Młody mężczyzna chorujący na dyzenterię (ilustracja zKranken-PhysiognomikK.H. Baumgärtnera z 1929).
Dyzenteria,czerwonka (gr. δυσεντερία,dysentería) – ostrachoroba zakaźna jelit, w szczególności jelita grubego, której objawem jest uporczywabiegunka i obecnośćkrwi oraz śluzu wstolcu[1]. Nieleczona prowadzi do śmierci.
Choroba zazwyczaj wywołana jestinfekcją bakteryjną lubpierwotniakową oraz inwazjąpasożytów, ale może też być spowodowana podrażnieniem chemicznym lub infekcjąwirusową[1]. Dwoma najczęstszymi patogenami wywołującymi dyzenterię są: pałeczka z rodzajuShigella i amebaEntamoeba histolytica. Chorobę wywoływaną przez bakterie określa się mianem czerwonki bakteryjnej, a wywoływaną przez amebę –czerwonką amebową, także nazywanąpełzakowicą.
Najczęstszą przyczyną szigelozy w Afryce i Azji jestS. flexneri, natomiast w EuropieS. sonnei[2].
Objawem dominującym jest bardzo częste (nawet kilkadziesiąt razy na dobę) oddawanie luźnych stolców oraz przyspieszony pasaż jelitowy. Czasem towarzyszą im krwistewymioty. Ilość i objętość stolców, a także ich wygląd (np. domieszka śluzu lub krwi) zależą od rodzaju czynnika wywołującego chorobę. Ze względu na uszkodzenienabłonka jelitowego dochodzi do przejściowejnietolerancji laktozy[3][4].
Leczenie polega przede wszystkim na doustnym uzupełnianiu wody,elektrolitów iwęglowodanów, a gdy jest to niemożliwe (np. z powodu wymiotów) wówczas stosuje się dożylne podawanie płynów. Terapiaantybiotykami lubchemioterapeutykami powinna być prowadzona w zależności od oceny klinicznej sytuacji pacjenta i laboratoryjnej identyfikacji patogenu[4].
↑G.P. Pazhani, S.K. Niyogi, A.K. Singh, B. Sen i inni. Molecular characterization of multidrug-resistant Shigella species isolated from epidemic and endemic cases of shigellosis in India. „J Med Microbiol”. 57 (Pt 7), s. 856–863, Jul 2008.DOI:10.1099/jmm.0.2008/000521-0.PMID:18566144.
↑H.L. DuPont. Interventions in diarrheas of infants and young children. „J Am Vet Med Assoc”. 173 (5 Pt 2), s. 649–653, Sep 1978.PMID:359524.
↑abT.G. DeWitt. Acute diarrhea in children. „Pediatr Rev”. 11 (1), s. 6–13, Jul 1989.PMID:2664748.
