion, tial, ke Li donis al vitian mienon kian vi havas; aŭ mi apenaŭ pensos ke vi iam naĝis engondolo. Nu, kiel do, Orlando? Kie vi estis la tutan tempon? Ĉu viestas amanto! Se vi duan fojon tiel kondutos kontraŭ mi, neniam pluvenu antaŭ miajn okulojn!

Orl.

Sed mia bela Rozalindo, mi venis malpli ol unu horon post ladecidita horo.

Roz.

Vi rompus horan promeson je amo! Li kiu dividos minuton en milpartojn, kaj rompos nur parton de la milono de minuto, en aferoj deamo,—oni povus diri pri li ke Kupido lin frapis amike sur laŝultron, sed lia koro estas netuŝita.

Orl.

Pardonu al mi, kara Rozalindo.

Roz.

Ne, se vi tiel prokrastos, ne venu al mi plu: mi tiel multe deziruske limako min amindumu.

Orl.

Limako?

Roz.

Jes, limako: ĉar, kvankam li malrapide venas, li portas sian domonsur la kapo; pli bonan doton, mi opinias, ol vi donos al virino;aldone, li kunportas sian sorton kun si.

Orl.

Kio estas tio?

Roz.

Nu, kornoj, pro kiuj tia viro, kia vi, volonte ŝuldas al la edzino.Sed li venas armite je sia riĉeco, kaj malhelpas la kalumnion de siaedzino.

Orl.

La virto ne produktas kornojn; kaj mia Rozalindo estas virta.

Roz.

Kaj mi estas via Rozalindo.

Cel.

Plaĉas al li vin tiel nomi; sed lia Rozalindo havas pli belanvizaĝon ol vi.

Roz.

Rapidu, amindumu min, amindumu min; ĉar nun mi estas tre gaja kajkredeble konsentus. Kion vi nun dirus al mi, se mi ja estus viaRozalindo mem?

Orl.

Mi vin kisus, antaŭ ol paroli.

Roz.

Ne, vi devus unue paroli; kaj kiam vi havus nenion plu por diri, vipovus kapti la okazon por kisi.

Orl.

Kion fari, se ŝi malpermesus la kison?

Roz.

Tiam ŝi vin devigas peti, kaj de tio komenciĝas nova interparolado.

Orl.

Kiu povus havi nenion por diri, estante ĉe sia amata amatino?

Roz.

Certe, vi mem havus nenion por diri, se mi estus via amatino, aŭ mipensus mian honestecon pli granda ol mian spritecon.

Orl.

Kiel! Ĉu mi havus nenion por diri?

Roz.

Ne. Ĉu mi ne estas via Rozalindo?

Orl.

Mi ĝoje diras ke vi estas ŝi, ĉar mi volonte parolos pri ŝi.

Roz.

Nu, pro ŝi persone, mi diras al vi ke mi ne vin akceptos.

Orl.

Do, pro mi persone, mi mortos.

Roz.

Ne, do, mortu per anstataŭanto. La kompatinda mondo havas preskaŭsesmil jarojn, kaj en tiu tuta tempo neniu viro mortis, en siapropra persono, pro amo. Oni mortbatis Troilon per greka bastonego;tamen li faris sian eblon por antaŭe morti, kaj li estas unu el laimitinduloj, rilate al amo. Leandro estus vivinta multajn jarojn,kvankam Hero fariĝis monaĥino, escepte pro varma somermeza nokto;ĉar la bona junulo nur eliris por sin bani en la Helesponto, kaj,venkite de konvulsio, li dronis: kaj la malsaĝaj historiistoj de tiuepoko eltrovis ke Hero de Sestoso tion okazigis; sed ĉiuj ĉi estasmensogaĵoj; viroj mortis, de tempo al tempo, kaj vermoj ilin manĝis,sed ne pro la amo.

Orl.

Mi ne volus ke mia efektiva Rozalindo tiel opiniu: ĉar, mi jakredas, ŝia malrideto povus min mortigi.

Roz.

Ne, je ĉi tiu mano, ĝi ne mortigus eĉ muŝon. Sed nu, mi estos viaRozalindo en pli afabla humoro; petu de mi kion ajn vi volas, mi ĝinpermesos.

Orl.

Do, min amu, Rozalindo.

