Werner Herzog, właśc.Werner Stipetić (ur.5 września1942 wMonachium) – niemiecki reżyser filmowy, teatralny i operowy; scenarzysta, producent filmowy, aktor, pisarz i poeta pochodzeniachorwackiego.
Werner Herzog urodził się wMonachium[1] jako syn Elizabeth Stipetić,Chorwatki burgenlandzkiej, i Dietricha Herzoga, Niemca. Wychowywał się z dwoma braćmi – Luckim i Tilbertem. Wraz z rodziną wyjechał z Monachium do odciętej od światabawarskiej wioski Sachrang, po tym, jak dom ich sąsiadów został zniszczony w wyniku bombardowania[2].
W wieku 12 lat przeniósł się wraz z rodziną z powrotem do Monachium, gdzie dzielili mieszkanie przy ulicy Elisabethstraße z przyszłym aktoremKlausem Kinskim[3]. Był wielokrotnie świadkiem napadów szału Kinskiego, co spowodowało, że postanowił zostać reżyserem filmowym:od tamtego momentu wiedziałem, że będę reżyserem, a on moim aktorem – wspominał później[potrzebny przypis]. Po przeprowadzce uczęszczał do szkoły podstawowej. W tym samym roku został poproszony o zaśpiewanie solo przed klasą, czego stanowczo odmówił. Było to dla niego tak silne przeżycie, że do 18 roku życia nie słuchał muzyki ani nie śpiewał. W wywiadach przyznał, że z perspektywy czasu oddałby dziesięć lat ze swojego życia, żeby tylko mógł grać na jakimś instrumencie[potrzebny przypis]. Szkoła wpłynęła na niego tak bardzo negatywnie, że nie przeczytał nigdy do końcaFausta, który był wówczas jedną z jego lektur, mimo iż w swojej karierze wielokrotnie przywoływał konteksty z dziełaGoethego.
W wieku lat 14, zainspirowany przeczytanym wstępem do encyklopedii kina, stwierdził, że wszystko, co jest mu potrzebne do realizacji filmów, to profesjonalna kamera. Ukradł ją później z jednej z monachijskich szkół filmowych[potrzebny przypis]. Studiował na Uniwersytecie w Monachium oraz wPittsburghu historię, ekonomię i literaturę niemiecką, jednak żadnego z kierunków nie ukończył.
Na początku lat 60. pracował w hucie metali na nocnej zmianie, aby zdobyć pieniądze na realizację swojego debiutu. Jako reżyser jest samoukiem, w 1963 założył własną firmę producenckąWerner Herzog Filmproduktion. Pierwszy film –Heraklesa – nakręcił w 1962. W filmie fabularnym debiutował w 1968Znakami życia. Światowy rozgłos zdobył filmemAguirre, gniew boży[potrzebny przypis]. Kolejne produkcje filmowe przyniosły mu uznanie w oczach krytyki i widzów (filmy z Kinskim w roli głównej:Nosferatu wampir,Woyzeck,Fitzcarraldo orazCobra Verde; filmy z Brunem S. :Zagadka Kaspara Hausera orazStroszek iSzklane serce)[4]. W 1986 debiutował jako reżyser operowyDoktorem Faustusem; jako teatralnySnem nocy letniej z 1992. Po realizacji fabularnegoKrzyku kamienia w 1991 realizował tylko dokumenty. Takie jakLekcje ciemności czyMój najlepszy wróg o współpracy z Kinskim odniosły sukces i ugruntowały jego pozycję nie tylko jako wybitnego reżysera fabuł, ale także filmów dokumentalnych.
Produkcje zrealizowane po 2006, czyliBiały diament,Odległa, błękitna planeta, a zwłaszczaGrizzly Man spowodowały renesans zainteresowania jego dokonaniami oraz rewizję jego poprzednich dokonań (Tam, gdzie śnią zielone mrówki iKrzyk kamienia), które nie zawsze były pozytywnie odbierane. Swoją pozycję ugruntował fabułąOperacja Świt oraz nominowanym doOscara dokumentem poświęconym AntarktydzieSpotkania na krańcach świata (2007).
Jako pisarz debiutował w 1974 zapisem swojej podróży z Monachium doParyża, zatytułowanymIdąc po lodzie. W 1982 wydał opowiadanieFitzcarraldo, na podstawie którego zrealizował też film. W 2002 wydał napisaną wspólnie z żoną książkęPilgrims, którą ilustrowały zdjęcia żony, znanej fotografkiLeny Herzog.
