miasto wgminie miejsko-wiejskiej | |||
![]() Plac Miejski w Czarnem | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Gmina | |||
Prawa miejskie | 1395 | ||
Burmistrz | Piotr Zabrocki | ||
Powierzchnia | 46,39 km² | ||
Wysokość | 136 m n.p.m. | ||
Populacja (31.12.2017) • liczba ludności • gęstość | |||
Strefa numeracyjna | +48 59 | ||
Kod pocztowy | 77-330 | ||
Tablice rejestracyjne | GCZ | ||
Położenie na mapie gminy Czarne ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa pomorskiego ![]() | |||
Położenie na mapie powiatu człuchowskiego ![]() | |||
![]() | |||
TERC (TERYT) | 2203024 | ||
SIMC | 0977309 | ||
Urząd miejski ul. Moniuszki 1277-330 Czarne | |||
| |||
| |||
Strona internetowa |
Czarne (dawniejHamersztyn[3][4],niem. Hammerstein[5]) –miasto wwojewództwie pomorskim, wpowiecie człuchowskim, siedzibagminy miejsko-wiejskiej Czarne.
Według danych z 1 stycznia 2018 Czarne liczyło 5983 mieszkańców[1].
Miasto położone jest nad rzekąCzernicą, w odległości 170 km na południowy zachód odGdańska.
Pod względem historycznym Czarne znajduje się naPomorzu Gdańskim[6].
Wedługregionalizacji fizycznogeograficznej Polski miasto leży na pograniczuDoliny Gwdy iPojezierza Północnokrajeńskiego[7].
Miasteczko powstało przy ważnym trakcie wiodącym zCzłuchowa doSzczecinka. Starą, słowiańską nazwę wzięło od rzeki Czarnej, obecnie zwanej Czernicą.
Dokument lokacyjny i jednocześnieprawa miejskie Czarne otrzymało od wielkiego mistrza krzyżackiegoKonrada von Jungingena w 1395. Nowe miasto nazwanoHammerstein i pieczętowało sięherbem, w którym mieścił się młot, gwiazda i półksiężyc. Tu, nad granicą zksięstwem szczecińskim,Krzyżacy wybudowalizamek, którego załoga miała kontrolować ważny szlak łączącyPomorze Zachodnie zPomorzem Gdańskim.
Po zwycięstwie nad KrzyżakamiWładysław Jagiełło nadał Czarne dożywotnio księciu zachodniopomorskiemuBogusławowi VIII. Zmianę przyniosławojna trzynastoletnia. W 1454 na prośbęZwiązku Pruskiego królKazimierz IV Jagiellończyk ogłosił włączenie regionu doPolski. Siły związkowe skutecznie broniły się tu przed Krzyżakami w 1454 i 1455, a w 1456 zamek obsadziły wojska polskie. W 1466 na mocy postanowieńpokoju toruńskiego uznano przynależność miasta do Polski. Administracyjnie przynależało dowojewództwa pomorskiego prowincjiPrusy Królewskie Korony Królestwa Polskiego. Utworzono tustarostwo, do którego należały wsieSokole,Damnica,Domisław,Nadziejewo.
W 1627 miasto zostało zajęte przez wojskaszwedzkie, które zniszczyły część budowli. Przeciw Szwedom ruszyły wojska dowodzone przezhetmana Koniecpolskiego i doszło dobitwy pod Czarnem. Walki o miasto trwały od 12 do 18 kwietnia i zakończyły się polskim zwycięstwem. Kilka lat później większość mieszkańców Czarnego wyginęła od „morowego powietrza”, a w 1653 całe miasto zniszczył pożar. W czasiepotopu szwedzkiego Czarne zdobył królewicz szwedzkiAdolf Jan książę Pfalz-Zweibrücken. Po wojnie miasto zostało odbudowane, by w 1693 ponownie stanąć w płomieniach. Pożarom sprzyjała drewniana zabudowa i dlatego na przestrzeni 100 lat miasto płonęło pięciokrotnie. Z tego okresu pochodzikościół parafialny (1755) bogato zdobiony z wieżą, kryty gontem.
W wynikuI rozbioru Polski w 1772 miasto zostało przyłączone doPrus. W końcu XVIII w. Czarne zamieszkiwało 720 osób.
W okresiewojen napoleońskich Czarne w 1807 zajęły oddziały polskiegopospolitego ruszenia pod dowództwem gen.Jana Łubieńskiego.
W 1878 miasto uzyskałopołączenie kolejowe z Człuchowem i Szczecinkiem. W dziewięć lat późniejNiemcy urządzili w tym rejonie wielkipoligon wojskowy. W 1899 wybudowano okazały budynek, w którym obecnie mieści się Szkoła Podstawowa. Budynek ten w 1925 roku został rozbudowany, dobudowano III. piętro.
Na polskiej mapie wojskowej z 1936 przy oznaczeniu miasta podano polski egzonimCzarne[8].
Na terenie poligonu wojskowego Niemcy wybudowali obóz dlajeńców wojennych. W czasieII wojny światowej przekształcony został wStalag II B Hammerstein. Obecnie na terenie dawnego obozu znajduje się więzienie, jedno z największych w kraju. Po wojnie stacjonowały tuwojska radzieckie, obecnie w mieście znajduje się jednostka wojskowa, a w pobliżu niej poligon.
Czarne zdobyte zostało 26 lutego 1945 przez wojskaII Frontu Białoruskiego. Podczas walk zniszczonych zostało około 40% budynków. Miejscowość została w 1945 włączona doRzeczypospolitej Polskiej, zaś jego w większościniemieckojęzyczna ludność wysiedlona. Po wojnie miasto powoli dźwignęło się z ruin, powstałprzemysł spożywczy iokrętowy[9].
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało dowoj. słupskiego.
Według rejestru zabytkówNID[10] na listę zabytków wpisane są:
Ponadto w Czarnem znajdują się:
Według danychGUS z 31 grudnia 2008 r. miasto miało 5987 mieszkańców[12].
Miasta na prawach powiatu | |
---|---|
Miasta powiatowe | |
Miasta gminne |
Miasto | |
---|---|
Część miasta | |
Wsie | |
Kolonie | |
Osady | |
Osada leśna | |
Przysiółek wsi |
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta | |
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75) |
|
Gromady (1954–72) |
|