Roz.

Jes, je mia fido, mi faros tion, vendrede kaj sabate kaj ĉiam.

Orl.

Kaj vi min akceptos?

Roz.

Jes, kaj dudek tiajn virojn.

Orl.

Kion vi diras?

Roz.

Ĉu vi ne estas bona?

Orl.

Mi esperas ke jes.

Roz.

Nu do, ĉu oni povus deziri tro multe da bona afero? Venu, fratinomia, vi estu la pastro, kaj nin edzigu. Donu al mi la manon,Orlando. Kion vi diras, fratino mia?

Orl.

Mi petas al vi, nin edzigu.

Cel.

Mi ne povas diri la vortojn.

Roz.

Vi devos komenci, “Ĉu vi, Orlando,—”

Cel.

Silentu. Ĉu vi Orlando, prenos ĉi tiun Rozalindon por la edzino?

Orl.

Jes.

Roz.

Jes, sed kiam?

Orl.

Nun, tuj kiam ŝi povos nin edzigi.

Roz.

Tiam vi devos diri “Mi prenas vin, Rozalindo, por la edzino.”

Orl.

Mi prenas vin, Rozalindo, por la edzino.

Roz.

Mi povus peti de vi vian rajtskribaĵon; sed mi vin prenas, Orlando,por mia edzo: jen estas fraŭlino kiu antaŭiras la pastron; kaj certela virina pensado antaŭiras la virinan agadon.

Orl.

Tion faras ĉiuj pensoj: ili havas flugilojn.

Roz.

Nun diru al mi kiom da tempo vi retenos ŝin, post kiam vi ŝinposedas.

Orl.

Ĉiam, kaj unu tagon aldone.

Roz.

Diru “unu tagon,” ellasante la “ĉiam.” Ne, Orlando; viroj estasaprilo kiam ili amindumas, decembro kiam ili edziĝas; fraŭlinojestas majo kiam ili estas fraŭlinoj, sed la vetero ŝanĝiĝas kiamili fariĝas edzinoj. Mi estos pli ĵaluza je vi ol Berbera kolomboestas ĵaluza je la kolombino; mi estos pli kriema kontraŭ vi olpapago estas kriema kontraŭ la pluvo. Mi ploros pro nenio, same kielDiano en la fontano, kaj mi ploros kiam vi volos esti gaja: mi ridoskiel hieno, precipe kiam vi volos dormi.

Orl.

Sed ĉu mia Rozalindo tiamaniere kondutos?

Roz.

Je mia vivo, ŝi kondutos same kiel mi.

Orl.

Ne, ŝi estas saĝa.

Roz.

Jes, alie ŝi ne estus sufiĉe saĝa por fari ĉi tion: ju pli saĝa, despli petola: fermu la pordojn por reteni virinan spritecon, kaj ĝieliros el la fenestro; fermu tiun, kaj ĝi eliros el la seruro; fermutiun, kaj ĝi elflugos kune kun la fumo de la kamentubo.

Orl.

Mi devos vin lasi sola, Rozalindo, la venontajn du horojn.

Roz.

Ho ve, kara amato, mi ne povas elporti vian foreston dum du horoj!

Orl.

Mi devos servi la Dukon je la tagmeza manĝo; je la dua mi estos reeĉe vi.

Roz.

Jes, iru vian vojon; mi scias kia vi estos pruvata; mia amiko diristion al mi, kaj mi ne malpli ĝin suspektis; tiu flatloga lango viagajnis mian koron; estante malproksima nur unu ĵeton, venu, tial,ho morto! La dua estas la decidita horo?

Orl.

Jes, dolĉa Rozalindo.

Roz.

Je mia fido, kaj plej serioze, kaj je ĉiuj beletaj ĵuroj, kiuj neestas danĝeraj, se vi ne plenumos vian promeson, aŭ se vi venos unuminuton post la decidita horo, mi pensos vin la plej kompatindamalplenumanto de promesoj, kaj plej falsa amanto, kaj plej malindaje Rozalindo, kiun oni povus elekti el la aroj da nefideluloj. Tial,evitu mian riproĉon, kaj plenumu vian promeson.

Orl.

Mi ĝin plenumos tiel solene kvazaŭ vi estus efektive mia Rozalindo;tial, adiaŭ.

Roz.

Nu, la Tempo estas la maljuna juĝisto kiu esploras pri ĉiu tiaofendanto; tial, la Tempo juĝu. Adiaŭ.

[Orlando foriras.]

Cel.

Vi ja malbone kondutis kontraŭ nia sekso en via amparolado.

Roz.

Ho kuzineto, kuzineto, mia kara kuzineto, ke vi komprenu kielprofunde mi enamiĝis! Sed oni ne povus sondi mian amon: ĝi havasnekonatan fundon, same kiel la golfo Portugala.

Cel.

Pli kredeble ĝi estas senfunda; tuj kiam vi enverŝas amon, la amoelverŝiĝos.

Roz.

Ne, tiu sama fileto de Venuso, kiun naskis la pensado, la kolereto,kaj la frenezo, tiu blinda petola knabo, kiu atakas ĉies okulojnpro tio, ke liaj propraj ne vidas,—li decidu kiel profunde mienamiĝis. Mi diras al vi, Alieno, mi ne povas elporti la foreston deOrlando: mi foriros por trovi ombritan lokon kie mi povos sopiri ĝiskiam li venos.

Cel.

Kaj mi dormos.

[Ambaŭ foriras.]

Eniras Jakveso, lordoj, kaj arbaristoj.

Jak.

Kiu estas li kiu mortigis la cervon?

Lordo.

Estas mi, Sinjoro.

Jak.

Ni lin prezentos al la Duko, kiel Romanan venkinton, kaj estus bonemeti la kornojn de la cervo sur lian kapon, por venkobranĉo. Ĉu vine havas kanton, arbaristo, por ĉi tio?

Arb.

Jes, Sinjoro.

Jak.

Ĝin kantu; la melodio estas negrava, se nur ĝi faras sufiĉe da bruo.

KANTO.

Arb.

[Ĉiuj foriras.]

Orlando—Jakveso—Celio—Rozalindo

Eniras Rozalindo kaj Celio.

Roz.

Kion vi opinias nun? Ĉu ne estas jam post la dua? Kaj Orlando neĉeestas!

Cel.

Mi kredas certe, ke pro pura amo kaj maltrankvila cerbo, li prenissian pafarkon kaj sagojn, kaj foriris por dormi. Rigardu, kiu venasĉi tien?

Eniras Silvio.

Sil.

Roz.

Sil.

Roz.

Sil.

Roz.

Sil.

Roz.

[legas]

Sil.

Roz.[legas]

Sil.

Ĉu vi nomas ĉi tion riproĉo?

Cel.

Ho ve, kompatinda paŝtisto!

Roz.

Ĉu vi lin kompatas? Ne, li ne meritas kompaton. Ĉu vi volas ami tianvirinon? Jen, ŝi faras el vi instrumenton, por muziki je vi falsajntonojn! Tio estas neelportebla! Nu, iru vian vojon al ŝi,—ĉar mividas ke la amo jam faris el vi dresitan rampaĵon,—kaj diru ĉi tional ŝi: ke se ŝi min amas, mi ordonas al ŝi ke ŝi vin amu; kaj se ŝine obeos, mi ne ŝin akceptos, escepte se vi pro ŝi pledos. Se viestas vera amanto, foriru, ne respondante; ĉar jen venas aliajpersonoj.

[Silvio foriras.]

Eniras Olivero.

Oli.

Cel.

Oli.

Cel.

Oli.

Roz.

Oli.

Cel.

Oli.

Cel.

Oli.

Roz.

Oli.

Cel.

Roz.

Cel.

Oli.

Roz.

Oli.

[Rozalindo svenas.]

Cel.

Oli.

Cel.

Oli.

Roz.

Cel.

Oli.

Estu kuraĝa, junulo! Ĉu vi estas viro? Vi ne havas viran koron!

Roz.

Ne, mi konfesas tion! Nu, Sinjoro, ĉu oni ne konsentus ke mi boneŝajnigis tion? Mi petas al vi, diru al via frato kiel bone miŝajnigis. He, ho!

Oli.

Ĉi tio ne estis ŝajnigado: via vizaĝkoloro tro klare atestas ke ĝiestis reala sufero.

Roz.

Ŝajnigita, mi certigas al vi.

