Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Czarne

Na mapach:Ziemia53°41′02″N 16°56′23″E/53,683889 16,939722
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też:inne znaczenia nazwy Czarne.
Czarne
miasto wgminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Plac Miejski w Czarnem
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

człuchowski

Gmina

Czarne

Prawa miejskie

1395

Burmistrz

Piotr Zabrocki

Powierzchnia

46,39 km²

Wysokość

136 m n.p.m.

Populacja (31.12.2017)
• liczba ludności
• gęstość


5983[1][2]
128,9 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 59

Kod pocztowy

77-330

Tablice rejestracyjne

GCZ

Położenie na mapie gminy Czarne
Mapa konturowa gminy Czarne, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Czarne”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Czarne”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Czarne”
Położenie na mapie powiatu człuchowskiego
Mapa konturowa powiatu człuchowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Czarne”
Ziemia53°41′02″N 16°56′23″E/53,683889 16,939722
TERC (TERYT)

2203024

SIMC

0977309

Urząd miejski
ul. Moniuszki 12
77-330 Czarne
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Czarne (dawniejHamersztyn[3][4],niem. Hammerstein[5]) –miasto wwojewództwie pomorskim, wpowiecie człuchowskim, siedzibagminy miejsko-wiejskiej Czarne.

Według danych z 1 stycznia 2018 Czarne liczyło 5983 mieszkańców[1].

Położenie

[edytuj |edytuj kod]

Miasto położone jest nad rzekąCzernicą, w odległości 170 km na południowy zachód odGdańska.

Pod względem historycznym Czarne znajduje się naPomorzu Gdańskim[6].

Wedługregionalizacji fizycznogeograficznej Polski miasto leży na pograniczuDoliny Gwdy iPojezierza Północnokrajeńskiego[7].

Historia

[edytuj |edytuj kod]
Ta sekcja od 2024-10 zawiera treści, przy którychbrakuje odnośników do źródeł.
Należy dodaćprzypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listyźródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach:Encyklopedia PWN •Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych •BazHum •BazTech •RCIN • Internet Archive (texts /inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tej sekcji.

Miasteczko powstało przy ważnym trakcie wiodącym zCzłuchowa doSzczecinka. Starą, słowiańską nazwę wzięło od rzeki Czarnej, obecnie zwanej Czernicą.

Dokument lokacyjny i jednocześnieprawa miejskie Czarne otrzymało od wielkiego mistrza krzyżackiegoKonrada von Jungingena w 1395. Nowe miasto nazwanoHammerstein i pieczętowało sięherbem, w którym mieścił się młot, gwiazda i półksiężyc. Tu, nad granicą zksięstwem szczecińskim,Krzyżacy wybudowalizamek, którego załoga miała kontrolować ważny szlak łączącyPomorze Zachodnie zPomorzem Gdańskim.

Pozostałościzamku w Czarnem

Po zwycięstwie nad KrzyżakamiWładysław Jagiełło nadał Czarne dożywotnio księciu zachodniopomorskiemuBogusławowi VIII. Zmianę przyniosławojna trzynastoletnia. W 1454 na prośbęZwiązku Pruskiego królKazimierz IV Jagiellończyk ogłosił włączenie regionu doPolski. Siły związkowe skutecznie broniły się tu przed Krzyżakami w 1454 i 1455, a w 1456 zamek obsadziły wojska polskie. W 1466 na mocy postanowieńpokoju toruńskiego uznano przynależność miasta do Polski. Administracyjnie przynależało dowojewództwa pomorskiego prowincjiPrusy Królewskie Korony Królestwa Polskiego. Utworzono tustarostwo, do którego należały wsieSokole,Damnica,Domisław,Nadziejewo.

W 1627 miasto zostało zajęte przez wojskaszwedzkie, które zniszczyły część budowli. Przeciw Szwedom ruszyły wojska dowodzone przezhetmana Koniecpolskiego i doszło dobitwy pod Czarnem. Walki o miasto trwały od 12 do 18 kwietnia i zakończyły się polskim zwycięstwem. Kilka lat później większość mieszkańców Czarnego wyginęła od „morowego powietrza”, a w 1653 całe miasto zniszczył pożar. W czasiepotopu szwedzkiego Czarne zdobył królewicz szwedzkiAdolf Jan książę Pfalz-Zweibrücken. Po wojnie miasto zostało odbudowane, by w 1693 ponownie stanąć w płomieniach. Pożarom sprzyjała drewniana zabudowa i dlatego na przestrzeni 100 lat miasto płonęło pięciokrotnie. Z tego okresu pochodzikościół parafialny (1755) bogato zdobiony z wieżą, kryty gontem.