W 2009 został uznany przez „Time” za jednego ze 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie[potrzebny przypis].
Jego pierwszym zrealizowanym filmem był krótkometrażowy dokumentHerakles z roku 1962, w którym porównał współczesnych siłaczy do mitycznychherosów (z tytułowymHeraklesem na czele) i zadał pytanie: „Gdzie obecnie ma ujście cała energia, jaką poświęcają siłacze na ćwiczenia kulturystyczne?”.
W 1964 roku zrealizował filmZabawa w piasku, którego zdecydował się nigdy publicznie nie pokazywać (jedyne co wiemy na temat tego dzieła to tyle, że jego fabuła koncentruje się wokół stada kurczaków oraz grupki dzieci)[potrzebny przypis].
W 1967 r. nakręciłBezprzykładną obronę twierdzy Deutschkreuz, osadzoną współcześnie historię grupki przyjaciół włamujących się do ruin tytułowej twierdzy i udających żołnierzy broniących się przed nieistniejącym wrogiem.
Jako reżyser filmów fabularnych debiutował w 1968 rokuZnakami życia, opowiadającymi o żołnierzu imieniem Stroszek, który wegetując w koszarowym miasteczku popada w obłęd. Na ten sam rok przypada również krótkometrażowy film dokumentalnyOstatnie słowa (realizowany równocześnie zeZnakami życia), przedstawiający postać mieszkańcaKrety, który jako jedyny zna język, jakim posługiwali się jego przodkowie.
W 1969 r. zrealizował krótkometrażoweZarządzenie przeciw fanatykom, pełną czarnego humoru, stylizowaną na dokument opowieść o ludziach zaślepionych swoimi pasjami. Było to też przenikliwe studium X muzy, tego, jakie emocje wyzwala spotkanie człowieka z kamerą i możliwość opowiadania przez niego o swoich problemach. W tym samym roku nakręcił także dokument, tym razem bardziej zaangażowany w problemy społeczne. Latający lekarze z Afryki Wschodniej to opowieść o niemieckich lekarzach niosących pomoc w Afryce, którzy przemieszczali się latającym ambulansem. Film pokazał, że Europejczycy patrzą przez pryzmat swojej kultury na społeczności afrykańskie, co jest przyczyną konfliktów i braku zrozumienia.
Kolejny film fabularnyNawet karły były kiedyś małe (często mylnie kwalifikowany w Polsce jako dokument[potrzebny przypis]), zrealizowany w 1970 r. był sprzeciwem wobec pustej rewolucji kulturalno-społecznej, jaka przetoczyła się na zachodzie Europy dwa lata przed realizacją przez Herzoga tego filmu.
Lata 70.
W 1971 powstały trzy filmy dokumentalne. Kolejny dokument „zaangażowany”, czyliUpośledzona przyszłość – film zestawiający sytuację niepełnosprawnych dzieci z mniej rozwiniętych rejonów Niemiec z sytuacją osób niepełnosprawnych mieszkających w Stanach Zjednoczonych. Poetycki, fabularyzowany i stylizowany:Fata Morgana (ukazująca stworzenie i koniec świata), skomentowany obrazami Afryki oraz tekstem zaczerpniętym z księgi Majów zatytułowanejPopol Vuh. Jej fragmenty przeczytała niemiecka krytyczka filmowa Lotte Eisner[potrzebny przypis], której Herzog zadedykował swój późniejszy filmZagadka Kaspara Hausera. W tym samym roku powstałaKraina ciszy i ciemności. Opis losów głuchoniewidomej Fini Straubinger, która straciła wzrok i słuch w dzieciństwie, nie załamała się tym jednak i prowadziła działalność edukacyjną, niosąc pomoc podobnym sobie.
W 1974 zrealizował dokumentWielka ekstaza snycerza Steinera, przedstawiający postać słynnego wicemistrza olimpijskiego, skoczka narciarskiego, tytułowegoSteinera (Herzog sam wcześniej skakał, jednak zrezygnował po wypadku swojego dobrego kolegi). Następnie nakręciłZagadkę Kaspara Hausera (1975) z Brunem S. w roli głównej, opowiadającą prawdziwą historię bawarskiego podrzutka, który zjawił się w XIX w. na rynku wNorymberdze, nie znając ani języka, ani pisma. Film zdobyłGrand Prix Jury, NagrodęFIPRESCI oraz Nagrodę Jury Ekumenicznego na28. MFF w Cannes[5].
