Nagroda im. Akutagawy (jap. 芥川龍之介賞 Akutagawa Ryūnosuke Shō) – najbardziej prestiżowanagroda literacka dla nowych autorów wJaponii.
Nagrodę ustanowił w 1935 rokuKan Kikuchi, pisarz, twórca i redaktor magazynu „Bungei Shunjū” (文藝春秋, „Wiosny i Jesienie Literackie”, od 1923)[1] dla uczczenia pamięci swojego przyjaciela, powieściopisarzaRyūnosuke Akutagawy.
Nagroda jest sponsorowana przez Nihon Bungaku Shinkōkai (日本文学振興会, The Society for the Promotion of Japanese Literature, od 1938)[2][3][a] i jest wręczana dwa razy w roku (w styczniu i lipcu), pod warunkiem, że sędziowie znajdą odpowiedniego kandydata. Laureat otrzymuje tradycyjnie zegarek kieszonkowy (główna nagroda) i nagrodę pieniężną w wysokości 1 mlnjenów. Książka, za którą laureat dostał nagrodę, zostaje opublikowana na łamach „Bungei Shunjū”[3].
Laureaci są wymienieni w kolejności chronologicznej przyznawania nagród, według japońskiej zasady nazwisko/imię. Oznaczenia „/1” i „/2” odnoszą się odpowiednio do pierwszej i drugiej połowy roku.
- 1935/1:Tatsuzō IshikawaSōbō (蒼氓)
- 1935/2: nie przyznano
- 1936/1:Oda TakeoJōgai (城外) iTsuruta TomoyaKoshamain-ki (コシャマイン記)
- 1936/2:Ishikawa JunFugen (普賢) iTomisawa UioChichūkai (地中海)
- 1937/1:Ozaki KazuoNonki megane (暢気眼鏡)
- 1937/2:Hino AshiheiFun’nyōtan (糞尿譚)
- 1938/1:Nakayama GishūAtsumonozaki (厚物咲)
- 1938/2:Nakazato TsunekoNoriai basha (乗合馬車)
- 1939/1:Handa YoshiyukiNiwatori sōdō (鶏騒動) iHase KenAsakusa no kodomo (あさくさの子供)
- 1939/2:Samukawa KotarōMitsuryōsha (密猟者)
- 1940/1: nie przyznano
- 1940/2:Sakurada TsunehisaHiraga gen’nai (平賀源内)
- 1941/1:Tada YukeiChōkō deruta (長江デルタ)
- 1941/2:Shibaki YoshikoSeika no ichi (青果の市)
- 1942/1: nie przyznano
- 1942/2:Kuramitsu ToshioRenrakuin (連絡員)
- 1943/1:Ishizuka KikuzoChanzū no koro (纒足の頃)
- 1943/2:Tōnobe KaoruWashi (和紙)
- 1944/1:Yagi YoshinoriRyūkanbu (劉広福) iObi JūzōTōhan (登攀)
- 1944/2:Shimizu MotoyoshiKaritachi (雁立)
- 1945–1948: nie przyznano
- 1949/1:Kotani TsuyoshiKakushō (確証) iYuki ShigekoHon no hanashi (本の話)
- 1949/2:Inoue YasushiTōgyū (闘牛)
- 1950/1:Tsuji RyōichiIhōjin (異邦人)
- 1950/2: nie przyznano
- 1951/1:Abe KōbōKabe: S. Karuma-shi no hanzai (壁－S・カルマ氏の犯罪) iIshikawa ToshimitsuHaru no kusa (春の草)
- 1951/2:Hotta YoshieHiroba no kodoku /Kankan (広場の孤独 / 漢奸)
- 1952/1: nie przyznano
- 1952/2:Gomi KosukeSōshin (喪神) iMatsumoto SeichōAru 'Kokura Nikki' den (或る『小倉日記』伝)
- 1953/1:Yasuoka ShōtarōWarui nakama /Inki na tanoshimi (悪い仲間 / 陰気な愉しみ)
- 1953/2: nie przyznano
- 1954/1:Yoshiyuki JunnosukeShūu (驟雨)
- 1954/2:Kojima NobuoAmerikan sukūru (アメリカン・スクール) iShōno JunzōPūrusaido shōkei (プールサイド小景)
