Movatterモバイル変換

[0]ホーム

Przejdź do zawartości

Knyszyn

Edytuj linki

Na mapach:

53°18′45″N 22°55′10″E/53,312500 22,919444

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też:Knyszyn (ujednoznacznienie).

Knyszyn

miasto wgminie miejsko-wiejskiej

ul. Kościelna

Krzysztof Chowański

23,68^[1] km²

Wysokość

158,5 m n.p.m.

Populacja (01.01.2024)
• liczba ludności
• gęstość

2643^[1]
111,6 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 85

Kod pocztowy

19-120

Tablice rejestracyjne

BMN

Położenie na mapie gminy Knyszyn

Mapa konturowa gminy Knyszyn, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Knyszyn”

Położenie na mapie Polski

Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Knyszyn”

Położenie na mapie województwa podlaskiego

Mapa konturowa województwa podlaskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Knyszyn”

Położenie na mapie powiatu monieckiego

Mapa konturowa powiatu monieckiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Knyszyn”

53°18′45″N 22°55′10″E/53,312500 22,919444

TERC (TERYT)

2008044

SIMC

0923213

Urząd miejski

Rynek 39
19-120 Knyszyn

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Strona internetowa

Knyszyn –miasto wwojewództwie podlaskim, wpowiecie monieckim, nad rzekąJaskranką^[2], siedzibagminy miejsko-wiejskiej Knyszyn.W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało dowoj. białostockiego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. Knyszyn liczył 2643 mieszkańców^[1].

Knyszyn uzyskałlokację miejską w 1538 roku^[3]. Byłmiastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[4], w starostwie knyszyńskim wziemi bielskiej województwa podlaskiego w 1795 roku^[5].

Demografia

[edytuj |edytuj kod]

WedługPowszechnego Spisu Ludności z 1921 roku miasto zamieszkiwało 3579 osób, wśród których 2286 było wyznania rzymskokatolickiego, 20 prawosławnego, 38 ewangelickiego, a 1235mojżeszowego. Jednocześnie 2668 mieszkańców zadeklarowałopolską przynależność narodową, 7 białoruską, 27 niemiecką, 876 żydowską i jeden rosyjską. W mieście było 541 budynków mieszkalnych^[6].

30 czerwca 2012 roku miasto liczyło 2851 mieszkańców.

Piramida wieku mieszkańców Knyszyna w 2014 roku^[7].

Historia

[edytuj |edytuj kod]

ŚmierćZygmunta Augusta w Knyszynie – obrazJana Matejki

Rosyjscy pancerniacy rozdają gazety propagandowe mieszkańcom Knyszyna po jego zajęciu w1939 roku

W roku 1568 Knyszyn otrzymałprawa miejskie magdeburskie^[8] od królaZygmunta Augusta. „Czasy Zygmuntowskie” były złotym wiekiem dla Knyszyna. Wybudowano wówczasratusz na rynku,cerkiew prawosławną,łaźnie, budynekwagi,wybrukowano ulice^[9]. Udokumentowanych jest 19 pobytów króla w Knyszynie, łącznie około 500 dni, w latach 1533–1572. W Knyszynie król chętnie wypoczywał, stąd władałKrólestwem Polskim iWielkim Księstwem Litewskim. Podpisał wiele dokumentów m.in. pierwszą w Polsce Ustawę Morską i Leśną. Król Zygmunt August zmarł w Knyszynie 7 lipca 1572 roku. Zdarzenie to na swoim obrazie uwieczniłJan Matejko.

Społeczność żydowska posiadała w mieściesynagogę. Pierwsza, drewniana, spłonęła w 1915 podczas pożaru miasta w trakcie odwrotu wojsk rosyjskich. Usytuowana była przy ulicy Tykockiej. Druga, już murowana, powstała w latach 20. XX wieku. Została wybudowana pomiędzy ul. Grodzieńską, a Starodworną. Po wkroczeniu wojsk radzieckich do miasta, bożnica została zdewastowana i przeznaczoina na magazyn pasz. W latach 1982–1986 została rozebrana^[10].

