Pogrzeb powietrzny (takżepogrzeb niebiański,ekspozycja zwłok) –buddyjska izaratustriańska formapochówkuzwłok ludzkich, spotykana wAzji, podczas której zwłoki stają się żerem dlaptaków drapieżnych.
Buddyzm głosi, żeciało jest tylko przejściowym miejscem przebywania ludzkiego intelektu i odrzuca ideęzmartwychwstania ciała oraz istnienieduszy. Z tego powodu buddyjskie pogrzeby polegają na niszczeniu zwłok, najczęściej przezkremację. W krajach, gdzie kremacja jest utrudniona, np. przez niedostatek materiału opałowego, a inne formy pochówku uniemożliwia kamienista lub zamarznięta ziemia, zwłoki są niszczone np. przy pomocy ptaków drapieżnych. WTybecie wierzy się, że te ptaki przenoszą ciało subtelne zmarłego do stanubardo.
Pogrzeby powietrzne (tybet.:dżhator (བྱ་གཏོར་),ofiara dla ptaków) są dzisiaj najczęściej spotykane wTybetańskim Regionie Autonomicznym (Chiny). Po okresie zakazów i utrudnień ze strony władz chińskich praktyka pogrzebów powietrznych odradza się w tym regionie. Pozgonie następuje trwający 3–5 dni okres obrzędów religijnych, podczas którychkapłan buddyjski odczytujeKsięgę Umarłych, aby ułatwić opuszczenie martwego ciała przez ciało subtelne.
Następnie przedświtem zwłoki przewozi się na specjalne, odosobnione miejsce, np. w to zwane Doliną Buddy, niedaleko świętej góryKajlas. Inne miejsca takich pogrzebów znajdują się m.in. koło pustelniPabonka[1] i koło klasztoruReting[2]. Tamgrabarze (Ragjapas) wielokrotnie nacinają powłoki ciała i zostawiają nagie zwłoki na żersępów iorłosępów. Grubsze kości, pozostawione przez ptaki, są rozbijane na miazgęsiekierą tak, aby ptaki mogły je zjeść.
Pogrzeby powietrzne były rozpowszechnione wMongolii i w sąsiednich rejonach aż do początku XX w. Zwłoki nie były nacinane ani rozdrabniane, tylko pozostawiane wstepie na żer ptaków i innych zwierząt. Po objęciu władzy przezkomunistów ta forma pogrzebu została zakazana i zastąpiona przez grzebanie zwłok w ziemi.
Wyznawcyzaratusztrianizmu praktykowali pozostawianie zwłok w specjalnychwieżach milczenia, gdzie stanowiły żer dla ptaków. Wynikało to z przekonania, że zwłoki są „nieczyste” i powinny być usuwane w taki sposób, aby nie „skazić” ani ziemi, ani ognia. Obecnie ta forma pochówku występuje tylko wśródParsów, potomków zbiegłych z Persji przed prześladowaniami religijnymi wyznawców zaratusztrianizmu, mieszkających wIndiach.