Jad Waszem[1] (lubJad wa-Szem[2],hebr. יד ושם,ang. Yad Vashem),Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu[3] – instytut wIzraelu poświęcony żydowskim ofiaromHolokaustu, założony w 1953 roku wJerozolimie na mocy Ustawy o Pamięci, przyjętej przez izraelski parlamentKneset. Zlokalizowany jest naWzgórzu Herzla[4].
Termin „Jad Waszem” oznacza „miejsce i imię” (lub „pomnik i imię”[5]) i zaczerpnięty jest zksięgi Izajasza (Iz 56, 5)[6]:dam [im]miejsce w moim domu i w moich murach oraz imię lepsze od synów i córek, dam im imię wieczyste i niezniszczalne[7].
Instytut składa się z Nowego Muzeum Historycznego wraz z Salą Imion, gdzie przechowywane są dane o Ofiarach Holokaustu, Izby Pamięci, Ogrodu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, dwóch galerii sztuki, synagogi, archiwum i biblioteki, Doliny Zabitych Wspólnot i Międzynarodowej Szkoły Nauczania o Holokauście. Poza tym na terenie Jad Waszem znajduje się kilkanaście mniejszych i większych pomników poświęconych m.in. zamordowanym w czasie Holokaustu dzieciom, żydowskim partyzantom i żołnierzom orazJanuszowi Korczakowi. Jeden z pomników to urwany wiadukt kolejowy, na którym stoi towarowy wagon, służący w czasie II wojny światowej do przewożeniaŻydów do obozów zagłady. W Jad Waszem posadzone są drzewa upamiętniająceSprawiedliwych Wśród Narodów Świata – nie-Żydów, którzy ratowali Żydów w czasie Holokaustu, niejednokrotnie ryzykując własne życie. Obecnie, ze względu na brak miejsca, ich nazwiska umieszczane są na specjalnej ścianie pamiątkowej.
Niewielki ogród i tablica pamiątkowa na terenie Jad Waszem poświęcone są mieszkańcomLe Chambon-sur-Lignon, miasteczka weFrancji, którzy w czasiedrugiej wojny światowej uczynili swoją miejscowośćazylem dla Żydów uciekających przed Niemcami.
Wśród drzewek posadzonych w Alei Sprawiedliwych znajduje się też drzewko posadzone w 1963 r. przezWładysława Bartoszewskiego iMarię Kann w imieniuRady Pomocy Żydom „Żegota” – jedynej organizacji w okupowanejEuropie powołanej w celu ratowania Żydów.
Przewodniczącym zarządu Jad Waszem jest od sierpnia 2021 r.Dani Dayan[8]. Wcześniej, od 1993 r. funkcję tę sprawował były wojskowy,Awner Szalew, który zastąpiłJicchaka Arada, przewodniczącego zarządu przez 21 lat (1972–1993).
Jad Waszem z lotu ptaka
Rzeźba upamiętniająca ofiary obozów koncentracyjnych
Rzeźba Borisa Saktsiera
Korczak i Dzieci GettaUrwany wiadukt kolejowy w Jad Waszem
Dolina Zabitych Wspólnot – Polska
.jpg)