W 1976 powstały trzy produkcje:Nikt się nie chce ze mną bawić, krótkometrażowy film opowiadający oostracyzmie wśród dzieci;Ile drzewa naciąłby świstak. Uwagi na temat nowego języka – ukazujący społeczność amerykańskichAmiszów oraz postać profesjonalnegolicytatora; wreszcie fabularneSzklane serce. Podczas jego realizacji Herzog hipnotyzował aktorów, aby oddać wrażenie zbiorowychhipnozy i szaleństwa[potrzebny przypis]. Film oparty został na bawarskich legendach i rozdziale z książki niemieckiego reżyseraHerberta Achternbuscha. Opowiadał historięjasnowidza, który przewidział pożar huty szkła oraz właściciela huty, który dopuszcza się rytualnego mordu, aby odnaleźć zaginioną recepturę pozwalającą wytapiać rubinowe szkło.
W 1977 powstały dwa filmy: dokumentalnyPod wulkanem oraz fabularnyStroszek. WPod wulkanem Herzog wraz ze swoim operatorem sfilmowali opuszczoną wyspę, której groził wybuch wulkanu, oraz przedstawili losy kilku osób, które postanowiły nie uciekać i zostać na wyspie.Stroszek był filmem obiecanym odtwórcy głównej roli Brunonowi S., po tym jak Herzog zrezygnował z jego udziału w filmieWoyzeck (który powstał później z udziałem Klausa Kinskiego). Dzieło przedstawiało losy tytułowego ulicznego grajka, prostytutki oraz starca, którzy jadą do Stanów Zjednoczonych w poszukiwaniu lepszego życia.
Lata 70. w karierze reżysera zamykadyptyk dokumentalny zrealizowane w Ameryce dla telewizji.Kazanie pastora Huie (zapis mszy czarnej społeczności zHarlemu) oraz Wiara i waluta (zapis programu gwiazdy telewizyjnej, pastora Gene’a Scotta) – ukazywały religijność biednych i bogatych oraz głowy ich kościołów.
Lata 80.
Kolejnym sukcesem[potrzebny przypis] byłFitzcarraldo (nakręcony na podstawie wcześniej napisanej powieści pod tym samym tytułem). W rolę tytułowego bohatera wcielił się Klaus Kinski, produkcja powstała po ogromnych trudnościach (wcześniej główną rolę miał zagraćJason Robards, a jego pomocnika miał graćMick Jagger – fragmenty z ich udziałem pokazał Herzog w późniejszym filmie o KinskimMój najlepszy wróg). Na planie filmu przeciągano przez górę prawdziwy, ważący 340 tonparostatek (udział w konkursie głównym na35. MFF w Cannes,Złota Palma dla najlepszego reżysera[potrzebny przypis]).
Kolejne trzy filmy reżyser zrealizował w 1984.Ballada o małym żołnierzu to dokument ukazujący losy młodych żołnierzy, wysyłanych po krótkim szkoleniu na pewną śmierć. W tym samym roku powstał zapis przygotowań do wyprawy wysokogórskiej, dokonanej następnie przezReinholda Messnera –Gasherbrum – lśniąca góra.Tam, gdzie śnią zielone mrówki to już fabuła, nakręcona wAustralii, skupiała się na konflikcie między przedstawicielami cywilizacji białych ludzi z tamtejszymiAborygenami.
Na rok 1986 przypada film będący autoportretem Herzoga, uchwyconego w trakcie przygotowań do kolejnych projektów (m.in.Krzyku kamienia) –Portret Wernera Herzoga.
W 1987 reżyser zrealizowałCobra Verde – historię brazylijskiego bandyty Francisca Manuela Da Silvy, który zostaje zesłany do Afryki i – ku zaskoczeniu swoich pracodawców – odnosi sukces w handlu niewolnikami. Podczas realizacji filmu doszło do szeregu nieporozumień na linii Herzog-Kinski, co zaowocowało ucieczką aktora z planu i zerwaniem współpracy[potrzebny przypis]. Pracę nad filmem zarejestrował w swoim filmie dokumentalnym Steff Gruber (Location Africa), a opisał w jednym ze swoich reportaży[potrzebny przypis] Bruce Chatwin, autor książki, na podstawie której powstał film.
W 1988 Herzog nakręcił część zbiorowego przedsięwzięcia (obok m.in. Wajdy i Lyncha), dot. różnych spojrzeń na Francję i Francuzów, zatytułowanegoLes Gauloises.
W 1989 r. powstał film dok. opowiadający o jednym z afrykańskich plemion,Wodaabe, pasterze słońca.
