Biblioteka główna kampusu HongōAkamon (Czerwona Brama)Audytorium YasudaOgród Botaniczny Koishikawa w gestii uczelni
Uniwersytet Tokijski[2] (jap.東京大学Tōkyō Daigaku,, ang. The University of Tokyo, w skrócie Tōdai 東大 lub UTokyo) – jedna z czołowych uczelni wJaponii. Ma 10 wydziałów, na których kształci się 30 tys. studentów, w tym około 4 tys. z zagranicy[1]. W 2019 roku, wedługQS World University Rankings, zajmował 23. miejsce na świecie[3], a według ShanghaiRanking Consultants – 25[4]. W obu rankingach jest sklasyfikowany jako numer jeden w Japonii.
Ze względu na reformę przeprowadzoną w 2004 roku, polegającą na połączeniu wszystkich państwowych uniwersytetów, pełna nazwa formalna uczelni to:National University Corporation, the University of Tokyo.
Kiedy w połowie XIX wieku Japonia została zmuszona do otwarcia na świat zewnętrzny i dokonania gruntownej przebudowy kraju (restauracja Meiji), poznanie cywilizacji Zachodu, w tym języków, stało się koniecznością. W 1855siogunat stworzył Urząd ds. Nauk Zachodnich, który zajmował się tłumaczeniem dokumentów i tekstów urzędowych. Później stał się też szkołą językową. W 1868 nadano mu nazwęKaisei-gakkō, czyli Szkoły Tworzenia. W okresieEdo studiowano historiografię, językoznawstwo, ale przede wszystkim medycynę zachodnią. Była to jedna z ważniejszych dziedzin, dlatego w 1861 otworzono Akademię Medycyny Zachodniej, którą później zmieniono na Akademię Medycyny.
1877 → połączono powyższe szkoły, tworząc Uniwersytet Tokijski (Tokyo Daigaku, ang. Tokyo University)
1886 → zmieniono nazwę na Uniwersytet Cesarski (Teikoku Daigaku, Imperial University)
1897 → przyjęto nazwę Tokijski Uniwersytet Cesarski (Tōkyō Teikoku Daigaku, Tokyo Imperial University).
1947 → przywrócono pierwotną nazwę Uniwersytet Tokijski (Tokyo Daigaku, Tokyo University).
W chwili utworzenia był to jedyny nowoczesny uniwersytet w Japonii (wzorowano go na szkołach europejskich). Miał tylko cztery wydziały, lecz wraz z szybko rosnącą liczbą studentów, otworzono kolejne. Przez początkowy okres swojego istnienia cieszył się szczególnymi względamicesarza, który osobiście brał udział w ceremoniach wręczania dyplomów, a najlepsi studenci otrzymywali pamiątkowe zegarki. W 1949 w skład uniwersytetu weszła Pierwsza Szkoła Wyższa (dzisiaj kampus Komaba) i Tokijska Szkoła Wyższa, która dziś uczy studentów pierwszego i drugiego roku. Studenci trzeciego roku studiują w głównym kampusie, Hongō.
Bardzo niespokojnym okresem były lata 1968–1969, kiedy to fala gwałtownych protestów i strajków ogarnęła większość uczelni w kraju. Do największych doszło na Uniwersytecie Tokijskim. Przyczyny tych buntów były różne – studenci chcieli mieć większy wpływ w zarządzaniu szkołami, zarzucali władzy korupcję. Jednak głównym powodem zamieszek był konflikt wokół systemu nauczania na Wydziale Medycznym w kwietniu 1968. Niedługo potem studenci rozpoczęli okupację kampusów, wznosili barykady na korytarzach i w aulach, odwołano wszystkie zajęcia. Ponieważ spór narastał, a studenci nie chcieli ustąpić, 18 stycznia 1969 policja przypuściła szturm. Wiele osób ucierpiało, gdyż studenci postanowili się bronić przy pomocy kamieni ikoktajli Mołotowa. Strajki ostatecznie zakończyły się wiosną tego samego roku. Straty wyniosły blisko 400 tys. dolarów. Po tych wydarzeniach wprowadzono surowe prawa, które miały zapobiec w przyszłości takim wystąpieniom.
Symbolem uniwersytetu jest liśćmiłorzębu dwuklapowego, którego drzewa rosną na terenie najważniejszego z kampusów, Hongō. Nieformalnymi symbolami są dwie budowle:Akamon (Czerwona Brama), czyli główne wejście do kampusu Hongō (w dzielnicy Bunkyō), oraz położony w jego centrum budynek audytorium Yasuda (Yasuda Kōdō). Czerwona Brama powstała w 1827 i jest jedynym tego typu zachowanym obiektem, ważnym zabytkiem kultury. W okresie Edo wznosili je przed rodowymi posiadłościami przyszli mężowie dam z rodusiogunówTokugawa.