Siły zbrojne tworzy ogółżołnierzy wyposażonych w odpowiednieuzbrojenie,sprzęt i zaplecze, zorganizowanych w jednolitą strukturę podlegającą centralnemu systemowidowodzenia. Sposób ich rekrutacji, szkolenia oraz pełnienia służby objęty jest ścisłymi zasadami. Szczegółowy sposób funkcjonowania sił zbrojnych oraz realizacji określonych zadań polityczno-społecznych powiązany jest z ustrojem i prawodawstwem danego państwa, dlatego też bywa bardzo zróżnicowany[3][1].
Współcześnie siły zbrojne podlegają z reguły bezpośredniej kontroli władzy cywilnej. Stosunek władz do wojska przybiera jednak zróżnicowaną formę, niekiedy popadając w skrajności pokrojumilitaryzmu[4] bądźrezygnacji z posiadania własnych sił zbrojnych.
W powszechnym mniemaniu funkcja sił zbrojnych jest często zawężana do prowadzenia walki w czasiewojny. Jednak mimo tej de facto podstawowej funkcji, rola wojska jako instrumentu polityki państwa jest dużo bardziej złożona, zarówno w wymiarze zewnętrznym i wewnętrznym[5].
Żołnierze radzieccy odpierający niemiecką agresję podczasbitwy pod KurskiemŻołnierz boliwijskich sił zbrojnych pełniący służbę w ramachsił pokojowych ONZ
Siły zbrojne stanowią organ państwa zdolny do stosowania przemocy, co czyni z nich siłowe narzędzie mogące zostać wykorzystane zarówno do obrony jak i agresji. Logicznym priorytetem w tym względzie jest jednak zabezpieczenie państwa przed zagrożeniem zewnętrznym, stanowiąc również element odstraszający przeciwnika, a dopiero na dalszym planie ewentualna realizacja innych politycznych przedsięwzięć (w tym agresji). Posiadanie wojska wiąże się zatem przede wszystkim z realnym zabezpieczeniem istnienia isuwerenności państwa oraz ochroną jegoterytorium, jednak umożliwia również agresywną ekspansję drogąpodbojów[5].
Siły zbrojne są również instrumentem wykorzystywanym wpolityce zagranicznej państwa, stanowiąc zaplecze dladyplomacji jako „argument siły”, bez którego forsowanie własnych roszczeń bądź przeciwstawianie się roszczeniom innych może okazać się nieskuteczne. Państwo pozbawione możliwości egzekwowania swoich praw siłą, traci zatem jeden z atutów zdane naperswazję bądź popadając w zależność od innych.Potencjał militarny stanowi zatem jeden z czynników podnoszących pozycję państwa na arenie międzynarodowej, stanowiąc też jedną z podstaw uzyskania statusumocarstwa[5].
Wreszcie siły zbrojne mogą stanowić instrument szerszej polityki międzynarodowej grup państw i organizacji, umożliwiając łączenie się wsojusze, egzekwującrezolucje międzynarodowe, wykonując misjepokojowe i humanitarne[6].
Ze względu na zdyscyplinowanie, zorganizowanie oraz posiadanie wyspecjalizowanych środków i uzbrojenia, siły zbrojne mogą zostać wykorzystywane również do zwalczania wewnętrznych zagrożeń pojawiających się w państwie[5].
W przypadku gdy opanowanie społecznych niepokojów,zamieszek, wewnętrznych walk o charakterzeetnicznym, narodowościowym, politycznym lub innych poważnych form zaburzania porządku publicznego przekracza możliwościpolicji, do ustabilizowania sytuacji może zostać skierowane wojsko, chroniąc tym samym integralność wewnętrzną państwa. Zazwyczaj jednak możliwość użycia sił zbrojnych w takich sytuacjach jest restrykcyjnie sankcjonowana prawnie aby nie prowadzić do nadużyć, czego przykładem może być zbrojne pacyfikowanie społecznego sprzeciwu wobec siłowo utrzymującej swą władzę dyktatury[5].
Współcześnie siły zbrojne często wykorzystywane są w charakterze ratowniczym i interwencyjnym w obliczu zróżnicowanychkatastrof iklęsk żywiołowych. Statutową powinnością w tym zakresie cechują się zwłaszcza formacjeobrony terytorialnej, włączane do państwowego systemu przeciwdziałania tego typu zagrożeniom[5].
Siły zbrojne są też organizacją integrującą społeczeństwo, zwłaszcza w sytuacjach narodowowyzwoleńczych będąc jednym z czynników państwotwórczych[5].
W zakresie wewnętrznym niekontrolowane siły zbrojne mogą również stanowić zagrożenie dla państwa i zostać wykorzystane do przeprowadzeniazamachu stanu, a w skrajnych przypadkach same przejąć władzę tworzącjuntę[8].
