Wyspy Brytyjskie VI-VII wieku n.e. (dla ułatwienia naniesiono współczesne nazwy geograficzne)Miedzoryt przedstawiający Pikta, autorstwaThéodora de Bry, XVI wiek
Piktowie (łac.picti „pomalowani”, ze względu na ciała pokryte tatuażami) – nazwa stosowana przezstarożytnych Rzymian na określenie grupy plemion zamieszkujących ziemie obecnejSzkocji (na północ od rzekForth iClyde) w okresie między przybyciem Rzymian do północnej Brytanii (ok. 100 roku n.e.) a połową IX wieku. W okresie panowania rzymskiego dwoma ważnymi plemionami piktyjskimi byli Werturionowie (Verturiones), którzy mieszkali nad górnymForth i rzekąEarn, oraz Kaledończycy. Źródła piktyjskie używają nazwyCruithin jako nazwy własnej.
Wszelkie pisemne przekazy autorstwa samych Piktów zaginęły. Pozostała pojedyncza kronika, a raczejlista królów piktyjskich. Istnieją jednak materiały rzymskie,irlandzkie ianglosaskie, które dają pewne, choć niewielkie, wyobrażenie na temat historii Piktów.
Ich nazwa pochodzi od łacińskiego słowapicti („pomalowani”) i odzwierciedla fakt, że wojownicy Piktów mieli zwyczaj malować itatuować ciała. Tradycyjną nazwą spotykaną w Szkocji jestPechs i obecnie wysuwa się przypuszczenie, że być może nazwa „Pikt” jest zniekształceniem innego słowa, być może nazwy plemienia. Piktowie sami siebie nazywali Cruthini.
Przynależność etniczna i językowa Piktów nie jest jasna, zapewne jednak byli ludem heterogenicznym, powstałym z przemieszanialudów przedindoeuropejskich zCeltami.[1] Prawdopodobnie byli bardziej związkiem militarnym różnych plemion niż narodem. Historycy rzymscy dzielili Piktów naKaledonów iWerturionów, ale zasada tego podziału nie jest jasna.
We wczesnym średniowieczu Piktowie utworzyli państwo oparte namatrylinearnej zasadzie dziedziczenia władzy. W V–VI wieku zostali schrystianizowani, przede wszystkim za sprawąświętego Kolumbana. Zamieszkiwali obszar na północ odMuru Antoninusa, a w 843 roku połączyli się zeSzkotami pod wodząKennetha I, tworząckrólestwo Alby. Po śmierciKonstantyna II w 943 władcy szkoccy nie przyjmowali już tytułu króla Piktów.
Z wyglądu Piktowie opisywani byli jako niscy, brodaci mężczyźni o krępej budowie ciała.
Podobnie jak większość ludzi z północy Europy w okresie późnejstarożytności, Piktowie byli rolnikami żyjącymi w małych społecznościach. Bydło i konie były wyznacznikiem dobrobytu oraz prestiżu, owce i świnie były hodowane stadnie, a nazwy miejscowości wskazują nasezonowe wędrówki bydła. Zwierzęta nie osiągały dużych rozmiarów, pomimo transportu koni z Brytanii do Irlandii w celu powiększenia gatunku. Ze źródeł irlandzkich wynika, iż elita rywalizowała o rasę zwierząt, co miało miejsce również na ziemiach Piktów. Rzeźby przedstawiają sceny polowania z psami oraz jastrzębiami, co było niespotykane w Irlandii. Uprawianopszenicę,jęczmień,owies iżyto oraz warzywa takie jakjarmuż,kapusta,cebula,por,groch,rzepa czymarek kucmerka. Rośliny takie jakczosnek niedźwiedzi,pokrzywa irzeżucha zbierano w puszczy. Pasterstwo umożliwiło ludziom łatwy dostęp do materiałów, m.in. skóry.Wełna ilen były głównymi surowcami wykorzystywanymi w krawiectwie, choć niewykluczone, że znalazły również zastosowanie w produkcji oleju oraz służyły jako pożywienie. Ryby, małże, foki i wieloryby były wyławiane wzdłuż wybrzeży oraz z rzek. Mięso i mleko oswojonych zwierząt stanowiły znaczną część diety przeciętnych mieszkańców, podczas gdy posiłki elity były bogate w mięso pochodzące z hodowli oraz polowania.
