| Data i miejsce urodzenia | 7 stycznia 1901 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 9 grudnia 1967 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Rodzice | Andrzeja i Maria z d. Pawelec |
| Małżeństwo | Jadwiga z d. Sroczyńska (1925) |
| Dzieci | Maria Magdalena, Barbara, Andrzej |
| Odznaczenia | |
    | |
Romuald Konrad Pitera, ps. „Lutczak”, „Ratepi” (ur.7 stycznia1901 wSzufnarowej, zm.9 grudnia1967 wWarszawie) –polskipisarz,redaktor, działacz gospodarczy, uczestnikpowstań śląskich,kapitanPolskich Sił Zbrojnych.
Urodził się 7 stycznia 1901 roku[1][2][3] wSzufnarowej. Po ukończeniu tamtejszej szkoły ludowej uczęszczał doGimnazjum wJaśle, skąd w wyniku zajścia z nauczycielem był zmuszony przenieść się w 1917 roku doII Gimnazjum w Rzeszowie[2][4]. Na początku VIII klasy wystąpił ze szkoły, po czym brał udział w walkach z Ukraińcami pod Lwowem, a maturę zdał w systemie wojennym[5][2].
W latach 1916–1918 był członkiemPolskiej Organizacji Wojskowej. Od 1 listopada 1918 roku do 9 września 1919 roku służył jako ochotnik w baterii zapasowej1 Pułku Artylerii Polowej Legionów[3]. Brał udział wwojnie polsko-ukraińskiej[6] – w walkach m.in. podPrzemyślem,Lwowem i nadZbruczem[3]. W 1919 roku zostałzdemobilizowany[7] i pojął studia na Wydziale Budowy MaszynPolitechniki Lwowskiej[6].
Był organizatorem pomocy lwowskich studentów dlaGórnego Śląska. W maju 1920 roku przybył doBytomia jako delegat studentów lwowskich. Od lipca do września tego samego roku pełnił funkcjęadiutanta komendantaPolskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska okręgu gliwickiegoStanisława Mastalerza[6]. Był uczestnikiem II i III powstania śląskiego, a także był działaczemplebiscytowym[7]. PodczasII powstania śląskiego służył jako adiutant napowiat toszecko-gliwicki, a następnie jako adiutant napowiat katowicki w Dowództwie Obrony Plebiscytu[3]. W trakcieIII powstania śląskiego był szefem sztabu i adiutantury w1 Katowickim Pułku Piechoty pod dowództwemWalentego Fojkisa[6], a od czerwca 1921 roku zastępcą dowódcy pułku, któremu przejściowo dowodził wwalkach pod Górą św. Anny[3].
Po okresie powstań i plebiscytu wrócił na studia, które ukończył w 1925 roku[6]. Po studiach podjął pracę w Górnośląskim Towarzystwie Przemysłowym wWarszawie, natomiast od 1934 roku pracował w spółce akcyjnejWspólnota Interesów Górniczo-Hutniczych wKatowicach[7] – dwa lata później został jej przedstawicielem nawojewództwo śląskie. Współpracował z wojewodąMichałem Grażyńskim[8]. Działał wZwiązku Powstańców Śląskich iZwiązku Peowiaków na Śląsku. Był założycielem Ochotniczych Drużyn Robotniczych w Katowicach[8], a także współtwórcą kabaretu literackiego „Rarytas”[3], otwartego w 1934 roku w Katowicach[9].
Na początkuII wojny światowej, podczaskampanii wrześniowej we wrześniu 1939 roku brał udział w walkach jakoporucznik rezerwy w szeregachArmii „Kraków”[3], najpierw w76, a następnie w86Pułku Piechoty[2]. Po ucieczce z niewoli niemieckiej przedostał się doFrancji[8]. Dostał przydział do 6 batalionu Centrum Szkół Piechoty wCoëtquidan. Po upadku Francji w 1940 roku i ewakuacji wojsk polskich doWielkiej Brytanii, od 1941 roku służył w2 Batalionie1 Samodzielnej Brygady Strzelców wSzkocji, a następnie w 3 Batalionie 1 Dywizji Grenadierów jako dowódca plutonu przeciwpancernego. Od 1944 roku pracował w Centralnym Wyszkoleniu Grup Technicznych wEdynburgu[3]. 1 stycznia 1945 roku został awansowany nakapitana[2].
Na początku lutego 1946 roku wrócił doPolski[2]. Podjął pracę w Państwowym Przedsiębiorstwie Składów Żelaza w Bytomiu, a następnie został zastępcą dyrektorem naczelnym w katowickim „Centrostalu”[8] (bądź jego zastępcą[2]). W lipcu 1949 roku został aresztowany pod zarzutemszpiegostwa i skazany na osiem lat więzienia. W 1951 roku w wyniku rewizji procesu został zwolniony[3]. Podjął pracę jakoinżynier w przedsiębiorstwie urządzeń dźwigowych[3], a w 1957 roku zaczął pracę wWydawnictwie „Śląsk”, a rok później w katowickiej redakcji„Słowa Powszechnego”[6]. W 1959 roku przeniósł się doWarszawy[3]. W latach 1959–1962 był dyrektoremInstytutu Wydawniczego „Pax”, po czym pracował tam jako redaktor aż do emerytury w 1966 roku[6]. W 1964 roku został członkiemZwiązku Literatów Polskich[8].
Zmarł 9 grudnia 1967 roku w Warszawie[7]. Pochowany został naPowązkach Wojskowych[2] (kwatera II B 24, rząd 5, grób 4)[1].
Pisał powieściautobiograficzne, wspomnienia, a także tłumaczył z języka angielskiego[8]. Najsilniej literacką twórczość prowadził w okresie studenckim, wojskowym w Szkocji oraz po 1957 roku[2]. Debiutował natomiast w 1922 roku opowiadaniami satyrycznymi drukowanymi na łamach„Kuriera Lwowskiego”, a w latach 1927–1930 pisywał utwory satyryczne do„Polski Zachodniej”[3].
Wybrane dzieła[3]:
Pochodził z rodziny nauczycielskiej. Był synem Andrzeja Pitery i Marii z domu Pawelec[3]. 11 lipca 1925 roku poślubił Jadwigę z d. Sroczyńska (1902–1991). Miał z nią trójkę dzieci: Marię Magdalenę (1926–2000), lekarkę Barbarę (1928–2007) oraz plastyka Andrzeja (1935–2017)[2][10][1].
W opinii oficerskiej z lutego 1941 roku został scharakteryzowany jako „wybitnie inteligentny, umysł życzliwy, ruchliwy […], charakter ustalony, spokojny, wyjątkowy spryt, skrupulatny, towarzyski”[2].