Don
Дон
Don wobwodzie rostowskim |
| Kontynent | Europa |
|---|
| Państwo |  Rosja
|
|---|
| Rzeka |
| Długość | 1950 km |
|---|
| Powierzchniazlewni | 422 000 km² |
|---|
| Średniprzepływ | 935 m³/s |
|---|
| Źródło |
| Miejsce | Rosja, naWyżynie Środkoworosyjskiej, w pobliżuNowomoskowska |
|---|
| Współrzędne | 54°00′43,9″N 38°16′40,1″E/54,012200 38,277800 |
|---|
| Ujście |
| Recypient | Morze Azowskie |
|---|
| Miejsce | DoZatoki Taganroskiej |
|---|
| Współrzędne | 47°05′11,0″N 39°14′19,0″E/47,086400 39,238600 |
|---|
| Mapa |
 |
|
|
|
Don (ros.Дон, starożytnyTanais) – rzeka w południowejRosji. Długość – 1950 km, powierzchniazlewni – 422 000 km², średni przepływ – 935 m³/s.
Źródła rzeki znajdują się w północno-wschodniej częściWyżyny Środkoworosyjskiej. Początkowo płynie w kierunku południowo-wschodnim doWoroneża, a potem południowo-zachodnim aż do ujścia. W górnym biegu płynie wąską doliną, następnie rozlewa się szeroko na terenach nizinnych, znaczną część jego biegu zajmujeZbiornik Cymlański (ok. 2600 km²). Don uchodzideltą doZatoki Taganroskiej naMorzu Azowskim w pobliżuRostowa nad Donem.
Główne dopływy:
- Prawobrzeżne:
- Lewobrzeżne:
Główne miasta nad Donem:
Don jest pokryty lodem nawet przez 160 dni w roku. Rzeka jest żeglowna na odcinku ok. 1350 km od ujścia.
W swoim najbardziej na wschód wysuniętym odcinku rzeka połączona jest z Wołgą przezKanał Wołga-Don (ok. 105 km długości), tworząc ważną drogę wodną. Główny port to Rostów nad Donem.
We wczesnym średniowieczu dorzecze Donu zamieszkane było przezSłowian, którzy na początku VIII wieku zależni byli odpaństwa Chazarów. Od tego też czasu datuje się masowy wywóz pojmanych niewolników do krainkalifatu. Kroniki arabskie, wszystkich niewolników zarówno Słowian, oraz grup pochodzeniaugrofińskiego i prawdopodobnieskandynawskiego wymieniają pod wspólną nazwąSaqaliba, zaś korytarz wodny wzdłuż dorzeczaWołgi i Donu, stanowiący główną oś skąd przybywali niewolnicy, nazywająNahr-as-Saqaliba ("rzeki Słowian"). Kaganowie chazarscy władali wówczas obszarami nad dolną Wołgą, Donem oraz na północnymKaukazie. Podczas drugiej wojny arabsko-chazarskiej (722-737) skierowanej przeciwko kaganowi muzułmański generałMarwan Ibn Muhammad (ostatni kalifumajjadzki) miał wziąć do niewoli nad rzeką Don 20 tys. Słowian i prawdopodobnie przesiedlił ich w głąb kalifatu[1].
- ↑Przegląd orientalistyczny: rocznik społeczno-naukowy, PWN, 1999 s. 293; The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs A. P. Vlasto s. 239.