W wynikuI rozbioru Polski w 1772 miasto zostało przyłączone doPrus. W końcu XVIII w. Czarne zamieszkiwało 720 osób.

W okresiewojen napoleońskich Czarne w 1807 zajęły oddziały polskiegopospolitego ruszenia pod dowództwem gen.Jana Łubieńskiego.

W 1878 miasto uzyskałopołączenie kolejowe z Człuchowem i Szczecinkiem. W dziewięć lat późniejNiemcy urządzili w tym rejonie wielkipoligon wojskowy. W 1899 wybudowano okazały budynek, w którym obecnie mieści się Szkoła Podstawowa. Budynek ten w 1925 roku został rozbudowany, dobudowano III. piętro.

Na polskiej mapie wojskowej z 1936 przy oznaczeniu miasta podano polski egzonimCzarne[8].

Na terenie poligonu wojskowego Niemcy wybudowali obóz dlajeńców wojennych. W czasieII wojny światowej przekształcony został wStalag II B Hammerstein. Obecnie na terenie dawnego obozu znajduje się więzienie, jedno z największych w kraju. Po wojnie stacjonowały tuwojska radzieckie, obecnie w mieście znajduje się jednostka wojskowa, a w pobliżu niej poligon.

Czarne zdobyte zostało 26 lutego 1945 przez wojskaII Frontu Białoruskiego. Podczas walk zniszczonych zostało około 40% budynków. Miejscowość została w 1945 włączona doRzeczypospolitej Polskiej, zaś jego w większościniemieckojęzyczna ludność wysiedlona. Po wojnie miasto powoli dźwignęło się z ruin, powstałprzemysł spożywczy iokrętowy[9].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało dowoj. słupskiego.

Zabytki

[edytuj |edytuj kod]
Ryglowykościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z 1757
Stare kamienice przy ul. Zamkowej
Stare kamienice przy rynku
Fragment rynku

Według rejestru zabytkówNID[10] na listę zabytków wpisane są:

  • kościół Wniebowzięcia NMP ryglowy z 1757 r. z XIV-wieczną chrzcielnicą, nr rej.: A-164 z 20.02.1959
  • ruinyzamku krzyżackiego, a następnie starościńskiego z XIV w., nr rej.: A-163 z 21.02.1959
  • cmentarz jeniecki z I wojny światowej, nr rej.: A-369 z 10.09.1998.

Ponadto w Czarnem znajdują się:

Demografia

[edytuj |edytuj kod]

Według danychGUS z 31 grudnia 2008 r. miasto miało 5987 mieszkańców[12].

  • Piramida wieku mieszkańców Czarnego w 2014 roku[1].


Wspólnoty wyznaniowe

[edytuj |edytuj kod]

Ludzie związani z Czarnem‎ ‎

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:‎‎Ludzie związani z Czarnem‎.

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcCzarne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018r.
  3. Hamersztyn, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2014-03-21] .
  4. Czarne, [w:]Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 743 .
  5. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  6. Działania militarne na Pomorzu. Wiesław Wróblewski (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Comandor” Agencja Reklamowo-Wydawnicza, 2001, s. 100.ISBN 83-88329-26-X. Cytat:[…] w rękach krzyżackich na Pomorzu Gdańskim znajdowały się nadal Chojnice, […] Czarne. (pol.).
  7. Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 [dostęp 2023-11-26] (pol.).
  8. Arkusz 43 Bydgoszcz.Mapa operacyjna 1:300 000. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1936.
  9. CzesławC. Piskorski CzesławC.,Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 121,ISBN 83-217-2292-X,OCLC 8032482 .
  10. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online],Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 10 [dostęp 2016-12-26] .
  11. Rajmund Wełnic: Pomnik w Czarnem upamiętnia zwycięstwo Polski w bitwie ze Szwedami. Szaczecinek nasze miasto, 2023-11-23. [dostęp 2024-04-17]. (pol.).
  12. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 grudnia 2008 r.),Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań Statystycznych, 2009,ISSN1734-6118 [zarchiwizowane zadresu 2013-10-29] .

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Miastawojewództwa pomorskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Gmina Czarne
 Zobacz więcej w artykuleCzarne (gmina), w sekcjiMiejscowości.
Powiat człuchowski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat człuchowski (1945–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czarne&oldid=75631784
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp