Gerald Ford urodził się jako Leslie Lynch King Jr. 14 lipca 1913 roku w Omaha[1]. Jego matką była Dorothy Gardner, która po rozwodzie z biologicznym ojcem przyszłego prezydenta, w 1915 roku wyszła za mąż za Geralda Forda Sr.[1] Ojczym nadał przyszłemu prezydentowi swoje imię i nazwisko – Gerald Rudolph Ford Jr.[1]. Szkołę średnią ukończył w 1931 roku wGrand Rapids, a następnie wstąpił naUniversity of Michigan wAnn Arbor[1]. W latach 1935–1941 studiowałprawo naUniwersytecie Yale[2]. W czasach studenckich był wyróżniającym się graczemfutbolu amerykańskiego i miał propozycję przejścia na zawodowstwo[2].
Po uzyskaniu dyplomu rozpoczął praktykę adwokacką w Grand Rapids[2]. W kwietniu 1942 został powołany do służby wMarynarce Wojennej i udał się na szkolenie doAnnapolis[2]. Wysłano go na front na południowymPacyfiku, gdzie 18 grudnia 1944 roku otarł się o śmierć, gdy tajfun zaatakował flotę[2]. W trakcie służby uzyskał stopień porucznika[2]. Po zakończeniu II wojny światowej zainteresował się polityką[2].
W 1948 roku skutecznie kandydował doIzby Reprezentantów, z ramieniaPartii Republikańskiej[2]. Jego okręg wyborczy tradycyjnie sprzyjał republikanom, dlatego z łatwością wygrywał kolejne wybory i zasiadał w izbie niższej do 1973 roku[2]. Jego marzeniem było zostaniespikerem Izby, co nigdy się nie spełniło[3]. Pełnił różne funkcje – m.in. był członkiem Komisji Wydatków i Republikańskiej Komisji Konferencyjnej[3]. Jego obowiązkowość sprawiła, że frekwencja obecności na posiedzeniach przekraczała 90%[3].
W 1963 roku prezydentLyndon B. Johnson mianował Forda członkiemkomisji Warrena, która miała ustalić sprawcówzamachu na Kennedy’ego[3]. Dwa lata później Ford, wspólnie z Johnem Stilesem, wydał książkę o Lee Oswaldzie zatytułowaną „Portret zamachowca” (Portrait of the Assassin)[3]. Także w 1965 roku Ford został mianowany liderem mniejszości w Izbie Reprezentantów[3].
Gdy w 1973 roku wiceprezydentSpiro T. Agnew został oskarżony o łapownictwo i ustąpił z urzędu,Richard Nixon musiał powołać jego następcę[3]. Rozważał wówczas kandydaturyNelsona Rockefellera,Ronalda Reagana iJohna Conally’ego[3]. Jednak jego doradcy i bossowie partyjni stwierdzili, że jedynie Ford ma szanse na uzyskanie aprobatyKongresu[3]. W wyniku tego Nixon powołał go na urząd drugiej osoby w państwie 12 października 1973 roku[3]. Ford został zaprzysiężony 6 grudnia[3]. Kiedy w wynikuafery Watergate Richard Nixon sam musiał ustąpić z urzędu, 9 sierpnia 1974 roku, Ford został jego następcą[4].
W nowym gabinecie, prezydent utrzymałHenry’ego Kissingera na stanowiskusekretarza stanu orazAlexandra Haiga jakoszefa personelu Białego Domu[4]. Na stanowisko wiceprezydenta powołał Nelsona Rockefellera, czemu niechętni byli zarówno konserwatyści, jak i liberałowie[4]. Ponieważ jego osoba nie budziła zaufania w Kongresie, dopiero 19 grudnia 1974 udało się uzyskać poparcie i go zaprzysiężyć[5].
Jedną z pierwszych inicjatyw Forda było ogłoszenie nadzwyczajnegoaktu łaski wobec Richarda Nixona 8 września 1974 roku[5]. Spowodowało to masowe protesty w społeczeństwie amerykańskim[5]. Wskaźnik poparcia dla prezydenta, publikowany przezInstytut Gallupa, spadł o 21%[5]. Panowało bowiem przekonanie, że Nixon porozumiał się z Fordem, że ustąpi z urzędu w zamian za amnestię[5]. W październiku prezydent stawił się w Izbie Reprezentantów, na wezwanie Podkomisji Sprawiedliwości Kryminalnej, gdzie zapewnił, że żadnej umowy z Nixonem nie zawierał[6]. Ponadto zalecił wypłacenie swojemu poprzednikowi 850 tysięcy dolarów kosztu przejścia na emeryturę, jednak wobec protestów, Kongres obniżył tę kwotę do 200 tysięcy[6].
