Ten artykuł dotyczy czynnej od 2023 roku linii Gryfów Śl. – Świeradów-Zdr. Zobacz też:Linia kolejowa nr 336 – liniaKolei Gór Izerskich, czynna w latach 1909–1998.Zobacz też:Linia kolejowa Syców – Bukowa Śląska, mająca do 1999 roku numer 317.| Gryfów Śląski – Świeradów-Zdrój | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane podstawowe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zarządca | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Numer linii | 317 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| TabelaSRJP | 253 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | 16,806 km | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rozstaw szyn | 1435 mm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sieć trakcyjna | brak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Prędkość maksymalna | 80 km/h | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg) Fragment linii na wysokościMroczkowic w lutym 2024 roku; widok w kierunkuŚwieradowa-Zdroju; w tleGóry Izerskie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Historia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lata budowy | 2021–2023[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rok otwarcia | 2023 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Linia kolejowa nr 317 –linia kolejowa w południowo-zachodniejPolsce, położona wwojewództwie dolnośląskim, łącząca stacjęGryfów Śląski z przystankiem osobowymŚwieradów-Zdrój przezMirsk.
Linia przebiega w śladzie fragmentulinii kolejowej nr 284Gryfów Śląski –Mirsk (od 1999 roku pod nr. 317) i336 Mirsk –Świeradów Zdrój. Na odcinku tym ruch pasażerski odbywał się do 1996 roku, a towarowy do 1998 roku. Obie linie zostały 8 czerwca 2020 roku przejęte przez województwo dolnośląskie, a w latach 2021–2023 roku zostały zrewitalizowane. Oficjalna uroczystość otwarcia linii odbyła się 7 grudnia 2023 roku, a trzy dni później linię oddano do regularnego ruchu pasażerskiego. Linia od tego też okresu posiada jednolity numer – 317.
.jpg)
Linia kolejowa nr 317 położona jest w południowo-zachodniej Polsce, wwojewództwie dolnośląskim, na terenie dwóch powiatów:lwóweckiego (gmina Gryfów Śląski igmina Mirsk) ilubańskiego (miasto Świeradów-Zdrój)[2][3].
Linia bierze swój początek nastacji Gryfów Śląski (−0,262 km)[4], gdzie łączy się zlinią kolejową nr 274. Z niej biegnie ona w kierunku południowo-wschodnim w śladzie dawnejlinii kolejowej nr 284, równolegle do linii kolejowej nr 274 kierującej się w stronęJeleniej Góry[3], po czym na wysokości m.Krzewie Wielkie skręca na południowy zachód, gdzie biegnie pod linią kolejową nr 274 idrogą krajową nr 30[2]. Linia dalej przecinaProszówkę (tam też znajduje sięprzystanek osobowy) iBrzeziniec, po czym po przekroczeniuKwisy wjeżdża doMirska. Tam też znajduje się kolejnyprzystanek osobowy, a przed 1987 rokiem był onstacją węzłową z liniami w kierunkuPobiednej (ciąg dalszy linii kolejowej nr 284) iŚwieradowa Zdroju (linia kolejowa nr 336)[3].
Za przystankiem Mirsk linia nr 317 biegnie w śladzie dawnej linii kolejowej nr 336 w kierunku południowo-zachodnim[3]. Kolejne przystanki na linii toMroczkowice iOrłowice (przed 2023 rokiem Krobica[5][3]), a za drugim z nich linia przechodzi pod drogą wojewódzką nr358 i361, po czym skręca na południowy wschód, gdzie biegnąc mostem przecina ona drogę wojewódzką nr 358 i Kwisę[2]. Dalej linia biegnie równolegle do rzeki w kierunku południowym[3], po czym kończy ona swój bieg naprzystanku osobowym Świeradów-Zdrój (16,544 km)[6].