W lipcu 1941 Niemcy utworzyli w Knyszyniegetto dla ludnościżydowskiej^[11]. Przebywało w nim ok. 2000 Żydów z Knyszyna,Trzciannego,Tykocina iSzczuczyna^[11]. Getto zostało zlikwidowane 2 listopada 1942^[11]. Większość osób wywieziono do obozu przejściowego w Białymstoku, a ponad 70 rozstrzelano na miejscu^[11].

25 sierpnia 1944 samoloty niemieckie zbombardowały i ostrzelały wioskę. W czasie nalotu zginęło 10 osób. Spłonęły cztery gospodarstwa^[12].

Transport

[edytuj |edytuj kod]

Droga krajowa nr 65: granica państwa –Gołdap –Ełk –Białystok –Bobrowniki – granica państwa
Droga wojewódzka nr 671:Sokoły –Tykocin – Knyszyn –Korycin –Sokolany

Zabytki

[edytuj |edytuj kod]

Zabytki w Knyszynie

Lamus plebański w Knyszynie z początku XIX wieku

Dom Klattów w Knyszynie - w stylu dworku mieszczańskiego z końca XVIII wieku

Zabytkowy budynekszpitala w Knyszynie z 1910 r., położony przy ul. Grodzieńskiej 96

Kościół pw. św. Jana Apostoła i Ewangelisty

Starakropielnica wykuta z jednego polnego kamienia przyKościele św. Jana Apostoła w Knyszynie

Tablica informacyjna cmentarza św. Marka

Osobny artykuł:Dwór królewski w Knyszynie.

Według rejestru zabytkówNID'^[13] na listę zabytków wpisane są obiekty:

teren części miasta, XVI, nr rej.: 74 (80) z 10.01.1967
kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty, 1520, 1710, nr rej.: 203 z 20.10.1966
lamus plebański, drewn., pocz. XIX, nr rej.: 17 (23) z 22.01.1953
budynek szpitalny, ul. Grodzieńska 96, 1910, nr rej.: A-225 z 19.03.2009
dom Klattów, ul. Kościelna 6, drewn., 2 poł. XVIII, nr rej.: 389 z 14.02.1977
pozostałości parku dworskiego, XVI, nr rej.: 637 z 25.11.1986

Pozostałe obiekty:

pomnikkróla Zygmunta Augusta na rynku miejskim
pozostałości założenia dworskiego z XVI w. (gdzie zmarł król Zygmunt August) przy ul. Białostockiej
pozostałościkirkutu przy ul. Białostockiej
cmentarz prawosławny z XIX w. (przy drodze doKrypna Kościelnego)^[14]
cmentarz rzymskokatolicki z XIX wieku^[15]
dom z XIX w. przy ul. Białostockiej – dawniej manufaktura tkacka, koszary, sąd, ostatnio internat
drewniana kapliczka słupowa z rzeźbą św. Jana Nepomucena na ul. Grodzieńskiej^[16]

Galeria

[edytuj |edytuj kod]

PomnikZygmunta Augusta
Zegar słoneczny
Rynek
Stacja kolejowa w Knyszynie
ParowózTKt48 na stacji kolejowej w Knyszynie
Zabytkowy dom z XVIII w. w Knyszynie

Ludzie związani z Knyszynem‎ ‎

[edytuj |edytuj kod]

Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie związani z Knyszynem‎‎‎.

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]

↑^a^b^cPowierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
↑Jaskranka, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-23] .
↑Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 40–41.
↑Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12.
↑Karol de Perthées, Mappa Szczegulna Woiewodztwa Podlaskiego, 1795.
↑Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 10 .
↑Knyszyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI-XVIII w., w: Maria Kwapień; Józef Maroszek; Andrzej Wyrobisz, Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Wrocław 1976, s. 95.
↑Michał Daniszewski: Knyszyńska cerkiew. Strona Urzędu Miejskiego w Knyszynie:knyszyn.pl, 2008-02-14. [dostęp 2015-10-19].
↑Synagoga Orach Chaim (ul. Grodzieńska) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-03-10] .
↑^a^b^c^dCzesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 236.ISBN 83-01-00065-1.
↑Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 147.
↑Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie,Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2023, s. 52 [dostęp 2024-02-10] [zarchiwizowane 2024-01-26] (pol.).
↑Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 32.
↑Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 34.
↑Michał Zalewski: Drewniana kapliczka słupowa ze św. Janem Nepomucenem w Knyszynie. kapliczki.org.pl. [dostęp 2020-03-15]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]

