Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Karta Atlantycka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
PrezydentRoosevelt i premierChurchill na pokładzie HMS „Prince of Wales”, sierpień 1941
Karta Atlantycka

Karta Atlantycka (ang.Atlantic Charter) – ośmiopunktowa deklaracja podpisana 14 sierpnia 1941 roku przezWinstona Churchilla iFranklina Delano Roosevelta na pokładzie okrętuHMS „Prince of Wales”, kotwiczącego u wybrzeżyNowej Fundlandii naOceanie Atlantyckim (stąd pochodzi nazwa). Określała cele politykiWielkiej Brytanii iUSA w okresieII wojny światowej i po jej zakończeniu oraz zasady powojennych stosunków międzynarodowych.

Historia

[edytuj |edytuj kod]

Deklarację podpisali premier Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Winston Churchill oraz prezydent Stanów Zjednoczonych z ramieniaPartii Demokratycznej Franklin Delano Roosevelt. Za jej najważniejsze cele uznano prawo wszystkich narodów do posiadania własnych rządów i własnego niepodległego państwa, do rozwoju gospodarczego i życia w pokoju po pokonaniu tyraniifaszystowskiej. Zdecydowanie eksponowała zasadę pokojowego rozstrzyganiasporów międzynarodowych, zgodnie z zasadami sprawiedliwości i prawa międzynarodowego, wyrażała nadzieję na ustanowienie po ostatecznym zniszczeniu tyranii nazistowskiejtrwałego pokoju, wspominała o potrzebie zaprowadzenia w przyszłościstałego systemu bezpieczeństwa na szerszą skalę oraz o potrzebie zmniejszenia zbrojeń.

24 września 1941 roku na konferencji międzynarodowej wLondynie podpisana przez członków koalicji antyhitlerowskiej, m.in.ZSRR,Australię, emigracyjne rządyPolski,Francji,Belgii,Czechosłowacji,Luksemburga,Holandii,Norwegii,Grecji,Jugosławii oraz przez dominiaIndie Brytyjskie,Kanadę,Związek Południowej Afryki.

Do Karty odwoływały sięDeklaracja Narodów Zjednoczonych iTraktat brytyjsko-radziecki (1942). Niektóre zapisy Karty (pierwszy, drugi, trzeci, czwarty i ósmy) nigdy nie zostały przez sprzymierzonych zrealizowane. Sygnatariuszem, który dążył do ekspansji zarówno terytorialnej jak i polityczno-gospodarczej, był Związek Radziecki. Zmiany terytorialne, które zaszły bez zgody państwa, którego dotyczyły to cesje terytorialneFinlandii, Polski,Rumunii, Czechosłowacji iJaponii na rzecz Związku Radzieckiego, a takżeNiemiec na rzecz Polski i ZSRR. Punkt czwarty został pogwałcony w przypadku nieprzywrócenia niepodległościEstonii,Łotwy,Litwy, a także wszystkich państw, które stały się radzieckimi satelitami. Nie nastąpiło po wojnie deklarowane rozbrojenie, bądź ograniczenie zbrojeń. Doszło też do licznych interwencji zbrojnych zarówno USA jak i Związku Radzieckiego.

Postanowienia Karty Atlantyckiej

[edytuj |edytuj kod]

W karcie Atlantyckiej prezydent Stanów Zjednoczonych i premier Wielkiej Brytanii ustanowili "pewne wspólne zasady w polityce państwowej" swych krajów, "na których opierają nadzieje na lepszą przyszłość dla całego świata". Zasad tych było osiem:

  1. sygnatariusze nie dążą do zysków terytorialnych lub jakichkolwiek innych;
  2. sygnatariusze nie życzą sobie zmian terytorialnych, które nie zgadzałyby się z wolno wypowiedzianymi życzeniami narodów, których te zmiany dotyczą;
  3. sygnatariusze uznają prawo wszystkich narodów do wyboru formy własnego rządu; pragną przywrócenia niepodległości i niezależnych rządów w tych wszystkich państwach, które zostały pozbawione swej niepodległości;
  4. sygnatariusze będą się starali o to, aby wszystkie państwa, wielkie i małe, zwycięskie czy zwyciężone, miały dostęp na równych zasadach do światowego handlu i surowców, niezbędnych dla ich rozwoju ekonomicznego;
  5. sygnatariusze dążą do ustalenia jak najdalej idącej współpracy pomiędzy wszystkimi narodami na polu gospodarczym, by zapewnić wszystkim polepszenie warunków pracy, rozwój ekonomiczny oraz dobre warunki społeczne;
  6. sygnatariusze chcieliby, po ostatecznym pokonaniu tyranii hitlerowskiej, widzieć taki pokój, który by zapewnił wszystkim narodom warunki bezpiecznego życia wewnątrz swoich granic i dawał pewność, że wszyscy mieszkańcy wszystkich krajów będą mogli prowadzić życie wolne od lęku i nędzy;
  7. na zasadzie takiego pokoju, morza i oceany będą otwarte dla wszystkich;
  8. sygnatariusze wierzą, że wszystkie narody świata, zarówno ze względów praktycznych, jak i zasad moralnych, będą się musiały zgodzić na wyrzeczenie się metody przemocy.

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz multimedia związane z tematem:Karta Atlantycka

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
  • Prawo międzynarodowe i historia dyplomatyczna. Wybór dokumentów. Oprac. L. Gelberg, T.III, Warszawa 1960
  • United States Information Service: Druga wojna światowa. Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990.ISBN 83-03-03103-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karta_Atlantycka&oldid=76115099
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp