 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Siedziba | ul. Juliana Smulikowskiego 6/8 | ||
| Data założenia | 1 października 1905 | ||
| Rodzaj stowarzyszenia | |||
| Zasięg | ogólnopolski | ||
| Prezes | |||
| NrKRS | |||
Położenie na mapie Warszawy  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||
 52°14′15″N 21°01′53″E/52,237500 21,031389 | |||
| |||
| Strona internetowa | |||
_przed_wej%25C5%259B%25C4%2587iem_do_budynku_ZSP2_im._S.Staszica_(Gastronomik)_w_Tomaszowie_Mazowieckim_w_wojew%25C3%25B3dztwie_%25C5%2582%25C3%25B3dzkim.jpg)
Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) –związek zawodowy pracownikówoświaty iwychowania,szkolnictwa wyższego inauki w Polsce[1]. Należy doOgólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.
1 października 1905 wPilaszkowie odbył się zjazd nauczycieli, na którym powołano do życiaZwiązek Nauczycieli Ludowych. W krótkim czasie do tego związku przystąpiło około tysiąca nauczycieli polskich[2]. Przystępujący musieli podpisywać deklaracje, że będą dokładać wszelkich starań, aby nauczać dzieci języka polskiego i w duchu polskim. Tego typu deklaracja spowodowała, że władze carskie wystąpiły z represjami wobec działaczy związku, część z nich straciła pracę i została zmuszona do ucieczki doGalicji. 9 grudnia powstała druga organizacja nauczycielska pod nazwąPolski Związek Nauczycielski. Związek ten wchłonął ocalałych z prześladowań działaczy ZNL. Tego samego dnia powstałoStowarzyszenie Nauczycielstwa Polskiego, które w swoich szeregach skupiało głównie nauczycieli prywatnych szkół średnich. 28 grudnia wKrakowie utworzonoZwiązek Polskiego Nauczycielstwa Ludowego, który skupiał nauczycieli pracujących w szkołach różnego typu na terenie zaboru austriackiego. Jego założycielem i wieloletnim prezesem byłStanisław Nowak[3].
W 1906 powstał miesięcznikNowe Tory – nieoficjalny organ PZN w latach 1906–1914[4].
2 stycznia 1917 nastąpiło przyłączenie Polskiego Związku Nauczycielskiego do Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego. W czerwcu tego samego roku ukazał się pierwszy numer „Głosu Nauczycielskiego”, który pierwotnie był organem Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskiego, a współcześnie jest organem Związku Nauczycielstwa Polskiego.
28 grudnia 1918 na wiecu nauczycieli wPoznaniu został powołany Związek Dzielnicowy Stowarzyszeń Nauczycieli Polaków na zabór pruski, w którym wzięli udział nauczyciele zPoznańskiego iPomorza. Siedzibą związku został Poznań.
W styczniu 1919 powstał Związek Zawodowy Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich (ZZNPSŚ), natomiast w kwietniu – Związek Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych (ZPNSP) z połączenia:Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskich Szkół Początkowych iZwiązku Polskiego Nauczycielstwa Ludowego w Galicji. Organizacja ta była organizacją o poglądachlewicowych.
Z połączenia Związku Dzielnicowego Stowarzyszeń Nauczycieli Polaków w Poznaniu, Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie, Polskiego Towarzystwa Nauczycielstwa Lwowskiego i Związku Nauczycielek w Przemyślu w styczniu 1921 powstałoStowarzyszenie Chrześcijańsko-Narodowe Nauczycielstwa Szkół Powszechnych (SCNNSP). Organizacja ta sympatyzowała z obozem narodowo-demokratycznym. Podczas wspólnego zjazdu ZZNPSŚ i ZPNSP, który odbył się wKrakowie w lipcu 1930, nastąpiło połączenie obu organizacji w jednolityZwiązek Nauczycielstwa Polskiego działający do dziś.
W 1936 wydawane przez ZNP czasopismo „Płomyk” spotkało się z ostrym atakiem po wydaniu numeru poświęconegoZSRR[5]. Atak związany był zapologetycznym przedstawieniem życia w ZSRR, który znajdował się wówczas u progu „wielkiego terroru”, a bezpośrednio pokolektywizacji rolnictwa, związanego z niąWielkiego Głodu na Ukrainie i masowych represji policyjnych.