Linia kolejowa łączącaGryfów Śląski zeŚwieradowem-Zdrojem przezMirsk została odbudowana w śladzie fragmentulinii kolejowej na 284 na odcinkuGryfów Śląski –Mirsk i nr336 na odcinkuMirsk –Świeradów Zdrój[3].
Jako pierwsza powstała linia kolejowa nr 284, a o budowie połączenia między Mirskiem aLegnicą zdecydowano w 1882 roku. Wtedy topruski Landtag podjął decyzję o budowie linii kolejowej celem ożywienia lokalnej gospodarki, a na jej budowę przeznaczył dodatkowo środki finansowe[7]. Odcinek z Gryfowa Śląskiego do Mirska uroczyście otwarto 1 listopada 1884 roku[3].
Regularną eksploatację odcinka Mirsk – Świeradów Zdrój (Isergebirgsbahn; zniem.Kolej Gór Izerskich) rozpoczęto 31 października 1909 roku[8][3], natomiast odcinek doŚwieradowa Nadleśnictwo oddano do regularnego użytku 5 czerwca 1910 roku[8][3]. Nowo wybudowana linia była linią wąskotorową orozstawie szyn 600 mm, a po kilku latach przekuto ją na normalny tor (1435 mm)[9]. Obie linie kolejowe po II wojnie światowej przeszły pod administracjęPKP[10].
Decyzję o zawieszeniu ruchu pasażerskiego na odcinku Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów Zdrój podjęto 30 listopada 1995 roku[11], a ostatni pociąg ze stacji Świeradów Zdrój odjechał 11 lutego 1996 roku o godzinie 17:00[12]. Przez następne dwa lata kursowały dalej pociągi towarowe – ruch pociągów zawieszono całkowicie po wypadku, w którym pociąg towarowy od strony Świeradowa Zdroju nie zdołał wyhamować i wpadł na wagon z węglem na stacji w Mirsku[11]. Wkrótce po tym linia stała się nieprzejezdna[13].
Odcinek Gryfów Śląski – Mirsk od 1999 roku widniał w wykazie PKP Polskich Linii Kolejowych pod nr. 317[13][14]. Wcześniej ten numer miałalinia kolejowa Syców – Bukowa Śląska[15].
Jeden z pierwszych pomysłów na reaktywację linii kolejowej doŚwieradowa-Zdroju pojawił się we wrześniu 2007 roku i dotyczył on odtworzenia historycznych linii kolejowych na tereniewojewództwa dolnośląskiego pod nazwąDolnośląskie Zabytki Kolejowe – europejskie dziedzictwo kultury technicznej. Projekt ten zakładał reaktywacje kilku linii kolejowych, w tym linii Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów Zdrój. Ostatecznie reaktywowano inną linię kolejową:Szklarska Poręba –Harrachov (Czechy)[16].
Na początku 2009 roku pojawiła się w mediach informacja, że kilka lat wcześniej samorządowcy zMirska iGryfowa Śląskiego planowali przejąć linię kolejową Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów Zdrój odPKP celem jej przekształcenia w ścieżkę rowerową. Nie udało się wówczas przejąć tej linii, gdyż nie było możliwości nieodpłatnego jej przekazania[17], a po otwarciukolei gondolowej w Świeradowie-Zdroju w 2008 roku zmieniła się koncepcja wykorzystania tej linii, tj. reaktywacja ruchu kolejowego[18].
W połowie 2009 roku w Starostwie Powiatowym wLwówku Śląskim powstał projekt rewitalizacji i reaktywacji fragmentu linii kolejowej nr 284 Lubomierz – Gryfów Śląski – Mirsk i 336 do Mirsk– Świeradów Zdrój. Projekt ten zakładał przejęcie odPKP PLK tychże linii, a także odPKP budynków kolejowych przy tych liniach, tj. stacji Lubomierz, Mirsk i Świeradów Zdrój, a w budynku dworcowym na stacjiGryfów Śląski wydzierżawienie pomieszczenia. W tych budynkach miała powstać powiatowa sieć wypożyczalni rowerów, a na torach miały kursować w weekendy pociągi zCzech od spółkiKoleje Dolnośląskie[19]. Pierwotnie koszt rewitalizacji samych torów oszacowano na około 4 mln złotych[20]. Ostatecznie nie doszło do realizacji tego projektu ze względu na zbyt wysokie koszty całego przedsięwzięcia[21].