Lata 80. zamknął dokumentem o śledztwie prowadzonym przez Michaela Goldsmitha, dziennikarza podążającego śladami okrutnego dyktatoraJeana-Bedela Bokassy.
Lata 90.
Początek lat 90. to dokumentJag Mandir – Ekscentryczny, prywatny teatr Maharadży z Udaipur – poetycki zapis kolorowego przedstawienia, które przekształca się wmisterium, oraz fabularny filmKrzyk kamienia (1991) – opowieść o rywalizacji doświadczonego alpinisty z mistrzem wspinaczki na ściankach (oba z 1991 r.). Była to jego ostatnia fabuła do czasuNiezwyciężonego z 2001 r.
Rekolekcje na temat mroku (1992), zapis zniszczeń wojennych (płonących szybów naftowych zestawionych z muzyką operową). Była to kontynuacja poetyckiej wędrówki zapoczątkowanej przezFata Morganę, zamkniętej w formie trylogii filmemOdległa, błękitna planeta z 2005 roku.
Dzwony z głębi (1993) to obraz „rosyjskiej duszy”, tamtejszej mentalności i religijności, efekt podróży posanktuariach i odciętych od świata wsiach, uznany powszechnie[potrzebny przypis] za najbardziej zbliżony do fabuły ze wszystkich jego dokumentów.
Przemiana świata poprzez muzykę (1994) była zapisem dokonanym w trakcie wydarzenia, tym razem podczas Festiwalu Wagnerowskiego. Herzog przedstawił tajniki przygotowywania opery.
Gesualdo, śmierć na pięć głosów, z 1995 roku to w wielu miejscach zmyślona biografią wybitnego tytułowego muzyka, stylizowaną na kryminał i będąca – jak poprzednie dzieło – filmem muzycznym.
Sukcesem[potrzebny przypis] (nom. do Emmy) okazał się dokumentMały Dieter chciałby latać (1997), odtwarzający pojmanie i ucieczkę Ditera Denglera – do tego tematu powrócił Herzog w 2006 r. realizując fabularnąOperację Świt.
Mój najlepszy szatan z 1999 podsumowywał współpracę reżysera z aktorem Klausem Kinskim. Reżyser udał się w podróż do miejsc, w których przed laty powstały filmy z udziałem Kinskiego, rozmawiał także z aktorami i współpracownikami, jacy towarzyszyli mu przy tamtych produkcjach.
W dokumencieSkrzydła nadziei Herzog wybrał podobną stylistykę co wMałym Dieterze, aby opowiedzieć o przetrwaniu w dżungli głównej bohaterki Juliane Kopecke. Zdradził również, w jaki sposób jej losy łączyły się z wydarzeniami z jego życia.
Pierwszym filmem fabularnym powstałym w tym okresie byłNiezwyciężony (2001) – osadzona w latach 30. naKresach Wschodnich oraz w Berlinie alegoryczna opowieść oZishe Breitbarcie, urodzonym w Polsce siłaczu żydowskiego pochodzenia. W tym samym roku powstał krótkometrażowy filmPiligrimage, zapis procesji zarejestrowany w Ameryce Łacińskiej.
W 2002 r. Herzog zrealizował część zbiorowej produkcji10 min. później Trąbka, zatytułowanąDziesięć tysięcy lat starsi, o skutkach ekspansji cywilizacji Zachodu w Ameryce Południowej.
W 2003 r. powstał dokumentKoło czasu otybetańskich pielgrzymach, zestawiający wzniosłość przeżyć religijnych jednostek z zachowaniami stadnymi.
Ponowny sukces i uznanie krytyki[potrzebny przypis] zyskał dzięki kolejnym filmom dokumentalnym.Biały diament powstał w 2004 i opowiadał o losach angielskiego inżyniera Grahama Dorringtona, który zbudował najmniejszy sterowiec na świecie.Odległa, błękitna planeta z 2005, została określona przez samego Herzoga jako „fikcja s-f”. Przedstawiała postać kosmity (w tej roliBrad Dourif), opowiadającego o niemożności wypraw międzyplanetarnych. W tym samym roku powstałGrizzly Man, poetycka, lecz także okrutna biografia człowieka, który kilkanaście lat swego życia spędził wśród niedźwiedzi.
W 2006 zrealizował fabułę finansowaną przez Hollywood,Operacja świt (osadzoną w początkach konfliktu wietnamskiego). W głównej roli wystąpiłChristian Bale, odtwarzający postać głównego bohatera poprzedniego filmu Herzoga –Mały Dieter chce latać.
