_2013-11-03_17-37.jpg) | |||
| Nagroda za | osiągnięcia w technice, nauce, sztuce i filozofii | ||
|---|---|---|---|
| Przyznający | Fundacja Inamori | ||
| Państwo | |||
| Lokalizacja | |||
| Pierwsze rozdanie | 1985 | ||
| |||
| Strona internetowa | |||
Nagroda Kioto (jap. 京都賞 Kyōto-shō) – japońska nagroda ufundowana w 1985 przezKazuo Inamoriego(inne języki) (1932–2022), założyciela firmyKyocera i przyznawana co roku przez powołaną w tym celu Fundację Inamori[1]. Jej celem jest nagradzanie osób o znaczącym wkładzie w naukę, technologię, sztukę i filozofię.
W 1984 roku, w 25. rocznicę założenia firmy Kyocera, Kazuo Inamori postanowił nagrodzić osoby przyczyniające się do rozwoju nauki, postępu ludzkości i wzbogacania ludzkiego ducha, wychodząc z założenia, że przyszłość ludzkości zapewni tylko równowaga między rozwojem naukowych i duchowym. Przeznaczył na ten cel 20 miliardówjenów i akcje Kyocery (w 1984 roku Kyocera osiągnęła wyniki sprzedaży o wysokości 230 mld jenów i 53 mld zysku). Inamori chciał w ten sposób odwdzięczyć się społeczeństwu, ale też uhonorować naukowców, których działania dotychczas nie zostały dotąd należycie uznane[2].
Nagrody Kioto są przyznawane w trzech dziedzinach: nauk podstawowych, zaawansowanych technologii oraz sztuki i filozofii. W każdej z nich nagroda jest rotacyjnie przyznawana w kategoriach[3]:
Każdego roku Fundacja Inamori kontaktuje się z ekspertami z całego świata, z dziedzin objętych nagrodą, z prośbą o nominacje. Listę nominowanych osób najpierw weryfikują trzy komitety selekcyjne (po jednym na każdą z dziedzin), potem trzy kolejne wybierają ostateczną listę nominowanych na podstawie bardziej szczegółowych kryteriów. Ta trafia do komitetu wykonawczego, który patrząc z szerszej perspektywy i kierując się filozofią nagrody, wybiera laureatów, ostatecznie zatwierdzanych przez zarząd fundacji[3].
W momencie ustanowienia nagrody, jej wysokość wynosiła 50 milionów jenów, a od 2018 roku wysokość nagrody to 100 milionów jenów[4]. Laureaci otrzymują również medal i dyplom. Medal, ważący około 250 gramów, wykonany jest z 20karatowego złota i ozdobiony ośmioma kamieniami szlachetnymi: czteremaszmaragdami i czteremarubinami. Rewers medalu zawiera imię laureata oraz rok przyznania. Medal zaprojektował Yoshiyuki Chosa. Prawa strona dyplomu zawiera informacje o laureacie, kategorię nagrody i datę nadania. Lewa strona zawiera kaligrafię wykonaną przez opata świątyniMyōshin-ji, wybraną na podstawie życiorysu i osiągnięć laureata ze zbioru tradycyjnych chińskich sentencji[3].
Podczas pierwszej ceremonii wręczenia nagrody, specjalną nagrodę otrzymałaFundacja Nobla[5]. W 1985 roku Kazuo Inamori konsultował ideę Nagrody Kioto z ówczesnym prezesem Fundacji Nobla, Baronem Stigem Ramelem. Jednym z kluczowych rezultatów konsultacji jest rygorystyczny i bezstronny wybór kandydatów, kierując się międzynarodowym punktem widzenia[6].
Nagroda Kioto nazywana jest „japońskimNoblem”[7][8][9]. Swoim zasięgiem obejmuje jednak więcej dziedzin nauki. Nagradza też rozwój teorii, nie tylko osiągnięcia o wymiarze praktycznym[9]. Nagroda Kioto jest uznawana za szczególnie prestiżową w kategoriach, których Nagroda Nobla nie obejmuje[9][10][11].
W 2020 roku, z powodupandemii COVID-19, Nagrody Kioto nie zostały przyznane[12].
Osobny artykuł:Lista laureatów Nagrody Kioto.Wśród laureatów Nagrody Kioto jest wielu noblistów, w wielu przypadkach Nagroda Kioto poprzedzała decyzję Komitetu Noblowskiego:
| Nauki biologiczne |
|
|---|---|
| Nauki matematyczne |
|
| Ziemia i wiedza o planetach, astronomia iastrofizyka |
|
| Nauki przyrodnicze |
|
| Kognitywistyka |
|
| Muzyka |
|
|---|---|
| Sztuka |
|
| Kino iTeatr |
|
| Filozofia iEtyka |
|
