 XB-42 w locie | |||
| Dane podstawowe | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Producent | |||
| Typ | |||
| Konstrukcja | metalowa | ||
| Załoga | 3 | ||
| Historia | |||
| Data oblotu | 1944 | ||
| Wycofanie ze służby | 1949 | ||
| Liczba egz. | 2 | ||
| Dane techniczne | |||
| Napęd | |||
| Moc | 2 × 1,300kW | ||
| Wymiary | |||
| Rozpiętość | 21,49m | ||
| Długość | 16,36 m | ||
| Wysokość | 5,74 m | ||
| Powierzchnia nośna | 51,6 m² | ||
| Masa | |||
| Własna | 9475kg | ||
| Startowa | 15 060 kg | ||
| Uzbrojenia | 4 ×km 12,7 mm | ||
| Osiągi | |||
| Prędkość maks. | 660 km/h | ||
| Prędkość przelotowa | 505 km/h | ||
| Zasięg | 2900 km (bojowy) | ||
| Dane operacyjne | |||
| |||
Douglas XB-42 Mixmaster – eksperymentalnysamolot bombowy zaprojektowany w amerykańskich zakładachDouglasa w 1943 jako prywatna inicjatywa tego przedsiębiorstwa[1]. Pomimo niebywałych, jak na swoje czasy, osiągów[2] (jest to najszybszy w historii bombowiec z napędem tłokowym[3]) samolot nie wszedł do produkcji seryjnej, głównie z powodu zakończeniaII wojny światowej i opracowania nowej technologii, jaką byłysilniki odrzutowe[2]. Nazwa Mixmaster nawiązuje do dużych łopat śmigieł, które kojarzyły się z mikserem kuchennym o takiej nazwie[4]. Mixmastera początkowo zaplanowano jakosamolot szturmowy, ale jeszcze w czasie prac projektowych zmieniono jego przeznaczenie na bombowiec[4][2]. Zbudowano tylko dwa egzemplarze, z czego pierwszy prototyp rozbił się 16 grudnia 1945 roku[5], drugi (przemianowany naXB-42A) służył jako latające laboratorium do testowania silników odrzutowych19XB-2A, obecnie znajduje się wNational Air and Space Museum wWaszyngtonie[6]. Bazując na XB-42, zaprojektowano takżeDouglas XB-43 Jetmaster, który był pierwszym amerykańskim bombowcem o napędzie odrzutowym[7]. Planowano także konstrukcję wersji cywilnej, pasażersko-transportowej, ale projekt ten nie wyszedł poza fazę pierwszych studiów. Otrzymał tymczasową nazwęDC-8, która w późniejszym czasie została użyta ponownie na oznaczenie innego samolotu transportowego,Douglas DC-8[8].
Na początku 1943 roku zespół projektowy pod kierownictwemEda F. Burtona rozpoczął prace nad projektem dwusilnikowego bombowca zdolnego osiągnąć prędkość ponad 400mil na godzinę (640 km/h), o udźwigu 2000funtów (900 kg) i zasięgu 2000 mil (3200 km). Był to bardzo oryginalny projekt, w którym obydwa silniki umieszczono całkowicie w kadłubie, co znacznie polepszyło właściwościaerodynamiczne samolotu, dając mu „czyste”skrzydła. Projekt przedstawionoUnited States Army Air Forces w maju 1943 roku jako prywatną inicjatywę firmy[1].
Nowy samolot przyjęto entuzjastycznie i 25 czerwca 1943 Douglas otrzymał kontrakt AC40188 na zbudowanie dwóch latających prototypów i jednego modelu statycznego. Początkowo nowy samolot zaklasyfikowano jakosamolot szturmowy i nadano mu oznaczenieXA-42 (eXperimental Attack – eksperymentalny, szturmowy)[9]; w tej fazie planowano trzy warianty uzbrojenia szturmowca – szesnaściekarabinów maszynowych 12,7 mm lub armatę 75 mm i dwa karabiny maszynowe, lub dwa działka 37 mm (we wszystkich wariantach uzbrojenie miało być umieszczone w nosie)[5]. 26 listopada oznaczenie samolotu zmieniono naXB-42 (eXperimental Bomber – eksperymentalny, bombowy), zdecydowano bowiem, że samolot lepiej rokuje jako średni bombowiec[9].
Pierwsza makieta XA-42/XB-42 powstała we wrześniu 1943 roku. Po jej obejrzeniu USAAF zdecydowały się na kontynuację projektu i zatwierdziło budowę dwóch pierwszych prototypów. Budowa pierwszego z nich (numer seryjny 43-50224) została zakończona w maju 1944 roku[9], a pierwszy lot odbył się 6 maja[10].
XB-42 był dwusilnikowymśredniopłatem o konstrukcji całkowicie metalowej, napędzanym przez dwa trójłopatowe śmigła wkonfiguracji przeciwbieżnej znajdujące się z tyłu kadłuba i pchające samolot[10].
Napęd stanowiły dwasilniki widlasteAllison V-1710-125 o układzie V-12, chłodzone cieczą i zamontowane obok siebie za kabinami załogi; każdy napędzał jedno śmigło. Wloty powietrza potrzebnego dlachłodnic silników znajdowały się nakrawędzi natarcia skrzydła, blisko kadłuba. Prawy silnik napędzał tylne śmigło, a lewy – przednie. Pod ogonem znajdował się dolnystatecznik pionowy, którego dodatkowym zadaniem była ochrona śmigieł przed ewentualnym uderzeniem w ziemię przy starcie i lądowaniu[10].
Samolot miałpodwozie trójkołowe z kołem przednim orazskrzydło laminarne z podwójnymiklapami na wewnętrznej częścikrawędzi spływu ilotkami na części zewnętrznej[10]. Załogę stanowiły trzy osoby: nawigator/bombardier, znajdujący się w przeszklonym nosie samolotu, orazpilot i drugi pilot, siedzący w jednej kabinie, ale przykrytej dwiema osobnymi owiewkami kroplowymi[10].
Uzbrojenie obronne stanowiły dwie zdalnie sterowane wieżyczki, każda wyposażona w dwakarabiny maszynowe 12,7 mm, które znajdowały się na krawędzi spływu skrzydła, pomiędzy klapami a lotkami. Kiedy wieżyczki nie były używane, wciągano je do wnętrza skrzydła. Pole ostrzału wynosiło ±25° w płaszczyźnie poziomej i +30°/-15° w płaszczyźnie pionowej. Sterowane były przez drugiego pilota, celownik znajdował się z tyłu owiewki jego kabiny. Pole ostrzału było raczej ograniczone, ale uważano, że duża prędkość bombowca czyniła atak z innej strony niż od tyłu bardzo mało prawdopodobnym[10].
W dużejkomorze bombowej mieścił się ładunek czterech bomb 2000-funtowych (908 kg), przy częściowo otwartym luku bombowym Mixmaster mógł także przenosić pojedynczą bombę 10 000-funtową (4 536 kg)[10].
W czasie pierwszego lotu samolot pilotował oblatywacz Bob Brush. Ze względów bezpieczeństwa trasa wiodła nad poligonemPalm Springs Army Air Base. Próby potwierdziły obliczone teoretycznie osiągi nowej konstrukcji: prędkość maksymalna różniła się tylko o 1% od wartości teoretycznej, a zasięg i prędkość wznoszenia okazały się lepsze niż oczekiwano[10]. W porównaniu zMosquito B.XVI, który miał taką samą moc silników, XB-42 był szybszy, mając przy tym dwukrotnie większy maksymalny udźwig bomb na krótkich dystansach (3600 kg wobec 1800 kg)[2]. Na długim dystansie 3000 km udźwig Mixmastera był prawie czterokrotnie większy (1700 kg w porównaniu z 450 kg). Dodatkowo Mixmaster był uzbrojony w cztery karabiny maszynowe do obrony, a Mosquito B.XVI nie był uzbrojony[1].
Pierwszy lot ujawnił pewne problemy z nowym samolotem. Złym rozwiązaniem okazały się osobne owiewki kabin, które utrudniały komunikację między członkami załogi. Samolot miał problemy z lotem w linii prostej w osi poziomej („myszkowanie”). Wykryto nadmierne wibracje łopat śmigieł (szczególnie przy otwartej komorze bombowej)[10] i skłonność do przegrzewania się silników z powodu zbyt małego przepływu powietrza przez chłodnice[5].
Drugi prototyp (43-50225) odbył pierwszy lot 1 sierpnia 1944 roku. Otrzymał nowsze silniki V-1710-129. Po pierwszym locie zmodyfikowano osłonę kabiny, wprowadzając jedną owiewkę zamiast dwóch osobnych. W grudniu 1945 roku samolot ten odbył lot zLong Beach wKalifornii do Boiling Fields (niedalekoWaszyngtonu) ze średnią prędkością 697,8 km/h. 16 grudnia uległ zniszczeniu w katastrofie podczas kolejnego lotu testowego, załoga zdążyła opuścić samolot[5].
Pomimo znakomitych osiągów nie zdecydowano się na rozpoczęcie produkcji seryjnej. Głównymi powodami było zakończenie wojny – nie potrzebowano już żadnych nowych samolotów w przyspieszonym trybie, liczono także, że nowa technologiasilników odrzutowych pozwoli na zaprojektowanie samolotów o jeszcze lepszych osiągach, zdecydowano się jednak na dalsze używanie ocalałego XB-42 do różnego typu testów[5].
Jedną z modyfikacji wprowadzonych w tym czasie była wymiana silników Allison-125 na model 133 o mocy 1375 KM. Dodatkowo pod skrzydłami zamontowano po jednymsilniku turboodrzutowym Westinghouse 19XB-2A o ciągu 7,1kN. Tak zmodyfikowany samolot otrzymał oznaczenieXB-42A. Jego pierwszy lot odbył się 27 maja 1947 roku; przeprowadzono na nim 22 loty o łącznym czasie trwania 17 godzin. W czasie jednego z lotów osiągnięto prędkość maksymalną 785 km/h[6].
15 sierpnia XB-42A został uszkodzony w czasie lądowania i mimo że wkrótce go naprawiono, program rozwojowy XB-42A został zakończony 30 czerwca 1949 roku. Po zakończeniu programu samolot przekazano do Narodowego Muzeum Lotnictwa i Astronautyki[6].
Na bazie XB-42 zaprojektowano pierwszy amerykański bombowiec o napędzieodrzutowymDouglas XB-43 Jetmaster, który odbył pierwszy lot 17 maja 1946.
| Samoloty myśliwskie | |
|---|---|
| Samoloty bombowe i torpedowe | |
| Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe | |
| Samoloty szkolne | |
| Samoloty transportowe i szybowce | |
| Śmigłowce | |
| Konstrukcje prototypowe i doświadczalne |
.svg)
.svg)
.svg)