Od 2008 roku trwał proces przejęcia fragmentu linii w terenie miasta Świeradów-Zdrój wraz z zabudową stacji przez miasto[22], co ostatecznie nastąpiło 27 grudnia 2012 roku[23]. Na początku maja 2013 roku rozpoczęto demontaż torów na terenie miasta Świeradów-Zdrój[24]. 12 stycznia 2018 roku Miasto Świeradów-Zdrój ogłosiło pierwszy przetarg na adaptację budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne[25]. Umowę na wykonanie robót podpisano 23 marca 2018 roku. Prace przy rewitalizacji zabudowy stacji objęły m.in. roboty rozbiórkowe, montaż konstrukcji i nowego pokrycia dachów, roboty murarskie, prace renowacyjne i zagospodarowanie terenu[26][27]. 1 marca 2019 roku w odnowionym dworcu kolejowym rozpoczęło działalność Miejskie Centrum Kultury, Aktywności i Promocji Gminy „Stacja Kultury” w Świeradowie-Zdroju[28].
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego w połowie 2014 roku wrócił dokoncepcji przejmowania linii kolejowych celem ich rewitalizacji i reaktywacji, a wśród nich znalazły się linie kolejowe nr 317 i 336 Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów Zdrój. Samorząd województwa zaplanował wówczas ich modernizację przy współudziale środków unijnych w ramachRegionalnego Programu Operacyjnego za lata 2014–2020[29][30]. 17 maja 2016 roku Zarząd Województwa Dolnośląskiego podjął uchwałę, w której wyraża wolę przejęcia kilkunastu linii kolejowych, w tym linii 317 i 336, natomiast od połowy 2016 roku gminy położone wzdłuż nich, czyli Mirsk i Gryfów Śląski, rozpoczęły procedurę przejęcia linii kolejowej Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów Zdrój w celu jej reaktywacji, której koszt szacowano wówczas na 25 milionów złotych, z czego zakładano 4 mln złotych wkładu własnego gmin (również Świeradowa-Zdroju, które przejęło fragment linii kolejowej pod koniec 2012 roku)[31][32].
We wrześniu 2019 roku Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego ogłosił przetarg na wykonanie studiów wykonalności dla uruchomienia pociągów między stacjami Gryfów Śląski i Świeradów Zdrój z opcją dojazdu doJindřichovic pod Smrkem[33]. W grudniu tego samego roku został wybrany wykonawca, który miał opracować studium wykonalności. PóźniejMinisterstwo Infrastruktury wyraziło zgodę na przejęcie przez województwo dolnośląskie linii kolejowych 317 i 336 odPKP[34], co nastąpiło 8 czerwca 2020 roku, kiedy to spisano akt notarialny[34].
.jpg)
29 lipca 2020 rokuTymoteusz Myrda, Członek Zarządu Województwa Dolnośląskiego, poinformował, że zgodnie ze studium wykonalności koszt rewitalizacji linii 317 i 336 oszacowano kwotę 50 mln zł. Zaplanowano rewitalizację całej infrastruktury torowej, prace przy obiektach, przejazdach i sygnalizacji przejazdowej oraz budowę nowych peronów. Rewitalizacja miała trwać około dwóch lat[35], a pierwsze pociągi pasażerskie planowano wówczas uruchomić w 2023 roku[36].
