Zdanie sanskryckie zapisane w różnych indyjskich alfabetach sylabicznych
Alfabet sylabiczny,abugida – rodzajalfabetu, w którym jednalitera reprezentuje zasadniczo całąsylabę wraz z „domyślną” samogłoską. Samogłoska domyślna najczęściej jest dość neutralna, typuszwa, jednak w zależności od języka może mieć różne zabarwienie np. [ə] whindi, [ɔ] wjęzyku bengalskim lub [a] wjęzyku tybetańskim. Podstawą litery jest najczęściejspółgłoska, a występujące w sylabiesamogłoski inne niż domyślna zapisuje się za pomocą dodania różnorodnychznaków diakrytycznych, choć istnieją również odrębne znaki do zapisu samogłosek. Sama nazwa „abugida” używana przez językoznawców została przejęta przezP. T. Danielsa z etiopskiego określenia alfabetuge'ez od pierwszych czterech liter w tym alfabecie:aləf, bet, gäməl, dənt (analogia do słów „alfabet” czy „abecadło”).
Alfabet sylabiczny należy odróżnić odsylabariusza (klasyczny przykład sylabariusza to japońskahiragana ikatakana, w którym pojedyncza litera zawsze oznacza konkretną sylabę, np. か ka, き ki, く ku, け ke, こ ko). Litery te nie wykazują żadnego podobieństwa, mimo że wszystkie te sylaby zawierają spółgłoskę „k”.
Alfabet sylabiczny należy także odróżnić odabdżadu (np. pismo arabskie lub hebrajskie), w którym często nie zapisuje się samogłosek, tak że w niektórych słowach występują w piśmie same spółgłoski. Np. arabskie słowomuhandis (inżynier) zapisuje się za pomocą ciągu liter m-h-n-d-s. W przypadku abugidy zapis samogłosek jest obowiązkowy, zaś sylaba stanowi główny punkt odniesienia przy zapisie.
Ojczyzną większości alfabetów sylabicznych sąIndie, gdzie używa się obecnie kilkudziesięciu odmian tego rodzaju pisma dla różnych języków. Wywodzą się one wszystkie od starożytnego pismabrahmi, zaś odmianą najbardziej rozpowszechnioną jest pismodewanagari, używane do zapisu m.in.sanskrytu ihindi. Dzięki indyjskiej emigracji i wpływom kulturowym Indii, alfabety sylabiczne trafiły także doAzji Południowo-Wschodniej iTybetu. Obecnie około połowa systemów pisma używana na świecie to abugidy.
Największa i najstarsza z tych rodzin obejmuje systemy pisma wywodzące się z indyjskiegobrahmi, obecnie używane w całych Indiach. Dzielona jest na gałąź północną (np.pismo bengalskie,pismo gudżarati,pismo tybetańskie itd.) i południową (pismo malajalam,pismo tamilskie,pismo telugu). Do gałęzi południowej zalicza się również m.in.pismo tajskie czysyngaleskie. W tej rodzinie alfabetów różne samogłoski zaznacza się znakami diakrytycznymi, które mogą występować nad, pod, przed, po i wokół spółgłosek. W przypadku, gdy spółgłoska występuje na końcu wyrazu, domyślna samogłoska zostaje skasowana za pomocą specjalnego znaku diakrytycznego umieszczonego pod spółgłoską zwanegovirama, np. क् dla dźwiękuk lub ल् dla dźwiękul. Wjęzyku hindi i innych nowożytnych językach indyjskich zviramy korzysta się bardzo rzadko.
Znaki diakrytyczne w indyjskich alfabetach sylabicznych
W rodzinie etiopskiej (pismo ge'ez) samogłoski (oraz brak samogłoski w przypadku spółgłosek w wygłosie) są zaznaczane poprzez modyfikację kształtu spółgłosek.
W rodzinie kanadyjskiej pism alfabetyczno-sylabicznych (pismo cree ipismo eskimoskie) opracowanych przez misjonarzy, samogłoski są zaznaczane przez obrót spółgłosek, zaś spółgłoski końcowe za pomocą specjalnych znaków diakrytycznych lub nadpisanie spółgłoski początkowej.
%2c_15th_century_(The_S.S._Teacher%2527s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_XII%2c_1).jpg)
