Ten artykuł dotyczy krainy historycznej. Zobacz też:księstwo kaliskie,województwo kaliskie.

Kaliskie –region historyczny^[1] iregion etnograficzny^[2] w środkowej Polsce, naPojezierzu Wielkopolskim iNizinie Południowowielkopolskiej, w dorzeczu górnej i środkowejWarty, ze stolicą wKaliszu^[3][4][5]; wschodnia częśćWielkopolski.

Kaliskie obejmuje obszar dawnegowojewództwa kaliskiego na południe odGopła orazziemię wieluńską. Na północy graniczy zKujawami, na południu zDolnym Śląskiem iGórnym Śląskiem, na zachodzie zziemią poznańską, na wschodzie zziemią sieradzką iziemią łęczycką^[6][7].

Największym miastem regionu jest Kalisz, inne większe miasta:Konin,Ostrów Wielkopolski,Krotoszyn,Września,Jarocin,Wieluń,Koło,Środa Wielkopolska,Pleszew,Kępno,Ostrzeszów.

Kaliskie zamieszkujegrupa etnograficznaKaliszacy (Kaliszanie) iBorowiacy Kujawscy.

Patronką Kaliskiego jest księżna kaliska bł.Jolenta Helena z dynastiiArpadów^[8].

PoII rozbiorze Polski (1793) region znalazł się wPrusach Południowych, popowstaniu wielkopolskim (1806) wKsięstwie Warszawskim. Pokongresie wiedeńskim (1815) nastąpił podziałdepartamentu kaliskiego Księstwa Warszawskiego międzyKrólestwo Polskie aKrólestwo Prus wzdłuż granicy biegnącej naProśnie. Wschodnia część z Kaliszem znalazła się wwojewództwie kaliskim (od 1837guberni kaliskiej) Królestwa Polskiego, zaś część południowo-zachodnia (tzw.Zaprośnie) wrejencji poznańskiejWielkiego Księstwa Poznańskiego (od 1848Prowincji Poznańskiej) Królestwa Prus^[9].

W XIX w. Kaliskie rozumiano jako region etnograficzny obejmujący obszarWielkopolski właściwej, który po 1815 pozostał w Królestwie Polskim orazziemię łęczycką,ziemię sieradzką,ziemię wieluńską ipowiat częstochowski^[10][11] (obszar między Gopłem, Prosną iPilicą sięgający na południuziemi krakowskiej).

Współcześnie region etnograficzny Kaliskiego określa się jako obszar historycznejziemi kaliskiej^[12], której południowo-wschodnie granice przekraczają linięmazurzenia, oraz ziemię wieluńską.

Z Kaliskiego wywodzą się rody m.in.Lipskich zLipego herbuGrabie,Łubieńskich zŁubnej herbuPomian,Niemojowskich zNiemojewa herbuWieruszowa^[13].

• 25 Pułk Artylerii Lekkiej
• 29 Pułk Strzelców Kaniowskich
• andruty kaliskie
• diecezja kujawsko-kaliska
• kaliszanie
• Puszcza Pyzdrska
• Turki
• województwo wschodniowielkopolskie
• Województwo kaliskie (1975–1998)

Zobacz w indeksieSłownika geograficznego Królestwa Polskiego hasłoKaliskie

• Kalisz, [w:]Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 685 .
• Konin, [w:]Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 333 .
• Wieluń, [w:]Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 363 .

• Kalisz
• Regiony etnograficzne Polski
• Wielkopolska