 Maciej Zaremba na Targach Książki w Göteborgu, 2013 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 12 marca 1951 | ||
|---|---|---|---|
| Zawód, zajęcie | |||
| |||
Maciej Zaremba Bielawski (ur.12 marca1951 wPoznaniu) –polsko-szwedzki dziennikarz i pisarz.
SynOskara Bielawskiego i Elżbiety z d. Immerdauer. Urodzony w Poznaniu. W 1969, na skutekantysemickiej kampanii komunistycznych władz PRL, razem z matką i dwoma młodszymi braćmi wyemigrował doSzwecji[1]. Początkowo pracował jako pracownik budowlany, operator dźwigu, salowy w szpitalu. Studiował historię filmu, a w 1988 ukończyłhistorię idei naUniwersytecie Sztokholmskim. Jako dziennikarz rozpoczął pracę w 1981, gdy pod pseudonimem Maciej Zaremba pisał reportaże na temat„Solidarności” i sytuacji politycznej w ówczesnej Polsce, które publikowały m.in. szwedzkie dzienniki „Dagens Nyheter” i „Expressen”.
Wspólnie z żoną, którą jest szwedzka pisarkaAgneta Pleijel[2], w latach 80. przełożył na szwedzki m.in.Raport z oblężonego miastaZbigniewa Herberta (Rapport från en belägrad stad och andra dikter, Bonniers, Stockholm 1985).
W 2013 był członkiem, a w latach 2014–2016 przewodniczącym juryNagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki.
Od 1990 pracuje dla dziennika „Dagens Nyheter”, pisze na tematy związane z kulturą i polityką. W latach 1994–1995 był redaktorem działu społecznego i kulturalnego czasopisma „Moderna Tider”, stworzonego przezGörana Rosenberga[3].
W 1997 w serii reportaży nagłośnił sprawęprzymusowej sterylizacji w Szwecji osób „niepożądanych”. Szerszą perspektywę tej sprawy ukazał w wydanej w 1999 w Szwecji książceDe rena och de andra: om tvångssteriliseringar, rashygien och arvsynd, która ukazała się w Polsce w 2011 pod tytułemHigieniści: z dziejów eugeniki. Ponieważ rozbudował treść rozdziałem o stosunku polskiej psychiatrii do eugeniki, opisując m.in. działalność swojego ojca, postanowił wydać ją jako Maciej Zaremba Bielawski.
Od połowy lat 80. na łamach „Dagens Nyheter” regularnie publikuje serie reportaży, w których opisuje problemy i patologie szwedzkiegopaństwa opiekuńczego. Ewolucję szwedzkiej religijności iKościoła Szwedzkiego przedstawił w serii „Kyrkan och frihet” (1999). Problemy szwedzkiej opieki zdrowotnej opisywał w reportażachDu gamla du sjuka (2004) orazDen olönsamma patienten (2013). Kwestii nieprawidłowości szwedzkiego wymiaru sprawiedliwości dotyczyły serie „Rättvisan och dårarna” (2006) oraz „Rättvisans demoner” (2015), a paradoksów szwedzkiego rynku pracy i mobbingu serie reportażyDen polske rörmokaren (2005) orazMobbarna och rättvisan (2010). Inne zagadnienia opisywane przez Zarembę to dyskryminacja na uczelniach wyższych (Först kränkt vinner, 2008), problemy związane z integracją imigrantów w Szwecji (I väntan på Sverige, 2009), sytuacja w szwedzkim szkolnictwie podstawowym (Hem till skolan, 2011) i patologie w przemyśle leśniczym (Skogen vi ärvde, 2012).
Maciej Zaremba ma w swoim dorobku również serie reportaży dotyczących innych krajów, m.in. włoskiej partiiLiga Północna (Lega Nord, 1993), francuskiegoFrontu Narodowego (Front National, 1998), problemówglobalizacji (Sade ni globalisering, 2001) iKosowa (Koloni Kosovo, 2007).
W 2018 wydał książkęHuset med de två tornen, poświęconą dziejom rodzin swojego ojca i matki, a przetłumaczoną na polski przezMariusza Kalinowskiego jakoDom z dwiema wieżami.
W 2005 i 2008 otrzymał NagrodęAkademii Szwedzkiej[4]. W 2006 otrzymał szwedzką Wielką Nagrodę Dziennikarską (Stora Journalistpriset)[5]. Jest również laureatem Nagrody im.Daga Hammarskjölda (2006) oraz Nagrody Kellgrena (2013).
W 2009 Wydział PrawaUniwersytetu w Lund uhonorował go tytułem doktora honoris causa[6]. W 2012 „za wybitne zasługi we wspieraniu przemian demokratycznych w Polsce, za upowszechnianie wiedzy o Polsce” otrzymał Krzyż OficerskiOrderu Zasług Rzeczypospolitej Polskiej.
W 2019 roku otrzymałNagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki zaDom z dwiema wieżami.