- 1955/1:Endō ShūsakuShiroi hito (白い人)
- 1955/2:Ishihara ShintarōTaiyō no kisetsu (太陽の季節)
- 1956/1:Kondō KeitarōKaijinfune (海人舟)
- 1956/2: nie przyznano
- 1957/1:Kikumura ItaruIōjima (硫黄島)
- 1957/2:Kaikō KenHadaka no ōsama (裸の王様)
- 1958/1:Ōe KenzaburōShiiku (飼育)
- 1958/2: nie przyznano
- 1959/1:Shiba ShirōSantō (山塔)
- 1959/2: nie przyznano
- 1960/1:Kita MorioYoru to kiri no sumi de (夜と霧の隅で)
- 1960/2:Miura TetsuoShinobukawa (忍ぶ川)
- 1961/1: nie przyznano
- 1961/2:Uno KoichirōKujiragami (鯨神)
- 1962/1:Kawamura AkiraBitan no shuppatsu (美談の出発)
- 1962/2: nie przyznano
- 1963/1:Gotō KiichiShōnen no hashi (少年の橋) iKōno TaekoKani (蟹)
- 1963/2:Tanabe SeikoKanshō ryokō (感傷旅行)
- 1964/1:Shiba ShōSaredo waga hibi (されどわれらが日々)
- 1964/2: nie przyznano
- 1965/1:Tsumura SetsukoGangu (玩具)
- 1965/2:Takai YūichiKita no kawa (北の河)
- 1966/1: nie przyznano
- 1966/2:Maruyama KenjiNatsu no nagare (夏の流れ)
- 1967/1:Ōshiro TatsuhiroKakuteru Pātī (カクテル・パーティー)
- 1967/2:Kashiwabara HyōzōTokuyama Dōsuke no kikyō (徳山道助の帰郷)
- 1968/1:Maruya SaiichiToshi no nagori (年の残り) iŌba MinakoSanbiki no kani (三匹の蟹)
- 1968/2: nie przyznano
- 1969/1:Shōji KaoruAkazukin-chan ki wo tsukete (赤頭巾ちゃん気をつけて) iTakuba HideoFukaikawa (深い河)
- 1969/2:Kiyooka TakayukiAkashiya no tairen (アカシヤの大連)
- 1970/1:Yoshida TomokoMumyōchōya (無明長夜) iFuruyama KomaoPureō eito no yoake (プレオー8の夜明け)
- 1970/2:Furui YoshikichiYōko (杳子)
- 1971/1: nie przyznano
- 1971/2:Ri KaiseiKinuta wo utsu onna (砧をうつ女) iHigashi MineoOkinawa no shōnen (オキナワの少年)
- 1972/1:Hatayama HiroshiItsuka kiteki wo narashite (いつか汽笛を鳴らして) iMiyahara AkioDare ka ga sawatta (誰かが触った)
- 1972/2:Yamamoto MichikoBetty-san no niwa (ベティさんの庭) iGo ShizukoRekuiemu (レクイエム)
- 1973/1:Miki TakaHiwa (鶸)
- 1973/2:Noro KuninobuKusa no tsurugi (草のつるぎ) iMori AtsushiGassan (月山)
- 1974/1: nie przyznano
- 1974/2:Hino KeizōAno yūhi (あの夕陽) iSakata HiroTsuchi no utsuwa (土の器)
- 1975/1:Hayashi KyōkoMatsuri no ba (祭りの場)
- 1975/2:Nakagami KenjiMisaki iOkamatsu KazuoShikinoshima (志賀島)
- 1976/1:Murakami RyūKagirinaku tōmei ni chikai burū (限りなく透明に近いブルー)
- 1976/2: nie przyznano
- 1977/1:Mita MasahiroBokutte nani (僕って何) iIkeda MasuoEegekai ni sasagu (エーゲ海に捧ぐ)
- 1977/2:Miyamoto TeruHoterugawa (蛍川) iTaki ShuzoKaya no ki matsuri (榧の木祭り)
- 1978/1:Takahashi KiichirōNobuya (伸予) iTakahashi MichitsunaKugatsu no sora (九月の空)
- 1978/2: nie przyznano
- 1979/1:Shigekane YoshikoYamaai no kemuri (やまあいの煙) iAono SōGusha no yoru (愚者の夜)
- 1979/2:Mori ReikoMokkingubaado no iru machi (モッキングバードのいる町)
- 1980/1: nie przyznano
- 1980/2:Otsuji KatsuhikoChichi ga kieta (父が消えた)
