Friedrich Merz, właśc.Joachim-Friedrich Martin Josef Merz (ur.11 listopada1955 wBrilonie[1]) –niemieckipolityk iprawnik,eurodeputowany III kadencji, deputowany doBundestagu w latach 1994–2009 i od 2021, w latach 2000–2002 i od 2022 przewodniczący frakcji poselskiejCDU/CSU, od 2022 przewodniczącyUnii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU).
Pochodzi zNadrenii Północnej-Westfalii. Syn Joachima i Pauli[2]. Urodził się jako najstarszy z czwórki rodzeństwa. Jego pochodzący zWrocławia ojciec był sędzią sądu wArnsbergu[3]. Dziadek od strony matki,Josef Paul Sauvigny, w latach 1917–1937 był burmistrzem Brilonu; należał doNiemieckiej Partii Centrum i doNSDAP[3][4].
W młodości Friedrich Merz sprawiał trudności wychowawcze, miał też problemy w nauce, przez co musiał powtarzać ósmą klasę i zmienić szkołę średnią[5]. W 1975 zdał egzamin maturalny, po czym odbył służbę wojskową. W latach 1976–1982 studiował prawo naUniwersytecie w Bonn, był stypendystąFundacji Konrada Adenauera. W 1982 i 1985 zdał państwowe egzaminy prawnicze I oraz II stopnia. W latach 1985–1986 orzekał w sądzie wSaarbrücken, następnie podjął praktykę adwokacką. W drugiej połowie lat 80. pracował w organizacji przemysłowej Verband der Chemischen Industrie[6].
W 1972 wstąpił doUnii Chrześcijańsko-Demokratycznej, był przewodniczącym jej struktur młodzieżowych w swojej rodzinnej miejscowości. W latach 1989–1994 sprawował mandat posła doParlamentu Europejskiego III kadencji[7].
Wwyborach w 1994 po raz pierwszy uzyskał mandat posła do Bundestagu zpowiatu Hochsauerland. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w 1998, 2002 i 2005[6][1]. Od listopada 1998 był wiceprzewodniczącym frakcji CDU/CSU. W lutym 2000 stanął na jej czele, zastępującWolfganga Schäuble. Ustąpił we wrześniu 2002 na rzeczAngeli Merkel. Od października 2002 do listopada 2004 ponownie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego frakcji CDU/CSU w Bundestagu[1]. W 2009 zrezygnował z aktywności politycznej. Został partnerem w oddziale międzynarodowej firmy prawniczej Mayer Brown wDüsseldorfie[8]. Powoływany także w skład organów nadzorczych i zarządzających różnych przedsiębiorstw, m.in.AXA iCommerzbanku[1].
30 października 2018, dzień po ogłoszeniu przez Angelę Merkel rezygnacji z ubiegania się o przywództwo w CDU na kolejną kadencję[9], ogłosił zamiar kandydowania na zwalniające się stanowisko w partii[10]. W grudniu 2018 przegrał jednak w drugiej turze głosowania zAnnegret Kramp-Karrenbauer[11]. Kandydował na przewodniczącego chadeków również w kolejnych wyborach – wówczas w styczniu 2021 w drugiej turze głosowania pokonał goArmin Laschet[12]. W tym samym roku ponownie został wybrany do Bundestagu[13].
W grudniu 2021 kolejny raz ubiegał się o funkcję przewodniczącego partii (w związku z zapowiedzianą przez Armina Lascheta rezygnacją); w przeprowadzonym wówczas plebiscycie wśród członków chadeków zajął pierwsze miejsce, otrzymując ponad 60% głosów[14]. Stanowisko to objął w styczniu 2022[15]. W lutym 2022 został wybrany na przewodniczącego frakcji poselskiejCDU/CSU w Bundestagu[16].
We wrześniu 2024 został oficjalnym kandydatem CDU i CSU na kanclerza w kolejnychwyborach[17], do których doszło w lutym 2025. Chadecy zajęli w nich pierwsze miejsce, a lider sojuszu zapewnił sobie wówczas poselską reelekcję[18].
Uznawany jest za przedstawicielaliberalnego gospodarczo skrzydła swojej partii. Opowiada się za deregulacjami w gospodarce. W 2003 proponował uproszczenie deklaracji podatkowych tak, by mieściły się na podstawce pod piwo[19]. Opowiedział się za obniżaniem świadczeń socjalnych[20] i podniesieniem wieku emerytalnego do 70 lat[21]. Określany również jako konserwatysta[22], w drugiej połowie lat 90. głosował przeciwko wyodrębnieniu przestępstwa zgwałcenia małżeńskiego[21].
Zwolennik ograniczenia imigracji do Niemiec, już w 2000 wskazywał na problemy z przestępczością i bezrobociem wśród imigrantów[23]. Krytykował politykę otwartych granic w trakciekryzysu migracyjnego z 2015[24]. Kilka miesięcy po rozpoczęciuinwazji Rosji na Ukrainę w 2022 zarzucił części uchodźców z Ukrainy tzw. turystykę socjalną, za co później przeprosił[25].
