 | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Narodowość | |||
| Dziedzina sztuki | |||
| Odznaczenia | |||
 | |||
| |||
Taikan Yokoyama (jap. 横山 大観 Yokoyama Taikan), właśc. Hidemaro Sakai (jap. 酒井 秀麿 Sakai Hidemaro)[1]; ur.2 listopada1868 wMito, zm.26 lutego1958 wTokio[1] –japoński malarz, uważany za najwybitniejszego przedstawiciela stylunihonga[2].
Pochodził z rodzinysamurajskiej[2][3]. Poupadku systemu feudalnego jego rodzina zajęła się produkcjąsake, a w 1878 roku przeprowadziła się z rodzinnegoMito doTokio[2]. Taikan kształcił się wpierw w tokijskiej szkole języka angielskiego[4].
Taikan studiował malarstwo w stylu zachodnim (yōga) uBunzaburō Watanabego i malarstwonihonga uMasa’aki Yukiego, w 1889 roku zdał egzaminy na nowo utworzoną Tokijską Akademię Sztuki (Tōkyō Bijutsu Gakkō)[2]. W trakcie studiów był uczniemGahō Hashimoto, zapoznając się z twórczością szkółKanō i Maruyama oraz malarstwemyamato-e, które połączył później z technikami zapożyczonymi z malarstwa zachodniego[2]. Innym nauczycielem, który miał znaczący wpływ na Taikana byłKakuzō Okakura. Po studiach, uczył przez rok w szkole sztuk pięknych wKioto (prekursorce dzisiejszego Uniwersytetu Sztuk Pięknych Miasta Kioto, 京都市立芸術大学,Kyōto Shiritsu Geijutsu Daigaku) i wraz zShunsō Hishidą studiował dzieła dawnych mistrzówyamato-e w zbiorach w tym mieście[4].
W 1896 roku otrzymał posadęjokyōju (w przybliżeniuadiunkta) na Tokijskiej Akademii Sztuki, wkrótce jednak zrezygnował z niej na znak protestu przeciwko zwolnieniu jej dyrektora, Kakuzō Okakury[1][2]. W 1898 roku został współzałożycielem powołanej pod auspicjami Okakury Japońskiej Akademii Sztuk Pięknych (Nihon Bijutsu-in)[1][3][5]. W 1903 roku odbył podróż doIndii, w latach 1904–1905 doEuropy iAmeryki Północnej, a w 1910 roku odwiedził teżChiny, gdzie studiował chińskie pierwowzory tradycyjnego malarstwa japońskiego[4]. W 1930 roku na dużej wystawie japońskiego malarstwa wRzymie wystawił wielkoformatowy obraz naparawanachWiśnie w nocy[4].
Był rzecznikiem ochrony i działań na rzecz odrodzenia tradycyjnego malarstwa japońskiego[1][3]. Jego sztuka ma charaktereklektyczny, łączący elementy malarstwa japońskiego,chińskiego i zachodniego[3]. Malował prawie wyłącznie tuszem, niekiedy stosując także kolor[3]. Na przełomie XIX i XX wieku wspólnie z Shunsō Hishidą stworzył nurt malarstwa bez konturów (mōrō-tai)[a], w którym tradycyjnie określające kontury i szczegóły form linie zastąpione zostały przez plamy tuszu, w późniejszym czasie jednak odszedł od niego[2][3]. Po śmierci Hishidy w 1911 roku został głównym przedstawicielem malarstwanihonga w Tokio i przyczynił się do renesansu tradycyjnego malarstwa monochromatycznego tuszowego i malarstwa na parawanach. W latach 30. zwrócił się bardziej ku japońskim tradycjom, tak w formie jak i w tematyce obrazów (np. widoki góry Fuji). W czasiewojny optymizm jego wczesnych dzieł ustąpił miejsca surowej powadze i poczuciu surowego majestatu[4].
W 1931 roku został mianowany artystą dworu cesarskiego (teishitsu gigei-in)[3][6]. Był członkiem Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych (Teikoku Geijutsu-in)[3]. W 1937 roku został odznaczonyOrderem Kultury[5]. Mimo wielu zaszczytów, jakie nań spłynęły, pozostał twórcą niezależnym, na którego nie mieli przemożnego wpływu ani mecenasi, ani uczniowie[4].
