Mina wytykowa – rodzaj uzbrojeniaokrętów, używanego w drugiej połowieXIX wieku, nazywana takżetorpedą wytykową.
Mina wytykowa stanowiłaładunek wybuchowy z zapalnikiem umieszczoną na długiej – kilkumetrowej belce (wytyku), przytwierdzonej na okuciach wdziobowej części okrętu[1]. Stosowane były głównie na małychkutrach parowych (pierwowzorachkutrów torpedowych), na których były najefektywniejsze z powodu małych rozmiarów kutrów, ułatwiających podpłynięcie, ale także stanowiły uzbrojenie pomocnicze większych okrętów, np. wczesnychtorpedowców. Przed użyciem minę wytykową opuszczano pod powierzchnię wody. Okręt uzbrojony w minę wytykową podpływał z możliwie dużą prędkością bezpośrednio doburty wrogiego okrętu i starał się uderzyć miną w tę burtę, powodując wybuch miny obok części podwodnej atakowanego okrętu[1]. Zazwyczaj używanozapalnika uderzeniowego, powodującego wybuch miny przy uderzeniu. Uzbrojenie to było jednak niebezpieczne w użyciu, gdyż wymagało podejścia na bezpośrednią bliskość atakowanego okrętu, a wybuch miny zagrażał także samemu kutrowi. Zbliżoną bronią tego okresu były także miny holowane za kutrem, jednakże okazały się mniej skuteczne i jeszcze trudniejsze w użyciu. Miny wytykowe ostatecznie zanikły z chwilą bardziej powszechnego wprowadzenia udoskonalonychtorped samobieżnych.
Prawdopodobnie jako pierwsi miny wytykowe zastosowali i użyli bojowokonfederaci podczaswojny secesyjnej w USA. Po kilku nieudanych próbach, w nocy 5 października1863 konfederacki kuterCSS „David” uszkodził w ten sposóbfregatę pancerną UniiUSS „New Ironsides” podCharleston[2]. Następnie 17 lutego1864 konfederackiokręt podwodny „H.L. Hunley”, uzbrojony także w minę wytykową, zatopiłslup USS „Housatonic” (mina użyta w „Hunley” odpalana była na nieco innej zasadzie, gdyż wyposażona była wharpun do wbicia jej w drewniane poszycie okrętu, a po uderzeniu w burtę okrętu i przyczepieniu miny okręt podwodny miał się wycofać i odpalić minę za pomocą sznura, którym była połączona z okrętem podwodnym)[2]. Z kolei w nocy z 27 na 28 października 1864 kuter parowy Unii (kapitanWilliam B. Cushing) zatopił podobną mina wytykową konfederacki okręt pancernyCSS „Albemarle” na rzece Roanoke[3].
Siły rosyjskie pod dowództwem wiceadmirałaStiepana Makarowa intensywnie używały bojowo kutrów z minami wytykowymi podczaswojny rosyjsko-tureckiej w1877 roku. Kutry takie („Carewicz” i „Ksenija”) zatopiły nocą na14 maja?/26 maja 1877 tureckimonitor „Seyfi” naDunaju[4].