- 1981/1:Yoshiyuki RieChisana kifujin (小さな貴婦人)
- 1981/2: nie przyznano
- 1982/1: nie przyznano
- 1982/2:Katō YukikoYube no kabe (夢の壁) iKara JūrōSagawa-kun kara no tegami (佐川君からの手紙)
- 1983/1: nie przyznano
- 1983/2:Kasahara JunMokuji no sekai (杢二の世界) iTakagi NobukoHikari daku tomo yo (光抱く友よ)
- 1984/1: nie przyznano
- 1984/2:Kizaki SatokoAogiri (青桐)
- 1985/1: nie przyznano
- 1985/2:Kometani FumikoSugikoshi no matsuri (過越しの祭)
- 1986/1: nie przyznano
- 1986/2: nie przyznano
- 1987/1:Murata KiyokoNabe no naka (鍋の中)
- 1987/2:Ikezawa NatsukiSutiru Raifu (スティル・ライフ) iMiura KiyohiroChōnan no shukke (長男の出家)
- 1988/1:Arai ManTazunebito no jikan (尋ね人の時間)
- 1988/2:Nagi KeishiDaiyamondo Dasuto (ダイヤモンドダスト) iI YanjiYuhi (由熙)
- 1989/1: nie przyznano
- 1989/2:Ōoka AkiraHyōsō seikatsu (表層生活) iTakizawa MiekoNekobaba no iru machi de (ネコババのいる町で)
- 1990/1:Tsujihara NoboruMura no namae (村の名前)
- 1990/2:Ogawa YōkoNinshin karendaa (妊娠カレンダー)
- 1991/1:Henmi YōJidō kishō sōchi (自動起床装置) iOgino AnnaSeoi mizu (背負い水)
- 1991/2:Matsumura EikoApatōn (至高聖所 アバトーン)
- 1992/1:Fujiwara TomomiUntenshi (運転士)
- 1992/2:Tawada YōkoInumuko iri (犬婿入り)
- 1993/1:Yoshimeki HaruhikoSekiryōkōya (寂寥郊野)
- 1993/2:Okuizumi HikaruIshi no raireki (石の来歴)
- 1994/1:Muroi MitsuhiroOdorodeku (おどるでく) iShōno YorikoTaimu surippu konbinaato (タイムスリップ・コンビナート)
- 1994/2: nie przyznano
- 1995/1:Hosaka KazushiKono hito no iki (この人の閾）)
- 1995/2:Eiki MatayoshiButa no mukui (豚の報い)
- 1996/1:Kawakami HiromiHebi wo fumu (蛇を踏む)
- 1996/2:Tsuji HitonariKaikyō no hikari (海峡の光) iMiri YuKazoku shinema (家族シネマ)
- 1997/1:Medoruma ShunSuiteki (水滴)
- 1997/2: nie przyznano
- 1998/1:Hanamura MangetsuGerumaniumu no yoru (ゲルマニウムの夜) iFujisawa ShūBuenosu Airesu gozen reiji (ブエノスアイレス午前零時)
- 1998/2:Hirano KeiichirōNisshoku (日蝕)
- 1999/1: nie przyznano
- 1999/2:GengetsuKage no sumika (蔭の棲みか) iFujino ChiyaNatsu no yakusoku (夏の約束)
- 2000/1:Machida KōKiregire (きれぎれ) iMatsuura HisakiHana kutashi (花腐し)
- 2000/2:Seirai YuichiSeisui (聖水) iHorie ToshiyukiKuma no shikiishi (中陰の花)
- 2001/1:Gen’yū SōkyūChūin no hana (中陰の花)
- 2001/2:Nagashima YūMōsupīdo dewa haha (猛スピードで母は)
- 2002/1:Yoshida ShūichiPaaku raifu (パーク・ライフ)
- 2002/2:Daidō TamakiShoppai doraibu (しょっぱいドライブ)
- 2003/1:Yoshimura ManichiHariganemushi (ハリガネムシ)
- 2003/2:Wataya RisaKeritai senaka (蹴りたい背中) iKanehara HitomiHebi ni piasu (蛇にピアス)
- 2004/1:Mobu NorioKaigo nyūmon (介護入門)
- 2004/2:Abe KazushigeGurando finaare (グランド・フィナーレ)
- 2005/1:Nakamura FuminoriTsuchi no naka no kodomo (土の中の子供)
- 2005/2:Itoyama Akiko (Oki de matsu 沖で待つ)
- 2006/1:Itō TakamiHachigatsu no rojō (八月の路上に捨てる).
- 2006/2:Aoyama NanaeHitori Biyori (ひとり日和)
- 2007/1:Suwa Tetsushi,Asatte no hito（アサッテの人）
- 2007/2:Kawakami Mieko,Chichi to Ran (乳と卵)
- 2008/1:Yang Yi,Toki ga nijimu asa (時が滲む朝)
- 2008/2:Tsumura Kikuko,Potosuraimu no fune (ポトスライムの舟)
- 2009/1:Isozaki Ken'ichirō,Tsui no sumika (終の住処)
- 2009/2: nie przyznano
- 2010/1:Akazome Akiko,The Anonymous Tip of a Virgin (乙女の密告)
- 2010/2:Asabuki Mariko,Kikotowa (きことわ)
- 2010/2:Nishimura Kenta,Kueki ressha (苦役列車)
- 2011/1: nie przyznano
- 2011/2:Enjō Tō,Dōkeshi no chō (道化師の蝶) iTanaka Shin’ya,Tomogui (共喰い)
- 2012/1:Kashimada Maki,Meido meguri (冥土めぐり)
- 2012/2:Kuroda Natsuko,ab sango (abさんご)
- 2013/1:Fujino Kaori,Tsume to me (爪と目)
- 2013/2:Oyamada Hiroko,Ana (穴)
- 2014/1:Shibasaki Tomoka,Haru no niwa (春の庭)
- 2014/2:Ono Masatsugu,Kyūnen mae no inori (九年前の祈り)
- 2015/1:Hada Keisuke,Sukurappu ando birudo (スクラップ・アンド・ビルド)
- 2015/2:Matayoshi Naoki,Hibana (火花)
- 2016/1:Murata Sayaka,Dziewczyna z konbini (コンビニ人間)
- 2016/2:Yamashita Sumito,Shinsekai (しんせかい)
- 2017/1:Numata Shinsuke,Eiri (影裏)
- 2017/2:Ishii Yūka,Hundred Year Mud (百年泥) iWakatake Chisako,I Go As I Go By Myself (おらおらでひとりいぐも)
- 2018/1:Takahashi Hiroki,Okuribi (送り火)
- 2018/2:Ueda Takahiro,Nimuroddo (ニムロッド) iMachiya Ryōhei, (1R ‹いちらうんど› 1分34秒)
- 2019/1:Imamura Natsuko,Murasaki no sukāto no onna (むらさきのスカートの女)
- 2020/2:Rin Usami,Oshi, moyu (推し、燃ゆ)[4]
- ↑W ramach promowania literatury japońskiej Stowarzyszenie organizuje konkursy i przyznaje pięć nagród literackich:
- Nagrodę im. Akutagawy (Akutagawa Ryūnosuke Shō, Akutagawa Prize),
- Nagrodę im. Kikuchiego (Kikuchi Kan Shō, Kikuchi Kan Prize),
- Nagrodę im. Matsumoto (Matsumoto Seichō Shō, Matsumoto Prize),
- Nagrodę im. Naokiego (Naoki Sanjūgo Shō, Naoki Prize),
- Nagrodę im. Ōya (Ōya Sōichi Non-fikushon Shō, Soichi Oya Non-Fiction Prize).
- Sandra Buckley: The Encyclopedia of Contemporary Japanese Culture. New York: Routledge, 2009.ISBN 978-0-415-48152-6. Brak numerów stron w książce