Siły zbrojne dzielone są na określone rodzaje, zdolne do wykonywania samodzielnych zadań w specyficznych dla siebie warunkach terenowo-geograficznych. Zazwyczaj posiadają również odrębność organizacyjną, wyposażane są w specyficzne dla własnych potrzeb uzbrojenie i wyposażenie, a także tworzą odrębne warunki służby i szkolenia[9].
W ogólnym zakresie, siły zbrojne dzielą się na trzy podstawowe rodzaje:[3]
Specyficznym rodzajem sił zbrojnych są formacje nieregularne (partyzanci). Ich status jako oficjalnej części sił zbrojnych uwarunkowany jest jednak koniecznością posiadania dowództwa biorącego odpowiedzialność za ich działania, jawnego noszenia broni i dystynkcji oraz przestrzeganiaprawa wojennego[10].
Każdy z rodzajów sił zbrojnych dzieli się z kolei na poszczególne rodzaje wojsk. Podobnie jak w poprzednim wypadku, tak i tutaj podział ten jest zależny od specyfiki organizacji danych sił zbrojnych. Rodzaj wojsk stanowią zatem oddziały, pododdziały lub inne komórki organizacyjne wyszczególnione pod względem specyfiki ich podstawowego uzbrojenia, sposobu zorganizowania oraz pełnionej roli w ramach danego rodzaju sił zbrojnych[9].
W siłach zbrojnych wyodrębnia się również rodzaje służb, pełniących specyficzne funkcje w utrzymaniu systemu organizacyjnego oraz zapewnieniu poszczególnym formacjom odpowiednich warunków do sprawnego funkcjonowania. Zalicza się do nich przykładowo służbyadministracyjne, techniczne,logistyczne,kwatermistrzowskie,sądownicze,żandarmerię itp.[9]
werbunek – obywatele zachęcani są do ochotniczego wstępowania w szeregi sił zbrojnych. Służba w takim wypadku może być traktowana jako dobrowolnie podjęty zawód[3].
Często wykorzystuje się połączenie obu systemów, przykładowo utrzymując stałą armię zawodową w razie zagrożenia uzupełnianą bądź rozbudowywaną przeszkolonymi wcześniej rezerwistami z poboru. Zdarza się również, że siły zbrojne wspomagają sięnajemnikami, wynajmowanymi ochotnikami będącymi z reguły obcokrajowcami.
Wstarożytności siły zbrojne zorganizowane były pierwotnie na zasadziemilicji (cywilów doraźnie powoływanych pod broń na czas wojny). Z czasem w niektórych dostatecznie rozwiniętych państwach zaczęto tworzyć armie stałe, utrzymywane zarówno w czasie wojny jak i pokoju. Najbardziej rozwiniętą formę rozwoju armii stałej w tym okresie osiągnięto wCesarstwie Rzymskim, tworząc zaawansowany system organizacyjny (zob.armia rzymska). Wśredniowieczu w wyniku rozdrobnieniafeudalnego utrzymywanie dużych armii stałych przestało być możliwe, w związku z czym powrócono do systemu milicyjnego, w razie wojny przeprowadzając mobilizację na zasadziepospolitego ruszenia, oraz wspomagając sięwojskami najemnymi[12].
Sytuacja taka trwała do połowy XVII w., kiedy to rozwój gospodarczy najsilniejszych państw umożliwił im ponowne utrzymywanie armii stałych, których liczebność zaczęła stale rosnąć, w połowie XVIII w. przewyższając już 3-4 krotnie wojska najemne. Pod koniec XVIII wieku w mocarstwach europejskich zaczęto tworzyć armie masowe opierające się nie tylko na żołnierzach zawodowych, ale także na cyklicznie szkolonych poborowych, podlegających obowiązkowi czasowej służby wojskowej, a mobilizowanych na czas wojny. Stały rozrost liczebności sił zbrojnych okazał się wprost proporcjonalny do rozwoju ekonomicznego, czego przykład mogą stanowić siły zbrojne Niemiec i Francji, pod koniec XIX w. liczące na stopie pokojowej po ok. 400-600 tys. żołnierzy, zwiększając ten stan przed wybuchemI wojny światowej do poziomu 800-900 tys. Największy konflikt w dziejach, jakim byłaII wojna światowa, przyniósł apogeum rozrostu sił zbrojnych co doprowadziło do powołania pod broń 110 mln ludzi[12].
Współcześnie obserwuje się zazwyczaj utrzymywanie mieszanego systemu organizacyjnego sił zbrojnych opartego na stałej armii zawodowej i mobilizowanej na czas wojny armii poborowej, bądź też opieranie się na armii zawodowej i jej profesjonalizacji przy jednoczesnym zaniku systemu poborowego.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
.jpg)
_(2).jpg)
_01.jpg)
.jpg)
_on_9_November_2001_(6641105).jpg)
.jpg)
.jpg)
_(46507513105).jpg)
.jpg)
_-_01.jpg)