Oli.

Nu do, estu kuraĝa, kaj ŝajnigu la virecon.

Roz.

Tion mi faras: sed, efektive, laŭrajte mi devus esti virino.

Cel.

Venu, vi fariĝas pli kaj pli pala; mi petas al vi, iru hejmen.

Oli.

Roz.

Mi elpensos ion. Sed, mi petas ke vi laŭdu al li mian ŝajnigadon.

[Ĉiuj foriras.]

Aŭdreo—Tuŝ-ŝtono

Eniras Tuŝ-ŝtono kaj Aŭdreo.

Tuŝ.

Ni trovos okazon, Aŭdreo; estu pacienca, bona Aŭdreo.

Aŭd.

Certe, la pastro estis sufiĉe taŭga, spite ĉio, kion la maljunasinjoro diris.

Tuŝ.

Li estas tre malbona Siro Olivero, Aŭdreo, tre malbonega SiroMartekst. Sed, Aŭdreo, estas junulo ĉi tie en la arbaro, kiupretendas al vi.

Aŭd.

Jes, mi scias kiu li estas; li havas nenian rajton al mi. Jen venasla viro kiun vi intencas.

Tuŝ.

Vidi ŝercemulon estas kvazaŭ nutraĵo kaj trinkaĵo al mi: je miafido, oni, kiu havas bonan spriton, estas respondeca; ni devas moki;ni ne povas nin deteni de tio.

Eniras Gulielmo.

Gul.

Bonan vesperon, Aŭdreo.

Aŭd.

Bonan vesperon, Gulielmo.

Gul.

Kaj bonan vesperon al vi, Sinjoro.

Tuŝ.

Bonan vesperon, amiko mia. Remetu la ĉapon, remetu la ĉapon; ne, mipetas al vi, remetu la ĉapon. Kiom da jaroj vi havas, amiko mia?

Gul.

Dudek kvin, Sinjoro.

Tuŝ.

Tio estas matura aĝo. Ĉu via nomo estas Gulielmo?

Gul.

Gulielmo, Sinjoro.

Tuŝ.

Bona nomo. Ĉu vi naskiĝis en ĉi tiu arbaro?

Gul.

Jes, Sinjoro, mi dankas al Dio.

Tuŝ.

“Mi dankas al Dio,”—bona respondo. Ĉu vi estas riĉa?

Gul.

Nu, do, Sinjoro, nur iomete.

Tuŝ.

“Iomete” estas bona, bonega, tre bonega stato; kaj tamen ĝi ne estasbona; ĝi estas nur iomete bona. Ĉu vi estas saĝa?

Gul.

Jes, Sinjoro, mi havas lertan spritecon.

Tuŝ.

Nu, vi bone respondas. Mi nun rememoras sentencon jenan; “lamalsaĝulo sin pensas saĝa, sed la saĝulo rekonas sian malsaĝecon.”La idolana filozofo, kiam li deziris manĝi vinberojn, kutimemalfermis la lipojn kiam li alproksimigis al ili la vinberojn,intencante montri tiamaniere, ke vinberojn estas kreitaj por estimanĝataj, kaj lipojn por malfermiĝi. Vi amas ĉi tiun fraŭlinon?

Gul.

Mi amas ŝin, Sinjoro.

Tuŝ.

Donu al mi la manon. Ĉu vi estas klera?

Gul.

Ne, Sinjoro.

Tuŝ.

Do, lernu jene de mi: havi estas havi; ĉar estas retorikaĵo, ketrinkaĵo, elversite el pokalo en glason, plenigas la glason, kajmalplenigas la pokalon; ĉar ĉiu el la verkistoj konsentas keipse estas tiu; nu, vi ne estasipse, ĉar mi mem estas tiu.

Gul.

Kiu vi estas, Sinjoro?

Tuŝ.

Mi estas tiu, kiu devas edziĝi je ĉi tiu virino. Tial, vi, grimaculo,foriru de la ĉeesto de ĉi tiu ina estaĵo,—de ĉi tiu virino,—aŭ,grimaculo, vi pereos; aŭ, kiel vi pli bone komprenos, vi mortos; tioestas, mi vin mortigos, vin forigos; mi ŝanĝos vian vivon en morton,vian liberecon en sklavecon; mi agos kontraŭ vi per veneno, perbastonfrapado, per glavo; mi kontraŭstaros vin per argumentoj; mivin superos per strategio; laŭ cent kvindek modoj mi vin mortigos.Tial, tremu, kaj foriru.

Aŭd.

Jes, faru tion, bona Gulielmo.

Gul.

Dio vin gardu, Sinjoro.

[Li foriras.]

Eniras Koreno.

Kor.

Niaj gemastroj vin serĉas; venu, for, for!

Tuŝ.

Paŝetu, Aŭdreo! Paŝetu, Aŭdreo! Mi venos, mi venos.

[Ĉiuj foriras.]

Eniras Orlando kaj Olivero.

Orl.

Ĉu estas eble ke post tiel mallonga konatiĝo vi ŝin estimus? ke nurvidinte ŝin, vi ŝin amus? ke amante ŝin, vi lin amindumus? ke li vinakceptus? kaj ĉu vi daŭrigos tion?

Oli.

Ne diskutu pri la kapricemo de ĉi tio, nek pri ŝia malriĉeco, nekpri la mallonga konatiĝo, nek la subita amindumado, nek ŝia subitakonsento; sed diru kun mi, ke mi amas Alienon; diru kun ŝi ke ŝi minamas: donu vian konsenton al ni ambaŭ: tio vin prosperigos; ĉar midonos al vi por via heredaĵo la domon de mia patro, kaj ĉiom de larento kiun Siro Rolando posedis; ĉi tie mi vivos kaj mortos paŝtisto.

Orl.

Vi havas mian konsenton. Via edziĝo okazu morgaŭ: tien mi invitos laDukon kaj ĉiun el liaj kontentaj sekvantoj. Iru vi kaj preparuAlienon; ĉar, rigardu, jen venas mia Rozalindo.

Eniras Rozalindo.

Roz.

Dio vin gardu, frato mia.

Oli.

Kaj vin, fratino mia.

[Li foriras.]

Roz.

Ho, mia kara Orlando, kiel mi malĝojas, vidante ke vi portas viankoron en skarpo!

Orl.

Ĝi estas mia brako.

Roz.

Mi pensis ke vian koron vundis la ungegoj de leono.

Orl.

Ĝi estas vundita, sed de virinaj okuloj.

Roz.

Ĉu via frato rakontis al vi kiamaniere mi ŝajnigis svenadon, kiam limontris al mi vian poŝtukon?

Orl.

Jes, kaj ankoraŭ pli mirindajn aferojn.

Roz.

Ho, mi scias kion vi intencas: jes, ĝi estas vera; neniam estis iotiel subita, escepte de brutobatalo, aŭ tiu fanfarona diraĵo deCezaro, “Mi venis, vidis, venkis.” Ĉar tuj kiam via frato kaj miafratino renkontis unu la alian, ili reciproke sin rigardis; tuj kiamili rigardis unu la alian, ili reciproke sin amis, tuj kiam ili amisunu la alian, ili reciproke sopiris; tuj kiam ili sopiris, iliserĉis la kialon, kaj eltrovinte la kialon, ili serĉis la kuracilon;per tiaj gradoj ili faris ŝtuparon al edziĝo, kiun ili senprokrastesupren iros; ili amas fervorege; kaj volas esti kune; bastonegoj nepovas ilin apartigi.

Orl.

Ili edziĝos morgaŭ, kaj mi invitos la Dukon al la edziĝo. Sed ho,kiel maldolĉe estas enrigardi en feliĉecon per la okuloj de aliaviro! Ju pli mi pensos morgaŭ ke mia frato, atinginte tion, kion lideziras, estos feliĉa, des pli mi estos kiel eble plej malĝoja!

Roz.

Ĉu mi ne povos morgaŭ fari al vi servon, anstataŭante Rozalindon?

Orl.

Mi ne povas plu vivi per la pensado.

Roz.