31 grudnia 2020 rokuDolnośląska Służba Dróg i Kolei we Wrocławiu ogłosiła postępowanie przetargowe na przygotowanie placu pod rewitalizację linii kolejowych nr 317 i 336 Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów Zdrój. Był to pierwszy etap prac rewitalizacyjnych[37]. Rozpoczęły się one pod koniec maja 2021 roku[38][39] i polegały na rozbiórce pozostałości po liniach 317 i 336, w tym torów kolejowych wraz z wierzchnią warstwą podbudowy szlaku oraz usunięciu samosiejek. W ten sposób przygotowano linie pod ułożenie nowego torowiska[40].
Przetarg na drugi etap, czyli rewitalizację linii kolejowej 317 Gryfów Śląski – Mirsk ogłoszono 20 grudnia 2021 roku[41]. W przetargu wybrano firmę Torhamer, która zaproponowała kwotę ok. 21,722 mln złotych[42]. 29 kwietnia 2022 roku przekazano wykonawcy plac budowy, który miał 9 miesięcy od podpisania umowy na zakończenie rewitalizacji linii na odcinku Gryfów Śląski – Mirsk[43].
.jpg)
1 czerwca 2022 roku miasto Świeradów-Zdój ogłosiło przetarg na odbudowę torowiska w rejoniedworca kolejowego. Zaplanowano wówczas budowę na działce przy dworcu kolejowym w kierunku Orłowic około 1 km torowiska kolejowego orazperonu. Przystanek miał zostać także dostosowany do przyjęcia pociągów z wagonem rowerowym[44]. Prace te ruszyły na początku października 2023 roku[45].
W połowie czerwca 2022 roku rozpoczął się remont peronu na stacji Gryfów Śląski, w ramach których wypiaskowano konstrukcję metalową wiaty peronowej, wymieniono jej zadaszenie, płyty betonowe nawierzchni peronu, a także zamontowano nowe tablice i oświetlenie. Remont ten był ważny w kontekście rewitalizacji linii kolejowych nr 317 i 336[46].
Przetarg na trzeci etap, czyli rewitalizację linii kolejowej 336 Mirsk – Świeradów Zdrój, ogłoszono 20 września 2022 roku[47]. Został on rozstrzygnięty pod koniec grudnia tego samego roku, w którym wybrano ofertę firmy ETF Polska na kwotę 21,352 mln złotych. Termin realizacji wynosił wówczas 9 miesięcy od dnia podpisania umowy[48].
Prace rewitalizacyjne linii 317 i 336 objęły opracowanie dokumentacji technicznej, a później prace budowlane, w tym m.in.: zabudowęprzejazdów kolejowo-drogowych, wykonanienawierzchni kolejowej wraz zpodtorzem, budowęprzystanków osobowych, odtworzenie obiektów inżynieryjnych oraz wycinkę drzew i krzewów. Z racji braku torów linię odtworzono od nowa i przystosowano ją do prędkości maksymalnej 80 km/h[49].
5 grudnia 2023 roku przeprowadzono pierwsze jazdy techniczne pociągów pasażerskich po zrewitalizowanej linii[50], natomiast dwa dni później, 7 grudnia odbyła się uroczystość otwarcia linii kolejowej do Świeradowa-Zdroju. Pierwszy pociąg na końcowy przystanek wjechał o godzinie 13:00[51]. Pierwsze regularne połączenia pasażerskie na linii ruszyły 10 grudnia 2023 roku – uruchomiono wówczas 9 par połączeń kolejowych na dobę[52]. W ten sposób po 27 latach Świeradów-Zdrój i Mirsk odzyskały pasażerskie połączenia kolejowe[53].
Począwszy od regulaminu sieciPKP Polskich Linii Kolejowych na okres 2023/2024 cała linia na odcinku Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów-Zdrój zyskała jednolity numer – 317, dotychczasowy przystanek Krobica został przemianowany naOrłowice, a przystanek Świeradów Zdrój na Świeradów-Zdrój[3][6][5].