W 2007 roku nakręcił dokumentSpotkania na krańcach świata, które okazały się jego kolejnym sukcesem, co zostało potwierdzone przez nominację tego filmu doOscara w roku 2008[potrzebny przypis]. Kolejną realizacją była kontynuację filmu Abla FerraryZły porucznik.
Do silnego wpływu twórczości Herzoga na ich dokonania przyznali się tacy reżyserzy jak:David Lynch (Zagadka Kaspara Hausera zainspirowała go do nakręceniaCzłowieka słonia; w 2009 r. wyprodukował film HerzogaSynu, synu, cóżeś ty uczynił?),Francis Ford Coppola (który inspirował się filmemAguirre, gniew boży podczas kręceniaCzasu apokalipsy), a także polscy twórcy, jakFilip Bajon[potrzebny przypis]. Scenarzysta i reżyser amerykańskiZak Penn nakręciłIncydent w Loch Ness – parodię filmu dokumentalnego – na podstawie napisanego wraz z Herzogiem scenariusza[potrzebny przypis].
Ian Curtis, lider grupyJoy Division zobaczył w telewizji filmStroszek. Tego samego dnia popełnił samobójstwo. Na tej niepotwierdzonej informacji bazowały filmy opowiadające o tym muzyku,24 Hour Party People Michaela Winterbottoma, orazControl Antona Corijbina, oba pokazując sceny z dzieła Herzoga.
Niemiecki zespół muzycznyPopol Vuh wziął nazwę z inspiracji Herzoga[potrzebny przypis]. Następnie współpracował, zwłaszcza frontman Florianem Fricke, przy oprawie kilku filmów Herzoga, m.in.Aguirre,Nosferatu orazFitzcarraldo. Wspomniany wyżej zespół Joy Division wydał płytę, już po śmierci lidera, która w formie winylowej zawierała zdanie: „Kurczaki nie chcą się zatrzymać” (na stronie A) oraz wers: „Kurczaki zatrzymują się tu” (na stronie B) – co było aluzją do finałuStroszka. Brytyjska piosenkarka rockowaKate Bush skomponowała piosenkęHallo Earth, która zawierała fragment zgruzińskiej piosenkiZinskaro, wykorzystanej przez Herzoga wNosferatu (Bush dziękowała reżyserowi za inspirację na okładce płyty).
Philippe Petit, artysta, który był bohaterem filmuCzłowiek na linie, podczas wręczenia nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej, odbierając statuetkę za Najlepszy Film Dokumentalny (wraz z reżyserem Jamesem Marshem), podziękował Herzogowi za przyjaźń i pomoc. Pokazał także złotą monetę, jaką Herzog dał mu na szczęście, po czym sprawił, że moneta zniknęła.
Autor zdjęć do wielu filmów fabularnych i dokumentalnych Herzoga. Obok Jörga Schmidt-Reitweina stały współpracownik reżysera z lat 1968-1982. Ich pierwszym wspólnie zrealizowanym filmem byłyZnaki życia (równocześnie zOstatnimi słowami). Był pierwszym wyborem Herzoga do zajęcia się oprawą zdjęciową jego filmuCobra Verde, jednak pod naciskiem aktora Klausa Kinskiego został zwolniony (zastąpił go Victor Ruzicka).
Jörg Schmidt-Reitwein
Malarz, z wykształcenia fizyk. Był 2. operatorem przy filmieNawet karły były kiedyś małe. Obok Tomasa Maucha stały współpracownik Herzoga na przestrzeni lat 1969-1996. Ostatnim wspólnym filmem był krótkometrażowyPielgrzymi. Pomógł reżyserowi współtworzyć poetycki styl filmów, m.in. :Zagadka Kaspara Hausera,Szklane Serce,Nosferatu,Woyzeck.
Peter Zeitlinger
Po raz pierwszy spotkali się z Herzogiem podczas realizacji filmuŚmierć na pięć głosów. Od tego czasu odpowiada za oprawę wizualną wszystkich filmów reżysera, m.in.Operacji Świt czySpotkań na krańcach świata.
Henning von Gierke
Malarz. Odpowiadał za scenografię filmów Herzoga (Zagadka Kaspara Hausera,Szklane Serce,Fitzcarraldo). Za scenografię doNosferatu wampira otrzymał Srebrnego Lwa na MFF w Berlinie (w 1979 r.). Od połowy lat 80. pomagał Herzogowi w tworzeniu niektórych oper (scenografia i kostiumy), m.in.Dziewica z jeziora orazLohengrin. Pojawił się w filmieTransformacja świata poprzez muzykę.