Zobacz w indeksieSłownika geograficznego Królestwa Polskiego hasłoKnyszyn

Knyszyn, [w:]Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 199 .
Historia miasta

Miastawojewództwa podlaskiego

Miasta na prawach powiatu	Białystok Łomża Suwałki
Miasta powiatowe	Augustów Bielsk Podlaski Grajewo Hajnówka Kolno Mońki Sejny Siemiatycze Sokółka Wysokie Mazowieckie Zambrów
Miasta gminne	Brańsk Choroszcz Ciechanowiec Czarna Białostocka Czyżew Dąbrowa Białostocka Drohiczyn Goniądz Jedwabne Kleszczele Knyszyn Krynki Lipsk Łapy Michałowo Nowogród Rajgród Stawiski Suchowola Supraśl Suraż Szczuczyn Szepietowo Tykocin Wasilków Zabłudów

Knyszyn

Części miasta wgTERYT	Cisówka Piaski Pod Stawem Stare Pole
Dawniej w granicach Knyszyna	Dziękonie(??–1954) Grądy(1919–54) Kuczyn(??–1954) Magnusze(??–1954) Moniuszeczki(??–1954) Poniklica(1919–54) Rosochy (1919–54) Wodziłówka(1919–54)

Gmina Knyszyn

Siedziba gminy:Knyszyn

Wsie	Chobotki Czechowizna Grądy Guzy Jaskra Kalinówka Kościelna Knyszyn-Zamek Nowiny Kasjerskie Nowiny-Zdroje Ogrodniki Poniklica Wodziłówka Wojtówce Zofiówka
Kolonie	Cisówka Jeleń Kropiwnica Mierestki Stoczek
Części wsi	Kalinówka (wieś) Lewonie

Powiat moniecki

Miasta	Goniądz Knyszyn Mońki
Gminy miejsko-wiejskie	Goniądz Knyszyn Mońki
Gminy wiejskie	Jasionówka Jaświły Krypno Trzcianne

Powiat białostocki (1795–1940 i 1945–75)(► Zabory;► II RP)