Od 1981 żonaty z Charlotte Merz, z którą ma syna i dwie córki[26]. Jest katolikiem[27].
- ↑abcdFriedrich Merz [online], bundestag.de [dostęp 2016-11-01] (niem.).
- ↑AlexandraA. Benito AlexandraA.,El lado más personal de Friedrich Merz, ganador de las elecciones en Alemania: de su mujer y sus hijos al origen de su fortuna [online], elconfidencial.com, 24 lutego 2025 [dostęp 2025-03-19] (hiszp.).
- ↑abFriedrich Merz [online], munzinger.de [dostęp 2025-03-19] (niem.).
- ↑TomT. Levine TomT.,Merz verteidigt Vita seines Großvaters [online], berliner-zeitung.de, 22 stycznia 2004 [dostęp 2025-03-19] (niem.).
- ↑HelmutH. Schümann HelmutH.,Interview aus dem Jahr 2000: „Es gab auch mal einen anderen Friedrich Merz” [online], tagesspiegel.de, 31 października 2018 [dostęp 2022-12-15] (niem.).
- ↑abFriedrich Merz, cducsu.de [zarchiwizowane 2016-11-03] (niem.).
- ↑Friedrich Merz [online], europarl.europa.eu [dostęp 2016-11-01] .
- ↑Friedrich Merz, mayerbrown.com [zarchiwizowane 2016-11-03] (ang.).
- ↑Angela Merkel nie chce ubiegać się o przywództwo w CDU. Gwałtowna reakcja euro, businessinsider.com.pl, 29 października 2018 [zarchiwizowane 2018-10-30] .
- ↑Niemcy: Friedrich Merz ogłosił, że będzie kandydował na szefa CDU [online], polsatnews.pl, 30 października 2018 [dostęp 2018-10-30] .
- ↑Annegret Kramp-Karrenbauer ist neue Vorsitzende der CDU [online], faz.net, 7 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-07] (niem.).
- ↑521 zu 466 – Laschet holt nach knappem ersten Wahlgang deutlichen Sieg [online], spiegel.de, 16 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-16] (niem.).
- ↑Bundestagswahl 2021: Gewählte in Landeslisten und Wahlkreisen [online], bundeswahlleiter.de [dostęp 2021-09-29] (niem.).
- ↑Plebiscyt w CDU. Friedrich Merz zwycięża głosowanie na szefa partii [online], dw.com, 17 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-18] .
- ↑ChristophCh. Strack ChristophCh.,Niemiecka CDU ma nowego szefa. Kim jest Friedrich Merz [online], dw.com, 22 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-22] .
- ↑Friedrich Merz ist neuer Vorsitzender der CDU/CSU-Bundestagsfraktion [online], cducsu.de, 15 lutego 2022 [dostęp 2023-03-12] (niem.).
- ↑Merz ist nun offiziell Kanzlerkandidat der Union [online], tagesschau.de, 23 września 2024 [dostęp 2025-02-24] (niem.).
- ↑Bundestagswahl 2025: Gewählte Abgeordnete [online], bundeswahlleiterin.de [dostęp 2025-02-24] (niem.).
- ↑ChristophCh. Strack ChristophCh.,Niemiecka CDU ma nowego szefa. Kim jest Friedrich Merz [online], dw.com, 22 stycznia 2022 [dostęp 2022-12-15] .
- ↑Merz hält weniger Geld für mehr, netzeitung.de, 12 września 2008 [zarchiwizowane 2010-04-14] (niem.).
- ↑abMariaM. Fiedler MariaM.,Altlasten des CDU-Politikers: Was Friedrich Merz früher forderte – und wie er abstimmte [online], tagesspiegel.de, 18 lutego 2020 [dostęp 2022-12-15] (niem.).
- ↑MoritzM. Küpper MoritzM.,Friedrich Merz: Konservativer Hoffnungsträger, Merkel-Kritiker [online], deutschlandfunk.de, 29 października 2018 [dostęp 2022-12-15] (niem.).
- ↑„Bild” für Friedrich Merz: Es kann nur einen CDU-Parteichef geben [online], tagesspiegel.de, 6 listopada 2018 [dostęp 2022-12-15] (niem.).
- ↑Friedrich Merz fordert Abkehr von Merkels Politik [online], welt.de, 23 listopada 2017 [dostęp 2022-12-15] (niem.).
- ↑Merz bedauert „Sozialtourismus” – Vorwurf gegen Ukrainer [online], sueddeutsche.de, 27 września 2022 [dostęp 2022-12-15] (niem.).
- ↑Friedrich Merz: Seine Familie, seine Hobbys – der neue CDU-Chef privat [online], stern.de, 17 grudnia 2021 [dostęp 2025-03-19] (niem.).
- ↑EckartE. Lohse EckartE.,Friedrich Merz: Partei verbindet Hoffnung mit dem Kandidaten [online], faz.net, 31 października 2018 [dostęp 2025-03-19] (niem.).