Tial mi ne plu vin enuigos per vana parolado. Sciiĝu tial, ĉar nunmi parolas serioze, ke mi scias ke vi estas sinjoro kun bonainteligento. Mi ne diras ĉi tion por ke vi estimu mian sciadon, ĉarmi diras ke mi scias tion; mi deziras de vi nur tiom da estimo, kiomvin devigas kredi je mi, por helpi min, ne por gajni al mi laŭdon.Kredu, do, mi petas, ke mi povas elfari strangaĵojn. Depost kiam mihavis tri jarojn, mi ofte interparolis kun magiisto, majstro en liaarto, tamen ne kondemninda. Se vi ja amas Rozalindon tiel kore, kielvia gesto atestas, vi edziĝos je ŝi tiam, kiam via frato edziĝos jeAlieno. Mi scias kiamaniere la malbonŝanco ŝin premegas, kaj neestas neeble al mi, se ne estos maloportune al vi, ŝin meti antaŭviajn okulojn morgaŭ, en ŝia homa formo, tute sen danĝero.

Orl.

Ĉu vi parolas kun serioza intenco?

Roz.

Jes, je mia vivo; kiun mi alte taksas, kvankam mi diras ke mi estasmagiisto. Tial, vin plej bele vestu; invitu viajn amikojn; ĉar sevi deziras edziĝi morgaŭ, vi povos; kaj je Rozalindo, se vi deziras.

Eniras Silvio kaj Febino.

Rigardu, jen venas amantino mia, kaj amanto ŝia.

Feb.

Roz.

Feb.

Sil.

Feb.

Orl.

Roz.

Sil.

Feb.

Orl.

Roz.

Sil.

Feb.

Orl.

Roz.

Feb.

Sil.

Orl.

Roz.

Al kiu vi parolas, dirante “Kial vi min malaprobas ĉar mi amas vin?”

Orl.

Al ŝi forestanta, ne aŭdanta.

Roz.

Mi petas al vi, neniom plu da ĉi tio; ĝi similas la blekado deIrlandaj lupoj kontraŭ la luno. [al Sil.] Mi helpos al vi se mipovas. [al Feb.] Mi edziĝos je vi, se iam mi edziĝos je virino,kaj mi ja edziĝos morgaŭ. [al Orl.] Mi vin kontentigos, se iammi iun ajn kontentigis, kaj vi morgaŭ edziĝos. [al Sil.] Mi vinkontentigos, se tio, kio al vi plaĉas, vin kontentigas, kaj morgaŭvi edziĝos. [al Orl.] Se vi amas Rozalindon, venu al la rendevuo.[al Sil.] Se vi amas Febinon, venu al la rendevuo; kaj, ĉar miamas neniun virinon, mi venos al la rendevuo. Tial, adiaŭ: mi donisal vi ordonojn.

Sil.

Mi ne forestos, se mi vivos.

Feb.

Nek mi.

Orl. Nek mi.

[Ĉiuj foriras.]

Tuŝ-ŝtono

Eniras Tuŝ-ŝtono kaj Aŭdreo.

Tuŝ.

Morgaŭ estos la ĝoja tago, Aŭdreo; morgaŭ ni edziĝos.

Aŭd.

Kaj mi tutkore tion deziras; kaj esperas ke la deziro esti edzigitavirino estas nenia malhonesta deziro. Jen venas du el la paĝioj dela forpelita Duko.

Eniras du paĝioj.

Unua Paĝio.

Bone renkontita, honesta sinjoro.

Tuŝ.

Je mia fido, bone renkontita. Venu, sidiĝu, sidiĝu, kaj kantu.

Dua Paĝio.

Ni estas je via dispono: sidiĝu inter ni.

Unua Paĝio.

Ĉu ni tuj komencu, ne tusinte, ne kraĉinte, ne dirinte ke ni estasraŭkaj, kio estas nur la prologo al malbonsona voĉo?

Dua Paĝio.

Certe, certe; kaj ambaŭ en akordo, kiel du ciganoj sur ĉevalo.

KANTO

Tuŝ.

Vere, junaj sinjoroj, kvankam estis nenia granda materialo en lakanteto, tamen la ario estis tre malbelsona.

Unua Paĝio.

Vi vin trompas, Sinjoro; ni kantis laŭtakte, kaj ne perdis lataktotempon.

Tuŝ.

Je mia fido, jes; mi pensas la tempon perdita, dum kiu mi aŭdis tielmalspritan kanton! Adiaŭ; kaj Dio plibonigu al vi la voĉojn. Venu,Aŭdreo.

[Ĉiuj foriras.]