Siedziba powiatu –Białystok

Przynależność wojewódzka	Prusy:departament białostocki (1795–1807) Rosja:obwód białostocki (1807–42) gubernia grodzieńska (1842–1915) II RP:woj. białostockie (1919–39) ZSRR:obwód białostocki (1939–40) PRL:woj. białostockie (1945–75)
Gminy miejskie (1795–1975)	Białystok (do 1928→) Choroszcz (do 1875 i od 1919) Czarna Białostocka (od 1962) Goniądz (do 1954→) Gródek (do 1875) Jasionówka (do 1875) Knyszyn (do 1954→) Starosielce (1919–54) Supraśl (1824–1875 i od 1919) Suraż (do 1919 i 1923–54→) Trzcianne (do 1800) Wasilków (od 1919) Zabłudów (do 1875 i od 1919)
Miasteczka (1795–1934)	Choroszcz (1875–1919) Gródek (1875–1934) Janopol (1875–1915) Jasionówka (1875–1919) Supraśl (1875–1919) Trzcianne (1800–1934) Wasilków (← 1915–19) Zabłudów (1875–1919)
Osiedla (1954–72)	Czarna Wieś (1956–62)
Gminy wiejskie (1861–1954 i 1973–75)	Bacieczki (1944–54) Barszczewo (1944–54) Białostoczek (1861–1944) Choroszcz (1861–1944 i 1973–75) Czarna Wieś (← 1915–54) Czarna Białostocka (1973–75) Dobrzyniewo (Kościelne) (1944 i 1973–75) Dojlidy (1861–1954) Dolistowo (1915–44) Goniądz (1915–54→) Gródek (1861–1954 i 1973–75) Jaświły (1861–1915 i 1944–54→) Juchnowiec (Dolny) (1861–1954 i 1973–75) Kalinówka (1915–54→) Krypno (1861–1954→) Michałowo (1861–1954 i 1973–75) Obrubniki (1861–1944 i 1944–54) Przytulanka (1861–1915) Supraśl (1973–75) Suraż (1919–23) Szymki (1973–75) Trzcianne (1915–54→) Tykocin (1973–75) Wasilków (1973–75) Zabłudów (1861–1954 i 1973–75) Zaścianki (1973–75) Zawyki (1861–1954)
Gromady (1954–72)	Barszczewo (1954–72) Biele (1954–59) Bobrowniki (1954–59) Bogdanki (1959–72) Czarna Wieś (1954–55) Czarna Wieś Kościelna (1954–72) Dobrzyniewo Duże (1954–59) Dobrzyniewo Kościelne (1959–72) Dobrzyniówka (1954–59) Dojlidy Górne (1959–71) Dorożki (1954–59) Fasty (1954–68) Folwarki Tylwickie (1954–71) Gnieciuki (1954–59) Grabówka (1954–71) Gródek (1954–72) Horodniany (1954→ i ← 1956–72) Jałówka (1954–71) Jeżewo (← 1958–72) Juchnowiec Dolny (1954–72) Jurowce (1954–61) Juszkowy Gród (1954–72) Kamionka (1954–59) Konowały (1954–72) Kozińce (1954–72) Koźliki (1954–59) Królowy Most (1954–72) Kuriany (1954–59) Lewickie (1954–59) Łopuchowo (← 1958–59) Michałowo (1954–72) Mostowlany (1954–59) Nowa Wola (1954–59) Nowe Aleksandrowo (1954–59) Ogrodniczki (1954–71) Olmonty (1954–59) Pogorzałki (1954–61) Rafałówka (1959–72) Rogowo (1954–59) Rudnia (1954–57) Rynki (1954→) Rzędziany (← 1958–61) Saniki (← 1958–59) Simuny (1954–59) Studzianki (1954–61) Szymki (1954–72) Topolany (1954–59) Trypucie (1954→) Turośl Dolna (1954→) Turośl Kościelna (1954→) Tykocin (← 1958–72) Uhowo (1954→) Waliły-Stacja (1954–68) Wasilków (1961–72) Wiejki (1954–59) Zabłudów (1959–72) Załuki (1954–59) Zaścianki (1972) Zawady (1954→) Zawyki (1954→) Złotoria (← 1958–72) Zubki (1954–72) Zwierki (1954–59) Żuki (1954–59)

Powiat moniecki (1954–1975)

Siedziba powiatu –Mońki

Przynależność wojewódzka	woj. białostockie
Miasta	Goniądz (←od 1954) Knyszyn (← od 1954) Mońki (od 1965)
Gminy wiejskie (1954 i 1973–75)	Goniądz (← od 1954) Jasionówka (od 1973) Jaświły (← od 1954) Kalinówka (← w 1954) Knyszyn (od 1973) Krypno (← od 1954) Mońki (od 1973) Trzcianne (← od 1954)
Gromady (1954–72)	Bajki Stare (1954–61) Białosuknia (1954–61) Bobrówka (1954–59) Boguszewo (1954–68) Chojnowo (1954–59) Długołęka (1954–68) Dolistowo Stare / Stare Dolistowo (1954–72) Downary (1954–72) Dziękonie (1954–71) Goniądz (1972) Grądy (1954–59) Hornostaje (1954–71) Jasionówka (1954–72) Jaświły (1954–72) Jatwieź Duża (1954–68) Kalinówka Kościelna (1954–72) Kamionka (1954–59) Klewianka (1961–71) Knyszyn (1972) Krasne Folwarczne (←~~1959~~) Kruszyn (1954–72) Krypno (1954–72) Kulesze (1954–59) Laskowiec (1954–72) Mikicin (1954–59) Milewskie (1954–59) Mońki (1954–64) Mońki (1972) Peńskie (1954–59) Smogorówka Dolistowska (1954–61) Szorce (1954–61) Szpakowo (1954–59) Trzcianne (1954–72) Wyszowate (1961–71) Zofiówka (1959–71)

Kontrola autorytatywna (miasto):

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Knyszyn&oldid=75709936”

Kategorie:

[8]ページ先頭