Popol Vuh
Herzog współpracował z zespołem Floriana Frickego przy oprawie swoich fabuł:Nawet karły były kiedyś małe,Aguirre,Szklane serce,Nosferatu,Fitzcarraldo orazCobra Verde. Zespół zilustrował także dwa dokumenty reżysera:Wielka ekstaza snycerza Steinera iGeshebrum, lśniąca góra. Herzog wykorzystał także kompozycję zespołu w ścieżce dźwiękowej do filmuOperacja świt. Fricke pojawił się także w filmieZagadka Kaspara Hausera, w którym wykonywał swój utwórAgnus Dei.
Beate Mainka-Jellinghaus
Montażystka. Karierę rozpoczynała współpracując z Herzogiem przyZnakach życia. Potem stale, na przestrzeni lat 1968–1984, m.in.Aguirre,Szklane serce orazFitzcarraldo.
Walter Saxer
Stały współpracownik. Szef wytwórni założonej przez HerzogaWerner Herzog Filmproduktion; odpowiedzialny za produkcję większości filmów Herzoga.
Pomóż Wikipedii poprawić artykuł na podstawie weryfikowalnych źródeł. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się wdyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tej sekcji.
Jego twórczość uchodzi za trudną w odbiorze, wizyjną, bardzo emocjonalną. Herzog, nawiązując doegzystencjalizmu iliteratury romantycznej, wielokrotnie podejmował temat szaleństwa i zachowań ludzkich w sytuacjach ekstremalnych. Specyficzny dla filmów Herzoga jestmistycyzm (np. często eksponowanych scen przyrody) oraz deliryczne, odrealnione kreacje świata i bohaterów (Szklane serce,Nosferatu)[potrzebny przypis].
Filmy dokumentalne fabularyzuje (jak np. „Bokassa, echa mrocznego imperium” – przypominają z początku film sensacyjny, „Gesualdo, śmierć na pięć głosów” – kryminał), natomiast realizując fabuły używa technik zarezerwowanych dla filmów dokumentalnych (np. kamera z ręki, montaż). W obu przypadkach przyświeca mu jeden cel: dojście do „ekstatycznej prawdy” zawartej w materiale filmowym, i wywołanie tego stanu emocjonalnego u widzów[potrzebny przypis].
Przeważnie nie realizuje filmów w studiu, wybierając rzeczywiście istniejące plenery (wyjątkiem sąNiezwyciężony iOperacja świt, częściowo kręcone studyjnie). Eksponuje w swoich produkcjach przyrodę, krajobrazy odzwierciedlają jego zdaniem stan ducha jego bohaterów. Pokazuje często zwierzęta, jak: małpy (Aguirre,Woyzeck,Bokassa), kraby (Cobra Verde,Bokassa,Niezwyciężony) czy szczury (Nosferatu). Stosuje zdjęcia statyczne i tzw. „z ręki”. Często stylizuje zdjęcia na obrazy znanych artystów, jak to zrobił wSzklanym sercu (wzorował się na twórczościGeorges’a de la Toura), wNosferatu (wpływy malarstwa flamandzkiego), wWoyzecku (Rubens).
Wielokrotnie pokazywał na ekranie wizualizację wizji i snów, jakie mieli jego bohaterowie: załoga z filmuAguirre, Hias zeSzklanego serca, Hauser zZagadki Kaspara Hausera, Lucy zNosferatu, Julianes zeSkrzydeł nadziei czy Zische zNiezwyciężonego. Aby to zrobić używał archiwalnych materiałów (Nosferatu,Operacja Świt), lub nagrywał materiał filmowy wyświetlany na innym ekranie. Na skutek tego widać było strukturę płótna z jakiego zrobiono ekran, widać to np. wSzklanym sercu. Jeśli kamera była usytuowana blisko ekranu, otrzymane zdjęcia charakteryzowały się pulsującym światłem (Zagadka Kaspara Hausera). Często odwoływał się do lat 20. w kinematografii niemieckiej, tzw. ekspresjonizmu (eksperymentując ze światłem).
Conquest of the Useless: Reflections from the Making of Fitzcarraldo (2009)
Wydane zostały (po angielsku i niemiecku) także wszystkie scenariusze jego filmów fabularnych do roku 1987, oraz dwóch filmów dokumentalnych:Fata Morgany orazKrainy milczenia i ciemności.
