Języki fleksyjne –języki syntetyczne cechujące się rozbudowaną strukturąmorfologiczną, której jednostki służą do wyrażania relacjisyntaktycznych. Podstawowym zjawiskiem formotwórczym jestfleksja, czyli binarne tworzenieform gramatycznych z podstawy morfologicznej, do której dołącza sięformant[1].
Języki fleksyjne odaglutynacyjnych odróżnia rozciągłość informacji przekazywanych w pojedynczym wykładniku gramatycznym. W językach aglutynacyjnych pojedynczy wykładnik ma charakter monofunkcyjny, czyli zawiera tylko jedną informację gramatyczną; w językach fleksyjnych zaś powszechna jest polifunkcyjność formantów, tj. kumulowanie różnych informacji w obrębie jednego afiksu. Np. liczbę mnogąwęgierskiego wyrazuház (dom) urabia się za pomocą formantu-ak,elativus jest natomiast – zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej – wyrażany za pomocą formantu-ból. Kontrastuje to zjęzykiem słowackim (przykładem języka fleksyjnego[2]), w którym końcówka-ov (w formiedomov), nierozkładalna morfologicznie, zawiera w sobie dwie funkcje, wyrażając jednocześnie przypadek (dopełniacz) i liczbę (mnogą)[3].
Dla języków fleksyjnych charakterystyczne są wariacje wewnątrz podstawy lub na poziomie szwu morfemowego; formant morfologiczny również wykazuje wariantywność, czasem ma postać formantu zerowego[1]. Na przykładbiernik liczby pojedynczej w języku słowackim może być wyrażany za pomocą różnych morfemów:chlapc – a,žen – u,dom – 0, natomiast w języku węgierskim mamy do czynienia z jednolitą formą:fiú – t,nő – t,ház – at (w tym przypadku zachodzi jedynie wokalizacja)[3]. Zdarzają się również takie zjawiska, jakhomonimia ipolisemia formantów gramatycznych[1].
Nie jest znany czysty język fleksyjny[1]. Języki klasyfikowane jako fleksyjne mogą jednocześnie wykazywać cechyizolujące czyaglutynacyjne[4].
Typowym przykładem języka fleksyjnego jestłacina[1]. Charakter fleksyjny wykazują również takie języki jak:polski[2],rosyjski,niemiecki[4] czy też rekonstruowanypraindoeuropejski.
- ↑abcdeMistrík 1993 ↓, s. 138.
- ↑abVlastaV. Juchniewiczová VlastaV.,Ku klasifikácii prídavných mien v slovenčine a v poľštine, [w:]HalinaH. Mieczkowska,JulianJ. Kornhauser (red.),Studia slawistyczne, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998 (Prace Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego 17), s. 229–234,ISBN 978-83-7052-896-6,OCLC 44494286 (słow.), patrz s. 229.
- ↑abDolník 1999 ↓, s. 99–103.
- ↑abBentz 2018 ↓, s. 104.
- ChristianCh. Bentz ChristianCh.,Adaptive Languages: An Information-Theoretic Account of Linguistic Diversity, Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2018 (Trends in Linguistics. Studies and Monographs 316),DOI: 10.1515/9783110560107,ISBN 978-3-11-055777-0,ISBN 978-3-11-056010-7,ISBN 978-3-11-055758-9,OCLC 1041979271 (ang.).
- JurajJ. Dolník JurajJ.,Základy lingvistiky, Bratislava: Stimul, 1999,ISBN 80-85697-95-5,OCLC 43470637 (słow.).
- JozefJ. Mistrík JozefJ.,Encyklopédia jazykovedy, Bratislava: Obzor, 1993,ISBN 80-215-0250-9,OCLC 29200758 (słow.).