Ten artykuł dotyczy miasta Uherský Brod w kr. zlińskim. Zobacz też:inne pojęcia z nazwą Brod. Uherský Brod, placTomáša Masaryka | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Powiat | |||||
| Zarządzający | Miroslava Poláková↗ | ||||
| Powierzchnia | 52,06 km² | ||||
| Wysokość | 251 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| Kod pocztowy | 687 34, 688 01, 688 02 | ||||
Położenie na mapie kraju zlińskiego  | |||||
Położenie na mapie Czech  | |||||
 49°01′29″N 17°38′47″E/49,024722 17,646389 | |||||
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Uherský Brod (niem.Ungarisch Brod) –miasto wCzechach, wkraju zlińskim, wpowiecie Uherské Hradiště, 14 km na południowy wschód od miastaUherské Hradiště. W 2018 liczba mieszkańców wynosiła 16 522[1].
Pierwsze pisemne wzmianki o mieście pochodzą z roku1140. Wymieniane jest jako osadaBrod czyNa brodzie, ponieważ znajdował się tutajbród na rzeceOlšava. W roku1272 królPrzemysł Ottokar II wyniósł Brod do rangi miasta królewskiego i przyznał mu wiele przywilejów, czym zapewnił mu dobrobyt. Podczaswojen husyckich miasto było punktem oparcia wypraw wojennych doGórnych Węgier.
Dnia18 czerwca1506 roku królWładysław II Jagiellończyk podarował miastoJanowi z Kunovic, zatem Brod przestał być miastem królewskim. W XVI wieku zażył dużego rozwoju – został wybudowany ratusz iPanský dům. Okres rozkwitu skończył się na początku XVII wieku, kiedy miasto zaczęli atakowaćWęgrzy. Upadek postępował także w czasiewojny trzydziestoletniej, która przyczyniła się do znacznego zniszczenia Brodu. Zagłada oznaczała także wygnanie protestantów, którzy tworzyli większość obywateli.
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny przy byłym klasztorzedominikanów był do obecnej postaci przebudowany w latach1636–1670. TutejszaCzarna Madonna jest celem wielu pielgrzymów, zwłaszcza podczas Pielgrzymki Różańcowej (Růžencová pouť) w pierwszą sobotę i niedzielę października[2].
Po wojnie miasto się powoli odbudowywało. Między nowymi osadnikami byli także Niemcy, a przeważnie mówiący po niemiecku Żydzi.
Niemcy byli w XVIII wieku nacją dominującą i rządzili radą miasta. Znaczenie czeskich obywateli zaczęło rosnąć w XIX wieku. Niemcy tworzyli w mieście mniejszość, byli jednak wspierani przez społeczność żydowską. W roku1890 samorząd przeszedł w ręce Czechów. Zaczął się rozwijać przemysł – w roku 1894 został założony Browar Janáček (Pivovar Janáček, obecna nazwaPivovar Uherský Brod). Powstawały także firmy przemysłu spożywczego i drzewnego.
Pomimo obecności licznej mniejszości niemieckiej i żydowskiej w samym mieście, okoliczne wsie były przeważnie czeskie. W XIX wieku miasto dzieliło się socjalnie i ekonomicznie na trzy części – miasto (centrum), miasto żydowskie i przedmieście. W centrum żyli przeważnie rzemieślnicy, kupcy, urzędnicy – czeskiej i niemieckiej narodowości. Żydowską dzielnicę zamieszkiwali głównie obywatele pochodzenia żydowskiego. Przedmieście miało czeski i wyraźnie rolniczy charakter. Około roku 1850 w mieście żyło 3000 ludzi.
W przeciągu jednego wieku liczba mieszkańców podwoiła się i wynosiła 6000 w1945 roku, pomimo że w trakcieII wojny światowej okupanci zlikwidowali społeczność żydowską. Żydzi, którzy przeżyli, w większości do miasta już nie wrócili i osiedlili się zagranicą.
Dnia27 czerwca1936 była tu założona filia firmy Česká zbrojovka Praha, dzisiejszaČeská zbrojovka Uherský Brod. W roku1951 powstało przedsiębiorstwo przemysłoweSlovácké strojírny, jako pierwsza duża firma w mieście w sektorze przemysłu ciężkiego. Do przedsiębiorstwa była później wybudowana bocznica kolejowa ze stacji Uherský Brod nalinii kolejowej Brno – Trenčianska Teplá (po czesku zwana Vlárská dráha).
