 | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 24 września 1932 |
| Data i miejsce śmierci | 12 października 2017 |
| Zawód, zajęcie | nauczyciel akademicki |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: językoznawstwo | |
| Alma Mater | Metropolitarne Seminarium Duchowne w Krakowie, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Gdańsku |
| Doktorat | 1972 |
| Habilitacja | 1978 |
| Profesura | 1988 |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
      | |
Edward Breza (ur.24 września1932 wKaliszu, zm.12 października2017 wGdańsku[1]) – polski językoznawca,profesor zwyczajnyUniwersytetu Gdańskiego.
Na świat przyszedł w wielodzietnejkaszubskiej rolniczej rodzinie Józefa (1902–1967) i Marty z domu Gruchała (ur. 1901)[2][3]. W 1939 roku rozpoczął edukację w niemieckiej szkole we wsi rodzinnej. W 1948 roku ukończył polską szkołę wLipuszu, następnie w latach 1948–1951 uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego wKościerzynie[4]. W 1951 roku wstąpił doZgromadzenia Zmartwychwstańców. W 1953 roku w Poznaniu zdałeksternistyczny egzamin maturalny. W 1958 roku ukończył studia filozoficzno-teologiczne wMetropolitalnym Seminarium Duchownym wKrakowie[5], lecz nie przyjąłświęceń kapłańskich[6]. Jego wykładowcą etyki był ks. doc. dr hab.Karol Wojtyła. Po ukończeniu studiów pracował jako nauczyciel religii, j. polskiego, j. rosyjskiego, j. niemieckiego, historii, biologii, geografii[4]. Tytuł magistrafilologii polskiej uzyskał w roku 1964 naWSP w Gdańsku (obecnie Uniwersytet Gdański),doktorat na Uniwersytecie Gdańskim (1972) (promotorem jego pracy doktorskiej byłHubert Górnowicz[7], tam teżhabilitację (1978)[8]. Był pierwszym doktorem habilitowanym w dziedzinie językoznawstwa na Uniwersytecie Gdańskim[4]. W 1988 roku został podniesiony do godności profesora[8]. NaUniwersytecie Gdańskim był prodziekanem Wydziału Humanistycznego (1978–1981), dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej (1981–1991) oraz kierownikiem Zakładu Historii Języka Polskiego, Dialektologii i Onomastyki (1988–2002)[9]. W okresie od 1 października 1978 do 30 czerwca 1994 roku pracował także (na II etacie) wWyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy, najpierw na stanowiskudocenta, potemprofesora nadzwyczajnego iprofesora zwyczajnego.
25 kwietnia 2006 roku Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy nadał mu tytułdoktora honoris causa[10]. Profesor zwyczajnyBałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej (2003–2004),Gdańskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej (od 2003) iPaństwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie (od 2004). W latach 1980–1984 był przewodniczącym I WydziałuGdańskiego Towarzystwa Naukowego[9].
Główne nurty zainteresowań naukowych wyznaczają:onomastyka (członekMiędzynarodowego Komitetu Onomastycznego wLeuven –Belgia,Komisji Onomastycznej KJ PAN wWarszawie i Komitetu Redakcyjnego „Onomasticów” w Krakowie), historia języka polskiego, zwłaszcza naPomorzu, współczesna polszczyzna z kulturą języka,dialektologia zkaszubistyką (w tym: kaszubszczyzna literacka), wpływ łaciny na język polski, metodyka nauczania języka polskiego ikaszubskiego.
Redaktor „Rocznika Gdańskiego” (1992–1996). Bibliografia jego prac obejmuje ponad 2200 pozycji (książkowych, artykułów, w tym także drobnych – gazetowych). Za książki:Toponimia powiatu kościerskiego (1974),Gramatyka Kaszubska napisaną zJerzym Trederem (1981) iNazwiska Pomorzan (2001) otrzymał nagrodę Ministra.
12 października 2013 roku otrzymał tytuł Honorowego Obywatela MiastaKościerzyna.
Edward Breza był mężem Zofii z domu Stefańskiej, ojcem czworga dzieci[3].
Zmarł 12 października 2017 roku w Gdańsku, pochowany nacmentarzu komunalnym wSopocie[11] (kwatera N3-5a-7)[12].
Źródło:[14].
Źródło:[9].
Rada Gminy Dziemiany Uchwałą Nr XL/218/22 z 25 stycznia 2022 nadała imię prof. Edwarda Brezy jednej z ulic Kalisza - jego rodzinnej miejscowości[15].