23 listopada 2024 roku odbył się przejazdpociągu specjalnego na trasieWrocław Główny –Kamienna Góra –Jelenia Góra – Świeradów-Zdrój – Jelenia Góra – Wrocław Główny. Został on zorganizowany z okazjiDnia Kolejarza przezKlub Sympatyków Kolei we Wrocławiu w ramach projektu „Kolejowe szlaki Dolnego Śląska”. Pociąg „Świeradowiec” składał się z lokomotywySU45-079 iwagonów standardu Y z lat 70. XX wieku[54][55].
Łączna długość linii kolejowej nr 317 Gryfów Śląski – Świeradów-Zdrój wynosi 16,806 km[56]. Na km −0,262–0,668 jest ona zarządzana przezPKP Polskie Linie Kolejowe[4], a na km 0,668–16,544 przezDolnośląską Służbę Dróg i Kolei we Wrocławiu[57].
Zbudowana jest z szyn 49E1 na podkładach strunobetonowych PS-83[58][59]. Posiada onaklasę C3 (km −0,262–0,668) i C2 (km 0,668–16,544)[6]. Maksymalne prędkości dlaautobusów szynowych na linii według regulaminu sieciPKP Polskich Linii Kolejowych 2023/2024 wynoszą pomiędzy 40 km/h na początkowym i końcowym odcinku linii (km −0,262–0,668 i 16,166–16,544) do 80 km/h[56].
| Nazwa | Km osi | Rodzaj | L. krawędzi peronowych | Wysokość peronu [mm] | Zdjęcie |
|---|---|---|---|---|---|
| Gryfów Śląski | 0,000 | stacja | 4 | 300 |  |
| Proszówka | 3,132 | przystanek osobowy | 1 | 550 | .jpg) |
| Mirsk | 8,772 | przystanek osobowy | 1 | 550 | .jpg) |
| Mroczkowice | 12,034 | przystanek osobowy | 1 | 550 | .jpg) |
| Orłowice | 13,929 | przystanek osobowy | 1 | 550 | .jpg) |
| Świeradów-Zdrój | 16,494 | przystanek osobowy | 1 | 550 | .jpg) |
| [5][60] | [5] | [5] | [61][60] | [61][60] |
Na odcinku Gryfów Śląski – Mirsk znajdują się 24przepusty[58], a na odcinku Mirsk – Świeradów-Zdrój jest ich 30[59][13]. Na odcinku Gryfów Śląski – Mirsk znajduje się 17przejazdów kolejowo-drogowych kategorii D[58], a na odcinku Mirsk – Świeradów-Zdrój jest ich 19[59][13].
Na całej trasie znajdują się dwa mosty:
Perony wzdłuż linii kolejowej nr 317 wyposażono w zadaszenie, ławki, kosze na śmieci, oświetlenie, tablice informacyjne i monitoring, a przy nich znajdują się zadaszone miejsca ze stojakami rowerowymi oraz parkingi samochodowe[58][59].
.jpg)
Linia kolejowa nr 317 w sieciowym rozkładzie jazdyPKP Polskich Linii Kolejowych na okres od 10 grudnia 2023 roku do 9 marca 2024 roku widnieje pod numerem 253. Linię tę obsługiwały wówczas wyłącznie pociągiKolei Dolnośląskich jako część linii D62. W tym okresie kursowało łącznie 9 par pociągów, w tym jedna przyspieszona z postojami jedynie wGryfowie Śląskim,Mirsku iŚwieradowie-Zdroju. Pociągi te łączyły bezpośrednio Świeradów-Zdrój z Gryfowem Śląskim, a część dalej kierowało się doJeleniej Góry,Węglińca iGörlitz[62][63].
Czas przejazdu na całej linii wynosił wówczas 21 minut w obydwu kierunkach, a kursów przyspieszonych 17 minut. Najszybszy pociąg ze Świeradowa-Zdroju do Jeleniej Góry pokonywał planowo całą swoją trasę w czasie 1 godziny i 4 minut[62][52].