Rozwój gałęzi przemysłowej, ale także średnio-dużych przedsiębiorstw, przejawił się wyraźnie we wzroście liczby mieszkańców. W latach1945–1990 liczba mieszkańców potroiła się i dosięgnęła 18000. Ten wzrost spowodowany był przyrostem naturalnym, migracją ludności a także przyłączeniem do miasta gmin Havřice, Maršov, Újezdec i Těšov.
Wzrost liczby mieszkańców oznaczał także możliwość rozwoju miasta na polu kultury. Zaczęły powstawać organizacje kulturowe. Już w roku 1951 została założona folklorystyczna grupa Olšava. Jej założycielami byli przede wszystkim pracownicy Slováckich strojírn. W roku1960 został zlikwidowany powiat Uherský Brod, co utrudniło dalszy rozwój miasta. Negatywny wpływ miałrozpad Czechosłowacji 31 grudnia 1992 roku, ponieważ miasto znalazło się napograniczu.
Dnia24 lutego2015 we wtorek od 12:30 uzbrojony sześćdziesięciotrzyletni mieszkaniec miasta Zdeněk Kovář w restauracji Družbazastrzelił osiem osób a jedną ciężko ranił. Po niecałych dwóch godzinach od masakry, przy akcji policyjnej jednostki interwencyjnej, popełnił samobójstwo. Jest to drugi co do liczebności ofiar mord w historii Republiki Czeskiej.
Według spisu z roku 1930 żyło tutaj 5936 ludzi w 1099 domach. Swoją narodowość jako czechosłowacką określiło 5445 mieszkańców, jako niemiecką 42. Żyło tutaj 4268 katolików, 79 ewangelików, 998 członkówCzechosłowackiego Kościoła Husyckiego i 493 żydów.
| Rok | 1869 | 1880 | 1890 | 1900 | 1910 | 1921 | 1930 | 1950 | 1961 | 1970 | 1980 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mieszkańców | 5 855 | 6 492 | 6935 | 7399 | 8014 | 8384 | 8821 | 9856 | 12 565 | 14 406 | 17 459 | 17 721 | 17 592 | 16 758 |
| Liczba domów | 959 | 1055 | 1120 | 1221 | 1344 | 1452 | 1739 | 2076 | 2223 | 2334 | 2472 | 2744 | 2854 | 3017 |
Źródło:Czeski Urząd Statystyczny
![Struktura wiekowa mieszkańców gminy Uherský Brod, 2011. niebieski – mężczyźni, czerwony – kobiety[3]](/mt/?noimg=&dark=on&url=http%3a%2f%2fpl.wikipedia.org%2fwiki%2fPlik%3aS%25C4%258D%25C3%25ADt%25C3%25A1n%25C3%25AD_obyvatelstva_2011%2c_592731_Uhersk%25C3%25BD_Brod%2c_v%25C4%259Bkov%25C3%25A1_struktura.svg)
Największymi przemysłowymi przedsiębiorstwami w mieście i okolicy sąČeská zbrojovka,Slovácké strojírny iPivovar Uherský Brod.
W mieście znajduje się osiem przedszkoli i pięć szkół podstawowych. Znajdują się tutaj trzy szkoły średnie – Liceum J. A. Komeńskiego, Przemysłowa Szkoła Średnia i Akademia Handlowa Uherský Brod i zasadnicza szkoła zawodowa.
Spośród instytucji kulturalnych wymienić można Muzeum Jana Amosa Komeńskiego, Bibliotekę Františka Kožíka, Dom kultury Uherský Brod, Obserwatorium astronomiczne i Kino Máj.[4]
Miasto prowadzi aquapark Delfín, Stadion atletyczny Lapač, Stadion Orelský, Halę sportową TJ SPARTAK Uherský Brod, odkryty basen, lodowisko, ośrodek narciarski "Mikulčin Vrch" i strzelnicę sportową "Maršov"[5].
Naarden (został tam pochowany Jan Amos Komeński)
Nowe Miasto nad Wagiem
