Ten artykuł dotyczy określenia systemu politycznego współczesnej Francji. Zobacz też:Francja.V Republika Francuska (fr. Cinquième République) – okres piątejkonstytucji republikańskiejFrancji, który rozpoczął się5 października1958. Piąta Republika jest bezpośrednią następczyniąIV Republiki i zastępuje podzielony na frakcje parlamentarne rząd bardziej scentralizowaną demokracją.
Impulsem do dokonania zmian byławojna algierska. Chociaż Francja zrezygnowała z wielu swoich kolonii, jak posiadłości wAfryce Zachodniej czyAzji Południowo-Wschodniej, ciągle utrzymywała status kolonialny wAlgierii, w której mieszkała duża liczba Francuzów. Algieria uzyskała ostatecznie niepodległość 5 lipca 1962.
GenerałCharles de Gaulle wykorzystał kryzys algierski jako okazję do utworzenia nowego rządu francuskiego z silniejszym urzędem prezydenta, który poprzednio pełnił jedynie funkcje reprezentacyjne. Francuscy prezydenci zyskali większą władzę niż większość ich europejskich odpowiedników w demokracjach parlamentarnych. 28 września 1958 miało miejsce referendum i 79,2% głosujących poparło projekt nowej konstytucji[1]. Prezydent był poprzednio wybierany przez ciało elektorskie, ale w 1962 de Gaulle zaproponował, aby prezydent był wybierany przez obywateli w bezpośrednich wyborach. Chociaż metoda i intencje de Gaulle’a w tym referendum były kontestowane przez wiele ugrupowań politycznych, zmiana została przyjęta przez francuski elektorat. System ten daje prezydentowi republiki dostateczną legitymację, gdyż zwycięzca wyborów prezydenckich musi uzyskać większość bezwzględną głosów w pierwszej lub ostatecznie w drugiej turze głosowania[2].
Do 2002 roku kadencjaprezydenta Republiki trwała 7 lat, zaś począwszy od drugiej kadencjiJacques’a Chiraca (2002–2007) trwa 5 lat. Decyzja o skróceniu długości i zsynchronizowaniu kadencji prezydenta z kadencją parlamentu zapadła w drodzereferendum przeprowadzonego 24 września 2000 (opowiedziało się za nią 73% głosujących).
Następcami de Gaulle’a na stanowisku prezydenta Francji byli:
- Georges Pompidou (1969–1974),
- Valéry Giscard d’Estaing (1974–1981),
- François Mitterrand (1981–1995),
- Jacques Chirac (1995–2007),
- Nicolas Sarkozy (2007–2012),
- François Hollande (2012–2017),
- Emmanuel Macron (od 2017).
- Jan Baszkiewicz: Historia Francji. Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978.
| Okresy historyczne | |
|---|
| Kluczowe postacie | |
|---|
| Głowy państwa | |
|---|
| Francuskie państwa feudalne | |
|---|
| Zobacz też | |
|---|
