| wieś | |||
_Pratulin_JoannaPyka.JPG) Kościół św. Piotra i Pawła | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Liczba ludności (2021) | |||
| Strefa numeracyjna | 83 | ||
| Kod pocztowy | 21-504[4] | ||
| Tablice rejestracyjne | LBI | ||
| SIMC | 0018419[5] | ||
Położenie na mapie gminy Rokitno  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu bialskiego  | |||
 52°10′12″N 23°26′07″E/52,170000 23,435278[1] | |||
| |||
(fot.2)_-_Pratulin_gmina_Rokitno_powiat_bialski_woj._lubelskie_ArPiCh_A-762.JPG)
Pratulin (Język staroruski,język poleski: Pratulin, Пратулин) – nadbużańskawieś (dawniejmiasto) wPolsce, położona wwojewództwie lubelskim, wpowiecie bialskim, wgminie Rokitno[6][5]. Leży w malowniczym falistym terenie w zakoluBugu, przy granicy zBiałorusią, naprzeciwkoCzyżewicz.
Pratulin uzyskałlokację miejską w 1732 roku[7].Prawa miejskie do 11 stycznia 1820[8][9]. Miastomagnackie położone było w końcu XVIII wieku wpowiecie brzeskolitewskimwojewództwa brzeskolitewskiego[10].
Wieś jestsołectwem w gminie Rokitno[11]. WedługNarodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 67 mieszkańców[12].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0018425 | Kaczorek | część wsi |
| 0018431 | Wierzchołek | część wsi |
Wieś pierwotnie zamieszkana prawdopodobnie przez ludność pochodzeniarusińskiego[potrzebny przypis], która przyjęła polską tożsamość narodową najpóźniej w drugiej połowie XIX wieku. Wzmiankowana od 1478 r. pod nazwąHornów,Hornowo,Ornowo. Znajdował się tu zamek obronny „Paleniowszczyzna”.
W XV w. miejscowość leżała na terytoriumWielkiego Księstwa Litewskiego; od 1566 r. wpowiecie brzeskimwojewództwa brzeskolitewskiego I Rzeczypospolitej. Początkowo była własnością Hornowskich, następnie, Ostrowskich (2 poł. XVII w.). W XVII w. właścicielem miejscowych dóbr zostałJózef Franciszek Sapieha, który w 1732 r. zmienił nazwę miejscowości naPratulin (łac.pratum,prata –łąka,łąki) i wystarał się dla niej oprawa miejskie. Od 1754 r. stanowił własność roduPotockich. Dzięki staraniomJoachima Karola Potockiego Pratulin otrzymał od królaAugusta IIIprzywilej najarmark dwutygodniowy. Jednakże osada zachowała charakter wsi.
PoIII rozbiorze Polski w 1795 r. Pratulin przejściowo wszedł w skład zaboru austriackiego, w latach 1807–1815 był włączony w graniceKsięstwa Warszawskiego, aż ostatecznie w 1815 r. Pratulin znalazł się w zaborze rosyjskim, w którym zostawał przez kolejne ponad 100 lat[13]. Od 1820 r. był Pratulin własnością Wieruszów–Kowalskich, następnie ponownie Potockich.
W 2 poł. XIX w. wieś znajdowała się wgminie Bohukały (pierwotniepowiat bialski, następniepowiat konstantynowski) wguberni siedleckiej (od 1867 r.). W 1861 r. w obrębie parafii pratulińskiej mieszkało 1850katolików obrządku greckiego, 1251katolików obrządku łacińskiego, 62żydów, 32 chrześcijan niekatolików i 14muzułmanów, ludność była w większości polskojęzyczna.
Podczasakcji przymusowego przyłączenia unitów do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, 26 stycznia 1874 r.,trzynastu unitów z Pratulina zostało zastrzelonych przez wojsko rosyjskie, gdy nie chcieli dopuścić nowego kapłana do parafialnej cerkwi.
Dopiero poukazie tolerancyjnym z 1905 r. oporni unici mogli wrócić do katolicyzmu, ale wyłącznie w obrządku łacińskim, gdyżunia brzeska w Imperium Rosyjskim nie została restytuowana.
W czasiewojny polsko-bolszewickiej w miejscowości toczyły się walki z atakującymi oddziałamiArmii Czerwonej. Namiejscowym cmentarzu złożono zwłoki obrońcówświeżo zdobytej niepodległości.
Wokresie międzywojennym Pratulin wrócił w granice odrodzonego państwa polskiego i należał dogminy Bohukały wwojewództwie lubelskim.Spis powszechny z 1921 r. wymienia wieś ifolwark Pratulin. We wsi było 6 domów, na folwarku 3 (zapewneczworaki). We wsi mieszkało 37 osób: 20 mężczyzn, 17 kobiet. Wszyscy mieszkańcy deklarowaliwyznanie rzymskokatolickie inarodowośćpolską. Większe zróżnicowanie było na folwarku Pratulin, gdzie mieszkały 92 osoby: 44 mężczyzn, 48 kobiet. Pod względem wyznaniowym 81 byłorzymskimi katolikami, 9prawosławnymi, a 2żydami. Do narodowości polskiej przyznawało się 81 osób, 9 deklarowało się jakoRusini[a], a 2 jakoŻydzi[14].
PrzedII wojną światową część dóbr pratulińskich stała się uposażeniem fundacji założonej przezJakuba Ksawerego Potockiego, część jego majątku wzbogaciła także fundację do walki z rakiem i gruźlicą[13].
W latach 1954-1968 wieś była siedzibą gromadyPratulin, po jeje zniesieniu w gromadzieBohukały. W latach 1945–1975 miejscowość administracyjnie należała dowojewództwa lubelskiego, natomiast potemw latach 1975–1998 dowojewództwa bialskopodlaskiego.
We wsi działaparafia św. Apostołów Piotra i Pawła w Pratulinie, którejkościół parafialny jest jednocześniesanktuarium poświęconym zamordowanym w 1874 unitom.
Parafialnypóźnoklasycystycznykościół św. Piotra i św. Pawła powstał w 1838 r. Znajduje się w nim cennaikona Matki Boskiej z XVII w. wykonana na blasze. Na miejscu męczeństwa postawiono w 2012 r. drewniany kościół przeniesiony zeStanina. To miejsce nazwano Martyrium Pratulińskim.
We wsi znajduje się cmentarz żołnierzyArmii Radzieckiej poległych w 1944 r. w walce zniemieckim okupantem[15].
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Integralne części wsi |
|