Eniras la Duko, Amienso, Jakveso, Orlando, Olivero, kaj Celio.

La Duko.

Orl.

Eniras Rozalindo, Silvio, kaj Febino.

Roz.

La Duko.

Roz.

Orl.

Roz.

Feb.

Roz.

Feb.

Kontrakto tio estas.

Roz.

Sil.

Roz.

[Rozalindo kaj Celio foriras.]

La Duko.

Orl.

Eniras Tuŝ-ŝtono kaj Aŭdreo.

Jak.

Certe, alia superakvego okazos, kaj ĉi tiuj duoj venas el la arkeo.Jen venas paro da tre strangaj bestoj, kiujn en ĉiu lingvo oni nomasŝercemuloj.

Tuŝ.

Mi salutas vin ĉiujn.

Jak.

Via moŝto, lin bonvenu: ĉi tiu estas la multkolorulo kiun mi ofterenkontis en la arbaro. Li ĵuras ke li antaŭe estis kortegano.

Tuŝ.

Se iu dubas pri tio, li min provu. Mi estas dancinta; mi estasflatinta sinjorinon; mi estis diplomata kun mia amiko, kajglatparolema kun mia malamiko; mi ruinigis tri tajlorojn; mi haviskvar malpacojn, kaj preskaŭ duelis pri unu.

Jak.

Kaj kiel vi ree paciĝis?

Tuŝ.

Nu, ni renkontis unu la alian, kaj trovis ke la malpaco estas je lasepa kialo.

Jak.

Kiel, je la sepa kialo? Via moŝto, ŝatu ĉi tiun viron.

La Duko.

Mi tre lin ŝatas.

Tuŝ.

Dio vin rekompencu, via moŝto; mi volas la saman al vi; mi venas ĉitien, inter la aliaj edziĝemuloj, por ĵuri kaj por ĵurorompi, tiel,kiel la edzigo kunligas, kaj la naturo disrompas: ŝi estasmalaltvalora virgulino, Sinjoro, malbelaĵo, Sinjoro, sed mia propra;estas kompatinda humoro mia, Sinjoro, preni tion, kion neniu aliadeziras; sufiĉega ĉasteco, kiel avarulo, loĝas en malbona domo,Sinjoro; same kiel la perlo troviĝas en la malpura ostro.

La Duko.

Je mia fido, li estas tre rapidpensa, kaj sentencoplena.

Tuŝ.

Laŭ la sago de l’ ŝercemulo, Sinjoro, kaj aliaj similaj doloroj.

Jak.

Sed, pri la sepa kialo; kiamaniere vi trovis la malpacon je la sepakialo?

Tuŝ.

Je mensogo sepoble malproksima:—staru pli gracie, Aŭdreo:—jene,Sinjoro: mi malaprobis la barbformon de iu kortegano: li sendis almi sciigon, ke, se mi opinias ke la barbo ne estas bone tondita, limem ĝin opinias bone tondita; tion ĉi oni nomas la Respondo Ĝentila:Se mi ree anoncus al li ke mi malaprobas la formon, li sendus al misciigon ke li ĝin tondis laŭ tia modo, kia plaĉas al li; ĉi tion oninomas la Sarkasmo Modesta. Se ree mi malaprobus, li malestimus mianjuĝpovon; ĉi tion oni nomas la Respondo Malafabla. Se ree mi dirus“Ĝi ne estas bone tondita,” li respondus, ke mi ne parolas la veron:ĉi tion oni nomas la Riproĉo Kuraĝa. Se ree, “Ĝi ne estas bonetondita,” li respondus, ke mi mensogas: ĉi tion oni nomas laKontraŭaĵo Malpacema: kaj tiel plu, ĝis la Mensogo Cirkonstanca, kajla Mensogo Rekta.

Jak.

Kaj kiel ofte vi diris ke la barbo ne estas bone tondita?

Tuŝ.

Mi ne kuraĝis iri pli antaŭen ol ĝis la Mensogo Cirkonstanca, kaj line kuraĝis min akuzi je la Mensogo Rekta; tial ni reciproke provisnian lertecon je la glavoj, kaj disiris.

Jak.

Ĉu vi povas nun nomi laŭvice la gradojn de la mensogo?

Tuŝ.

