Gustaw Waza był szwedzkim możnym. W wyniku rozprawy z opozycją dokonanej w listopadzie 1520 przez króla Chrystiana II Oldenburga, ojciec Gustawa Wazy został skazany na śmierć (Krwawa łaźnia sztokholmska). W początkach 1521 stanął na czele powstania przeciw Duńczykom, którego głównymi siłami byli chłopi i górnicy z regionuDalarna. Jeszcze w tym samym roku powstańcy odnieśli zwycięstwo w bitwie podVästerås, a Gustaw Waza został wybrany na regenta Szwecji. 6 czerwca 1523 zgromadzenie stanów zwołane wSträngnäs ogłosiło Gustawa Wazę królem – ostatecznie zerwanounię kalmarską zDanią iNorwegią[3]. W Danii bunt tamtejszej szlachty obaliłChrystiana II, a nowy król duńskiFryderyk I uznał tytuł Gustawa.
W 1527 Gustaw I Waza, który zawdzięczał tron ruchowi ludowemu, zwołał do Västerås zjazd przedstawicieli wszystkich stanów,duchowieństwa,szlachty,mieszczaństwa, jak również wolnychchłopów. Ukształtował się w ten sposób specyficzny skład nowożytnego sejmu szwedzkiego[4]. Ogłosił przyjęcie przez Szwecjęluteranizmu i przeprowadziłsekularyzację większościdóbr ziemskich Kościoła. Przejęcie licznych majątków znacznie wzmocniło pozycję Korony. W 1529 reformę religijną potwierdziłsynod szwedzkich dostojników kościelnych wÖrebro. GłowąKościoła narodowego stał się król, który mianował swojego intendenta do spraw kościelnych.
W 1544 Gustaw I na sejmie w Västerås przeprowadził uchwałę o wprowadzeniu dziedziczności tronu i powołał stałą armię narodową w oparciu o dawną instytucjępospolitego ruszenia[5].
Gustaw Waza dbał także o rozwój ekonomiczny królestwa. Zawarł umowę handlową i sojusz polityczny zFrancją (1542), popierał rozwój szwedzkiego górnictwa. W 1533 anulował przywilejekupców hanzeatyckich, co wywołało wojnę zLubeką (1534–1535). Szwedzi zwyciężyli w sojuszu z Duńczykami i kupcy lubeccy musieli zrezygnować z przysługujących im monopoli.
Był trzykrotnie żonaty. 24 września 1531 poślubiłKatarzynę, córkęMagnusa I, księcia saskiego na Lauenburgu[6]. Owdowiał 23 września 1535. Po raz drugi ożenił się 1 października 1536 zMałgorzatą Leijonhufvud. Druga żona Gustawa I zmarła 26 sierpnia 1551. Po raz trzeci ożenił się 22 sierpnia 1552. Trzecią żoną Gustawa zostałaKatarzyna Stenbock[7].
Z pierwszą żoną miał jednego syna:
Eryka (1533-1577), następcę Gustawa na szwedzkim tronie.