Gdy prezydent objął swój urząd, sytuacja gospodarcza w Stanach Zjednoczonych była zła – kilkunastoprocentowainflacja, rosnącebezrobocie i upadający przemysł[7]. Ponadto wartość akcji na giełdach spadała[7]. Ponieważ Ford uważał wysoki wskaźnik inflacji za największy problem, wprowadził górną granicę wydatków federalnych (300 miliardów) i podwyższyłpodatki od korporacji (o 5 miliardów)[8]. Program ten, ogłoszony 8 października 1974 był zwany „Walcz z inflacją teraz” (Whip Inflation Now)[8]. Zdominowany przezdemokratów Kongres, odrzucił jednak propozycję podwyżki podatków[8].
Drugim problemem wewnętrznym byłkryzys energetyczny[9]. USA importowałoropę naftową z zagranicy, gdyż było to tańsze i oszczędzało narodowe zasoby[7]. Jednakże państwaOPEC podniosły ceny, przez co sprowadzanie jej stało się mniej opłacalne[7]. Z tego powodu, w lutym 1975 roku Ford zadeklarował opodatkowanie każdej importowanejbaryłki, kwotą 3 dolarów[9]. Dodatkowo prezydent powołał Energy Independence Authority, z budżetem 100 miliardów dolarów, mającą dopilnować samowystarczalności energetycznej[9]. Większość działań prezydenta była deprecjonowana przez Kongres[9].
Dodatkowym elementemrecesji gospodarczej była wizjabankructwaNowego Jorku[10]. Deficyt budżetowy miasta wynosił 120 milionów dolarów, a na spłacenie zobowiązań i funkcjonowanie potrzebował 750 milionów[10]. Banki odmówiły udzielenia pożyczki, więcburmistrzAbraham Beame zwrócił się do prezydenta[10]. Ponieważ Nowym Jorkiem zarządzali demokraci, Ford także nie zgodził się na pomoc federalną[10]. Władze miasta podwyższyły podatki i wypuściły dużą ilośćobligacji komunalnych[10]. Dzięki wpływom nowojorczyka Nelsona Rockefellera isekretarza skarbuWilliama Simona, pod koniec listopada 1975 roku, Ford zgodził się na udzielenie miastu pożyczki w wysokości 2,3 miliarda dolarów[11].
Działania Forda przyniosły pewien efekt, gdyż w 1976 roku inflacja spadła, choć bezrobocie nadal utrzymywało się na wysokim poziomie[11]. Przed wyborami prezydenckimi zaproponował zmniejszenie wydatków społecznych, kosztem zbrojeniowych, ograniczenie zasiłków dla bezrobotnych i odrzucenie systemu powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych[11].
Udział Stanów Zjednoczonych wwojnie wietnamskiej dobiegł końca, jednak w kwietniu Ford zawnioskował o wyasygnowanie 720 milionów dolarów na pomoc militarną i 250 milionów – na pomoc gospodarczo-humanitarną[14].Wietnam Południowy upadł 30 kwietnia, jeszcze zanim Kongres zdołał rozpatrzyć wniosek Forda[14]. Równolegle wKambodżydoszli do władzyCzerwoni Khmerzy[14]. 12 maja nowe władze zatrzymały okręt amerykański „Mayaguez”, który naruszył wody terytorialne Kambodży, w wyniku czego Ford zadeklarował wysłanie wojsk w celu odbicia załogi[14]. Personel statku został zwolniony, jednak mimo to samoloty amerykańskie zbombardowały terytorium Kambodży, amarines wkroczyli na wyspę, gdzie rzekomo znajdowała się załoga statku[14]. Prasa i władza ustawodawcza atakowały zwierzchnika sił zbrojnych za tę interwencję, jednak opinia publiczna odniosła się do tego bardziej przychylnie[14].