Ho, ni malpacadas laŭ presitaj libroj; same kiel vi havas librojnpri ĝentilaj manieroj. Mi nomos por vi la gradojn. La unua estas laRespondo Ĝentila; la dua, la Sarkasmo Modesta; la tria, la RespondoMalafabla; la kvara, la Riproĉo Kuraĝa; la kvina, la KontraŭaĵoMalpacema; la sesa, la Mensogo Cirkonstanca; la sepa, la MensogoRekta. Ĉiujn ĉi oni povas eviti, escepte de la Mensogo Rekta; kajoni povas eviti ankaŭ tion, per la vorto “se.” Mi sciiĝis primalpaco kiun sep juĝistoj ne povis pacigi, sed kiam la malpaciĝintojmem renkontis unu la alian, unu el ili elpensis pri iu “se,” jene:“Se vi diris tion, mi diris tion ĉi.” kaj ili manpremis, kaj ĵuriske ili estos fratoj. La “se” estas la sola paciganto; multe da bonoenestas en “se.”

Jak.

Ĉu li ne estas bonegulo, via moŝto? Li estas tiel saĝa pri io ajn,tamen li estas ŝercemulo.

La Duko.

Li uzas sian ŝercemon por enlogilo, kaj kaŝate post tio, li pafasper sia spriteco.

Eniras Himeno, Rozalindo, kaj Celio.

[Sonas mallaŭta muziko]

Him.

Roz.

La Duko.

Orl.

Feb.

Roz.

Him.

KANTO

La Duko.

Feb.

Eniras Jakveso de Bojz.

Jak. de B.

La Duko.

Jak.

Jak de B.

Jak.

La Duko.

Restu, Jakveso, restu!

Jak.

[Li foriras.]

La Duko.

[Oni dancas.]

Roz.

Ne estas laŭ la modo ke la sinjorino diru la epilogon; sed tio neestas pli malbonmoda ol ke la sinjoro diru la prologon. Se estasvere ke bona vino ne bezonas vinberbranĉon, estas vere ke bonateatraĵo bezonas neniun epilogon; tamen por bona vino oni ja uzasbonajn vinberbranĉojn, kaj bonaj teatraĵoj fariĝas des pli bonaj perhelpo de bonaj epilogoj. En kia stato mi do estas, nek estante bonaepilogisto, nek povante fari min plaĉanta al vi pro bona teatraĵo!Mi ne estas vestita kiel almozulo, tial ne decos ke mi petu kvazaŭpor almozoj; mia metodo estas, vin ensorĉi; kaj mi komencos je lavirinoj. Mi rekomendas al vi, ho Sinjorinoj, pro la amo kiun visentas al viroj, ke vi aprobu tiom de la teatraĵo, kiom plaĉas alvi: kaj mi rekomendas al vi, ho Sinjoroj, pro la amo kiun vi sentasal virinoj,—ĉar mi rimarkas per viaj afektaj ridetoj ke neniu el vimalamas ilin,—ke, inter vi kaj la virinoj, la teatraĵo plaĉu al vi.Se mi estus virino, mi kisus ĉiun el vi, kies barbo plaĉas al mi,kies vizaĝhaŭton mi admiras, kaj kies elspiron mi ne malŝatas: kaj,pro mia afabla propono, mi estas certa ke ĉiu el vi, kiu havas bonanbarbon, bonan vizaĝhaŭton, kaj dolĉan elspiron, volonte, kiam mikliniĝas antaŭ vi, diros al mi adiaŭ.

[Ĉiuj foriras.]

Notoj de transskribinto:

En la originala libro, la rolulonomoj aperis en kompakta formo, porkonservi spacon je la presita paĝo. Mi iom aliformis ties prezentonen ĉi tiu versio de la teksto.

Mi senrimarke ĝustigis etajn interpunkciajn kaj citilajn erarojn,kaj registris aliajn ŝanĝojn de mispresaĵoj per html-aj komentoj.Ankaŭ originalajn paĝkomencojn mi simile registris.

Mi tute refaris la lokojn de la ilustraĵoj, por meti ilin nurinter la scenoj.

Mi aldonis la sekvantan linion en akto I, sceno II:Roz. Tiam ni estos novaĵo-plenigita.Ŝajne ĝi erare malaperis en la originala libro.