Wraz z rozpoczęciemII wojny światowej ZNP został, tak jak wszystkie polskie organizacje, zdelegalizowany przez Niemców. W październiku 1939 związek zaczął działać w podziemiu pod nazwąTajna Organizacja Nauczycielska (TON)[2]. Członkowie tej organizacji rozpoczęli organizowaćtajne nauczanie, które z narażeniem życia prowadzili przez cały okres okupacji niemieckiej.
28 marca 1945 odbyła się pierwsza konferencja prezesów okręgów ZNP, na której ogłoszono przywrócenie działalności związku.
W dniu wprowadzeniastanu wojennego 13 grudnia 1981Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego zawiesiła działalność wszystkich organizacji związkowych, w tym ZNP. Związek wznowił działalność 5 sierpnia 1983 po rejestracji statutu ZNP przez Sąd Wojewódzki w Warszawie i czystce w swych szeregach.
17 marca 2007 odbyła się manifestacja ZNP, podczas której związkowcy domagali się spełnienia obietnicy ministra 5% podwyżki płac ponad inflację, czyli 7%. W manifestacji brało udział ok. 12 000 związkowców. 29 maja odbył się strajk ostrzegawczy w szkołach w trakcie dwóch pierwszych godzin lekcyjnych.
27 maja 2008 odbył się ogólnopolski strajk w 2/3 polskich szkół i przedszkoli.
8 kwietnia 2019 ZNP rozpoczęło bezterminowyogólnopolski strajk nauczycieli, który zawieszony został 25 kwietnia[6]. Obejmował on 3/4 polskich szkół i przedszkoli.
ZNP tworzą następujące ogniwa organizacyjne:
Najwyższą władzą ZNP jest Krajowy Zjazd Delegatów, natomiast najwyższym organem wykonawczym Zarząd Główny, na którego czele stoi prezes (od 1998Sławomir Broniarz, jego poprzednikiem był Jan Zaciura).
Władzami poszczególnych ogniw ZNP są:
W ramach zarządów od szczebla oddziałów działają sekcje związkowe: sekcja pracowników administracji i obsługi, oraz sekcja emerytów i rencistów. Młodzi nauczyciele, do 35 roku życia, skupiają się w Klubach Młodego Nauczyciela. Powołano także Klub Antymobbingowy, staraniem związkowców z Okręgu Śląskiego.
Żeby usprawnić pracę oraz by dostosować działalność do specyfiki różnych poziomów nauczania powołano sekcje zawodowe: wychowania przedszkolnego, szkolnictwa ogólnokształcącego, opieki nad dzieckiem, poradnictwa i pomocy psychologiczno-pedagogicznej, szkolnictwa specjalnego, szkolnictwa zawodowego i ustawicznego, szkolnictwa rolniczego, bibliotekarska, kształcenia i doskonalenia nauczycieli.
W ogniskach obejmujących swym działaniem dwa lub więcej podmioty może działać grupa związkowa[1].
Siedziba Centrali ZNP w Warszawie została wzniesiona w latach 1930–1932 według projektuTeodora Bursche i Antoniego Kowalskiego[7]. Kompleks składał się z reprezentacyjnego budynku od stronyWybrzeża Kościuszkowskiego (m.in. z restauracją, kawiarnią i salą zebrań), siedmiokondygnacyjnego biurowca z dwoma skrzydłami mieszkalnymi od strony ul. Smulikowskiego oraz budynkuhotelu ibursy z dziedzińcem wewnętrznym położonym na osi założenia po nieparzystej stronie ul. Smulikowskiego[7].
W związku z odwołaniem zarządu ZNP i ustanowieniem przez władze kuratora w 1937 wybuchł strajk, w efekcie którego narzucony odgórniePaweł Musioł ustąpił z funkcji. W trakcie zajść strajkujący utrzymywali kontakty z działaczami komunistycznymi zKPP. Obie strony dbały o dyskrecję, by ta współpraca nie została ujawniona[8].
Funkcję prezesa związku pełnili kolejno[9]:
 | Zobacz kolekcję cytatówZwiązek Nauczycielstwa Polskiego w Wikicytatach |
