Maszyna – w najogólniejszym znaczeniucybernetycznym – wszelki układ względnie odosobniony, w jakim zachodzi przekształcanie (transformacja) zasilenia lubinformacji[1][2]. Określenie to obejmuje zarównoukłady fizycznenaturalne (w tymorganizmy żywe[1]), jak iurządzenia techniczne oraz pewneobiekty abstrakcyjne.
- Można wyróżnić[1]:
W znaczeniu węższym (technicznym) maszyna jest to wyłącznieurządzenie techniczne (najczęściej złożone z wielumechanizmów), służące do przekształcaniaenergii lub wykonującepracę (najczęściej mechaniczną, przezruch swoich części)[3][4][5].
- Wyróżnia się[4][5]:
W znaczeniu prawnym maszyna jest to zespół części lub podzespołów, wyposażony w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, którego przynajmniej jedna część jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie albo też zespół, o którym mowa wyżej, gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania jedynie po zamontowaniu na środkach transportu (np. żuraw samochodowy) lub zainstalowaniu w budynku lub na konstrukcji (np. winda osobowa lub towarowa). Maszyną jest także zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły mięśni ludzkich.
Słowo "maszyna" pochodzi od greckiego wyrazumākhanā. Od słowa greckiego utworzono łacińskiemachina, które z kolei przeniknęło do wielu języków europejskich. Termin "maszyna" początkowo nie pokrywał się ściśle z jego dzisiejszym znaczeniem, przykładowoWitruwiusz (ok. 27-13 p.n.e.) w traktacie"O architekturze ksiąg dziesięć" do mechaniki i budowy maszyn zaliczał m.in. wznoszenie tymczasowych trybun. W starożytności mechanika i budowa maszyn razem z budownictwem wchodziła w skład architektury (łac.architectura), która była pojęciem ogólnym mieszczącym w sobie całą antyczną i średniowieczną technikę. "Maszyna" w dzisiejszym, węższym znaczeniu, pojawiła się dopiero w XVI i XVII wieku[6].
- ↑abcdKrzysztof Boruń hasłoMaszyna w:Mały słownik cybernetyczny (pod red. M. Kempisty) 1973 s. 216-217.
- ↑William Ross Ashby,Wstęp do cybernetyki, 1963, passim.
- ↑Praca zbiorowa,Słownik wyrazów obcych, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 537, 1993,ISBN 83-01-08730-7.
- ↑abWielka Encyklopedia PWN t. 17, 2003, s. 110.
- ↑abLeksykon Naukowo-Techniczny, WNT, 1984, s. 480.
- ↑MaciejM. Sydor MaciejM.,Drewno w budowie maszyn, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2011, s. 103,ISBN 978-83-7160-629-8 [zarchiwizowane zadresu 2016-01-27] .
