Zawisza Czarny^[1] – fragmenty utworu lub utworów napisane przezJuliusza Słowackiego najprawdopodobniej w latach 1844–1845. Publikowane od 1879. Dramat po raz pierwszy wystawiony w Krakowie i Lwowie w 1910.

Zapiski, dość chaotyczne, wielokrotnie przerabiane i skreślane, nie pozwalają na rekonstrukcję utworu. Dlatego też publikowano go w różnych układach, także dzieląc dramat na dwa^[2] lub cztery^[3] utwory.

Akcja utworu skoncentrowana jest wokółbitwy pod Grunwaldem i śmierciZawiszy Czarnego z Garbowa w 1428. Związany jest z ideami okresu mistycznego w twórczości Słowackiego. Postać Zawiszy symbolizuje polskiego ducha narodowego. Drugim głównym bohaterem dramatu jestWładysław II Jagiełło. Ukazany jest konflikt między ich duchami (m.in. przedstawiony w sprawie przymierza z Niemcami, na temat którego mają odmienne opinie). Zawisza wyrzeka się osobistego szczęścia na rzecz służby Polsce. Wkrótce ginie w czasie wyprawy Zygmunta Luksemburskiego na Turków.

• Zawisza Czarny : dramat / Juljusz Słowacki, Warszawa 1911Polona
• Pisma Juliusza Słowackiego. T. 4, Warszawa 1922Polona

• Twórczość Juliusza Słowackiego
• Polskie utwory dramatyczne
• Literatura filozoficzna w języku polskim
• Literatura filozoficzna XIX wieku
• Literatura z zakresu filozofii historii
• Utwory literackie z 1879
• Polskie nieukończone utwory literackie
• Utwory literackie, których akcja toczy się w średniowieczu