W kwestii rozwiązaniakonfliktu naBliskim Wschodzie, Ford oddał pole działania Henry’emu Kissingerowi i jego „dyplomacji częściowych kroków”[15]. Prezydent skłaniał się do uznaniaOrganizacji Wyzwolenia Palestyny za stronę[15]. Początkowe rozmowy zakończyły się fiaskiem, dlatego też na początku czerwca 1975 roku wSalzburgu doszło do spotkania Forda zprezydentem EgiptuAnwarem as-Sadatem[17]. Przed wylotem do Austrii prezydent otrzymał petycję z podpisami 76senatorów, apelujących o umiar w ustępstwach wobec Egiptu[18]. Na spotkaniu z Sadatem, Ford przyjął proegipską postawę, deklarując pomoc gospodarczą[18]. W trakcie kampanii prezydenckiej w 1976 roku prezydent zaznaczył, że rząd amerykański nie chce narzucać konkretnego rozwiązania konfliktu bliskowschodniego, ani wywierać presji naIzrael w kwestii ustępstw wobec krajów arabskich[18].
W listopadzie 1975 rokuAngolaprzestała być koloniąPortugalii, co postanowiły wykorzystać Stany Zjednoczone[18]. Centralna Agencja Wywiadowcza dokonała tajnej operacji, mającej na celu utworzenie w Angoli proamerykańskiego rządu[19]. Plan ten zakończył się jednak niepowodzeniem[19]. Ponadto CIA brało udział wobaleniu i zamordowaniuprezydenta Chile,Salvadora Allende, a także zwalczała ruch antywojenny w USA[19]. Takie działanie było niezgodne ze statutem wywiadu, który nie może przeprowadzać akcji na terenie USA[19]. Wobec tych naruszeń, utworzono Senacką Komisję ds. Wywiadu, której zadaniami były kontrola i nadzór nad CIA[19].
W 1976 roku odbywały sięwybory prezydenckie, w których Ford postanowił ubiegać się o reelekcję[19]. W Partii Republikańskiej, wyzwanie rzucił mu Ronald Reagan, zniesmaczony jego polityką[20]. Ponieważ Reagan chciał nominacji wiceprezydenckiej dla liberałaRicharda Schweikera, konserwatywne skrzydło odsunęło się od niego[21]. W wyniku tego, na konwencji partii wKansas City w sierpniu 1976, nominację uzyskał Ford[21]. Jego rywalem z Partii Demokratycznej zostałJimmy Carter, wraz zWalterem Mondale’em[21]. W głosowaniu powszechnym Carter uzyskał 51%, wobec 48% dla Forda[22]. WKolegium Elektorów demokrata otrzymał 297 głosów, a republikanin – 240[22]. W wyniku tego nowym prezydentem został Carter, którego zaprzysiężono 20 stycznia 1977 roku[22].
Ronald Reagan, Nancy Reagan, Gerald Ford i Betty Ford w Gabinecie Owalnym (1981)Ford i Nixon (1982)
Po opuszczeniuBiałego Domu przeniósł się do południowejKalifornii[22]. Skupił się na pisaniu pamiętników i książek oraz na wykładaniu[22]. W 1982 roku otwarto Bibliotekę Prezydencką Forda wAnn Arbor[23]. W czasach prezydentur Cartera i Reagana, Ford kilkakrotnie służył radą swoim następcom[23]. Zmarł 26 grudnia 2006 roku w Rancho Mirage[24]. 2 stycznia 2007 odbyły się państwowy pogrzeb i nabożeństwa żałobne w Katedrze Narodowej w Waszyngtonie, gdzie po nabożeństwie Ford został pochowany w swoim Muzeum Prezydenckim w Grand Rapids w stanie Michigan[25], i w tym dniu obowiązywałażałoba narodowa w Stanach Zjednoczonych[26].
21 października 1998 – w uznaniu jego oddanej służby publicznej i wybitnego wkładu humanitarnego na rzecz narodu Stanów Zjednoczonych – został uhonorowanyZłotym Medalem Kongresu[27]
Międzynarodowy port lotniczy w Grand Rapids został nazwany jego imieniem (grudzień 1999).
Fundacja im. prezydenta Kennedy’ego odznaczyła goNagrodą Profilu Odwagi za odwagę, jaką wykazał, przy ułaskawianiu Nixona (2001). Nagrodę wręczał m.in. były krytyk tego posunięcia, senatorTed Kennedy.
22 listopada 2004 roku gubernator stanuNowy Jork,George Pataki, mianował Forda, wraz z innymi byłymi prezydentami, honorowym członkiem rady ds. odbudowyWorld Trade Center.
.jpg)
.svg)
