Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Logo Eibarko Udala
Logoa Euskara Saila

Eibarko euskara hiztegia

E LETRA

emetaling. (TE). Quinta letra del alfabeto vasco 'e'.'Eia' oker dago eta bere lekutik kanpora. / La 'e' está torcida y fuera de lugar. Artikulua hartzerakuaneia esaten da, eta ez '-e'kin amaittutako berba normalak esaten diran moduan *ia.
einterj. (TE). ¡eh!, interjección.E!, bidian zoiazen guztiok! Begira, ikusizue ia izan leikian dolorerik nere dolorien lakorik! (Lament. 1. 12). "Para llamar la atención" (TE, 307).
einterj. (OEH). Muletilla. Berba betegarrixa.--Ze numero? --preguntau zetsen zentraletik. --Ba... ee..., 45. (Zirik 81).
1. ebagi
2. ebagi
ebaketaiz. (ETNO). Acción de cortar, corte.Burdiñian ebaketia beti dok oso gatxa.
ebanjelixo [ebanjelio] .iz. (TE). Evangelio.Mezatan, eguneko ebanjelixua irakorten da. / En la misa se suele leer el Evangelio del día. /Altaran, ebangelixoko aldian egoten da agirixan San Juanenan hasieria. / En el altar, del lado del Evangelio, suele estar el comienzo del de San Juan. /Noiz agertu ete zan hona ebanjelixua edo Jaungoikuan Barri Ona? / ¿Cuándo será que llegó acá el Evangelio o la Buena Nueva de Dios? /Ebanjelixoko Aberats gaiztuak infarnuan bezela! (Ibilt 488).
ebatariz. (TE). Género humano (hijos de eva). "Los hijos de Eva, el género humano" (TE, 297).Erregiak eta eskekuak, euskaldunak eta erdeldunak, danok Ebatarrak. / Reyes y mendigos, vascos y no vascos, todos hijos de Eva.
ebateiz. (ETNO). Trabajos de la cosecha relacionados con el corte. Nekazaritzako biharretako bat: goldatzia, labratzia, eraittia, jorratzia, ebatia / etaratzia eta batzia.
ebateko gubiliz. (ETNO). Buril de corte. Perfillak egitteko grabadoriak erabiltzen dabena. Grabauko berbia da.Ik.atzamardun,aireko,gubil,eskuaide.
ebatzaille [ebakitzaile] .iz. (TE). Cortador, segador.Garixak heldu eta ebatzaille euzkirik gogorrenian. / Maduros los trigos, segador en lo más rudo del sol. /Pelukerixa batian ulia mozten euala, [...] ule-ebatzalliak. (Zirik 116).
edadeiz. (NA). Edad.Ha ezkondu zanian, baietz euki harek famelixia; nik ezetz!: -"zela euko dau ba harek?!! nere edadia dauka eta!".Ik.adin,sasoi.
edadetuizond. (NA). De edad avanzada, mayor.Antiojoduna uste dot zala gizonezko bat, edadetua.
edarra(errada).iz. (TE). Herrada, jarra grande, cubo de madera. Ontzi haundixa: lixibia eruan-ekartzeko, ura itturrittik ekartzeko... Buru gaiñian eruateko galdaria (ETNO)."Edarria" esaten gentsan guk gure sasoian pitxar haundi bati. / En nuestra cocina había un asiento de piedra, y en aquel asiento cuatro herradas llenas de agua de la fuente del Portal. /Gure sukaldian zan harmaillia, eta harmaillan lau edarra, urez beteta Portaleko itturrittik. /Sorkixa eta erradia hartu eta juan da itturrira.Ik.sorki,edarragin. Edarria gehixago erabiltzen daerradia baiño.
edarraginiz. (TE). Artesano que hacía herradas.Isasi-Kantoian zan edarragiña. / En Isasi-Kantoia había uno que hacía herradas.Ik.edarra.
eder
Ederiz. ber. (ETNO). Escopeta del sistema de platina corta (sin llaves). Txispabako eskopetia.Éderrak txispabakuak dittuk.
edergarri(edargarri).iz. (TE). Adorno, ornamento, aderezo, joya, cosa bella, embellecedor.Andrazkuan edergarri, urria baiño hobe zintzotasuna. / Para adorno de la mujer, mejor que el oro la pureza.Ik.apain.
ederki(edarki).adlag. (TE). De manera hermosa, bien, magníficamente, bien, mucho.Ederki bizi izandako bizi ederra, haren mundu honetako erromerixia. / Una bella vida bellamente vivida, su peregrinación de este mundo. /Ederki, zatarki, gaizki, poliki... /Euskeraz be ederki eitten eban. (Zirik 117).Ik.ederto. Edertoerabiltzen da gehixenbat.
ederkizun(edarkizun).iz. (TE). Adorno, ornamento, aderezo, joya, cosa bella, embellecedor.Ederkizuna ugari saltzen da oin dendan. / Bien de afeites se venden ahora en la tienda.Ik.apain,edergarri. Ez da erabiltzen.
edertasun(edartasun).iz. (TE). Belleza, hermosura.Batzuk diru billa izaten dira; beste batzuk, edertasunan ondorik. / Unos buscan el dinero, otros van tras la belleza. /Zer sorginkerixa Dukesa horren edertasunian! (Ibilt 487).
ederto(edarto).adlag. (TE). Hermosamente, bien, magníficamente, bien, mucho.Ederto etorri zara esandako orduan! / ¡Oué bien has venido en la hora señalada! /Ederto eindako biharra soiñeku honetan! / ¡Buena labor la de este vestido! /Ederto, hobeto, txarto.Ik.ederki.
edertuedertze (edertutze)(edartu). duad. (TE). Embellecer(se), adornar(se).Edertu dau etxe guztia milla pitxia eta gauza ederregaz. / Ha embellecido la casa con mil joyas y cosas hermosas. /Berez ederra danak, ez dau ezarrittako gauzekin edertutzia biharrik. / La (o el) que es hermosa de por sí, no necesita embellecerse con añadiduras. /Edertzia guran, askotan alperrik galdu. / Queriendo hermosearse, muchas veces se echan a perder.
ederzale(edarzale).izond. (TE). Amante de la belleza, que busca hombres o mujeres bellos,-as. Edertasunan zalia. Neska edo mutil ederren zalia, batez be.Mendigoizalia, ederzalia, tabernazalia. /...Ederzalia banintzan ere aspertu nintzan ederrez,nere guria eiñ nuen etaoraiñ bizi naiz negarrez!
edo(ero, eo, o).junt. (TE). O (conj). Disjuntibua da.Hotz edo bero, baserrixak ez dau parkatzen: beti eten bako zeregiña. / Frío o calor, el caserío no perdona: siempre hay trabajo. /Ogixa ero artua, kutxan deizuna; gosiak hil bihar gara ba. / Pan o borona, lo que tenga en la panera, pues morimos de hambre.

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp